Opcenten.
DE OPLEVING.
KeUer
Macdon,
ald
Het Belangrijkste.
Ons plan voor Werkloosheidsbestrijding.
50e Jaargang No. 15149
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Zaterdag 12 November 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMEN I EN per week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0 65. franco per post .'0.72J4.
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN I5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 1—3 regels f030, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim v 250.-, Wijsvinger f 1 50.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 1 00.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies W ijsvinger f 75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG
BLADZIJDEN.
HAARLEM, 12 November.
Roosevelt naar Europa?
Een maand geleden werd in deze rubriek
de hoop geuit dat Franklin Roosevelt, als hij
tot president der Vereenigde Staten zou
worden gekozen, het voorbeeld van zijn de-
mocratischen voorganger president Woodrow
Wilson zou volgen, en naar Europa komen.
Nu deelt de Engelsche journalist A. J. Cum-
mings mede. dat Roosevelt een dergelijk
voornemen, in een interview met Cummings,
reeds heeft geuit. Hij heeft zelfs gezegd dat
hij ten spoedigste den Oceaan wil oversteken,
nog vóór hij als president in functie treedt
(dat gebeurt in Februari as.) en „Londen
bezoeken, om er de Engelsche staatslieden
te ontmoeten". Dit klinkt weer heel plezierig
voor het Engelsche publiek, zoo in den trant
van „wij alleen komen er op aan", maar
iedereen begrijpt dat het Roosevelt niet al
leen te doen zal zijn om de Britsche staats
lieden. Met het oog op het ontwapenings-
vraagstuk en op de as. Economische Wereld
conferentie (te Londen) zou zijn bezoek in
derdaad van de grootste beteekenis kun
nen zijn.
De menschen van de aloude theorie „of je
nu door de kat of door den kater gebeten
wordt, komt er niet op aan" zullen hierover
wel weer de schouders ophalen, maar met
zulke goedkoope algemeenheden komt men
niet verder in de wereld. Het groote feit van
Roosevelt's verkiezing is dat op het moment
zelf, toen volgens zoovelen de wereld geheel
de nationalistische richting insloeg en zich
in tariefsvestingen ging barricadeeren, de si
tuatie totaal veranderd is door de overwin
ning van een democraat, voorstander van
tariefsverlaging en algemeene internationale
toenadering. Hij is uitverkoren voor de be
langrijkste regeeringspost die de wereld kent,
hij zal straks de machtigste aller staatshoof
den zijn. En de „landslide" die zijn verkiezing
heeft bewerkt is het onmiddellijke gevolg van
de algemeene ontevredenheid over Hoover's
protectionistische politiek, die de crisis in
de Vereenigde Staten voortdurend had ver
ergerd.
Roosevelt's optreden kan het keerpunt in
"de wereldpolitiek van dezen tijd beteekenen.
Hoover's val, gevolgd door zijn optreden, is
een van die snelle ehangements de décor
waaraan de periode zoo rijk is. Maar het
is meer dan een changement de décor. Het
beteekent ten eerste een algeheele frontver
andering in de politiek der Vereenigde Sta
ten, ten tweede het optreden van een man,
die den moed heeft de problemen van zijn
volk als onderdeel van de problemen der
menschheid te zien, en dus te begrijpen dat
hij de oplossing alleen in samenwerking met
anderen kan vinden.
Van harte moeten wij hopen dat hij inder
daad reeds zóo spoedig zijn voornemen, naar
Europa te komen, zal uitvoeren. De geheele
wereld beseft al dat deze nieuwe president
van Amerika een man uit éen stuk is, met
vaste plannen en een krachtigen wil, die bo
vendien in de hoogste mate de eigenschap
bezit, „met menschen te kunnen omgaan".
