BERICHT
Het Belangrijkste.
50e Jaargang No. 15101
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Zaterdag 17 September 1932
HAARLEM S DAGBLAD
pirectie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
323, franco per post 335, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. <X65. franco per post 0.72J4.
Bureaus: Groote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëNI5 regels ƒ1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onxe Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0-30, elke regel meer 0-10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600,-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duin
Idem voor Abonnés op het Geïll. ZondagsbladLevenslange ongeschiktheid f 2000.-, Overlijden f 600-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-,
f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 150.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Verlies Duim f 75.-. Verlies Wijsvinger f 75-, Verlies andere vinger f 30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG BLADZIJDEN.
HAARLEM, 1 7 September.
Ronald Ross. t
Een kort Reuter-telegrantmetje meldt; za
kelijk, dat gisteren in Londen Sir Ronald
Ross op 75-jarigen leeftijd is overleden. Hij
behaalde den Nobelprijs voor geneeskunde in
1902. Koeltjes wordt erkend, dat zijn ontdek
kingen op het gebied der malariabestrijding
minstens een millioen menschen het leven
hebben gered. Hij heeft niet altijd in bevre
digende financieele omstandigheden ver
keerd, maar een openbare inzameling te zij
nen bate heeft dr. Ross tenslotte nog een
[rustigen ouden dag bezorgd.
Dat is alles. Het had maarschalk X eens
moeten zijn onder wiens geniale leiding een
millioen menschen het leven hadden ver
loren! Of „kanonnen-koning" Y, wiens won
deren der abattoir-techniek vijf millioen
imenschen het leven hadden gekost! Zeker
jware geen liefdadige inzameling noodig ge-
Weest om hun een rustigen ouden dag te be-
fcorgen. En het bovenbedoelde korte Reuter-
ttelegrammetje dat ik vanmorgen zonder een
woord verdere toelichting in een ochtend
blad zag opgenomen zou in hun geval al
thans in dat van den maarschalk tot ko
lommen met groote koppen uitgedijd zijn.
Dat is niet de schuld van dat ochtendblad,
maar van de wonderlijke menschheid-als-
geheel. Als ik de medici er buiten laat, kan
ik veilig aannemen dat van de honderd
lezers, van welk blad ook, er hoogstens tien
zouden zijn die wel eens van Ronald Ross
gehoord hadden. Alle honderd zouden den
naam van den maarschalk en dien van den
kanonnenkoning kennen.
Bij het bericht van zijn overlijden getuigen
wij vandaag van onzen diepen eerbied jegens
de nagedachtenis van Ronald Ross, die ja
renlang in Britsch-Indië, in een afschuwe
lijk klimaat, met groot gevaar voor zijn eigen
leven, gezwoegd heeft om den overbrenger
van de malaria-microbe en de wijze van
overbrenging (de microbe zelf was vroeger
door den Fransohman Alphonse Laveran
ontdekt) te vinden, en daarin slaagde, waar
door hij de malaria-bestrijdlng een geweldig
eind verder bracht. Zijn onvermoeide strijd
duurde vijf lange jaren, in de moeilijkste
omstandigheden. Hij was officier van ge
zondheid, en de Britsohe autoriteiten, in-
plaats van hem hulp te verleenen, werkten
hem tegen. Men vond zijn werk tijdver-
knoeien. Herhaaldelijk werd hij overgeplaatst
als zijn laboratorium-werk juist vorderde, en
hem daardoor belet het voort te zetten. Col
lega's lachten hem uit, en geloofden geen
woord van zijn theorieën. Er was er maar
één die hem terzijde stond de oude dokter
Patrick Manson, die vroeger in Indië had
gewerkt. Maar die zat op vele duizenden mij
len af stands. Alleen door briefwisseling,
waarbij elk antwoord twee maanden op zich
liet wachten, konden die twee van gedachten
wisselen, samenwerken als men het zoo nog
noemen magEn de basis van dat alles
was slechts een intuïtieve inval van Manson,
door Ross met intuïtieven geestdrift aan
vaard zoodat hij jaren van strijd en teleur
stelling er voor over had om in die richting
te blijven werken en zoeken....
