„Normale Werken
bij de gemeenten.
Het Belangrijkste.
Een stekelig geval.
MEUBELEN
UITVERKOOP
Het standpunt der Regeering.
Tafels voor alle doeleinden in alle denkbare maten kunt U beter in de Klompencentrale koopen.
50e Jaargang No. 15173
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 10 December 1932
HAARLEM S DAGBLAD
ZKreetie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTKNper week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
f 325, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.06, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ065. franco per post Q.72&&.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëNi_5 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 1—3 regels 0 30, elke regel meer ƒ0.10. uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250 -, Wijsvinger f 1 50.-. Elke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreuk f 1 0.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-, Verlies andere vinger f 30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 10 December.
Ruzie bij de Nazi's
Het uittreden van Gregor Strasser uit de
Duitsche Nationaal-Socialistische Partij is
een nieuw bewijs, dat de te snel opgekomen
macht van de Nazi's over het hoogtepunt
heen is. De dalende lijn is begonnen van het
oogenblik af waarop Hitier geaarzeld heeft
en den moed gemist, zich door een staats
greep van het bewind meester te maken.
Daarop volgden zijn verlies van een aantal
zetels bij de jongste Rijksdagverkiezingen en
zijn mislukte onderhandelingen met presi
dent Von Hindenburg, die door het weder
zij dsch schuilevinkje spelen geenszins vrij
van lachwekkend effect waren. Nu treedt een
van zijn oudste en beste medewerkers, Stras
ser, die zelfs op een oogenblik genoemd is
voor het rijkskanselierschap, uit de partij.
Er volgen meteen moeilijkheden met andere
vooraanstaande Nazis (Frick, Feder, Hierl,
Rosenberg) op. Ze zijn al „bijgelegd" zoo
als vanochtend gemeld wordt en „der
Führer", Hitier-zelf, kondigt wijzigingen in
de bezetting van verscheidene posten in de
partij aan. Dat zijn gevolgen van het heen
gaan van Gregor Strasser
Men hoort het thans kraken in dp natio-
naal-socialistische partij. En dit gekraak
klinkt des te duidelijker als ge de motieven
leest, die een man van het kaliber van Stras
ser tot aftreden hebben geleid. Hij kan zich
niet meer vereenigen met de politieke rich
ting der partij. Hij spreekt zich uit tegen de
radicale richting, waardoor gewelddadighe
den worden bevorderd. Hij stelt zich op het
standpunt, dat er ook in de sociaal-democra
tie en in de andere democratische partijen
krachten schuilen, die aan den opbouw wil
len deelnemen en die niet mogen worden
afgewezen. En hij vindt dat de handelingen
der partij niet overeenstemmen met de idea
len, die m haar propaganda tot uiting komen..
Tusschen de regels lezend kan men hier
het volgende aan toevoegen: Strasser acht
zeer klaarblijkelijk de kans op een verove
ring van de parlementaire meerderheid dooi
de Nazi's voorbij. Hij ziet dat de partij, die
steeds de houding heeft aangenomen dat zij
alleen Duitschland zou redden, geen andere
kans meer heeft dan toenadering tot ande
ren te zoeken en met hen gezamenlijk het
bewind te aanvaarden. Hitier heeft dat niet
gewild. Als de Nazi's een gevestigde histori
sche partij waren, als zij een erkende basis
hadden waarop hun arbeid gegroeid was.
zouden zij de schommelingen in de politieke
fortuin kunnen doorstaan. Maar dat zijn ze
niet.
De Nationaal Socialistische Partij is inder
daad een crisisverschijnsel, voor het grootste
deel haar succes dankend aan holle leuzen
en aan de ontevredenheid van velen, wier
overwegende gedachte alleen maar Actie!
Actie!, om niet te zeggen: Verzet! Verzet! is.
De N.S.D.A.P. is inderdaad een „stootpartij",
die in snellen opgang met snel doorzetten,
met een op het psychologische moment toe-
gebrachten stoot, de overwinning had moe
ten behalen. Zij moest haar aanhang mee-
sleepen en doen aangroeien in een roes van
succes. Nu is de keer in de fortuin gekomen,
en haar aanhangers beginnen haar te criti-
seeren. Dè roes is voorbij, de bezinning komt,
de critiek breekt los. Hitler is niet langer de
overwinnende veldheer, niet de Napoleon van
Austerlitz, maar de Napoleon van Leipzig.
