HET HAARLEMSCHE STADSBEELD
UIT DE PARIJSCHE KUNSTWERELD.
JACQUES NECKER.
Van alles en nog wat
Hoe het eens was.
DE ANTHONIESTRAAT
Hoe het geworden is.
Anthoniestraat met Schalkwijkerpoort.
De filmster Jeannette MacDonald voor het gerecht.
Emilienne Dux verlaat de Comédie Franqaise.
(Van onzen correspondent)
De eene sensationeele zaak na de andere.
Iedereen zal zich nog de alarmeerende ge
ruchten herinneren hoe de filmster, doode-
lijk gewond ergens in een hospitaal aan
gene zijde van de Alpen moest liggen, omdat
zij zich had weten in te dringen in het
huwelijksleven van een prins van konink
lijke bloede, waarop de prinses a bout por-
tant een schot op de lieftallige Jeannette zou
hebben gelost. En toen hoorde men er ineens
niets meer van: de wereldpers stond plotse
ling vol met photo's van een lachende prins
en een lachende prinses, die uiterlijk althans
niet de minste teekenen ervan gaven ge
mengd te zijn geweest in 'n bloedig drama
veertien dagen later sjouwden de Parijze-
naars naar de Gare de Lyon om de film
diva, de ster van „Parade d'Amour" in triomf
binnen te halen. En Jeannette droeg geen
lidteekenen, maar liet zich twee avonden
later bejubelen in de musichall Empire. Ze
danste, ze zong,, en dat alles had weliswaar
niets met Kunst te maken, maar enfin,
Jeannette was nu eenmaal de partnerin van
Maurice, Maurice-Gllmlach-Hanglip-Stroo-
hoed-Smokingze had succesze
streek eiken avond duizenden op.
Nu was 't juist dat succes dat de direc
teuren van de Gaité-Lyrique deed besluiten
om aan Jeannette te vragen of ze er niets voor
voelde om de „Lustige Witwe" te spelen.
Catriens en Bravard stelden zich in verbin
ding met een agence artistique en de blonde
MacDonald verklaarde dat ze niets liever
zou doen dan een contract te sluiten. De
overeenkomst werd op het schrift gesteld:
voor vijf en dertig opvoeringen zou zij het
bescheiden bedragje van zeven honderd en
vijftig duizend francs toucheeren. Tot in
details werd alles overeengekomen, zelfs de
modellen van de affiches: Jeannette's naam
zou in grooter letters dan de titel van de
beroemde operette worden gedrukt.
In principe werd vastgesteld dat de voor
stellingen in begin November 1931 zouden
plaats hebben, maar een nadere bepaling
zeide dat op verzoek van een der beide par
tijen de voorstellingen desnoods tot later
konden worden uitgesteld. De film-prinses
werd ook alle vrijheid gelaten om de andere
artisten, die met haar de operette zouden
opvoeren, te kiezen.
Begin November '31 kwam Jeannette echter
niet opdagen. Ze was weer naar de Ver.
Staten vertrokken en niemand hoorde meer
iets van haar. De voorstellingen werden uit
gesteld tot Februari 1932. In Februari geen
Jeannette. Ze schreef een kort briefje, waar
in ze vertelde dat de fllmcompany haar
lang aan het werk hield, dat het haar thans
weer onmogelijk was om over te komen. Ze
bleef in Los Angeles.
.En daar, een paar dagen geleden, komt er
ineens bij de directie van de Gaité Lyrique
een telegram: begin October kom ik voor
Lustige Witwe.
Maar thans zijn de directeuren Catriens en
Bravard niet gedisponeerd. Er is ondertus-
schen een crisis gekomen, de economische
toestanden zijn gewijzigd en ze beweren dat
ze, zelfs aan een vedette als Jeannette Mac
Donald, onmogelijk meer van twintig duizend
francs per soiree kunnen betalen. Tegelijker
tijd hebben ze langs dlplomatieken weg
Jeannette Mac Donald en haar echtgenoot
voor de rechtbank van de Seine gedaagd en
een eisch ingesteld tot schadevergoeding van
één milliocn, omdat begin-October het con
tract afloopt en zij zich niet aan de afspraak,
heeft gehouden.