In een volgend artikel zullen wij uitvoe
riger vertellen hoe die strijd verliep, en in
da't verband ook den naam noemen van dien
tweeden grooten bestrijder der malaria, tijd
genoot van Ross: den Italiaanschen medicus
Battista Grassi. In 1899 gaven zij beiden het
bewijs dat één bijzonder soort van mug de
misdadigers-rol speelde als verwekker der
malaria bij menschen en dieren.
Ross was een man met veel eigenaardig
heden en zijn carrière verliep in den aanvang
volstrekt niet vlot. Hij was (hetgeen na het
voorgaande ietwat ironisch aandoet) de zoon
van een generaal. Deze generaal had zelf al
ongewone eigenschappen: hij hield zich het
liefst met landschap-schilderen bezig. De
jonge Ross moest in de medicijnen studee-
ren. maar voelde daar aanvankelijk niets
voor. Hij deed aan muziek en vooral wou hij
dichter en essayist zijn. De uitgevers noeh
het publiek stemden daarmee in, maar zijn
dichterlijke ambities verlieten hem niet. en
tijdens zijn lateren strijd tegen de malaria
inspireerde ook die hem tot verzen maken.
Maar in zijn studietijd was hij bepaald af-
keerig van de medische wetenschap, en al
leen onder dwang van zijn vader werd hij
Zij, die zich met ingang van 1 October
per kwartaal abonneeren, ontvangen de
in September nog te verschijnen num
mers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
scheepsdokter en deed hij later het examen
voor den Medischen Dienst, dat hem naar
Indië voerde. Ook daar beviel het dokter
schap hem eerst volstrekt niet, en toen hij
in 1894 zijn eerste verlof kreeg en naar En
geland ging, was hij van plan het heelemaal
op te geven. Toen hij was toen al zes-en-
dertig ontmoette hij Patrick Manson die
hem de groote ingeving van zijn leven be
zorgde.
Met Ross' overlijden is een dier mannen
van ons heengegaan, die tot de ware helden
des levens behooren. In de kleine groep der
groote jagers op de microbe, der groote ont
dekkers die de medische wetenschap zooveel
verder brachten, wordt zijn naam genoemd
naast die van Pasteur, Koch. Roux, Metsjni-
koff, Ehrlich en andere grooten.
R. P.
AUTO TE BEVERWIJK OP DRIE
KINDEREN INCEREDEN.
TWEE DOODEN EN EéN GEWONDE.
Vrijdagmiddag is op den Provincialen weg
naar Uitgeest ter hoogte van den St. Aagten-
dijk onder de gemeente Wijk aan Zee en
Duin een vreeselijk auto-ongeval gebeurd,
dat aan de 13-jarige Marie Tesselaar, wonen
de aan dien weg, het leven kostte. Haar
zusje, alsmede een buurmeisje, Marietje
Niesten genaamd, waarmede zij op weg was
naar school, werden zeer ernstig gewond. Te
ruim één uur waren de kinderen van huis ge
gaan en liepen naast, elkander geheel aan
de rechterzijde vair den breeden bitumenweg.
Achter hen naderde, gaande in dezelfde rich
ting, een met zakken kalk beladen vracht
auto van C. G. van Wijk te Hoofddorp, be
stuurd door diens 21-jarigen zoon. Hoewel
het verkeer op dat moment niet druk was en
de weg overzichtelijk, week de bestuurder
steeds meer naar rechts uit en reed tenslotte
zelfs over den berm. Hij gaf bovendien geen
signalen, zoodat de drie meisjes, zich geen
oogenblik van het naderend onheil bewust
rustig hun weg naar school vervolgden. Tot
ontzetting van de weinige menschen, die in
de omgeving waren reed de vrachtauto van
achteren op de kinderen in, met het ontzet
tende gevolg, dat Marie Tesselaar onder de
wielen geraakte en onmiddellijk gedood werd.
