UIT HET BUITENLAND
Een speciale
aanbieding!
HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 22 NOVEMBER 1932
TWEEDE BLAD.
Hindenburg stelt vijf voorwaarden voor een
kabinet-Hitier. De mogelijkheid voor een
regeering met parlementaire meerderheid gering.
Kwestie Rijk-Pruisen hef struikelblok. Japan
contra medezeggfngsschap van den Volkenbond
in Mandsjoerije.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS.
DUITSCHLAND.
Het Rijkspersbureau der N.S.D.A.P. deelt
jnede:
Na uitvoerige besprekingen met leidende
figuren uit de Nationaal-Socialistisehe bewe
ging en vooraanstaande persoonlijkheden uit
het openbare leven, is Maandagavond om
acht uur het antwoord van Adolf Hitler in
den vorm van een brief aan den heer staats
secretaris Dr. Meissner overhandigd.
De brief behelst een aantal kwesties, welke
waarschijnlijk heden in den loop van den
dag zullen worden opgehelderd.
V.D. verneemt nader, dat de brief van
Adolf Hitler aan staatssecretaris Dr. Meissner
waarschijnlijk niet zal worden gepubliceerd.
De brief is om acht uur gisteravond door den
president van d?n Rijksdag. Goering. over
handigd. Omtrent den inhoud van het voor-
loopige antwoord van Hitier, verluidt even
wel, dat Hitier de opdracht van den Rijks
president in den gewenschten vorm niet
heeft aanvaard, waar tegenover staat, dat de
deur voor verdere besprekingen openblijft.
Tot de persoonlijkheden met wien in den
loop van Maandagmiddag in hotel Kaiseriiof
uitvoerige gedachtenwisseiingen hebben
plaats gehad, behoort ook de vroegere presi
dent van de Rijksbank. Dr. Schacht. Met
personen tot andere partijen behoorend, die
voor een eventueele kabinetsvorming in aan
anerking komen, is evenwel van nationaal-
socialistische zijde niet onderhandeld en met
hen is tot nu toe ook nog geen contact ge
zocht.
Het is niet juist dat Goering Zondag met
Stegerwald zou hebben onderhandeld. H?t
betreft veeleer een ander kopstuk der Cen
trum-partij.
Naar het W. B. van goed ingelichte zijde
verneemt, omvatten de voorwaarden, welke
de rijkspresident in zijn uitnoodiging aan
Hitier heeft gesteld, vijf punten, twee van
persoonlijken en drie van zakelijken aard.
Vooreerst wij9t Hindenburg er op. dat de
samenstelling van het kabinet, zooals stseds
usantie is geweest, de goedkeuring van den
rijikspresident behoeft.
Voorts behoudt Hindenburg zich het recht
voor om specialen invloed te oefenen op de
bezetting van het rijksweerministerie en het
dept. van buitenl. zaken, w.slik recht voort
vloeit uit het feit. dat hij opperbevelhebber
der rijksweer en vertegenwoordiger des rijks
tegenover het buitenland is, zooals in de
grondwet is bepaald.
Ten derde eiscttit de rijkspresident opstel
ling van een economisch program.
Ten vierde waarborgen, dat het dualisme
RijkPruisen niet zal herleven.
En ten vijfde, dat art. 48 van de grondwet
niet wordt gewijzigd of verzwakt.
Andere voorwaarden heeft Hindenburg niet
gesteld.
Algemeen wordt verwacht dat Hitier de
opdracht van den Rijkspresident in dezen
vorm van de hand zal wijzen en daarom is
het dan ook niet aan te nemen dat hij de
opdracht in dezen vorm zal aannemen.
In het resultaat van de tweede bespreking
tusschen den Rijkspresident en Hitier ziet
men algemeen, dat de Rijkspresident zijn
wensch tot vorming van een presidentieele
regeering heeft onderdrukt en het initiatief
heeft genomen voor de vorming van een
nieuwe parlementaire meerderheidsregeering.
indien Hitier erin slaagt een meerderheid
voor zijn program te krijgen.
Men verwacht echter dat deze poging reeds
bij de besprekingen met het Centrum over de
kwestie van de opheffing van het dualisme
tusschen het Rijk en Pruisen op onoverkome
lijke moeilijkheden zal sluiten.