Het is nog niet officieel, maar we kunnen
nu toch reeds mededeelen dat Emilienne Dux
de Comédie Francaise en het tooneel voor
goed .gaat vaarwel zeggen. Ook in Neder
land, waar ze meermalen in officieele tour-
nées optrad is deze begaafde actrice een be
kende figuur. Contractbreuk is bij het Mo
lière-Huis nu eenmaal onmogelijk, maar de
minister van Schoone Kunsten moet zich wel
bij het besluit neerleggen, omdat Emilienne
Dux om gezondheidsredenen haar ontslag
vroeg. Het is voor de Comédie Francaise. toch
al zoo hoogst armelijk en miserabel bedeeld
met behoorlijke krachten, een groot ver
lies. Na tromfen te hebben gevierd bij An-
tolne, waar ze de rol van de vrouw in „Un
grand bourgeois" en in „Ventres dorés" van
Emile Fabre creëerde, deed ze haar Intrede
in de Comédie Francaise. waar men haar
weldra de meeste hoofdrollen in stukken
van classleke. zoowel als van het moderne
renertoire toevertrouwde. Haar vervangen?
Er" zijn wel actrices, maar wie harer wil deel
uitmaken van de Comédie Frangaise? Wan
neer men bedenkt dat door het heengaan
van Emilienne Dux twee soclétaires, Mile
Nizan en Jean Weber (die de hoofdrol ver
vulde in l'Aiglon) een salarisverhooging
krijgen vanhonderd francs, zoodat ze
dan iederzeven honderd francs (zeven
tig gulden) per maand zullen verdienen
(waarvoor ze avond aan avond hoofdrollen
moeten spelen in het eerste Nationale Thea
ter van Frankrijk), dat het hun strikt ver
boden ts om er met filmen iets bij te ver
dienen, dan begrijpt men wel dat de animo
niet heel groot is. Van Kunst alléén kan
men niet leven. En misschien is dat wel de
voornaamste reden dat het eens zoo illustere
Molière-Huis meer en meer begint te lijken
op een versleten „hotel de passe" in een pro
vinciestadje.
HENRY A. TH. LESTURGEON.
OVER DE AUGURK.
EEN SMAKELIJK RUSSISCH RECEPT.
.,En wat zijn dat nou?" vroeg het kleine
stadslogéetje vol belangstelling, toen ik met
hem lanigs een bed augurken liep. „Dat is
een soort kleine komkommer, augurken" gaf
ik hem ten antwoord. „O nou weèt ik het
riep hij, „die eten ze bij ons in Amsterdam
zoo maar op straat uit een groote flesch!"
De augurk is een vrucht, die haar eigen
.karakter" heeft. In het Verre Oosten, waar
zij nog heden ten dage in aanzien staat en
drie 'tot vier maanden van het jaar het ge
wone voedsel van de eenvoudigen uitmaakt,
is haar „geboortegrond". Daar eet men ze
rouw, met zout gekruid, pikant en geurig
gemaakt. Het is intusschen echter een be
kend feit, dat de Oostersche augurken meer
smaak hebben dan de onze. Als de „konin
gin der augurken" kent men in Egypte een
variëteit, „Chate" geheeten, die tot de kos
telijkste verfrisschingen van dat land be
hoor:-. Haar vleesch komt overeen met dat
van den meloen; het lescht heerlijk den
dorst. Ook maakt men-er een drank van;
men boort daartoe een gat in de augurk,
waarna het vleesch met een stokje meerma
len goed geroerd dient te worden. Vervol
gens plakt men het gat dicht en laat de al
dus behandelde vrucht eenige dagen onder
de aarde liggen. Het sap dat nu gevormd
wordt, is voor de inwoners een heerlijke
drank.
Ook de Grieken en Romeinen wisten de
waarde van de augurk reeds op prijs te stel
len. Van de Turken kwamen ze bij de Slowa-
ken en van hen leerden de Germanen ze
weer kennen.
„Een opmerkelijke techniek voor het in
leggen in "t zuur houden de Russen er op na,
waar de augurk ook als volksvoedsel genut
tigd wordt. Van de ontelbare manieren en
recepten, die voor het inleggen van augurken
gelden, bevat de volgende raadgeving gul
den woorden: „Hoe gecompliceerder de me
thode, hoe veclvuldiger de kruiden, des te
minder bevredigend voor den smaakk is het
resultaat".