Hij verschijnt op het politieke wereldtooneel
als een nieuwe, frissche, domineerende fi
guur. Het staat bij voorbaat vast dat zijn
komst naar 'Europa als een geweldige ge
beurtenis zal worden beschouwd, dat men het
gevoel zal hebben: Hier komt een nieuwe
man met frissche denkbeelden en bi-eeden
blik, een krachtige leider die zelfs den durf
heeft gehad, vlak vóór zijn presidentsver
kiezing tegen het machtige Tammany Hall
op te staan, het zijn wil op te leggen en het
„enfant chéri" van New-York, burgemeester
Walker, tot aftreden te" dwingen omdat hij
zijn persoonlijk beleid afkeurde. Wie zóo durft
handelen in zijn eigen partij is een kerel uit
éen stuk.
Aan de leiding en het voorbeeld' van zoo'n
man bij hun internationale besprekingen
hebben de mar chandee rende kool-en-geit
sparende eeuwig-de-moeili jkheden-ontwij ken
de onderhandelaars in Eui'opa bovenal be
hoefte
Roosevelt zal groote dingen tot stand kun
nen brengen.
De tijden zijn rijp voor het optreden van een
man van zijn kaliber.
"B- P.
SCHTP GEZONKEN OP DE
WESTERSCHELDE.
SCHIPPER VERDRONKEN, ZIJN VROUW
GERED.
Vrijdagmiddag te ongeveer half twee is op
de Wester-Schelde onder de gemeente Hoe-
dekenskerke een aanvankelijk onbekende
motorboot, geladen met sui kei-bieten, plotse
ling gezonken. Vermoedelijk was het, schip
te zwaar geladen en heeft het tengevolge van
den sterken wind. die boven de Wester-
Schelde woei, water geschept.
I11 de nabijheid van de motorboot bevon
den zich een vermoedelijk Groningsche klip
per en een motorvisschersvaartuig uit. Brui-
nisse. Deze schepen konden echter geen hulp
verleenen, omdat de motorboot plotseling in
de diepte verdween. Reeds 's middags zijn
een vat olie en eenige luiken te Hoedekens-
kerke aangespoeld.
Het bleek nader, dat slechts één slacht
offer is te betreuren, n.l. de 40-jarige schip
per Griep, afkomstig uit Rotterdam. Zijn
vrouw, met wie hij zich alleen aan boord be
vond, is door de passeerende schoener „De
Zwaluw" uit Groningen, welke op weg was
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
H.V.
JANSWEG 42, TEL. 14049
Uit voorraad de nieuwste Philips' Radiotoestellen
van Antwerpen naar Londen, opgepikt en in
Vlissingen behouden aan wal gebracht.
Het gezonken schip, dat geheel onder water
is verdwenen is genaamd „Catherina". Het
oefende de z.g. wilde vaart uit en was met
een lading suikerbieten op weg van Hoofd
plaat naar Breda. Van het gezonken schip is
niets meer te zien; het is geheel onder water
verdwenen. Het echtpaar Griep was kinder
loos.
De consternatie te Hoedekenskerke was
groot. Men meende aanvankelijk dat drie
of vier personen verdronken waren.
TERWIJL ER ELDERS OVER
VLOED IS
BROODKAARTEN IN GRIEKENLAND.
ATHENE, 11 Nov. (V. D.) De Grieksche re
geering heeft wegens de schaarschte van den
graanvoorraad besloten wederom broodkaar
ten in te voeren en den beschikbaren graan
voorraad te distribueeren,
UNIFORMVERBOD WORDT
VOORBEREID.
Ook insignes verboden voor
ambtenaren?
MEDEDEELINGEN VAN MINISTER
DONNER.
In de Memorie van Antwoord op het voor-
loopig verslag over de Justitiebegrooting
deelt minister Donner mee, dat hij met be
langstelling het voorloopig verslag tegemoet
ziet over het opheffen van 4 rechtbanken
en kantongerechten.
