1923 - JANUARI - 1933.
Het Belangrijkste.
lOED NIEUWS
50e Jaargang No. 15195
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 6 Januari 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie-. P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
DITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur ROBERT PEEREBOOM.
ABOINIStMEN ItN: per Weck 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3-55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0.72Vz.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 O Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: i_5 rcgCls 1.73, elke regel meer ƒ0.55. Reclames
ƒ0.60 per regel- Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(icdcrcn dag) 1—3 regels ƒ0.30, elke regel racer ƒ0.10, uitsluitend i contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f250.-. Wijsvinger f 150—, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op bet Gelll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000—. Overlijden f 600—, Verlies van Hand, Voet of Oog f400—, Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75—. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 6 Januari
Calvin, de Zwijger
Op zestigjarigen leeftijd is Calvin Coolidge
oud-president van de Vereenigde Staten, plot
seling overleden. Hij was de derstigste presi
dent der V.S.; Franklin Roosevelt zal, als hij
straks in functie treedt, de tweeëndertigste
zijn. In de reeks der presidenten behoort Cal
vin de Zwijger, zooals hij genoemd werd
(„Silent Cal") tot de weinigen die een langer
ambtsperiode dan vier jaar beleefden. Hij
was jaar aan het bewind, van Augustus
1923 tot Maart 1929. Kort vóór zijn optreden
viel de crisis van 1921-1922, kort na zijn af
treden begon, in October '29, de geweldige cri
sisperiode waaronder de wereld nog steeds
lijdt. „Silent Cal" was de Amerikaansche pre
sident van de hoogconjunctuur. De gelukkige
naties hebben geen geschiedenis. De gelukkige
presidenten evenmin. In verhouding tot zijn
voorganger en opvolger heeft Coolidge het
gemakkelijk gehad. In een korte era van
matelooze welvaart troonde hij op het Witte
Huis in Washington, en kon zich aan groote
problemen onttrekken of ze slepende houden,
omdat men niet van hem eischte, ze op te
lossen. Het ging immers best!
Ofschoon hij langen tijd aan het bewind
was, zal de historie hem zeker niet onder de
groote presidenten rangschikken. De tegen
stelling met een man als Woodrow Wilson .is
sterk. Coolidge was het type van een nationa
list, vervuld van het wanbegrip dat zijn land
en volk superieur waren aan alle andere. Hij
wou met de nooden van de rest van de wereld
liefst zoo weinig mogelijk te maken hebben,
en bepaalde zich er bij voorkeur toe aan an
dere naties de voortreffelijkheid van Ameri-
ka's voorbeeld voor te houden. Wel was hij
nominaal voorstander van Amerika's aanslui
ting bij het Permanente ITof van Interna
tionale Justitie, maar met allerlei voorbe
houden. Wel voelde hij voor ontwapening-
toen hij zijn minister van Buitenlandsche
Zaken steunde in de schepping van het Kel
logg Pact, maar de innigheid van dit gevoelen
werd minstgenomen twijfelachtig toen' hij
later een besluit tot aanbouw van 15 nieuwe
oorlogsschepen onderteekende. Protectie vond
in hem een voorstander, want het was toen
voordeelig voor de firma United States Ltd.,
waarvan hij president was. Het woord „Limi
ted" begrensd, beperkt typeert zijn poli
tiek in zulk een tijdsgewricht eigenlijk wel
het best,
Calvin Coolidge was ongetwijfeld een van
die menschen die een dictator als Napoleon
op een vertrouwenspost gezet zou hebben
omdat zij geluk in hun loopbaan hebben,
geen groote ambities koesteren en vertrouwen
wekken. Dat hij bij voorkeur zweeg wordt
wellicht hét eenvoudigst verklaard door het
feit, dat het niet noodig was veel te zeggen.
Want alles ging best.
Hij moet een groot vertrouwen in zichzelf
en in „zijn ster" gehad hebben, dat voort
durend werd gerechtvaardigd.
Coolidge was een boerenzoon uit Plymouth,
een dorp in den staat Vermont. Hij werd ge
streng en in groote soberheid opgevoed. Na
gestudeerd te hebben vestigde hij zich als
advocaat in het stadje Northampton (Mas
sachusetts) bleef daar een paar jaar en on
derscheidde zich niet bijzonder. Maar hij
werd er toch gemeenteraadslid, behoorend
tot den rechtervleugel der republikeinsche
partij, en wekte vertrouwen. Dit was het be
gin van zijn politieke loopbaan. Hij werd lid
van het Huis van Afgevaardigden van den
staat Massachusetts, daarna burgemeester
van Northampton, daarna staats-senator,
daarna voorzitter van den staats-senaat,
daarna plaatsvervangend gouverneur van
Massachusetts en in 1919 gouverneur.