De Rus zet eenvoudig de versche augurken
goed in 't zout en laat ze zoo vierentwintig
uur staan. Daarna doet hij ze in een aar
den- of kernen vaatje, waarna hij laag om
laag eikenbladen, augurkenbladen en aalbes-
senbladen legt. Dan wordt er nog dille (een
welriekend kruid) aan toegevoegd en over
het geheel wordt een opgekookt zoutnat. ge
goten. dat vermengd is met- een klein scheut
je azijn. Aldus bereide augurken, die na een
week reeds voor het gebruik gereed zijn.
moeten, zelfs voor de meest- verwende fijn
proevers, iets heerlijks zijn.
De ware augurk blijft, echter altijd nog die
in zuur. Reeds een „dichterlijk kookboek" uit
den Biedermeiertijd (18151840) geeft aan,
hoe men ze bereiden moet:
„Die Gurken musst du schalen
ganz sauber und ganz rein
In igleiche Radchen schneiden.
Recht- zierlich und recht fein;
Dann leg sle auf den Teller
Und streue Salz darein.
Steht dieses eine Stunde.
Genau nach meinem Rat
So wird es zubereitet
Wie anderer Salat".
S. KONING—NUNES VAS.
De teekening die den ouden toestand weer
geeft. laat ons de Schalkwijkerpoort zien,
die bij de Anthoniestraat stond. Nu is die
poort verdwenen en ook zijn reeds enkele
huizen gesloopt voor de verbreeding van de
straat.
tiiiiiiiuinriiHiiiiiiiiitiiiiiigiiiiiiisiiinniuiiiiiiiiiiituiiiiiriiiiioniiiiiiiiiiiiiiinHiiiiiiiiiiiiiiifiifiniiiiiiiiiiiitiiiiUHQiiinuo
Necker was de man, wien de moeilijke en
ondankbare taak was opgedragen, gedurende
de laatste regeeringsjaren van Lodewijk XVI
als minister van financiën te waken over de
Fransche schatkist. Dat hij er tenslotte niet
in is geslaagd, het financieel evenwicht van
het land te bewaren is niet te wijten aan zijn
gebrek aan kunde op dat gebied, doch veeleer
aan zijn besluitelóos en zijn dikwijls ontac
tisch optreden in een tijd, dat het onder het
volk gistte en kookte.
Tweehonderd jaar geleden werd hij te Ge-
nève geboren en ging reeds vrij jong naar Pa
rijs, om bij den bankier Vernet den geldhan
del te leeren. Later werd hij compagnon van
het huis Thelusson, waar hij den grondslag
legde zoowel van het reusachtige vermogen
der firma, als van zijn eigen grooten rijkdom.
Hij kenmerkte zich door levenslust en op
geruimdheid en door een zekere deftigheid,
"ie niet geheel vrij was van pedanterie. In
1773 verwierf hij den prijs van de Acedamie
met Dofrede op Colbert" en toen hongers
nood het land bedreigde, steeg zijn reputatie
nog meer door zijn verhandeling over de ko
ren wetten en den korenhandel. Reeds toen
was Necker volgens de algemeene opinie de
persoon, die eenmaal belast zou worden met
het beheer van de Fransche schatkist.
Toen vier jaar later de regeering geen raad
meer wist in de flnancieele verwarring en on
danks dat toch wilde deelnemen aan den Ame-
rikaanschen Vrijheidsoorlog, werd Necker be
last met het ambt van Directeur-Generaal.
Onmiddellijk bracht hij orde in den chaos en
eischte vóór alles de striktste rechtvaardig
heid Zelf gaf hij hierin het voorbeeld en ver
langde dit ook van zijn ondergeschikten. Tal
van baantjes, die niets anders dan sinecures
waren, alleen geschapen om den een of ander
te bevoordeelen, schafte hij af, evenals som
mige overblijfselen van de feodaliteit, onder
welke de „taille", een drukkende grondbelas
ting. die sterk werd beperkt en nauwkeurig
omschreven. Hij hervormde hospitalen en
gevangenissen, voerde in de provincie een
nauwkeurige administratie in en eischte van
eiken ambtenaar de volle verantwoordelijk
heid In geldelijke zaken
Jacques Necker.