Reorganisatie van de politie heeft de aan
dacht van den minister, maar de "tijdsom
standigheden zijn voor de ter hand neming
niet gunstig.
Voor wederinvoering van de doodstraf,
hoezeer volgens hem een eisch van gerech
tigheid, acht 'de minister geen in genoegzame
mate veldwinnende overtuiging aanwezig.
Tegen mishandeling van werkwilligen moet
met kracht worden opgetreden.
De minister kan niet instemmen, voor wat
het wetboek van strafrecht betreft met de
meening, dat straffen bedreigd tegen het
veroorzaken van lichamelijk letsel door
schuld bij de verkeersongevallen te laag zou
den zijn.
Wat sensatiejournalistiek betreft, meent
de minister, dat verbetering uit den kring
der journalisten zelf moet komen. Een alge
meen verbod van bokswedstrijden ontbeert
naar de minister meent, voldoenden grond.
Hoewel de denkbeelden van de stichting
tot wettelijke regeling van het Dierenrecht
den minister van twijfelachtige waarde voor
komen, behoeft het echter niet uitgesloten
te worden geacht, dat de wettelijke bepa
lingen in dit opzicht wijziging of. aanvul
ling zouden verdienen.
De instelling der ambtenarengerechten
kan binnenkort tegemoet worden gezien.
Een voorontwerp over een uniformverbod is
in gereedheid gebracht.
De minister stelt zich voor in een wijziging
van het algemeen rijksambtenarenregle
ment die op eenige punten in overweging is,
mede de aangelegenheid van het dragen
van een insigne (zooals het „gebroken ge
weer") te betrekken.
De vrees van sommige leden, dat door op
heffing en samenvoeging van Voogdijraden
het werk groote schade zou lijden, deelt de
minister niet.
(De regeering stelt bij nota van
wijziging Ac opcenten op de
invoertarieven opnieuw aan de
orde.)
Ach, welk droevig opgecenten
Wordt ons nu toch weer bereid,
Gok al oppert men die centen
Slechts voor een beperkten tijd.
'k Weet niet. zoo ie is pleegte worden
Tot een slsepend soori van kwaal.
't Zegt wei wat. dat het woord neercent
Niet bestaat in onze taal.
'k Hoef u zeker niet te vragen,
Hoe g' er tegenover bent.
Nederland is zeer eendrachtig
Althans in opsentiment.
Zelfs het smeuïg hapje suiker.
Dat ons 't leven neg- verzoet.
Krijgt een zure bijsmaak, als het
Het, en ons ontgelden moet.
't Geld. zegt men, moe! er toch komen,
Dus die opsentenlie maar.
F,11 men laadt op onze ruggen
Nog eens een opcentenaar.
Ais dit lang zoo voort moet duren,
Staat de wereld op haar kop,
Met haar opcenten en alles,
Want dat wordt dan: centen op.
P. GASUS.
De goede zijde van de crisis.
Gp een merkwaardige goede zijde wel
licht de eenige van de crisis, vestigden
de leiders van het oudste hinnenbeurtvaart-
bedriji' le Amsterdam onze aandacht.
Zooals in den oorlog de noodtoestand oor
zaak werd van een geforceerde krachts
inspanning, een uitbuiten van alle mogelijk
heden, die in menig opzicht een geweldigen
vooruitgang der techniek en der wetenschap
tot gevolg had, zoo is in vele bedrijven ook
de malaise op deze wijze een stuwende kracht
geworden. Iedere óndernemer zocht naar
nieuwe wegen, iedere ondergeschikte op zijn
beurt trachtte zich verdienstelijk te maken,
spande zich tot het uiterste in, alleen al om
zijn positie in het bedrijf zooveel mogelijk te
handhaven. Dit bracht goede resultaten met
zich. Een voorbeeld met betrekking tot de
binnenscheepvaart levert de fabricage van
Dieselmotoren. Men kan zeggen, dat zij met
sprongen is vooruit gegaan. Me is huiverig
op het oogenblik, om nieuwe vindingen toe
"te passen, kapitaal in veranderingen te
steken, zeker, maar zoodra het vertrouwen
wat meer hersteld zal zijn, zal blijken, dat
men zelfs in dezen tijd van oogenschijnlijk
algemeenen stilstand belangrijk vooruit ge
komen is in economische bedrijfs-exploitatie
en efficiency.
