Kool.
Het Belangrijkste.
50e Jaargang No. 15111
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Donderdag 29 September 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREEOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN per week 0.25, per maand f 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post 3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. 0.65. franco per post 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëNI5 regels 1.75, elke regel meer 0-35. Reclames
O.öÜ per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 1—3 regels f 0.30. elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange
Idem voor Abonnés op het Geïll. ZondagsbladLevenslange ongesch
ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f 250
iktheid f 2000.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400—, Verl
-, Wijsvinger f 150—, Elke andere vinger f 150.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
es Duim f 75-, Verlies Wijsvinger f 75-, Verlies andere vinger f 30—
Het Dubbel Mannenkwart-et „Aurora", dirigent de heer K. Zeilmaker, dat dezer
dagen twintig jaar oud is geworden. Van links naar rechts voorste rij;
H. J, Sabelis. H. H. Wesseling; K. Zeilmaker, dirigent-secretaris; A. Valt»"acht.
voorzitter; H. Kolderie. Achterste rij: A. A. Zantvoort C. M. Bijster, G. L. Zant-
voort, penningmeester, C. W. Kouw.
HAARLEM, 29 September.
Democratische Zege?
Alle berichten uit Amerika wijzen nu op
een aanstaande overwinning van den candi-
daat der Democratische Partij, den gouver
neur van den staat New-York Franklin
Roosevelt, bij de aanstaande presidents
verkiezingen.
Misschien laat u dat tamelijk koud. Het is
zoo ver weg, nietwaar? Maar daar zijn wij er
niet mee af. Wij zijn voor Amerika veel ver
der weg, dan Amerika voor ons is. Waarmee
ik wil zeggen, dat Nederland geen invloed
op Amerika uitoefent, maar Amerika wel, en
in steeds stijgende mate, op Nederland. Niet
alleen op Nederland: op Europa. Iedere za
kenman vooral voelt dat letterlijk iederen
dag. Het begrip „efficiency" is trouwens al
veel verder dan in de kringen van zakenlie
den doorgedrongen. Via de Amerikaansche
reclame, welker ontwikkeling de heele we
reld is gaan beheerschen is dit begrip eigen
lijk in ieders denken doorgedrongen. Tal van
andere Amerikaansche invloeden voelen wij
dagelijks, sinds jaren. Ze zijn niet alle even
gunstig, maar ze zijn er en dringen door.
Amerika's jazz, Amerika's film, Amerika's
jacht-op-records hebben Europa veroverd.
Ook de Amerikaansche litteratuur, die zich
een kwarteeuw geleden in Europa nog be
paalde tot de erkenning in selecten lezers
kring van het genie van een Edgar Allan
Poe, heeft bij haar nieuwe ontwikkeling haar
afzetgebied in Europa gevonden. Schrijvers
als Sinclair Lewis en Dreiser genieten tegen
woordig in ons land evenveel vermaardheid
als de voornaamste auteurs in Frankrijk,
Duitschland, Engeland en Scandinavië.
Waarbij hun dan nog het aureool wordt ge
geven, dat zij een nieuwen toon' doen hoo-
ren. De stem van Amerika, die luider klinkt
dan die van eenig ander land, en bij de
jongere generaties den meesten weerklank
vindt.
Daarom kan het ons niet onverschillig
laten wat de Amerikaansche presidentsver
kiezing oplevert. Ook, in direct opzicht, om
dat Wallstreet zijn enormen invloed op het
zakenleven der wereld heeft behouden, om
dat de Europeesche beurzen er vrijwel dage
lijks direct op reageeren, en omdat in het
zoeken naar gx-ooter internationale politieke en
economische samenwerking de vraag: „Wat
doet Amerika?" telkens overheerseht.
Als Franklin Roosevelt straks gekozen
mocht worden hetgeen nu wel zeer waar
schijnlijk lijkt zal dan van hem nieuwe
activiteit mogen worden verwacht op den weg
die zijn groote voorganger, de democratische
president Wilson, stichter van den Volken
bond, insloeg? Zal na Wilson, de democraat
die naar Europa kwam om een Volkenbond
te scheppen, Franklin Roosevelt naar Europa
komen om dien arbeid voort te zetten? Het
is nog maar een vraag. Roosevelt heeft zich
tot dusver omtrent zijn internationale poli
tiek weinig uitgelaten. Hij beidt zijn tijd, die
er nog niet is maar er over drie maanden
zijn kan. Intusschen rust op zijn partij, op
de Democraten van Amerika, de traditie van
het begonnen werk eener wereldhervorming.