Zijn hervormingsmaatregelen brachten hem
in conflict met den Minister-president Mau-
repas en met de oude Parlementen en hij trad
af na Ln vijf jaar een tekort van 35 millioen
te hebben veranderd in een batig saldo van
10 millioen. zonder een enkele nieuwe belas
ting te hebben ingevoerd, niettegenstaande de
oorlog met Engeland groote sommen ver
slond. Zijn val werd nog verhaast door het
feit, dat hij in een zijner geschriften den
financieelen toestand en de verkwisting aan
het hof van Lodewijk XVI had blootgelegd.
Toen het na zijn aftreden met de financiën
van het land weer bergafwaarts ging, werd
hij 26 Augustus 1788 op aandrang van de open
bare meening weer tot minister benoemd. Op
nieuw wijdde hij zijn diensten aan het land,
doch gelijk hij zelf verklaarde: te laat!
Op de geldmarkt kon men geen Fransche
staatspapieren meer plaatsen, het land werd
door eeli hongersnood bedreigd, het Parle
ment was afgezet en de Bastille was gevuld
met afgevaardigden uit de provincie. Een
heftige partijstrijd verdeelde het land en niet
tegenstaande Necker zich in financieele zaken
een krachtig man had getoond, in ander op
zicht schoot hij aan karaktervastheid tekort.
Zoo verklaarde hij zich eerst, wat de verte
genwoordiging van den derden stand in de
Staten-Generaal betrof, voor een gelijk aan
tal als adel en geestelijkheid samen. Later
toen hij de mededeellng reeds had laten druk
ken, nam hij een beslissing ln tegenover ge
stelden zin.
Necker zag den storm der revolutie aanko
men, doch hield zich meer bezig met eigen
redding, dan mét die van het land. Bij de
groote vraag, of er in de vergadering der drie
standen hoofdelijk gestemd zou worden, bleef
hij weer besluiteloos, hoewel algemeen wordt
aangenomen, dat hij van den koning reeds
toestemming had gekregen de standen te ver-
lenigen. Kort daarop ontving hij het bevel het
'and te verlaten, doch werd na de bestorming
der Bastille weer teruggeroepen. Weer zwenk
te hij van den eenen stand naar den anderen:
nu eens gaf hij toe aan het volk. dan weer aan
het hof, Op deze wijze verloor hij het vertrou
wen van allen en na tien maanden moest hij
zijn ambt neerleggen en verliet het land, on
der de verwenschingen van het volk. dat op
rijn reis naar Genève meermalen een dreigen
de houding tegenover hem aannam.
Hij vestigde zich nu voorgoed op ziin land
goed Coppet in Zwitserland, waar hii leefde
'e midden zijner familie en waar hij zich ge
heel aan de studie kon wijden.
Zijn vrouw Susanna was bekend als schriif-
ster. in haar salons verkeerden de bekendste
mannen van dien tijd en de literaire roem van
Waar nu de Anthoniestraat is.
Necker's dochter, Madame de Staël, was reeds
lang over Europa verbreid.
Als staatsman heeft hij ongetwijfeld ge
faald. Hij gaf zich niet voldoende rekenschap
van het gewicht van den volksinvloed op de
regeering en evenmin van de mogelijke ge
volgen van den oplaaienden hartstocht bij
de menigte.
Zijn geschriften zijn echter helder en lo
gisch gedacht zij het dan ook wat zwaar op
de hand. De schrijver heeft de bijzondere ver
dienste, dat hij de waarheid durfde zeggen in
een tijd, dat men allerminst bereid was die te
hooren. Dit geldt vooral voor zijn boek, dat
in 1802 te Parijs verscheen: „Dsrnières vues
de politique et de finances" en dat gericht is
tegen de autocratie van Napoleon, wiens plan
nen, om zich van de alleen-heerschappij
meester te maken, Necker doorzag, reeds lang
voordat de eerste consul de keizerskroon voor
zich opeischte.
W. S.
WAARDEVOLLE STUKKEN
LAND.