Dat is een verschijnsel, waarover men zich
verheugen kan in deze dagen.
Er doet zich in de binnenvaart in het na
jaar immer een tijdelijke opleving voor, die
ook nu valt waar te nemen. De oogst is bin
nen en wordt vervoerd, er is bietenvervoer,
het loopt tegen Sint Nicolaas. Mocht deze
opleving" doorzetten, dan is het wel zeker,
dat de binnenvaart op zijn beurt veel werk
zal geven aan andere industrieën. Want
reparaties en vernieuwingen stelt men op het
oogenblik alle, als het weer even kan, nog
uit.
PERSONALIA.
Voor het- doctoraal-examen rechtsgeleerdheid
is te Leiden geslaagd mej. C. van Mourik
Broekman re Haarlem.
Hongarije kan er prat op gaan den oudsten spoortrein van Europa te bezitten. Locomotief
en wagens zijn zeventig jaar oud, verheugen zich in een uitnemende gezondheid en ver
richten nog iederen dag hur. arbeid ten behoeve van het stadje Misko.
INGEZONDEN AlF.DEDEF-I.INGEN
N.V.
JANSWEG 42, TEL 14049
Antenneaanleg door Vakkundigen
NEDERLANDSCHE
BOND.
BRIDGE-
OPRICIITING VAN EEN AFDF.ELING
HAARLEM.
Een 70-tal belangstellenden had Vrijdag
avond gehoor gegeven aan de oproeping van
het bestuur van den Ned. Bridgebond voor
een vergadering in café-restaurant Brink-
mann. om te komen tot de oprichting van een
afdeeiing Haarlem en omstreken van boven-
genoemden Bond.
De vergadering stond onder leiding van
den ondervoorzitter van den Ned. Bridge
bond. den heer Croese. die het doel van den
Bond uiteenzette en verschillende vragen
beantwoordde.
Staande de vergadering trad een 30-tal
leden toe.
Een commissie werd gevormd, bestaande
uit mevr. Kooperberg en de heeren W. J. P.
Schalken, Van Gooi en D. Stoutjesdijk. die
zullen trachten nog meer loden te winnen en
verdere regelingen zullen treffen.
Op 18 November is er weer een vergadering
om te komen tot een definitieve oprichting.
Er zal dan ook een bestuur gekozen worden.
Een proteststaking van 24 uur te Geneve.
(3e blad. le pag.)
Ons plan van werkloosheidsbestrijding. Wat
men er in Den Haag van denkt.
(le blad, le pag.)
Tweede Kamer: Het einde der algcmceJic be
schouwingen.
(3e blad. le pag.)
Dc herdenking van den Wapenstilstandsdag
te Haarlem.
(3e blad, 2e pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Roosevelt naar Europa?
(lc blad. le pag.)
C. Sipkcs: Reisbrieven uit Rusland. Op de
Zwarte Zee.
(5e blad. le pag.)
Dr. W. G. N. van der Sleen: Over den Atlan-
tischen Oceaan. Bonaire.
(5e blad. le pag.)
Willy van der Tak: Historische Vrouwen
figuren Florence Nightingale.
(5e blad. 2e pag.)
Emmy J. Belinfante: De vrouw in de
twintigste eeuw.
(2e blad, 3e pag.)
De groote uitvindingen. Het gas.
(2e blad. le pag.)
Karei dc Jong: Radiomuzick der Weck. Een
voorbespreking.
(5e blad, 3e pag.)