Indien de vorming van een meerderheids
regeering mislukt of wanneer Hitier de op
dracht van Von Hindenburg afwijst, begint
de tweede phase en zal een nieuw presiden
tieel kabinet met het bijzondere vertrouwen
van den Rijkspresident benoemd moeten wor
den. Partijleiders, dus ook Adolf Hitler ko
men hiervoor niet in aanmerking. Het nieuwe
kabinet, zal dan echter een andere samen
stelling hebben dan het kabinet-Von Papen,
opdat de nationaal-socialistische partij dit
kabinet zal tolereer en.
Het blad der Beiersche Volkspartij „Kor-
respondenz" schrijft o m. dat het de vraag is
of het mogelijk zal zijn onder leiding van
Hitier de gedachte der nationale concentratie
te verwerkelijken, aangezien de Beiersche
Volkspartij aan de gedachte dezer nationale
concentratie ook onder de gewijzigde om
standigheden vasthoudt. Thans moet. men
ernstig de vraag overwegen of hiervoor in
een of anderen vorm en onder bepaalde voor
waarden een directe of indirecte steun van
een Hitier experiment in aanmerking zal
kunnen komen. 1-Iet ligt voor de hancl dat
het hier het meest gewaagde en gevaarlijke
experiment der Duïtsc.he politiek betreft. De
Beiersche Volkspartij zal geen vinder kunnen
uitsteken voor een regeering. welke niet de
vevr°ichtiiig op zich neemt de rechten der
landen te eerbiedigen en een Rijkshervor
ming na te streven, welke den landen zal
teruggeven wat. vereisoht wordt voor de
handhaving van een echt federaal Wen. De
Beiersche Volkspartij zal onmogelijk haar
toestemming kunnen geven voor de leiding
der Rijksaaneelegenheden, tegelijk met. de
leiding van Pruisen in handen van de natio
naal socialistische partij.
De sociaal-democratische ..Rheixiische
Zeitung" schrijft onder het opschrift ..Waar
schuwing aan het Centrum" o.m.:
Jarenlang stond er vooral tusschen de
Rijnlandsche sociaal-democratie en het
Centrum een soort gedwongen noodge-
meeuschao. Wanneer het Centrum thans de
hand i-eikt aan de Hitier-partij dan zal de
sociaal-democratie in het Rijnland met de
vakbeweging achter zich en de gelieele repu-
blikeinsche bevolking een strijd zonder ge
nade tegen het Centrum aanbinden.
De Japansche vertegenwoox-diger in den
Volkenbondsraad Matsuoka heeft het stand
punt van Japan tegenover den Volkenbond
uiteengezet in een verklaring, die door haar
scherpte groot opzien heeft gebaard.
De Japansche regeering heeft het Mand -
sjoerijsche conflict niet voor den Volkenbond
gebracht:
le. Omdat het nationale gevoel van Japan
buitenlandsche inmenging in de Mandsjoerij
sche kwestie nooit zou hebben toegelaten.
2e. Omdat het aan. een Volkenbonds-proce-
dure verbonden tijdsverloop de positie der
Japansche onderdanen, de Koreanen inbe
grepen in Mandsjoerije ernstig in gevaar zou
hebben gebracht.
3e. Omdat er een wezenlijk verschil bestaat
tusschen de Japansche en de Westersche
mentaliteit.
4e. Omdat na een breuk de gebeurtenissen
hun normaal verloop zouden hebben gehad.
In deze verklaring ziet men te Genève een
onbeperkte afwijzing door Japan van den
Volkenbond, en evenals bij het begin der on
derhandelingen de mededeeling, dat de Ja
pansche regeering de souvereinteit en
bevoegdheid van den Volkenbond tot het re
gelen van de Mandsjoerijsche kwestie niet
erkent.