De belde andere kinderen bleven ernstig ge
wond liggen De auto reed nog eenige meters
door en werd toen door den hevig geschrok
ken bestuurder tot staan gebracht. Onmid
dellijk werd door omwonenden telefonisch
geneeskundige en geestelijke hulp Ingeroepen.
De geneesheeren W. W. Muys van de Moer uit
Beverwijk enDr. IJpma uit Heemskerk waren
spoedig ter plaatse. Nadat.zij de beide ge
wonde meisjes, die ernstige arm- en been
breuken hadden bekomen, voorloopig hadden
verbonden, werden zij per ziekenauto naar
het Roode Kruis Ziekenhuis alhier overge
bracht.
De Rijkspolitie, alsmede de marechaussee
waren eveneens spoedig ter plaatse en stel
den onmiddellijk een nauwkeurig onderzoek
in. Het lijk van Marietje Tesselaar werd voor
de sectie in beslag genomen. De deelneming
met de zwaar getroffen families der jeugdige
slachtoffers was algemeen.
Bij het verhoor verklaarde de chauffeur
van de vrachtauto aan de politie, dat hij door
het scherpe zonlicht verblind was. waardoor
hij de kinderen niet zou hebben opgemerkt.
Met het onderzoek was de geheele mid
dag gemoeid. Nadat vele remproeven waren
gehouden werd de auto In beslag genomen
ten einde voor het verdere verloop van deze
zaak ter beschikking van de justitie te wor
den gesteld.
De chauffeur moet later aan omwonenden
hebben verklaard, dat hij achter het stuur
van zijn wagen had zitten suffen. Deze mee-
ning vonden wij bevestigd in een onderhoud,
dat wij hadden met een automobilist, die als
tegenligger van de vrachtauto het ongeval op
korten afstand had zien gebeuren. Hij zag
het ongeluk aankomen en heeft nog tever
geefs getracht de aandacht van den chauf
feur op het naderende onheil te vestigen.
Ook deze getuige had den indruk dat de be
stuurder van de vrachtauto had zitten dom
melen. De chauffeur was des morgens te 8
uur zijn werk begonnen.
Nader vernamen wij. dat de 13-jarige Ma
rietje Niesten, die zeer ernstig gewond werd,
in hoogst zorgelijken toestand verkeert en
dat men wanhoopt aan haar behoud. Het
derde meisje, de 14-jarige Aagje Tesselaar,
een zusje van het gedoode kind, schijnt er
met een beenfractuur nog het beste te zijn
afgekomen.
Het ontzettende ongeval veroorzaakte groo
te opschudding en nog uren daaima bespra
ken de menschen het droevige voorval.
In den afgeloopen nacht is ook het tweede
ernstig gewonde slachtoffer de 13-jarige
Marietje Niesten in het Roode Kruis Zieken
huis aan de gevolgen van het ongeval over
leden De toestand van het derde slachtoffer,
de 15-jarige Aagje Tesselaar was naar om
standigheden vrij gunstig; voor haar was
geen levensgevaar aanwezig.
Yo-Yo.
Ernstige lezer, lezeresse,
Hebt gij Yo-Yo al ontmoet?
Als 't nog niet zoo ver mocht wezen,
Denk ik dat gij 't morgen doet.
Yo-Yo is geen kleine kleuter,
Die nog niet goed praten kan,
Ook geen operette-naampje
Van een geisha uit Japan.
Yo-Yo is een houten klosje
Met een touwtje eraan vast,
En een gleufje in het klosje,
Waair dat touiwtje net in past.
't Klosje moet dan beurtlings dalen
En weer rijzen naar den top
Met een handig handenrukje
Windt het ding vanzelf weer op.
Maar hoe letterlijk opwindend,
't Klinkt figuurlijk toch niet zoo.
Desondanks is 't een sensatie»
En een wereldspel, Yo-Yo.
