Met de „Graf Zeppelin" over den Oceaan,
Een retourvlucht tusschen twee werelddeelen
Brechcokes voor Centrale Verwarming
Boksles.
Het Belangrijkste.
DE OPLEVING.
50e Jaargang No. 15155
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Zaterdag 19 November 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN per week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
f325, franco per post ƒ3.55, losse nrs./0D6. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mttd. 0-65, franco per post 0.72J<3.
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuïder Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëNj5 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vra3g en aanbod 14 regels 0.60,
cike regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0-30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim v 250,-, Wijsvinger f 150—, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk I I 00.-.
Idem voor Abonnés op het Gelll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000—, Overlijden f 600—, Verlies van Hand, Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75—. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG BLADZIJDEN.
door HENRI HEGENER.
De start van Friedrichshafen.
Waar de „Graf Zeppelin" gehuisvest is. De
loods bij Friedrichshafen.
rt Was werkelijk een uitnoodigmg die als
uit den hemel kwam vallen die vereerende
invitatie van de Luftschiffbau Zeppelin en
het „Syndicaat voor LuChtschipverkeer met
Nederlandsch-Indië', om deel 'te nemen aan
de laatste Zuicl-Amerika retourvaart van dit
[jaar van het luchtschip „Graf Zeppelin". De
eenige formaliteit die noodïg was, was het
aanvragen van een Braziliaansch visum.
3t Lijkt zoo eenvoudig: alléén maar een
Braziliaansch visum. Maar het was niet zoo
eenvoudig-. Want des anderen daags volgde
een felle, hardnekkige kamp waarin we ver
overen moesten drie visumkieken, 'n bewijs
van góede gezondheid, 'n prik tegen de pok
ken (Braziliaansch voorsenrift!) en last not
least-een bewijs van goed gedrag, 't Was voor
al dat bewijs van ons goeie gedrag', dat tot
een race met den tijd werd en tot een jagen
noopte van politie naar stadhuis en van stad
huis naar bevolkingsregister, vice versa!
Nooit hebben we bevroed, dat er aan 't op
korten termijn verkrijgen van een „afschrift"
van ons gélukkig ongekreukeld en maagdelijk
wit gebleven staatsburgerlijk strafregister,
zooveel vast zat. Dat wij tenslotte toch nog
op tijd slaagden, was alleen te danken aan
de waarlijk sportieve ambtenaarlijke mede
werking. Daardoor was het mogelijk, dat
dien Zaterdagmorgen om vijf minuten vóór
het sluitingsuur op het Braziliaansche consu
laat, a raison van 6 gulden, 't beslissende
stempel op onze pas werd gezet, die ons waar
dig deed zijn onze profane voeten te zetten
op den gezegenden Braziliaanschen bodem.
Enkele uren later reeds stonden we in de
hal van het hoofdstedelijke Centraal Station,
waarna eerst een lang gedelibereeï over tic
kets volgde, want het bleek niet mogelijk een
biljet te koopsn voor Friedrichshafen am
Bodensee, zoodat we tenslotte, 11a eerst voor
de offerte Konstanz te hebben bedankt, met
een kaartje tot Ulm genoegen namen.
Toen konden we ons rustend neervleien in
de fluweelen behaaglijkheid van een somp-
tueusen Italiaanschen spoorwegcoupé met
het bord „Roma" buitenop, dat gedachten
wakker riep aan St. Pieter, den Duce, mits
gaders de lieve signorina van Radio Roma.
En, terwijl trein 6 uur 13 hobbelend-bobbe
lend voortzuchtte door het zwart van den
nacht en veelvuldig en lang bleef stilstaan,
hebben we gefilosofeerd over luchtverkeer en
treinverkeer, en geconcludeerd, dat zeven
tien en een half uur voor het brokje Amster
damFriedrichtsliafen toch eigenlijk een
paskwil is.