De vroegere Chineesche minister van Bui
tenlandsche Zaken, Wellington Koo, heeft
daarna een redevoering gehouden, welke
eenige uren duurde. Hij zeide o.m. dat de
door Japan sinds eeuwen gevolgde geweld
dadige veroveringspolitiek het grootste hui
dige gevaar beteekent. De boycotbeweging
tegen Japan is gericht tegen de voortdu
rende gewelddaden en ongerechtigheid der
Japansche politiek. De Volkenbond heeft,
hetgeen te betreuren is, tot nu toe geen ef
fectief middel gevonden om de tenuitvoerleg
ging zijner besluiten te bereiken. In China
heerscht geenszins een stemming van vijan
digheid jegens het buitenland. Wellington
Koo besloot met den eisch dat de Japansche
troepen onmiddellijk moeten worden terug
getrokken als onverbiddelijke voorwaarde
voor een regeling van het Japansch-Chi-
neesch conflict en een algeheele vergoeding
van alle China berokkende schade. De op
lossing der Mandsjoerijsche kwestie kan
slechts worden gevonden op de basis der be
palingen van het- Volkenbondsstatuut, het
Kelloggpact en van het Negenmogendheden-
verdrag van Washington.
Genève,
Vijfmogendhedenconferentie
over de schuldenregeling?
Maandagmiddag hebben te Genève de
Duitsche en de Engelsche minister van Bui
tenlandsche Zaken, de heeren Von Neurath
en Sir John Simon, gedurende een uur ge-
confereerd- Deze gedachten wisseling wordt te
Genève beschouwd als de inleiding voor de
thans onderbroken, diplomatieke besprekin
gen. Aan Amerikaansche eix ook aan Engel
sche zijde staat men thans op het stand
punt dat een behandeling der kwestie van
rechtsgeldigheid binnen het kader van af-
zondex-ïijkeTnsianties der Ontwapeningscon
ferentie' het bureau of de hoofdconxmissie
niet mogelijk is. Uit dien hoofde wox-dt thans
in het bijzonder van Amerikaansche zijde de
ooi'spronkelijke gedachte eener bijeexxkomst
van vijf groote xnogendheden, Engeland,
Duitschland, Frankrijk, Italiëen de Ver-
eenigde Staten, met betrekking tot de defini
tieve regeling der kwestie opnieuw op den
voorgrond geplaatst.
Duitschland.
Duitsch-Fransche economische
onderhandelingen.
Maandagmorgen werd te elf uur de eerste
bijeenkomst gehouden van de Fransche en
Duitsche delegatie voor de onderhandelin
gen over het handelsverdrag in het. Rijks
ministerie voor Buitenlandsche Zaken.
Finland.
Negen maanden voor
Wallenius c.s.
Generaal Wallenius.
In het opzienbarend? proces tegen de Lap-
poieiiers in verband met de gebeurtenissen
bij Maentsaelae is Maaxxdag door het ge-
gerechtshof vonnis gewezen. De vroegere
chef van den generalcn staf van het Fin-
INGEZONDEN MEDEDEELINf EN k 60 Cl». p*r regel.
Wij maken het u gemakkelijk, Me
vrouw Als uw Palmolive zeep is op
gebruikt, behoeft u niet telkens één
nieuw stuk te laten halen. Van nu af
kunt u Palmolive - die u natuurlijk
onontbeerlijk is geworden - bij drie
stukken tegelijk koopen. Niet alleen
brengt dit gemak mee, doch ook een
besparing! Want voor het derde stuk
betaalt u maar de
helft! Deze aanbieding
kan slechts tijdelijk
zijn. Maakt er dus
per stuk spoedig gebruik van!
J^-eAoudt de jPiXoöcne tei/nt cLl xeuocl
H-32-73 AE(j(J 0
sche leger, generaal Wallenius en de Lappo-
leider Kosola, werden evenals Sario en Wisa
ieder tot negen maanden gevangenisstraf
verooi-dpeld. Handelsraaü Haarlos 'krijgt zes
maanden gevangenisstrafVan de in !t geheel
102 verdachten werden 24 vrijgesproken en
20 begenadigd. Bij 52 werd de voorloopige
hechtenis als straf beschouwd. In eei'ste in
stantie waren Wallenius en Kosola vrijge
sproken. Toen d? Lappoleiders niettemin niet
op vrije voeten waren gesteld, doen op grond
van de Wet tot- Bescherming der Republiek
in arrest werden gehouden, waren zij in
voedselstaking gegaan.
Amerika.
Ook Tsjecho-Slowakije vraagt
uitstel van betaling.