Dat is van veel beteekenis. Van een demo-
cratischen president is niet te verwachten
dat hij zich tevreden zal stellen met „de
eerste businessman" binnen de grenzen van
zijn land te zijn. Te minder omdat moderne
business, wil zij bloeien, de hebbelijkheid
heeft verworven een wereldprobleem en
geen nationale aangelegenheid meer te zijn.
Objectieve beoordeelaars van de kansen
bij de presidentsverkiezing achten Hoover's
papieren steeds dalende. Door de dagbladen
van de Hearst-groep en door het tijdschrift
„The Literary Digest" plegen tevoren proef-
stemmingen onder hun lezers gehouden te
worden. Dat is een echt-Amerikaansche lief
hebberij. De proef-stemmingen wijzen nu
voortdurend op Hoover's nederlaag.
Zooals bekend stemt de natie bij een pre
sidentsverkiezing niet direct. Er is een
tusschen-station. De achtenveertig vereenig-
de staten kiezen gezamenlijk 531 leden van
het kiescollege, dat de beslissende verkiezing
doet. Het aantal afgevaardigden per staat
verhoudt zich tot het bevolkingscijfer, dat
ook geldt bij de vertegenwoordiging in het
parlement. De staat New-York kiest 47 leden
van het kiescollege. Dit is het grootste aantal
van een staat, en er is geen twijfel aan dat
zij op hun gouverneur Roosevelt zullen stem
men. Daarbij komen dan, naar verwacht
wordt, 113 stemmen van tien democratische
Zuidelijke staten, 64 van zes grens-staten
(Kentucky, Maryland, Missouri, Oklahoma,
Tennessee en West Virginia) en 46 van de
zes Westelijke staten Wisconsin, Minnesota,
Washington, Nebraska en de twee Dakota's.
Ook op Indiana 114 stemmen) wordt thans
gerekend. Dit zou al een totaal van 284
stemmen geven, terwijl de vereischte vol
strekte meerderheid slechts 266 is.
En dan zijn er nog verscheidene twijfel
achtige gevallen, zooals Massachusetts (17),
New Jersey tl6) en Ohio (26).
Door velen wordt zelfs verwacht dat Hoo
ver moeite zal hebben 150 stemmen te ha
len, en er zijn er die Roosevelt een meerder
heid van 4 tegen l voorspellen.
Deze verwachte democratische „landslide"
in Amerika klinkt wel heel anders dan het
fascistisch rumoer dat wij hier telkens hoo-
ren. En Amerika's geest is de geest van den
modernen tijd, die Europa bevangen heeft.
R. P.
HULP AAN IIET IVLS. „MARABOE"
LONDEN, 28 Sept. Lloyds' bureau meldt uit.
Liverpool dat de reddingsstoomboot ..Ranger"
onderweg is om hulp te verleenen aan het
Nederland sche motorschip „Maraboe".
UITGEBREIDE WAPEN-
SMOKKELHANDEL ONTDEKT.
Bende in een auto over
meesterd.
BELGISCHE WAPENS VOOR DUITSCHE
POLITICI.
De Duitsche douanebeambten van het dis
trict Dusseldorf hebben Dinsdag een smokkel
bende kunnen aanhouden, die sinds eenigen
tijd groote hoeveelheden wapens en munitie
van Belgische afkomst uit Venlo naar Dussel
dorf vervoerde, meld de Maasbode.
Een auto werd achtervolgd. Een der beamb
ten wist tijdens de achtervolging op de tree
plank van den Nederlandschen wagen te
springen en sommeerde tot stilstaan, terwijl
hij met zijn dienstrevolver dreigde. Een der
smokkelaars greep daarop den beambte bij
den keel en probeerde hem te worgen, terwijl
de andere inzittenden hem den dienstrevolver
uit de hand sloegen.
De overige beambten, die inmiddels den
vluchtenden auto hadden ingehaald, heropen
den met nieuwe hevigheid het vuur, waardoor
de bestuurder van den smokkelwagen een
schot kreeg juist beneden het hart en ernstig
werd getroffen. De auto reed hierdoor tegen
een haag langs den weg waardoor hij tot stil
stand kwam. De smokkelaars probeerden nog
het woud in te vluchten, doch werden spoe
dig door de beambten achterhaald.