Kleine, maar ook groote kindren,
Loopen in het buitenland.
Met een klosje aan een touwtje,
Wippend in hun rechterhand.
En die golf van Yo-^o-ritis
Is nu ook naar ons verbreid,
Ook wij moeten ons verstrooien
Met die Yo-Yo joligheid.
Laat ons dus gaan Yo-Yo spelen,
's Morgens vroeg 'tot 's avonds laat,
Dat 's de kans, dat de besmetting
Ons ook spoedig weer verlaat.
P. GASUS.
BOTERACCIJNS 65 CENT.
De boter accijns voor volgende week is
wederom 65 cent per kilo.
CRISISC OMTTé
D. N., van iemand die 17 Sept. afwe
zig is f 2.50
De crisis-collecte. De taxi-chauffeurs tasten
zonder aarzelen in hun zak.
DOKTER G. E. A. BROESE VAN
GROENOU
EEN KWART EEUW VOORZITTER VAN
„ZANG EN VRIENDSCHAP".
Dokter G. E. A. Broese
van Groenou herdenkt 20
Sept. a.s. den dag, waar
op hij vóór 25 jaar Mr. J.
B. Lom an als voorzi tter
van de Kon. Liedertafel
„Zang en Vriendschap'' op
volgde. Natuurlijk willen
de leden dezen dag niet
onopgemerkt laten voor
bijgaan. Zij zullen hun
voorzitter 's avonds in
feestelijke bijeenkomst hul
digen in de bovenzalen
van „De Kroon".
GEEN MILITAIRE WEG DOOR
DE DUINEN.
DEFENSIE HEEFT HET PLAN OPGEGEVEN.
Ongeveer een jaar geleden deelden wij mede
dat het departement van defensie het pian
had opgevat een nieuwen weg door de dui
nen aan te laten leggen. Deze zou van
Noordwijk naar Velsen loopen en tusschen
de Haarlemsche Watertoren en de kust den
Bloemendaalschen Zeeweg kruisen.
wy vernemen thans dat dit plan door de
fensie ls opgegeven De minder gunstige
financieele toestand van het Rijk heeft op
dit besluit blijkbaar invloed uitgeoefend.
Het plan is voorloopig (voorgoed?) opge
borgen.
VERVOLG-CONGRES VAN DE
S. D. A. P.
HEDEN TE UTRECHT GEOPEND.
Heden morgen te tien uur werd het Con
gres der S.D.AP., dat gedeeltelijk de voort
zetting is van het met Paschen te Haarlem
gehouden congres, in het N. V. Huis te
Utrecht geopend.
In zijn openingsrede zeide de voorzitter, de
heer J. Oudegeest, dat dit congres eenige
vraagstukken van actueel belang heeft af te
doen, die door den strijd in eigen boezem, die
de laatste jaren het grootste deel van den
tijd in beslag nam, niet afgehandeld konden
worden.
Thans moet de verloren tijd worden inge
haald. De Partïjbestuurs-resolutie, die mor
gen bij de bespreking van het rapport-Welt er
aan de orde komt, kan eenigszins beschouwd
worden als een vingerwijzing naar de rich
ting, in welke' de moeilijkheden waarvoor ons
land zich wellicht nog eenige jaren geplaatst
zal zien opgelost zullen moeten worden. De
afdoening van het koloniale werkprogram is
bedoeld als aanvulling en afsluiting van het
koloniaal beginselprogram, dat in 1930 in do-
zelfde zaal werd aangenomen, waarmee de
S.D.A.P. de eerste politieke partij in Europa
is, die de lijn der ontwikkeling van de kolo
niale politiek niet slechts principieel, doch
ook practisch heeft getrokken.