Ook Tsjecho Slowakije heeft bij het staats-
departement een verzoek ingediend om op
schorting der betaling der vervallende an
nuïteiten.
Eischen der Amerikaansche
vakvereenigingen.
Ten congresse van de Amerikaansche vak
vex-eenigingen is voor de esrstemaal de eisch
inzake de verplichte werkloczenverzekering
ter sprake gebracht. De kosten moeten door
de werkgevers wordsn gedragen. Voorts is
de invoering geëischt van den zesurigen
werkdag, de vijrdaagsche arbeidsweek, een
belasting op groote vermogens, de invoiring
van crisisondersteuning en de afschaffing
der prohibitie.
De sprekers constateerdexx dat 40 mflJioen
Amerikanen ten gevolge van de crisis ver
armd zijn. 60 miilicen leven beneden 'n be-
staansmixiium. Meer dan 11 millioen zijn
werkloos. De helft der bevolking van de
Vereenigde Staten verhongert langzaam aan.
Regeeringstroepen van
Honduras aan de winnende
hand.
De regeeringstroepen van Honduras hebben
d? onder leiding van den vei'slagen liberalen
candidaat voor het presidentschap, dr. Hoete
staande opstandelingen nog meer nederlagen
toegebracht. Zij versloegen hen bij Tocoa aan
den golf van Honduras en in de bsrgen van
Guayas. D? regeeringsgroepen hebben voorts
ae stad Progreso bezet na een verbitterd ge
vecht met de opstandelingen.
Spanje.
Linksche meerderheid in
Catalonië.
De eerst? verkiezingen voor het Cata
laansche parlement zijn in geheel Catalonië
lustig verloopen. Voorzoover tot nog toe
valt na te gaan hebben de veikiezingen een
meerderheid opgeleverd voor de Esquerra, de
Catalaansche Partij van overste Macia, die
zooals bekend uiterst links georiënteerd is.
De voornaamste andere partij is de conser
vatieve Liga van Cambos,
Van de 85 zetels in het Catalaansche par
lement zal de Esquerra er waarschijnlijk
67. de Liga 8 krijgen.
China.
Rusland accoord met Japan
sche transporten langs den
Ooster spoorweg?
De directie van den Chineeschen Ooster
spoorweg heeft voor het transport van Ja
pansche troepen naar het Westelijk traject
van den spoorweg treinen ter beschikking
heeft gesteld, aangezien daar thans in groo-
ten omvang militaire operaties woi'den uit
gevoerd.
Naar verluidt heeft de Sovjetx-egeering de
Sovjetrussische directie van den Chineeschen
spoorweg instructies gegeven den transpor
ten van Japansche troepen geen moeilijkhe
den in den weg te leggen.
Officieel wordt medegedeeld, dat de chef
van het Kwantoeng-leger, generaal Koischo,
is gearriveerd om rapport uit te brengen over
den militairen toestand in het Verre Oosten.
De genei'aal heeft tegenover journalist-en
verklaai-d. dat de geruchten volgens welke
Rusland de opstandelingen langs den Chi
neeschen spooxweg steunt, onjuist zijn.
Japansch offensief *Toord-
Mandsjoerije begonnen.
Volgens Chineesche berichten hebben de
Japansche troepen den sinds dagen voorbe
reiden grooten aanval op de troepen van den
Cliinzeschen generaal Soe in Noord Mands
joerije ingezet. De Japanners rukken me'.
10.000 man tegelijkertijd op uit. Tsitstkar en
Hailoen uit Westelijke richting.
COLUMBIA DOOR OVERSTROO
MINGEN GETROFFEN.
VELE SLACHTOFFERS.
Reuter meldt uit Bogota:
Ten gevolge van den hevigen regenval heb
ben in Columbia overstroomingen plaats ge
had. waarbij een tiental personen den dood
heeft gevonden, terwijl er circa 20 gewond
werden.
AUTOBUS MET TWAALF
INZITTENDEN VERONGELUKT.
BAGDAD, 21 Nov (Reuter). Dooxxlat een
autobus nabij Sjargat over den kop is ge
slagen, zijn twaalf personen gedood, o.w. een
twaalfjarig meisje, dat op weg was van Mo-
soel naar Bagdad, waar zij in het huwelijk
zou treden,
VRACHTAUTO MET FASCISTEN
VERONGELUKT.