Ook de gewonde bestuurder trachtte, on
danks zijn ernstige verwondingen nog een
heenkomen te zoeken, doch zakte op den weg
in elkaar. De smokkelaars werden naar Dus
seldorf overgebracht. De zwaar gewonde be
stuurder, die een lang gezochte bendeleider,
afkomstig uit Elberfeld en wonende te Venlo,
bleek te zijn, werd naar het gevangenis-zie
kenhuis te Dezenburg overgebracht.
Tegen hem is ongeveer een twintigtal ar
restatiebevelen voor diverse smokkelvergrij-
pen uitgevaardigd. In den auto. die in beslag
genomen werd, vonden de beambten 100 stuks
nieuweBeigische automatische pistolen kaliber
7.65 en 2500 munitiepatronen van hetzelfde
kaliber.
Onder de gearresteerde smokkelaars bevindt
zich een Hollander uit Venlo, eigenaar van een
opslagplaats van goederen langs de grens.
Met de arrestatie van den hoofdman heeft
de Duitsche douane een buitengewoon goede
vangst gedaan. Deze had in smokkelaarskrin
gen de reputatie van een rooverhoofdman uit
de middeleeuwen.
De Duitsche douane hoopt spoedig te slagen
uit te vinden, voor wie deze wapens bestemd
waren. Men vermoedt, dat deze aan de een of
andere politieke organisatie, waarvan de le
den voor terreurdaden niet terugschrikken ge
leverd moesten worden.
RESERVEBUS OOK VERONGELUKT?
DUITSCHERS TE LAREN KONDEN
NIET WEG.
Dinsdagavond waren nog negentien van
de gewonden bij dit ongeluk in het St.-Jans-
ziekenhuis te Laren achtergebleven. Dien
avond zouden nog vier jonge Duitsche
mannen met verwondingen aan armen en
beenen per autobus naar Bottrop worden
overgebracht. Deze bus was om half vijf uit
Bottrop vertrokken. Om 10 uur 's avonds
kwam er volgens de N. R. Ct, evenwel telefo
nisch bericht, dat ook deze bus een uur te
voren, vermoedelijk op Nederlandsch grond
gebied in botsing was geweest met een tram
of trein. Deze bus werd, aldus meldde het te
lefonisch bericht, vernield; de inzittenden
bleven ongedeerd. De jonge Duitschers zijn
nu Woensdag per auto van Laren naar hun
woonplaats teruggebracht.
De overige gewonden, onder wie vier ern
stige, maken het allen vrij goed. Levens
gevaar bestaat voor geen van hen meer He
den zullen wellicht weer enkele naar hun
woonplaatsen kunnen vertrekken.
Medeminnaars van den zomer,
Er is toch niets aan te doen,
We gaan snel weer van het warme
Naar het rillerig seizoen.
Het seizoen van wanme dassen,
Dekens in versterkt getal.
Handschoenen en winterjassen,
Het seizoen van kool vooral.
Witte. gele. groene, roode,
Boeren-, eier-, bruin- en steen-
Bmnen en van buiten warmend,
In ons kool en om ons heen.
Kool op lepels en op scheppen.
Smaaklijke en vieze kool,
Kool met gruis en kool met stronken
Samen wintertijdsymbool.
Ha, we heeten ze weer welkom,
Als een lang gema&ten vriend,
Die ons leven komt verwarmen
En zijn welkom heeft verdiend.
Maar na lange, lange maanden
Wordt de lof weer tot critiek,
Aan het einde van den winter
Krijgen wij weer kool-koliek.
We staan weder voor den kooltïjd,
'k Was met 't lijstje bijna klaar,
Apekool heb ik vergeten,
Maar die bloeit het heele jaar.
P. GASUS.
ZIEKTE VAN WEIL WOEDT NOG
VOORT.
GEÏMPORTEERD GEVAL TE HAARLEM
In de afgeloopen week is te Haarlem aan
gegeven een geval van ziekte van Weil. Naar
wij vernemen is de ziekte in dit geval niet
opgeloopen in Haarlem doch de Datiënt heelt
te Utrecht gecwommen in de „Liesbosch", in
tegenstelling met vorigen zomer deden zich
hier ter stede geen gevallen voor. hetgeen
echter niet zeggen wil, dat wie hier in op er
water zwemt geen kans zou hebben de ziekte
te krijgen. Besmetting kan overal geschieden
waar ratten zijn.