Spr. sprak over het krachtige verzet tegen
de plannen der commissle-Welter waaruit
blijkt dat de arbeidersklasse niet bereid is in
deze crisis het gebruikelijke' geneesmiddel
van het kapitalisme in alle crises te onder
gaan, nl. de loonsverlaging. Het is het groeien
de besef, dat het kapitalistische productie
systeem zich slechts met medewerking der
georganiseerde arbeiders zal kunnen herstel
len, en dat dit herstel, indien het zal komen
niet mag gaan ten koste van het levenspeil
der werkenden. Bijzonder verheugend is daar
om de overwinning, die de zeelieden dezer
dagen hebben behaald, waardoor zij een
loonsverlaging van 20 pet. hebben weten te
verijdelen.
Nu gebleken is, dat de regeering dezer da
gen inlichtingen heeft gevraagd omtrent na
men en adressen van revohitionnairen, om
dat zij de zaak de laatste jaren niet meer
heeft bijgehouden, wil spr. haar wel een wei
nig op gang helpen. Op 31 Maart 1932 waren
77.855 revolutionnairen in de S.D.A.P. geor
ganiseerd. Per 30 Juni was dit gegroeid tot
81.621. Terwijl in de crisisjaren 19241926
het ledental daalde van 101.7 tot 99 pet.,
groeide het in de periode 19301932 van 158
tot 195 pet. De stijging sinds het laatste
Paascheongres bedroeg bijna 3800 leden, zoo
dat, indien er geen 3200 leden naar de O.S.P.
waren gegaan, de groei rond 7000 leden zou
zijn geweest. Doch dan zou A. B. Kleerekopcr
waarschijnlijk ook de Twee-voor-Een-actie
niet hebben gevoerd. Na 3 1/2 jaar zal deze
partijgenoot 'binnenkort het ziecknhuis kun
nen verlaten. Onder daverend applaus stel
de spr. voor, hem een geluktelegram te zen
den.
De heer Oudegeest herinnerde in don ver
deren loop van zijn rede aan het weinig hoop
gevende resultaat van de Ontwapeningscon
ferentie. Het gebrek aan krachtigen democra
'ischen geest in Duitsohland doet de vrees
voor oorlog sterker worden en tast het zoo
hoog noodige' vertrouwen aan. Dat de vredes-
gedachte niet is prijsgegeven blijkt uit de
machtig geslaagde grensmeetings waaraan
meer dan honderdduizend arbeiders uit
Duitschland, België en Nederland hebben
deelgenomen.
Spr. herinnert aan de voortdurende pro
paganda. waaraan A. J. C.. VARA. Instituut
voor Arbeidersontwikkeling, Muziek-. Zang
en Sportbonden, Vrouwenclubs en vooral het
N.V.V. krachtig medewerken. Na de dooden.
die de partij in het afgeloopen jaar had te
betreuren, te hebben herdacht, eindigde spr.
met een krachtig beroep op de aanwezigen
om het werk voort te zetten en verklaarde
hij het congres voor geopend.
DE OPLEVING
MEER BLOEMBOLLEN UITGEVOERD
In Augustus van dit, jaar zijn 13.112,702
K.G. bloembollen uit ons land uitgevoerd
tegen 12.603.338 K.G. in dezelfde maand van
het vorige jaar.
AIzoo een stijging van ongeveer 500.000 K.G.
De opbrengst was evenwel slechts
f 5.235.269 tegen f 7.808.155 in Augustus 1931.
In de eerste 8 maanden van 1931 zijn uit
gevoerd 16.331.098 K.G. voor f 6.549.894 tegen
17 182.716 K.G voor f 12.050.763 in hetzelfde
tijdvak van 193L
BOTSING MET WATERLAND'S
NIEUWE TRAM.
BESTUURDER ERNSTIG GEWOND.
Op het emplacement van de Noord-Holland
sche tram aan de Meeuwenlaan te Amster
dam zijn Vrijdagavond twee elcctrlsche
trams op een wissel tegen elkaar gebotst. De
botsing was nog al hevig. Een van de be
stuurders werd ernstig gewond en in bewus-
teloozen toestand naar het gasthuis overge
bracht. Een conducteur liep lichte kwetsu
ren op. Hij werd naar huis gebracht. Twee
dames, die in een der wagens waren gezeten
kregen eveneens lichte kwetsuren en lieten
zich door een geneesheer in de omgeving ver
binden. De beide wagens zijn ernstig be
schadigd.