ELF DOODEX.
ROME. 21 Nov. i Reuter!Een vracht
auto. waarop zien 52 jeugdige fascisten be
vonden. die van de tentoonstelling over de
Fascistische recolutie naar Tarquinia terug
keerden. is gisteravond door een trein ge
grepen op een spoorwegovergang.
Elf personen werden gedood en alle ove
rigen gewond waarvan eenigen ernstig.
Nader meldt V.D.:
Van de bij het ernstige ongeluk bij den
spoorwegovergang' van Furbara gewonde
jong-fascisten. zijn ongeveer 20 naar de
ziekenhuizen overgebracht. De toestand van
eenigen 'hunner is zorgwekkend. De plaats
Tarquinini, van waar alle dooden en veron
gelukten afkomstig zijai, is ten gevolge van
de ram,p in diepe rouw gedompeld.
VERIIOOGING VAN INVOERRECHTEN
IN FRANKRIJK.
PARIJS. 21 November (V.D.) Het Fran
sche ministerie van Landbouw lieeft met
directcn ingang de invoerrechten op buiten-
".andsche artikeirn verhoogd. Tegenover de
invoerrechten welke in den aanvang van d:'-
jaar zijn geheven, bedragen de nieuwe rech-
:en het vier of vijfvoudige. Koffie afkomstig
uit de Fransen? koloniën word* niet gecon-
tingenteerd. andere koffïesoorten daarentegen
wel.
OOK AARDSCHOKKEN IN BELGIc.
BRUSSEL, 21 Nov. (Reuter). Ook in
België zijn gisteravond omstreeks elf uur
aardschokken waargenomen, voornamelijk lc
Vcrvicrs, Luik, Namen en Brussel.
DE AANSLAG OP DEN TREIN
VAN HERRIOT.
ARRESTATIES, DIE MEJS OPLEVERDEN.
PARIJS. 21 November. (V.D.) Minister
president Herriot is gisteravond uit Nantes
te Parijs aangekomen. Het oixderzoek naar
den aanslag wordt inmiddels met grooten
ijver voortgezet, zonder «dat men er tot nog
toe in geslaagd is slechts het geringste
spoor van de daders te vinden.
Meer en meer is de politie van meening,
dat men hier minder te doen heeft met een
aanslag op lxet leven van den minister-presi
dent dan met een symbolische daad van
heethoofdige autonomisten. die hiermede
hun vijandige houding tegexxover den minis
ter-president willen demonstreeren. Deze in
druk wordt nog versterkt door het feit. dat
men in de onmiddellijke nabijheid van de
plaats van den aanslag waar de rails zijn
vernield, twee roode lampen heeft gevonden,
die klaarblijkelijk bestem! waren oxxx den
machinist van den naderenden trein te
waarschuwen. v
Te Nantes is een aantal personen gearres
teerd. doch zij moesten allen weer op vrije
voeten gesteld worden. Zes der gearresteer
den zouden reeds bij den bomaanslag te
Rennes en bij de poging tot. den aanslag te
Vannes een rol hebben 'gespeeld, zoxxder dat
men echter bewijzen tegen lien had kunnen
aanvoeren, die een vervolging toelieten.
Met min of meer nadruk herinneren vooral
de rechtsche bladen aan de gisteravond door
Herriot afgelegde vex-klaring. waarin deze de
mogelijkheid te kenixen gaf. dat men van
zekere Duitsche zijde de hand in het spel zou
kunnen hebben gehad.
Alleen de twee uiterst liixkschc bladen, de
socialistische ..Populaire" en de communis-
tische „Humanité" maken met verontwaar
diging van deze verklaring ïxielding. aange
zien men zelfs in officieele kringen niet in
dexx ernst van den aaxxslag gelooft en er
slechts een autonomistische demonstratie in
ziet De „Populaire" spreekt van een ..zeer
eigenaardige", de „Humanité" van oen
„minderwaardige" verklaring van den mi
nister-president.
Duitsche verwondering over Hcrriot's
verklaring.