De usance wil, dat iemand die met de „Graf
Zeppelin" op reis gaat. of niet dat wondere
hemelschip in Friedrichshafen arriveert en
in het pittoreske stadje moet overnachten, in
het Kurgarten Hotel afstapt. Niet omdat dit
logement het beste is. en omdat iemand die
een slordige 1500 gulden voor een luchttrip
naar Rio kan uittellen, aan den wal comfort
wil. Dat schilderachtig aan het meer gelegen
luxueuse hotel, is zooveel als het civiele hoofd
kwartier der Zeppelin-beweging'. En dat waar
schijnlijk daarom, omdat het hotel ook eigen
dom is der Zeppelin-beWeging, Hier resideert
voor den aanvang der reizen de Hamburg
Amerika Lijn vertegenwoordiger, welke
scheepvaart-maatschappij zich geheel met de
passage-besognes der Zeppelin-reizen occu-
peert. Hier worden de biljetten uitgereikt, en
maakt men, als het schip onderweg is. in de
hal drie of vier maal per dag de laatste po
sitie van den „Graf' bekend. In 't Kurgarten
Hotel ook, verbleef in zijn laatste levensja
ren graaf Ferdinand von Zeppelin, de geniale
schepper van het starre luchtschip. Als men
vóór het hotel omloopt, ziet men nog boven
een deur naast de Weinstube. de reeds aan
't verbleeken aanduiding geschilderd:
Eingang zum Privatburö s. Exc. des Grafen
von Zeppelin.
Maandag, 24 October.
NAAR DE LUCHTSCHIPHAVEN.
Dat wat een matineus begin. Om 4 uur
rinkelde 't zilveren belgeiuid van onze kamer
telefoon. Ook naast en boven ons rinkelde 't,
en een half uur later reeds', kwamen ze onze
groote bagage halen; 20 K.G. heet't iedere
passagier vrij. Voor wat hij méér meeneemt
moet hij 8 mark per K.G. dokken.
Toen we naar de hal afzakten, waren al
verscheidene stoelen en tafeltjes met hoe
den, jassen en kleine handbagage bedekt.
Een vlug ontbijt, en 'n kwartiei-tje later zaten
we temidden van een Duitseh. Engelsch en
Portugeesch sprekende gemeenschap in de
spaarzaam verlichte autobus, die tegen half
zes naar de Zeppelin-haven snorde, 't Is
maar een klein eindje, van het Kurgarten
Hotel naar de Zeppelin Luftschiffbau. Dus
geen tocht als van 't Leidscheplein naar
Schiphol, van de Rue Edouard VTI naar Bour-
get, of van de Londensche City naar Croy
don. Een poort door, dan nog een poort, we
debarkeerden en via een klein deurtje zagen
we ons verplaatst in de enorme loods.
Daar, in die mat verlichte ruimte, lag
stond, zweefde verankerd, de wereldberoemde
de veel bewonderde. Daar stonden we tegen
over de imposante schepping van den genla-
den man, die zich in 1893 tot zijn „Aller-
durchlanchtigster, Grossmacb.tig.sder, Aller-
gnadigster Kaiser. König und Herr" wendde,
en aileronderdanlgst vroeg om steun en be
langstelling voor zijn luchtschipproject, die
hem echter gladweg geweigerd werd. Daar
stonden we tegenover het laatste woord,
nummer 127 van het wondere principe dat in
1895 den toenmaligen oorlogsminister Bronsart
von Schellendorff de kantteekenfngen „Jules
Verne!" en „Ich wende nicht einen Nickel an
die sache mehr" uit de pen deed vloeien.
Maar de mét stalen energie en ijzeren wil
bezielde kleine man, Ferdinand von Zeppe
lin, die oude graaf, die „Rast ist so rostig"
tot lijfspreuk had, zette door, werd weliswaar
vijftien jaar voor gek verklaard, maar mocht
toch, na 1908 eindelijk de voldoening sma
ken, dat men hem een genie durfde stempe
len.