Het aantal gevallen in Nederland, vermeld
in de Staatscourant als aangegeven in de
week van 18 tot en met 24 September, is weer
schrikbarend hoog. nl. 24, Vijftien gevallen
daarvan kwamen voor in Zuid-Holland, nl.
n Deift, Dirksland. Dordrecht. IJsselmondc.
Leiden, Pernis. Rijnsaterwoude. Rotterdam
<6), en Schipluiden. Te Amsterdam kwamen
4 gevallen voor.
EEN SCHIP VOOR GEMEENSCHAP
PELIJKE REKENING.
SCHEEPSOFFICIEREN VEREENIGEN ZICII
VOOR DE EXPLOITATIE.
Het Handelsblad maakt melding van de op
richting van een nieuw zeevaartbedrijf, in de
zen tijd nog wel, in Rotterdam. De zaak is,
dat verscheidene scheepsofficieren zonder em
plooi zich "vereenigd hebben om een schip te
exploiteeren in de „wilde vaart", dat zij aan
gekocht hebben uit Engeland, nl. de Middle-
ham Castle, een schip van 4534 ton. dat ge
bouwd is in 1910 en door de Trans Atlanti
sche Scheepvaart Mij. zal geëxploiteerd wor
den onder den naam „Delia".
Deze vorm van exploitatie komt ln Grie
kenland, Italië en de Scandinavische landen
veel voor en het blad acht het de eenige ma
nier om Nederland niet. geheel van de buiten-
landsche vrachtenmarkt. in de wilde vaart te
doen verdringen, omdat deze wijze van ex
ploitatie goedkooper is dan die door groote
reederijen.
ORKAAN OOK BOVEN NEDER-
LANDSCHE EILANDEN.
VERWOESTINGEN OP SABA EN
St. EUSTATIUS,
Ministercrisis in Engeland. Samuel, Sneueden
en Sinclair afgetreden.
(2e blad, le pag.)
lievige brand vernielt dc clectrischc Centrale
van Brussel. De stad zonder stroom.
(2e blad. le pag.)
Dc aardbcnngscatastrofe in Griekenland.
141 dooden en 403 getoond en?
(2e blad. le pag.)
De doodelijkc aanrijding in dc Paul Kruger-
straat. Officier vraagt vrijspraak.
(3e blad. 2e pag.)
R. P.: Democratische zege?
(le blad. le pag.)
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Een boycot van
Duitschland.
(3e blad, 2e pag.)
Voor de forensen.
(3e blad. 2e pag.)
J. H. de Bois: Bauer-tentoonstclling tc
Amsterdam.
(4e blad. le pag.)
Versche zeevisch en gezouten
haring voor Frankrijk.
Contingenten vastgesteld.
De volgende contingenten zijn vastgesteld
door de Fransché regeering:
Fijne versche zeevisch: 1 October31 De
cember 2850 quintalen.
1 Januari—-31 Maart 2850 quintalen.
Grove versche zeevisch 1 October—31 De
cember 14.000 quintalen.
1 Januari31 Maart 14.000 quintalen.
Gezouten haring: 1 October—31 December
10.600 quintalen.
1 Januari31 Maart 7.000 quintalen.
1 quintaal Is 100 KG. bruto.
ZONDAG a.s. WINTERTIJD.
Do wintertijd gaat ln in den nacht van
Zaterdag op Zondag a s. 1 op 2 October te 3
uur. De klokken moeten dan een uur stil
staan.
AFSLUITDIJK 4 OCTOBER NIET
OPENGESTELD.
Gemeld was, dat 4 October dc weg over den
afsluitdijk van de Zuiderzee voor het publiek
geopend zou worden Wij vernemen echter,
dat dit bericht onjuist is. Het zal later wor
den. vermoedelijk half October, eer de weg
klaar Is.
Een blik op de grillig gevormde kust van Chalcidice in Griekenland, waar zware schade
is aangebracht door de jongste aardbeving.
De orkaan, die Midden-Amerika geteisterd
heeft, bereikte ook de N^ierlandsche Boven-
windsche eilanden.
Volgens bij het departement van Koloniën
ontvangen telegram van den gouverneur van
Curacao is op Sint Eustatius de radiomast
neergestort en zijn zes huisjes omgewaaid,
terwijl het dak en de galerij van het zuster
huis werden afgerukt. Dit gebouw, zoomede
de kerk en de zusterschool leden veel water
schade. Ook aan de te velde staande gewas
sen is veel schade toegebracht. Op Saba zijn
12 huizen en de openbare school te Bottom
grootendeels verwoest. Persoonlijke ongeluk
ken kwamen niet voor. Sint Martin heeft, niet
noemenswaard van den orkaan te lijden ge
had
DE FACILITEITEN AAN
DEMONSTRANTEN.