J. II. dc Bois: Kanttcekeningen.
(5e blad, 3e pag.)
Uit de wereld van de film.
(5e blad, 2e pag.)
Het Haarlemsche Stadsbeeld: Dc Zijl weg.
(5e blad, 2e pag.)
Wat men er in Den Haag van denkt.
Alle steun mag gebruikt voor werk.
Zouden te Haarlem onmiddellijk
500 man aan het werk kunnen?
Wij hebben eenige weken geleden mede
gedeeld, dal de minister van Binnenlandsche
Zaken. Jhr. Mr. Ch. M. Ruys de Boerenbrouck,
ons plan tot werkloosheidsbestrijding in stu
die gegeven had aan zijn referendaris den
heer Meijer de Vries, hoofdinspecteur voor
de werkverschaffingen.
Onze redacteur de heer C. J. van Tilburg
ontving daarna een uitnoodiging van den
heer Meijer de Vries om over het plan een
nadere bespreking te houden op het departe
ment.
De heer Meijer de Vries deelde het volgen
de mede:
Het is u bekend, dat de minister van Bin
nenlandsche Zaken uw plan in mijn handen
gesteld heeft 0111 hem daarover te rappor
teeren. Wat ik u daarover zeg is een combi
natie van mijn ambtelijke en persoonlijke
meening, want in mijn bijzonderen werk
kring is het heel moeilijk beide te scheiden.
Intusschen mag men in geen geval uit het
geen ik u vertel, afleiden dat dit het regee-
ringsstandpunt is. De minister staat buiten
hetgeen ik zeg.
Allereerst kan ik u namens den minister
de verzekering geven, dat de regeering niets
liever doen zou, dan medewerken om het geld,
dat thans door de overheid (rijk en gemeen
ten) aan werkloozensteun wordt uitgegeven,
te gebruiken om de werkloozen aan den ar
beid te zetten. Wij zijn er allen van overtuigd,
dat de gedwongen ledigheid een zeer ongun-
stigen invloed heeft op het moreel der arbei
ders. Alles wat ondernomen wordt om werk-
loozeh aan den arbeid te zetten, kan op de
sympathie der regeering rekening. Dit geldt
natuurlijk niet alleen voor de Haarlemsche
werkloozen. maar voor allen. Wat de regee
ring aan Haarlem toestaat, geldt zooals Haar
lem's Dagblad terecht heeft ongemerkt voor
alle 1100 gemeenten in ons land.
De regeering doet i-eeds zooveel als moge
lijk is. Bij de gesubsidieerde rijkswerkver
schaffingen zijn thans 25.000 man werkzaam.
Dat is op een totaal van 300.000 werkloozen
een nog te klein percentage, maar het is heel
moeilijk geschikte objecten lc vinden. Wat
wij vinden kunnen of wat ons door gemeen
tebesturen wordt aanbevolen, aanvaarden wij
als dit eenieszins mogelijk is.
Nu kom ik meteen op het belangrijkste
punt var. uw plan. U bent van de veronder
stelling uitgegaan, dat de werkloozensteun
omgezet kan worden in normale werkobjec-
ten.
Wij zijn overtuigd, dat dit niet mogelijk is.
omdat daaraan nadeelen en gevaren verbon
den zijn.
Tk heb de volgende berekening opgezet-
Wij hebber, op het departement wel eens
uitgerekend. dat als wij een arbeider in nor
maal werk in een fabriek zetten en een gril
den laten verdienen, daarbij een gulden en
50 cents komen voor materialen en ander*
koster.. Veronderstel nu eens, dat wij 75.000
man (1'4 van het totaal aantal werkloozen 1
aan normaal werk zetten. Over het te betalen
loon wil ik het niet hebben, ik wil aannemen,
dat rijk en gemeenten dit geld op de looncn-
de diensten weten te vinden, maar daarnaast
houden wij de uitgaven voor materialen en
andere kosten, die dus ten laste van de kapi
taal diensten zouden komen.