Daar stonden we nu tegenover het laatste
type der lange reeks, de L.Z. 127, die ons in
zich zou opnemen, en veilig voeren naar een
ver werelddeel, aan de andere zijde van den
equator.
't Is een heele wandeling naar het voor
schip» onder welks buikje of is 't z'n kin?
passagiersgondel hangt. Want 236 meter is
de reus lang. Klotsend over de houten vloer,
hepen we naar voren. Aan den voet van de
stevige houten roltrap, stond de hoffelijke
heer Gerhard van het Friedrichshafen-
filiaal der Hapag, om de reisbiljetten te con
troleeren. Streng is de controle, want met
het gevaar van verstekelingen, wordt nog
terdege rekening gehouden. Via een gangetje
en door het salon, komt men in de corridor,
aan welks beide zijden zich zes hutten be
vinden, die elk plaats bieden aan twee per
sonen, dus twee dozijn in het totaal. Ons
ticket vermeldde hut 6;' die ons. met den
heer Van Tijen, tien dagen zou huisvesten.
De heer J. E. van Teijen is velen weten
't de koene bedrijver van de eerste en tot
nog toe eenige Nederland-Indië solo-vlucht
Hoe een hut van het luchtschip cr
overdag uitziet.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
HEERLIJKE WARMTE ALLEEN VAN ONZE PRIMA
BELGISCHE ANTHRACIET
AFM. ZO/30 2.60 PER H.L.
so go 2.70
FRANS PERQUIN, TELEFOON 10712
op een sportvliegtuig. Sedert begin Augustus
is hij bij de Luftschiffbau Zeppelin gedeta
cheerd, als vertegenwoordiger van het „Syn
dicaat voor Luchtschipvervoer met Neder-
landsch-Indisch", om ten behoeve van dat
Syndicaat het luchtschlpvraagstuk als vorm
van verkeer te bestudeeren. In die qualiteit
neemt hij ook, als lid der bemanning, deel
aan aller reizen die de „Graf Zeppelin"
maakt. Zijn uitleggingen, en de discussie die
wij tijdens de reis met elkaar hebben gevoerd,
hebben ons 't bewijs geleverd, dat onze land
genoot in die eerste maanden van lucht
schippraktijk reeds een waardevol inzicht
in dat zoo moeilijke vraagstuk heeft ge
kregen. Gaarne benutte hij nog de weinige
minuten die ons restten, om ons op enkele
details te wijzen zooals de loopkatten, de
schragen onder het schip en den op rails
loopenden wagen van den achtersten motor-
gondel.
Aan boord terug, waar nog de sterke, maar
toch geenszins hinderlijke lucht van het
stookgas hing, net- gas namelijk, waarop de
motoren loopen, zochten we ons in het sa
lon een stuurboord-raampje op. En keken
nu aandachtig toe. Reeds was de „statietrap"
weggerold en de toeschouwers, waaronder
velen, die de passagiers uitgeleide deden,
verzocht, achteruit te gaan. De respectabele
collectie zakken ballast die aan de grijpstan-
gen onder den gondel hangen, werden los
gemaakt en vielen dreunend op den houten
vloer. Honderd twintig paar stevige armen
hielden het schip in bedwang. Voor de wijd-
gapende loodsopening lichtte als een betoo-
verend tooneeldécor het heerlijke beeld
van een goud-glorenden dageraad.
Het geluid van een hoorn echo't door de
immense hal.
„Loslassen" commandeert een stem.
Allen laten los. om te zien of het- schip vol
doende stijgvermogen heeft. Maar het is nog
te zwaar, blijkt nog niet te „zwemmen".
Dan een fluitsignaal. „Abwiegen" wordt ge
roepen. En weer snerpt een fluitje. Dan komt
er beweging in de zwijgzame, stoere man
nen, die den mastodont voortduwen en voort
trekken. We glijden, we zweven, 't Is een
oogenblik van bijna aandoenlijke plech
tigheid. Geen woord wordt gesproken. Al
leen 't lichtelijk knarsen der loopkatten over
de rails is hooi'baar.