HOUDING VAN B. EN W. VAN
AMSTERDAM GOEDGEKEURD
De gemeenteraad van Amsterdam heeft een
groot deel van den dag gedebatteerd over de
motie-Huizinga om voor de werkloozen, die
aan de proteatvergaderingen in Den Haag op
20 September wenschten deel 'te nemen, de
gelegenheid te openen, kennis te geven van
hun aanwezigheid aldaar op dien d-' m.
waarvoor op 14 September de stemmen blaak
ten. De meerderheid van het College van B.
en W. heeft toen goedgevonden dat de twee
de stempeling dien dag zou achterwege blij
ven. Dit was niet naar den zin van vele
leden van den Raad. Verschillende leden
hebben moties ingediend
Een motie van den heer Boissevaln betreur
de de houding, door Burgemeester en Wet
houders aangenomen.
De motie door den heer Woudenberg In
gediend. sprak uit. dat het gewenscht is om.
met handhaving van de noodige controle
maatregelen, werkloozen indien zij dit wen-
schen, in de gelegenheid te stellen ook ver
gaderingen of demonstraties buiten Amster
dam bij te wonen.
Tenslotte diende de heer Romme een motie
in. dat geenerlei faciliteit voor deelneming
aan demonstraties behoort te worden ver
leend, wanneer de verstoring van de open
bare orde redelijkerwijze daarvan moet wor
den gevreesd.
De motie van de heeren Boissevain en
Romme werden verworpen, die van den heer
Woudenberg werd tenslotte aangenomen, met
tegen de lib., A.R., C.H. en middenstanders.
DE ZONDAGSSLUITING.
BANKETBAKKERS VRAGEN ONTHEFFING.
Het bestuur der afd. Haarlem van de Ned.
Banketbakkersvereenlgmg, heeft zich tot. den
Gemeenteraad gewend met een adres inzake
de Zondagssluiting
Blijkens een ingesteld onderzoek Is aldus
adressanten sedert het inwerking treden
der Winkelsluitingswet waarbij het aan
banketbakkerszaken slechts geoorloofd Is des
Zondags de winkels gedurende ten hoogste 4
uren geopend te hebben de omzet op dien
dag van 5060 pot. gedaald.
De veronderstelling van den wetgever, dat
het publiek zijn inkoopen des Zaterdags zou
doen, is zooals ook wel te verwachten was,
niet juist, gebleken Immers de artikelen die
het publiek voor het mecrendeel des Zondags
gebruikt moeten ln verschen toestand zijn en
het ls bovendien ten eenen male uitgesloten
om gebak ln voorraad te maken.
Het debiet op Zondag ls van tal van om
standigheden afhankelijk en de praktijk leer
de dat het publiek op den eenen Zondag ln
den voormiddag en on een anderen Zondag ln
der. namiddag zijn inkoonen doet. On dien
'rond Ls ren verkooptijd van 4 uren des Zon
dags beslist onvoldoende.
Praetisch ls dc toestand thans dat de ban
ketbakker bijna eiken Zondag artikelen over
houdt welke hij niet kan bewaren, hetgeen
weder verlies bcteekent.
Is de omzet ln alle bedrijven door de tllds-
bmstandlgheden reeds gedaald, door de Win
kelsluitingswet lijden de banketbakkers, voor
wie de Zondag de dag Ls welke de week moet
goed maken, enorme schade.
Hierbij komt nog dat ln lunchrooms en der
gelijke Inrichtingen den geheelen dag gebak
mag worden verkocht en de banketbakkers
hun Zondagsdeblet naar deze inrichtingen
overgebracht zien.
De daling van den omzet heeft reeds hier
en daar ontslag van personeel ten gevolge ge
had en met angst zien ondergeteekenden de
toekomst tegemoet.
Naar aanleiding van een en ander dringt
het bestuur er bij den Raad ernstig op aan. te
willen bepalen overeenkomstig Art. 9 dor Win
kelsluitingswet dat de banketbakkerswinkels
gedurende de maanden October, November,
December des Zondags geopend mogen zijn
van des voormiddags 9 uur tot des avonds 8
uur.
Adressanten verwijzen naar de gemeente
Bloemendaal. VeLsen. Zandvoort enz. waar de
banketbakkerswinkels gedurende den geheelen
zomer geopend mochten blijven.