Zijn feilbaarheid is duidelijk gebleken. Het
gist in de gelederen. Niet alleen Strasser,
maar ook andere onderbevelhebbers begin
nen hun stem te verheffen en te rneenen dat
zij het wel eens beter kpnden weten dan hij.
„Der Führer" is genoodzaakt tot onderhan
delen met- Feder, Rosenberg, Frick. Hierl
Men vindt een modus, er wordt een soort
overeenstemming bereikt. Maar de oude
glorie is weg, de trouw staat niet meer vast
zooals voorheen, er wordt nagepraat, er komt
nieuwe critiek
Het gaat bergaf met de Nationaal-Socia-
listische Partij in Duitschland. Wat in het
buitenland zoo vaak tot uiting is gekomen:
de twijfel of deze Hitier werkelijk een dicta-
tor-in-wording, werkelijk een tweede Musso
lini was, wordt thans bewaarheid. En uit de
feiten ziet men thans, dat deze twijfel ook in
Duitschland is ontstaan. En in zijn eigen
partij bovendien!
Dit i-s niet meer het begin van het einde.
Het is reeds de tweede phase. De phalanx-die-
naar-de-macht voortsnelde, de stootpartij,
heeft afgedaan. Misschien zal zij nog iets
kunnen redden in een coalitie. Anders zullen
de volgende Rijksdagverkiezingen de beslis
sende nederlaag wel brengen.
R. P.
DE INKRIMPING VAN HET
RECHTSGEBIED HAARLEM.
GEEN VERMINDERING VAN RECHTERS EN
AMBTENAREN.
Onze Haagsche correspondent meldt:
Nar wij vernemen zal onvoorziene om
standigheden voorbehouden het aanvaarden
door de E.Tste en Tweede Kamer van de
voorstellen van minister Donner betreffende
de nieuwe indeeling van het rechtsgebied van
rechtbanken en kantongerechten geen in
vloed hebben op den omvang van het corps
der rechters en rechterlijke ambtenaren te
Haarlem (hoewel het gebisd van de recht
bank te Haarlem aanzienlijk kleiner wordt).
FRANSCHE HANGOOR
BEKROOND.
Dit is een afbeelding van een Fransch
hangoorkonijn, dat Vrijdag" op de tentoon
stelling van „Ornithophilia" te Utrecht voor
zijn eigenaar P. Fokkelman alhier een
eersten- en een eereprijs heeft behaald.
UITVOERREGELING VAN BLOEMEN
GEWIJZIGD.
De minister van oeconomische zaken en
arbeid heeft gezien zijn beschikking van 19
Mei 1932, tot regeling van den uitvoer van
snijbloemen
goed gevonden te bepalen, dat met ingang
van Maandag 12 December in deze beschik
king in plaats van ..snijbloemen' zal worden
gelezen: „bloemen van bol-, knol- en wortel
stokgewassen".
GROOT SUCCES VAN NIEUWE
LEENING AMSTERDAM.
De ieening van f 5 milliosn van de gemeen
te Amsterdam, waarvoor de inschrijvingen
Vrijdag plaats hadden, is meer dan driemaal
overteekend.
De Duitsche Rijksdag tot half Januari ver
daagd. Uitgebreide maatregelen voor de
winterhulp voorgesteld.
(2e blad. Ie pag.)
Blijft de eenheid in de N.S.D.A.P. bewaard?
Rijksdag fractie en leiders verklaren zich
achter Hitier.
(2e blad, le pag.)
Tweede Kamer. Tevredenheid over het be
leid van minister Verschuur.
(le blad, 3e pag.)
Hevige brand in Amsterdamsche ivinkel-
straat. Redders van drie kinderen gewond.
(2e blad, 2e pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Ruzie bij de Nazis.
(le blad. le pag.)
Jhr. nr. B. de Jong van Beek en Donk: De
onhoapeningsconferenlie. Teleurstellend
rapport over den chemïschen oorlog.
(2e blad. le pag.)
Dr. W. G. N. van der Sleen: Over den Atlan-
tischen Oceaan. Parïmarïbo.
(4e blad, le pag.)
Jhr. dr. J. C. Molleras: Schoenenindustrie en
contingenteering.
(4e blad, 4e pag.)
Normale werketi bij de gemeenten. Het stand
punt der regeering.
(le blad, le pag.)