Nu verbreekt het commando .Lang-
sam!" even de stilte. Het schip wordt van
de rails weggeduwd, moet dan even over een
kleine terreinverhooging heen.
„Hoch die Gondel
En de gespierde knapen daar onder ons.
lichten den Oceaan-luchtreus even op, alsof
het een theeblad ware.
Nu hangt het gevaarte tegen den wind in.
En weer klinken korte commando's.
Abwiegen vome". „Fest-halten!"
Reeds in de loods, vóór het loshaken der bal-
lastzakken. was onder den boeg van 't schip
ballast-water afgegeven. Nu plenst- opnieuw
300 K.G. nattigheid tegen de vlakte. Maar di
rect is het weer: „Achtung!abwie
gen!gevolgd door een ietwat onder
drukt Eesthal ten hier!"
Even stijgen we. Doch meteen grijpen de
parterre-acrobaten, die intusschen heel niet
acrobatisch, integendeel dood-rustig gewoon
te werk gaan, de gondelstangen.
Dan.Hinter loslassen!"En ze la
ten van achteren los. 'n Fluitsignaal meteen
duwen de mannen vóór den kolos omhoog,
gooien het 105.000 kubieke meter gevaarte als
een bal omhoog.
Wij stijgenloodrechtSnel zakt
het beeld van de op de grasvlakte verspreide
menschen weg Snel worden al die menschjes
kleiner!
Daar opeens springen de vijf 12-cylinder
motoren aan. Dof. gedempt, dreunen de May-
bachs. De totale „bespanning" van twee dui
zend zes honderd vijftig motorpaarden be
gint te trekken, te loopen, te hollen, deelt
zijn energie mede aan de vijf machtige
schroeven, die het majesteuse hemelschip
schuin omhoog boren, de wijde oneindigheid
in.
Het is 6 uur 25 in den morgen.
We zijn op weg! Op weg naar Znid-Ameri-
ka!
DE WERKLOOSHEID.
VERGELEKEN BIJ EEN JAAR GELEDEN
In de maand September van dit jaar werd
aan de valide werkloozen in deze gemeente
uitgekeerd 191.439.20 tegen 66.447.76 in
dezelfde maand van 1931.
Nu waren er gemiddeld 4045 valide werk
loozen tegen 1633 in September 1931.
Bij de tijdelijke werkgelegenheid door of
voorrekening der gemeente geboden waren
in September 135 personen werkzaam, tegen
671 een jaar geleden.
W. H. VLIEGEN 70 JAAR.
Zondag wordt naar wij in het Handels
blad lezen, de heer W. II. Vliegen, de bekende
sociaal-demoraat, tweede voorzitter van de
S.D.AJ5. en lid der Tweede Kanier, 70 jaar.
Goedkoope Brechcokes
is te duur
Want water heeft gewicht!
Voor droge Brechcokes U als steeds
tot Hoenderdos gericht!
<Dc boksreus Primo Camera
biedt boksiessen aan.)
Het wordt steeds een zwaarder opgaaf.
Je door 't leven heen te slaan-
's Levens slagen op te vangen
En rechtop tj blijven staan.
Uit het onverwachtste hoekje
Heb j' opeens een muilpeer beet.
En het lot is weer verdwenen.
Voor je te pareeren weet-.
Zoo lijkt tusschen beide "t leven
Wel wat op een bokspartij.
Iedereen mept om zich henen.
Niemand blijft van builen vrij.
Nu heb ik niet veel behoefte,
Nijdig van me af te slaan.
Maar wel wil ik tegenslagen.
Als het kan, den weg uitgaan.
Daarom kan ik wel wat voelen
Voor Carnera en zijn les.