Duitschland voorloopig niet meer ter ont-
icapeningsconferen tic
(4e blad. 2e pag.)
Ernstig verkeersongeluk te Beverwijk- Twee
dooden en een gewonde.
(Ie blad, le pag.)
Geen militaire weg door de duinen. Defensie
heeft het plan opgeheven.
(le blad, lc pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P. SirRonald Ross
(le blad. le pag.)
Ontboezemingen van een Optimist.
(2e blad. le pag.)
C. Sipkes; Reisbrieven uit Rusland: Moskou.
(5e blad, le pag.)
Lettinga: Financieele Kroniek.
(3e blad, le pag.)
Emmy J. B.: De vrouw in de twintigste
eeuw: De vrouwen en de Volkenbond.
(5e blad, 2e pag.)
Willy van der Tak: {let „dure" Nederland-
sche bock. 111.
(5e blad, 3e pag.)
J. B. Schuil: Rabbijn Dr. M. de Hond.
(5e blad. 3e pag.)
Karei de Jong: Radiomuziek der Week. Een
voorbespreking.
(5e blad, 3e pag.)
J. H. de Bois: Kantteekeningen.
(5e blad. 3e pag.)
Biographieën in een notedop: Walter Scott.
(5e blad, le pag.)
Het Haarlemsche Stadsbeeld: De Houtbrug.
(5e blad, 2e pag.)
W. T.: Langs de Straat: Visch.
(5e blad. le pag.)
INGEZONDEN MTCDEDEELINGEN
I Ï-/A GAïTÉ
CABARET - DANCING
RAAKS 1-3 - HAARLEM
Heden optreden van
THE SISTERS WASHINGTON
Zang en Transformatie act. lederen avond
van 8—12 Dansen. Gezellig net, intiem.
Geweldig is het succes van Tom v. d. Spek
met zijn Orkest.
MISDADIGER MISHANDELT TWEE
KINDEREN.
KLEINE MEISJES MET ZAKMES GESTOKEN
Donderdagmiddag heeft een individu in de
Libanonstraat te Rotterdam een 7-jarig
meisje dat uit een school in die straat kwam,
aangerand. Met een zakmes heeft hij haar
drie steken toegebracht en wol twee in het
linker- en een in het rechterdijbeen. Daar
na is hij op zijn fiets gesprongen en verdwe
nen, aldus de N. R. Ct., Het meisje moest
onder geneeskundige behandeling worden
gesteld. In de verbandkamcr van den Ge
meentelijken Geneeskundigen Dienst aan
het Achterklooster is zij verbonden.
De ouders van het meisje hebben onmid
dellijk een klacht bij de politie ingediend.
Ongeveer tegelijkertijd ontving men bij de
politie een gelijke klacht over een soortgelijk
misdrijf, dat slechts even later in het Park
Rozenburg was gepleegd.
Daar had, naar uit de klacht bleek,
eon man een 4-jarig meisje aangerand en
met een mes een steek in het linkerbeen toe
gebracht.
Uit de verklaringen van de getuigen bleek,
dat men hier met één en denzelfden dader te
doen moest hebben.
Een onderzoek werd ingesteld en dit leid
de tot de arrestatie van 25-jarigen man
zonder beroep. Aanvankelijk ontkende hij,
maar de beide slachtoffertjes herkenden hem.
pertinent. Op hem werd een zakmes gevor-
den, dat aanwijzingen bevatte dat men met
deze arrestatie niet had misgetast.
Toen hij voor de tweede maal werd ver
hoord, heeft hij een volledige bekentenis af
gelegd. Hij is opgesloten.
De heer H. G. Cannegieter, die benoemd is
tot vaste medewerker aan onze
kunstrubriek.