J. W.: Arbeidstoestanden in onzen Oost.
(4e blad, 2e pag.)
Karei de Jong: Radiomuzielc der week. Een
voorbespreking
(4e blad, 3e pag.)
Willy van der Tak: Een reisje van honderd
jaar geleden.
(4e blad, le pag.)
Uit de wereld van de Film.
(4e blad, 2e pag.)
Het Haarlemsche Stadsbeeld. De Vergierde-
weg.
(4e blad, 2e pag.)
De Haarlemsche Straten en hun oorsprong.
(4e blad, 4e pag.)
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
HET JEUGDIG PAAR ZAT BIJ DEN HAARD
,.ZIJ" ZALIG IN ZIJN ARMEN
DE KOLENGLOED VAN HOENDERDOS
DEED BEIDER HART VERWARMEN!
(De rechtbank .Le Rotterdam
heeft een 19-jarigen chauffeur
icegens diefstal van een olauioe
zeedistel van het terrein dei-
Verg. t. Behoud v. Natuur
monumenten te Oostvoorne, tot-
J 10 boete veroordeeld).
Als "k nu zoo'n bericht gezien heb.
Denk ik altijd even aan
Wat ik zelf zoo heb misdreven
In mijn zondige bes:aan.
Als ik ooit een distel meenam.
Wat 'k me niet herinnren kan.
Maakte 'k daar als te onschuldig
In mijn lijst geen melding van.
Wie ter wereld zoekt nu distels.
Als ik het nu ronduit zeg,
Vind ik dat wat ezelachtig,
Distels ga je uit den weg.
Voor den vreemden distel-eerder,
Liep hst dan ook glad verkeerd.
Daar de rechter er tien gulden
Boete uit heeft gedisteMeerd.
'k Wil niet in een oordeel treden
Over 't rechterlijk 'beleid,
Maar een tientje voor een distel,
't Is me lang geen kleinigheid.
Waarom zeide niet de rechter
In dit stekelig geval:
'k Zal verdachte niet b;boeten,
Als hij het niet weer doen zal,
Afgescheiden nog van kennis
Van 't verschil van mijn en dijn,
Zijn de distels niet voor menschen
En hij moet geen ezel zijn.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
WEGENS VERBOUWING
van een onzer panden
FINALE
tegen bespottelijk lage prijzen.
Verkoop onder garantie.
Gekochte goederen worden gratis
bewaard.
NEDERLANDSCHE
HANDELSVEREENIG1NG
Haarlem, Zijlweg II, 23. 25, 30
GLASFABRIEK GESLOTEN.
250 MAN WERKLOOS.
De glasfabriek van A. J. Bakker te Nieuw-
Buinen zal met ingang van 24 December haar
oven dooven. waardoor 250 man zullen wor
den ontslagen.
De heer A. J. Bakker heeft te zamen met
andere glasfabrieken in het- land voortdu
rend doch vergeefs in Den Haag aangedron
gen op contingenteering.
NA HET AUTOBUSONGELUK OP DEN MU1DERSTRAATWEG. - Op dc Noor
derbegraafplaats te Amsterdam heeft Vrijdag de begrafenis plaats gehad van den 20-jarigen
A. v. d. Kolk, een der slachtoffers van het autobusongcluk op den Muiderstraatwcg. De
droeve stoet op weg naar dc begraafplaats.
Onze verwachting volkomen bevestigd. In
lijnrechte tegenstelling met het door Mr. Gerritsz
en den heer Meyer de Vries beweerde verklaart
ministerRuys bereid te zijn, ertoe mede te werken,
dat werkloozen aan normale werken worden gezet.
De regeeringsverklaring van minister Ruys
heeft ons standpunt en onze verwachtingen
betreffende de uitvoering van normale wer
ken van gemeentewege volkomen bevestigd.
In verband met hetgeen door B. en W. van
Haarlem in de memorie van antwoord op
het afdeelingsverslag over het plan van Til
burg is geschreven, aangevuld later door de
mondelinge toelichting van dit standpunt
in den gemeenteraad door den wethouder.
Mr. J. Gerritsz en een verklaring van den
heer Meijer de Vries, hoofdinspecteur dei-
Rij kswerkverschaffing. geven wij den offi-
cieelen tekst van dc rede die de minister van
Binnenlandsche Zaken Jhr. Mr. Oh. M. Ruys
de Beerenbrouck dezer dagen irn de Tweede
Kamer gehouden heeft.