En waarneer hij dit mooht lezen,
Heeft hij tevens een adres.
Hij hoeft niet hierheen te komen,
Ik vertrouw, dat thij wel voelt,
Dait de les die i'k wil nemen
Louter schriftelij k is bedoeld.
P. GASUS.
DEPOSITO'S BIJ DE GEMEENTE.
THANS 462.200.
Het bedrag dat op 31 October door parti
culieren bij den Gem. Stortings- en Ophaal
dienst in deposito gestort was bedroeg
f 462.200. Smds 1 Juli was het met f 25D.OOU
gestegen.
INBRAAK AAN DE HOUTMARKT.
DEUR VAN BRANDKAST GEFORCEERD.
DE BUIT SLECHTS9 GULDEN!
In den afgeloopen nacht is een brutale in
braak gepleegd in een perceel aan de Hout
markt. De dieven hebben het slot van een
brandkastdeur geforceerd en het was alleen
te wijten aan het feit dat er nog een tweede
deur in de kast was. die ze niet konden ope
nen dat zij, hier althans, schipbreuk leden.
Aan de Houtmarkt 19 is gevestigd het kan
toor van den graanhandel „De Volharding".
Toen men hedenmorgen om 7 uur binnen
kwam, werd de inbraak ontdekt. Veel was
niet overhoop gehaald. De dieven schijnen
volgens een te voren gereed gemaakt, plan
onmiddellijk op de brandkast afgegaan te
zijn.
Hiervan is het slot van de buitendeur stuk
geboord- Doch met deze deur was men er nog
niet. want daarachter zat nog de stevige bin
nendeur, ook gesloten. De dieven hebben wel
pogingen gedaan om ook hier doorheen te
komen, doch deze pogingen mislukten. Ze
hebben toen het kantoor doorzocht, doch zoo
als gezegd, weinig overhoop gehaald.
De eenige buit bestond uit 9/ gulden, die
ir. een lessenaar lagen. De lessenaar was
opengebroken.
De boekhouder heeft Vrijdagavond de zaak
zelf gesloten. Er woont niemand in het huis,
zoodat de inbrekers rustig konden arbeiden.
Ze schijnen aan het forceeren van de buiten
deur wel een uur of drie besteed te hebben.
Gebrek aan tijd zal de vermoedelijke oorzaak
zijn, dat ook de binnendeur niet doorboord
is geworden. Da^ir de electrische stroom
steeds 's avonds wordt afgesloten, moesten de
dieven zich bepalen tot eigen licht en een
handboor.
Van de straat af is niets te zien geweest
van de aanwezigheid en het werk der once-
noode gasten. Ze hadden gezorgd een schuif
voor het raam te sluiten, zoodat geen licht
straal door kon dringen.
De nachtelijke bezoekers hebben zich toe
gang verschaft door met behulp van een lad
der het dak te bereiken, het dakraam uit te
lichten (dat in de dakgoot gevonden werd) en
zoo de fabriek binnen te dringen.
Dc Duttschc partijleider bij Von Hindenburg.
Hitler's bezoek, dat heden plaats vindt
wordt met spanning tegemoet gezien.
(3e blad. Ie pag.)
Een Haarlemschc Vredesraad opgericht.
(2e blad, le pag.)
Tweede KamerSteun aan den tuinbouw.
(3e blad, le pag.)
ARTIKELEN. ENZ.
Ontboezemingen van een Optimist.
(2e blad. le pag.)
Henri Hegener: Met dc „Graf Zeppelin"
over den Oceaan.
(le blad, lc nag.)
Jhr. dr. J. C. MollerusDc eontingentecrings-
ivaatizin.
(2e blad. 2e uag.)
Dr. W. G. N. van der Slecn; Over den Atlan-
tischcn Oceaan. Nog eens Trinidad.
(5e blad. le pag.)
A. J. C. VI.: Met den nachtvciligheidsdienst
er op uit.