Het grootste deel van den rijkdom aan
delfstoffen in Australië, is van een klein ge
bied afkomstig: de „Golden Mile" bij Kool-
gardle, en de wijze waarop het werd ont
dekt is wel zeer romantisch.
Negen en dertig jaar geleden zond een
Londensche maatschappij een deskundige. W.
A. Mercer, naar Australië, om een zeker stuk
land te onderzoeken.
Hij kwam tot de conclusie dat het geen
waarde had. en toen hij op het punt. stond
om te vertrekken, hoorde hij van een ander
plekje, eenige mijlen verder.
Dit was werkelijk buitengewoon rijk. Het
was 18 acres groot en de prijs was 5.000 pond.
De Londensche maatschappij weigerde het
geld te verstrekken en Mercer vormde zelf
een maatschappij die het stuk grond kocht.
Het bestond uit groote rotsmassa's en
bleek den naam van ..Treasure House", dien
men het gaf. volkomen waard te zijn.
Spoedig nadat men een schacht had ge
graven, bleek. dat. het onnoemlijk veel goud
bevatte. In twintig jaar werd voor zes en
een half millioen pond sterling aan de op
pervlakte gebracht, uit het stukje grond,
waarvoor de maatschappij geen 5 duizend
pond wilde betalen en meer dan 3 millioen
pond werd als dividend aan de aandeelhou
ders uitgekeerd.
De mijn heeft wat eens een woestijn was,
in een van Australië's levendigste centra
veranderd. Vroeger was er geen water, nu
wordt het water er gebracht door een bui-
zenleiding van 370 mijl lengte.
SCHRIFTVERVALSCHINGEN.
Dat er overal geestdriftige verzamelaars
van brieven en autografen worden gevonden
weet natuurlijk iedereen. Maar minder be
kend is het, dat er bijv. van Goethe twee
maal zooveel brieven en manuscripten in om
loop zijn, als hij er in zijn leven geschreven
heeft.
Hoe komt dat? zult ge vragen.
Wel omdat vervalschers daar een inkomen
in zoeken, omdat er altijd naïeve lieden zijn,
die er in loopen. en omdat, tot in den laat-
sten tijd, de middelen om een vervalsching
te ontdekken of zeer beperkt of peperduur
waren.
Zoo was er te Pressburg eens een archiva
ris, Kalmijn genaamd, die de handschriften
en handteekeningen van haast alle beroemde
personen verbazend goed wist. na te maken.
Hij schreef op verlangen een brief met een
.echten Napoleon" en terstond daarop een
niet minder „echte Goethe", die slechts door
uitstekende kenners als onecht verklaard
konden worden.
Deze' Kalmijn deed het natuurlijk maar
voor de aardigheid en schrok dus geweldig,
toen hij op zekeren dag een dagvaarding
thuis kreeg. Een vriend had hem een paar
dozijn van zijn nagemaakte handschriften
ontfutseld en ze voor goed geld verkocht aan
een verzamelaar van oudheden, die weer
niets beters wist te doen dan ze aan eenige
musea aan te bieden.
Toen kwam de vervalsching aan het licht.
De verzamelaar was natuurlijk absoluut on
schuldig en ook de archivaris werd. na on
derzoek. vrijgelaten met de waarschuwing in
het vervolg voorzichtiger te zijn met zijn
liefhebberij.
Niet zoo onschuldig was de Oostenrijksche
geleerde Spiegel, toen hij tegen het einde der
vorige eeuw wegens een dergelijk iets aan
gehouden werd. Spiegel kon niet alleen uit
stekend handschriften vervalschen, maar hij
besteedde ook de grootste zore aan papier en
inkt. Hij fabriceerde op deze manier „echte"
autografen, zóó misleidend echt. dat. deze
■'ervaischineen. waarvan er thans nog en-
?'rie in het politie-mu^eum van Wreren te
zien zijn. haast overal voor echt werden
aangenomen.
Om den kooper te misleiden en pijnlijke'
onderzoekingen te ontgaan voegde hij bij
zijn vervalschingen gezaghebbende verkla
ringen van de beste kenners uit zijn tijd, die
natuurlijk óók valsch waren. Hij koos daar
voor persoonlijkheden, die buiten Weenen
woonden en van wie hij veronderstellen kon,
dat zij zijn falsificaties nooit onder de oogen
zouden krijgen.