B. en W. van Haarlem in de memorie van
antwoord:
..De gemiddelde steun of uitkeering be
draagt f 15 per man, zoo neemt de heer Van
Tilburg aan. Wat. de steun betreft betaalt de
gemeente hiervan 25 pet. Het rijk 75 pet. of
f 11,75. Het rijk draagt in deze gemeentelijke
werkverruiming dus f 11,75 per man en per
week bij. Het rijk zal de consequentie hier
van moeten dragen en deze bijdrage voor el
ke gemeente moeten betalen; het rijk zal
het niet kunnen bijbeenen, want de eene ge
meente na de andere, die nu nog normaal
laat werken, zal de normale uitvoering stop
pen en op de wijze door den heer Van Tilburg
ontworpen, gaan „werkverruimen" want de
gemeenten krijgen haar werken nooit zoo
goedkoop uitgevoerd."
Wethouder Mr. Gerritsz: in de raadsver
gaderingen van 24 November:
„De regeering voelt er niets voor om subsi
dies te geven om normale werken te laten
uitvoeren. Als zij dit ook zou doen, zou de
economische toestand nog verergeren".
In de raadsvergadering van 25 November:
„De heer Van Tilburg verwacht steun te
kunnen aanwenden voor normale werken. De
regeering zal dit nooit doen".
In de raadsvergadering van 30 November:
..Vermoedelijk zal de zaak van den steun
voor normale objecten dezer dagen in de Ka
mer aan de orde komen. Ik verwacht, dat de
regeering die bikkel-hard zal afwijzen".
De heer Meyer de Vries, hoofdinspecteur
der rijkswerkverschaffing, in een ingezonden
stuk in H. D. van 17 November:
..De heer Van Tilburg schrijft, dat B. en
W. van Haarlem, uit hetgeen met hem (v.T.)
besproken is, kunnen opmaken, dat het Rijk
zou willen medewerken aan het laten uitvoe
ren. bij wijze van werkverschaffing, van nor
male werken.
Deze mededeeling van den heer Van T. is
in tegenspraak met hetgeen hij in zijn on
derschrift- eemige zinsneden hooger weergeef'.,
nl. daar staat, dat zijne meening. dat ook
normale objecten onder werkverschaffing
konden worden gerangschikt, door Den Haag
niet gedeeld wordt. De Regeering heeft nl.
meermalen officieel medegedeeld, dat nor
male werken, welke ook als er geen werkloos
heid was. toch zouden moeten worden uitge
voerd, niet voor subsidie uit hoofde var.
werkverschaffing in aanmerking komen."
VREEMDE HISTORIE MET DE
VROEDVROUWENSCHOOL.
MINISTER WEET VAN CORRESPONDENTIE
NIETS AF.
De heer Ketelaar heeft Vrijdagavond in
de Tweede Kamer een interpellatie aange
vraagd over de Vroedvrouwenschool te Am
sterdam. De heer Ketelaar wil. naar wij ver
nemen. opheldering hebben van het Don
derdag in de Tweede Kamer geblekene. nl.
da: den minister 'van Binnenlandsche Zaken
niets bekend was van een nader voorstel der
gemeente Amsterdam betreffende de over
neming van de school, terwijl het college
van B. en W. op 16 November een brief had
doen uitgaan aan dezen bewindsman.
Van Amsterdamsche zijde vernemen wij
nu, dat het Amsterdamsche gemeentebestuur
reeds antwoord moet. hebben ontvangen van
het departement van Binnenlandsche Zaken
op dien brief, waardoor het nog veel vreem
der wordt-, daar de minister van de vorderin
gen dezer aangelegenheid geen kennis
droeg.
Minister Ruys de Beerenbrouck in de zit
ting der Tweede Kamer van Woensdag 7 De
cember:
„In dit verband, waar aandrang werd ge
oefend. om. nog meer dan tot nog toe. aan
de gemeentelijke werkverschaffing de voor
keur te geven boven centrale werkverschaf
fing. wil ik nog even stilstaan bij de opmer
kingen, gemaakt door de heeren van den
Tempel. Amelink. dr. Vos. Kuiper en Korten-
horst. ten aanzien van uitvoering van ge
meentelijke werken bij wijze van werkver
schaffing. Die geachte afgevaardigden gaven
uiting aan de vrees, dat hoe langer hoe meer
z.g. normale werken onder werkverschaf
fingsbepalingen met Rijkssteun worden uit
gevoerd. Ik erken gaarne, dat in sommige
gevallen oogenschijnlijk het gelijk is bij hen,
die deze bezwaren maken doch ik vraag mij
af. of het hier niet meer schijn dan werke
lijkheid is.