In uw plan zouden de arbeiders het normale
loon krijgen met een maximum van f 30 per
week. Als wij het gemiddelde loon dus op
f 27.50 per week stellen, komt er voor eiken
arbeider dus f 41.25 bij. For jaar wil dat voor
75.000 arbeiders zeggen f 161.625.000.
Voor die f 101.625,000. die ten laste van den
kapitaaldienst van rijk en gemeenten komen,
zou dus geleend moeten worden. De minister
van financiën zal het niet gewenscht achten
om zulke groote bedragen te ieenen, en daar
door wellicht gevaar zou kunnen ontstaan
voor de veiligheid van onzen gulden. Zal kun
nen worden toegestaan, dat de gemeenten
hun kapitaaldiensten nog meer verzwaren en
zullen deze dat zelf willen?
Gaat men groote werken uitvoeren, dan is
soms voor één gulden loon f 10 of f 20 noodig
voor andere doeleinden.
Ik kom weer met een voorbeeld uit uw
plan. Onder de objecten die u opsomt voor
de gemeente Haarlem, is ook de Brandweer
kazerne. Stel dat die f 100.000 kost. dan is
daaronder hoogstens f 40.000 aan arbcidsloo-
nen in Haarlem. Die f 40.000 laat ik weer
buiten beschouwing, want daarvoor kan wel
licht de werkloozensteun gebruikt worden.
Maar die f 60.000 voor materialen en andere
kosten moet de gemeente Haarlem leenen.
Die leening van f 60.000 ✓zou voor de Haar
lemsche gemeentebeerootlng een jaarlijksche
Jast aan rente en aflossing van ongeveer
f 4000 beteekenen. Ik kan mij indenken, dat
de Haarlemsche wethouder van financiën
daartegen bezwaren zou aanvoeren.
Zooals de zaken thans staan (zoo vervolg
de de heer Meijer de Vries) zal het slechts
mogelijk zijn om als objecten voor werkver
schaffing te zoeker, naar werken, waaraan
geen of althans weinig materialen gaan. Dat
juist maakt het zoc ontzettend moeilijk.
Maar met algemeene samenwerking is toch
wel iets te bereiken. Met een sprekend voor
beeld kan ik dit illustreeren. De provincie
Noord-Holland wil haar kanalenplan uitvoe
ren. Als dit op de normale wljZ/C gedaan zou
worden, dat wil nvt ma^'tie1; kun
nen daaraan wellicht ten hoogste 500
man werken. Als de machines daar
entegen uitgeschakeld worden kunnen
minstens 2000 man langen tijd
werk bekomen. Maar elk zal beg rit oen. dat
hel werk dan niet ecopomisch wordt aange
pakt. De arbeiders, die bij machinale uit
voering het normale loon zouden krijgen,
moeten bij de uitschakeling van de machine
genoegen nemen met een loon. dat wat lager
is. Om die 2000 man aan arbeid te helpen,
brengen rijk en provincie belangrijke flnan-
cleele offers (het werk wordt immers met
handkracht veel duurder!) en nu Ls het bil
lijk. dat ook do arbeiders wat laten vallen.
Het rijk stelt dezen eisch niet om de loonen
te a nukken. maar om de uitvoering van het
werk mogelijk te maken.
De arbeid in de werkv^rsehaffin<?en onder
scheidt zich nu eenmaal sterk van het nor
male werk. Eenigen tijd geleden heeft mi
nister Ruvs de werkverschaffing aan het
Twente-Rijnkanaal in Overijsel bezocht. Wij
stonden op een vernooeing, waar wij het ge
heele terrein konden overzien. Links werd
een normaal stuk uitgevoerd, daar zagen wij
veel machines en bijna geen arbeiders. Rechts
was het gebied der werkverschaffing, daar
waren geen machines maar krioelde het van