(5c blad, le pag.)
Karei dc Jong: Radiomuzick der weck. Een
voorbespreking.
(5e blad, 3e pag.)
Uit de wereld van de film.
(5e blad, 2e pag.)
Baruch dc Spinoza. 16321932.
(5e blad. 2e pag.)
Het Haarlemschc stadsbeeld. Bij dc Amstcr-
damsciie Poort.
(5e blad, 2e pag.)
tVerbetering na jaren van
pessimisme
Teekenend is. wat een handelaar In coprah
ons vertelde over de opleving. De handel in
dit op de Amsterdamse he markt belangrijke
product op zichzelf geeft nog niet veel reden
om te juichen, hoewel hij tot voor kort niet
kwaad was. Maar wel verblijdend is, wat een
relatie uit New-York aan dezen koopman
schreef. Een relatie, die Jarenlang pessi
mistisch was. Iemand, dien men met den
besten wil van de wereld niet voor een licht
zinnig of lichtgeloovig handelsman kan
houden.
„Voor het eerst zie ik een werkelijke ver
betering" schreef hij juist dezer dagen. „Een
opleving,, die zich voordoet, zoowel in den
handel als in de industrie, onmiskenbaar".
Voorwaar een mededeeling, die de Amster-
damsche zakenman ons met voldoening kon
weergeven.
En tot ons genoegen kunnen wij er aan
toevoegen, dat hij, gelijk zoovele anderen, die
ons daarvan de verzekering gaven, het- een
nobel streven achtte om de aandacht te vesti
gen op de zonzijde des levens, zelfs in een
tijd, dat de meeste menschen geneigd zijn
tót klagen en nog eens klagen.
NED. HERV. GEMEENTE „SCHOTEN"
EEN TWEEDE PREDIKANT
De kerkeraad van de Ned. Hcrv. gemeente
Schoten Julianakerk) voert al sedert enkele
jaren een actie om te komen tot een tweede
predikantsplaats in die gemeente, welke zich
óp snelle wijze zeer belangrijk heeft uitge
breid.
Op de Staatsbegrooting voor 1933 is thans
voor het eerst een bedrag uitgetrokken voor
het bezetten van een tweede predikants-
nlaats, zoodat de plannen ven den kekeraad
thans verder uitgewerkt kunnen worden en
het beroepen van een tweeden predikant,
naast Ds. M. G. Blauw, niet ver meer af
schijnt.
Er is zoo schrijft men ons verder on
der de leden dezer kerkelijke gemeente een
sl rooming om Schoten op te lossen in Haar
lem, maar er is ook verzet tegen.
Een deel vindt het vanzelfsprekend, dat de
kerkelijke gemeente door Haarlem wordt ge
annexeerd. maar een ander deel geeft dc
voorkeur aan het behoud van eigen zelfstan
digheid.
Deze kwestie schijnt echter nog niet van de
baan te zijn.
NED. BRIDGEBOND
EEN AFDEELING HAARLEM OPGERICHT.
Vrijdagavond had in hotel Funckler de uit
geschreven vergadering plaats die tot doel
had te komen tot definitieve oprichting van
de afd. Haarlem en Omstreken van den Ncd.
Bridgebond.
De ondervoorzitter van het bondsbestuur,
de heer Kroesen, was aanwezig als ver
tegenwoordiger van den bond. Het bleek
dat inmiddels een 100-tal leden was toege
treden, zoodat tot oprichting werd overge
gaan.
Daarna kwam aan de orde de keuze van
het bestuur.
Gekozen werden de heeren: W. J. P. Schal
ken en Hofman, resp. tot voorzitter en vice-
voorzltter mevr. Bouman en de heeren Van
Gooi en Lamour.
Verder werd besloten dat 2 speelavonden
per week zullen woi-den gehouden, n.l. op
Maandag in Hotel Boekenrode cn op Vrijdag
vermoedelijk in hotel Royal