Wat nu de zaak zelf betreft, moet ik her
halen, dat de klachten, dat zoogenaamde
normale werken a!s werkverschaffing worden
uitgevoerd, werkelijk een redelijken onder
grond missen. Men dient toch niet uit het
oog te verliezen, dat vele gemeenten door de
tijdsomstandigheden niet meer de geldmid
delen hebben om nuttige werken uit te voe
ren.
Nu er werkloosheid is en toch. gesteund
moet worden, tracht men en mijns inziens
volkomen terecht twee belangen te die
nen: het eene belang is. de gesteunden aan
werk te helpen, het andere is werken met
eenig nut klaar te maken. Daar het Rijk be
lang heeft bij de plaatsing van werkloozen,
steunt, het liler. Daar echter én de gemeente
èn het Rijk zich extra offers getroosten en
verder niet uitsluitend geschoolde arbeiders
bij de werkverschaffing worden geplaatst,
doch werklieden van allerlei beroepen, is het
niet- mogelijk, de loonen te betalen, welke
gelden bij normale uitvoering door volledig
geschoolden. Ten einde te voorkomen, dat
van de bestaande regeling wordt misbruik
gemaakt, wordt stee-s nagegaan, of uitvoe
ring in werkverschaffing met subsidie van
den Staat verantwoord is. Bij wijze van voor
beeld kan ik mededeelcn. d.at do werken bij
de Stroocar ton fabriek ..Ceres" de heer van
der Heide heeft daaromtrent inlichtingen
gevraagd niet zouden zijn verricht en
nog heel lang zouden zijn blijven liggen, in
dien geen subsidie was gegeven. Dat geldt
ook voor de zweminrichting te 's-Hertogen-
bcsch, waarvan de heer Kortenhorst meende,
dat het een normaal werk betrof, In een op
29 November gehouden raadsvergadering
maakten (wee wethouders de opmerking, dat
uitsluitend het verlangen om werk te ver
schaffen den doorslag had gegeven, anders
zou het werk niet aangevat zijn. Nu kan
worden aangevoerd, dat het hier toch om
normale werken gaat, want, als de gemeen
ten maar voldoende geldmiddelen hadden, zou
werkelijk de uitvoering op normale wijze ge
schieden. Ik erken onmiddellijk, dat zulks in
vele gevallen ook zou geschieden, maar de
harde werkelijkheid, waarmede wij toch
steeds en voortdurend hebben te rekenen, is
deze dat niet te verwachten is. dat nu maar
heel spoedig weer zulk een opleving in het
economisch gebeuren zal aanbreken, dat dc
gemeenten ruim in haar middelen zullen
zitten.
Moeten nu al die werken dan maar blijven
liggen?
De geachte afgevaardigde de heer Van den
Tempel meende een middel te hebben gevon
den en wel dit, dat het Rijk voor dit doel een
speciale leening sluit, zoo noodig een ge
dwongen leening. en dan den gemeenten
tegen de verlaagde rente het geld leent. Als
dan. zegt de geachte afgevaardigde zou on
der normale arbeidsvoorwaarden de uitvoe
ring van het werk mogelijk zijn.
Mijnheer de Voorzitter! Hoe aanlokkelijk
dit denkbeeld ook lijkt, het is. meen Ik, niet
te aanvaarden. Het zou de gemeenten voor ie
groote lasten plaatsen. Ik zie werkelijk geen
andere oplossing, dan die. welke thans toe
passing vindt, dat geval voor geval
wordt nagegaan, of werkelijk een gemeente
het werk thans niet moet en kan uitvoeren
en daio, zoo er aanleiding toe bestaat, om
het aan te vatten, uitvoering in werkver
schaffing mogelijk te maken. Het groote
voordeel, dat dan toch wordt bereikt, is, in
de eerste plaats, dat de arbeiders, die anders
dooreen genomen een lager bedrag aan steun
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
HOEK DR LEIJDSSTRAAT
Tf'.y-QON U784