Een vaLsch Beethovenblad kwam bij toe
val terecht in het Conservatoire te Leipzig,
waarvan de bestuurder een hartstochtelijk
verzamelaar was van autografen van musici.
Deze toonde het blad aan een professor in
de muziekgeschiedenis van de Leipziger Uni
versiteit en deze ontdekte aan een bijna on
zichtbaar teeken, aan het begin van den no
tenbalk geplaatst, de falsificatie. Spiegel had
voor het gerecht, dat hem tot twee jaar ge
vangenisstraf veroordeelde, nog de voldoe
ning, dat erkende deskundigen vol bewonde
ring over zijn werk waren.
Sedert dit geval heeft men een grooten
vooruitgang in de vervalsching van hand
schriften gemaakt, maar ook de methode
van ontdekking der vervalschingen is niet in
gebreke gebleven. De ultraviolette stralen van
de kwartslamp brengen alle falsificatiën on
barmhartig aan het licht. De groote verdien
ste van deze stralen bestaat- hierin, dat zij
vooral wijzen op den ouderdom van inkt en
papier.
Geen zieken meer!
Ziek-zijli in Engeland zal zoo langzamer
hand wel niet meer voorkomen, zooveel dok
ters zijn en komen er, schrijft een Engelsch
blad. Volgens het Brit-sche Medische Tijd
schrift zijn thans 55.604 namen in het me
disch register ingeschreven, wat een toene
ming beteekent van ruim 30 000 in 50 jaar.
Hieruit volgt dat er op elke 1000 personen
1 dokter is. Wel is dit niet zoo'n groot per
centage als in de Vereenigde Staten, waar de
verhouding 1 op 800 is. of als in Oostenrijk
met 1 op 900. Maar Duitschland telt 1 medi
cus op 1.560 menschen, Frankrijk 1 op 1.600,
Nederland 1 op 1820 en Zweden 1 op 2860
personen.
De tijd verzacht alles behalve de kren
tenbroodjes in de stationrestauraties.
De eerste luchtpost
Het eerste luchtpost-couvert, dat den da
tum 9 Januari 1793 draagt en dat door den
Franschman Blanchard bij zijn eerste op
stijging werd medegenomen werd dezer da
gen door een Fransch postzegelverzamelaar
voor 72.000 gulden aangekocht.
Een nieuwe Velasquez
wer.d ö.n Hongarije ontdekt bij een antiekha-n
delaar. Over het schilderij van den grooten
meester was een slecht portret geschilderd.
De hond.
Willem komt voor de eerste maal in het
huis van zijn vriendje Tom en ziet daar
tusschen de bedden van de ouders een tijger
vel liggen.
„Wij hebben thuis ook een hond", zegt hij
trotsch, „maar wij hebben hem niet zoo
platgetrapt".
Voor een reparatie!
Bij een koffieplanter in de stad Coban in
Guatamala nabij de Mexicaansche grens
functioneerde de radio-ontvanger niet.
Een radio-ingenieur uit de hoofdstad Gua
temala werd telegrafisch besteld, die een
honorarium van 120— moest hebben be
nevens vergoeding van de geheele vliegkos
ten. De vlucht duurde vier dagen.
Het werken van een radiotoestel hangt
van 1001 kleinigheden af en bij de controle
van het- toestel bleek dat slechts een weer
stand van 2 Megohm vernieuwd moest wor
den.
De koffieplanter betaalde prompt de reke
ning. Zakendoen schijnt echter den planter
vreemd, want een geheel nieuwe installatie
had hem slechts 180.gekost.
In drie talen
De zender Ljubljana (Laibach) komt in
den vervolge eenmaal per week met berich
ten welke in drie talen uitgezonden worden,
n.l. Slavisch voor de inwoners, Duitsch voor
Duitschland en Oostenrijk en Fransch voor
internationalen.
Niet Belgrado maar Beograd
De omroep van Belgrado verzoekt den om
roepen in hun programma - tij dschrift-m Bel
grado zich met den naam Beograd daar de
zender zich me: den naam Eeczrad meid* en
het voor den luisteraar dan gemakkelijker is
het station te herkennen.
Becgrad zendt op golilente 431 M., met
een energie van 2,8 K.W.