De Duitsche ambassadeur te Parijs heeft
telegrafisch opdracht gekregen den Fran-
schen Minister-president geluk te wen-
schen met het mislukken vair den op hem
gepleegden aanslag. Bij deze gelegenheid zal
de ambassadeur tevens zijn beviecmding er
over uitspreken, dat de Fransche pers den
aanslag in verband heeft, gebracht met een
Duitschon nationaal-socialistischcn dagblad
correspondent te Parijs.
MEVROUW MOI.LISON VLIEGT NIET
TERUG.
KAAPSTAD, 21 Nov. (Reuter). Mevrouw
Axxiy Mollison—Johnson heeft het denkbeeld
om naar Londen terug te vliegen opgegeven.
Zij heeft haar toestel afgestaan voor het
zoeken naar den 19-jarigcn Zuid-Afrikaan-
schen vlieger Victor Smith, die poogde van
Kaapstad naar Londen te vliegen.
In aansluiting op dit bericht meldt V.D.
nog:
De heer en mevrouw J. A. Mollison zullen
waarschijnlijk een tweevoudige poging in het
werk stellen, elk met eigen machine het
record Kaapstad-Engeland te breken. Me
vrouw Mollison zal het vliegtuig „Descrt-
cloud" vliegen, waarmede zij het record van
haar echtgenoot naar Zuid-Afrika sloeg, ter
wijl Mollison zelf zal vliegen met de I-Ieart-
content".
DE OPVOLGER VAN WIJLEN KARDINAAL
VAN ROSSUM.
WARSCHAU. 19 Nov. (V.D.) De Poolsche
bladen vernemen uit Rome.dat de Primaat
van Polen. Kardinaal Hlond. waarschijnlijk
als opvolger vaix wijlen Kardinaal van
Rossum, zal worden benoemd tot prefect van
de congregatie der Propaganda Fide.
Als opvolger van Kardinaal Hlond wordt
o.a. genoemd de aartsbisschop van Krakau,
Sapieha. en de aartsbisschop in Oodt-Opper-
Silezie. Adamski.
Het is bekend, dat Z.H. de Paus zelf Nun
tius in Polen is geweest en dat ook het hoofd
der Jezuiten-orde Graaf van Ledochowskl een
Pool is. Hei bericht van de benoeming van
Kardinaal Hlond is nog niet bevestigd.
INGEZONDEN MEDF.DKELINGEN
a 60 Cts. per regel.
'erdt
drn
r,4 co.
Tel ^070
AGENDA
Heden:
DINSDAG 22 NOVEMBER
Concertzaal: Concert H. O. V. Solist: Hen
drik Rijnbergen (vlooi» 8.15 uur.
Stadsschouwburg. Wilsonsplein: Opvoering
Italiaansche Opera: ..La Traviata", 8 uur.
Protestantenbond: W. L. van Wawnelo over
De Vrouw en de Oorlog, voor Vrouwenbond
voor Vrede, Ver. voor Vrouwenbelangen en
Ned. Vrouwen Vredebond. 8.15 uur.
Palace: „FraulcLn falsch verbunden". Op
het tooncel: The Spyra's Mcnsch of Pop?
7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: „Do man zonder
naam". Op het tooncel: Jackie Collier, ele
gant draadact. 7 en 9.15 uur.
Luxor Sound Theater: „Tarzan" voor dc
derde week. 8.15 uur.
Kunstzaal Reeker. Wagenweg 102. Tentoon
stelling van werken van Herman Heuff,
10—7.30 uur.
WOENSDAG 23 NOVEMBER
Concex-tzaal: Concert Die Spaerne-sanghcrs
8 uur.
Bioscoopvoorstellingen, 's middags en des
avonds.
Kunstzaal Reeker. Wagenweg 102. Tentoon
stelling van werken van Herman Heuff.
107.30 uur.
Teyler's Museum. Spaarne 16- Geopend op
werkdagen van 11—3 uur. behalve 's Maan
dags, toegang vrij.
APOTHEKEN (AVOND- EN NACHTDIENST)
Firma C. G. Loomeijer en Zn.. Barteljo-
risstraat 11. Tel. 10175.
Park-Apotheek, Klcvcrparkweg 13. "Eel,
11793,