Boston was zijn hoofdstad. Bij alle ver
kiezingscampagnes had hij zich onderschei
den door zijn zwijgzaamheid.
In 1920 stelde de republikeinsche partij
Warren Harding candidaat voor het presi
dentschap, en hem voor het vice-president-
schap, dat tevens het voorzitterschap van den
Senaat der V.S. inhoudt. Beiden werden ge
kozen. Het zag er toen naar uit dat „Silent
Cal" 's politieke loopbaan rustig zou eindigen
met één vierjarige ambtsperiode in de scha
duw van Harding. Maar het merkwaardige
geluk van zijn loopbaan was nog niet uitge
put. In Augustus 1923 stierf Harding plotse
ling, en volgens de grondwet werd de vice-
president onmiddellijk zijn opvolger.
Zoo verscheen Silent Cal plotseling voor
het forum der wereld, op de machtigste re-
geeringspost die op aarde bestaat, sloeg zich
met eenig geluk en veel handigheid door de
verwikkelingen van het Teapot Dome-schan-
daal heen, werd weldra befaamd wegens zijn
zwijgzaamheid en zijn (nogal lachlust wek
kende) zuinigheid en liet zich aan het einde
van Harding's restende ambtsperiode (die
nog negentien maanden duurde» candidaat
stellen voor het presidentschap.
De welvaart was nog steeds stijgende, het
pad der republikeinen ging dus op rozen en
men herkoos hem met een enorme meerder
heid. Later mislukten zijn pogingen om
vlootconferenties der groote mogendheden
tot een resultaat te brengen. Tegen eenige
pogingen van belanghebbende groepen om
zichzelf te bevoordeelen trad hij afwijzend,
vastberaden," met saamgeknepen lippen op.
Men maakte grapjes over hem en vond hem
zoo kwaad niet. Alles ging best. In 1928 deel
de hij evenwel kortweg mee dat hij niet nog
eens herkozen wou worden. Dit zonder op
gave van redenen. Hij had er eenvoudig ge
noeg van. Hij beval Hoover, die inderdaad
gekozen werd, als zijn opvolger aan, keerde
terug naar Northampton en vestigde zich
daarop opnieuw als advocaat. Wellicht met
een zucht van verlichting.
Te Northampton is hij ook gestorven.
R- P.
LOONKORTING BIJ DE SPOOR
WEGEN MINDER GROOT.
Directie wil na 8% verlaging.
NIEUW VOORSTEL AAN DE ORGANISATIES.
UTRECHT, 6 Januari (V.D.) De directie
der Nederlandsche Spoorwegen heeft ten
einde tegemoet te komen aan het verzet der
spoorwegbonden, tegen de oorspronkelijke
plannen om de bestaande korting van 5% om
te zetten in een loonsverlaging van 10%, in
te gaan op 1 Januari 1933, zich na langdurige
onderhandelingen bereid verklaard, om, in
dien daarvoor met de organisaties overeen
stemming zou zijn verkregen, haar voorstel
len aldus te wijzigen:
1. De loonsverlaging van 10% zal worden
teruggebracht op 8%.
2. Bovendien is de directie bereid.een bij
drage aan het ziekenfonds en ondersteu
ningsfonds voor het gezin van de personeels
leden ten laste der maatschappij te nemen.
3. Deze maatregelen gaan eerst per 1 Aprli
a.s. in.
4. De directie zal verder toezegging doen,
dat zij in de bedrijfsuitkomsten van 1933 en
1934 geen grond zal vinden om te komen tot
verdere loonsverlagingvoorstellen.
De verschillende organisaties zullen zich
omtrent deze voorstellen nader beraden.
DE WERKLOOSHEID.
BIJNA 5500 WERKLOOZEN TE HAARLEM,
Het aantal werkloozen is den laatsten tijd
opgeloopen tot ongeveer 5500. De laatste we
ken schommelt het aantal, in het algemeen
loopt het nu niet meer naar boven.
Gehoopt wordt dat nu binnenkort een daling
komt, de gemeente laat immers 85 arbeiders
woningen bouwen, terwijl ook kans is, dat. nu
binnen afzienbaren tijd begonnen za! worden
met den bouw van het Sportfondsenbad.
PRIJS VAN HET CRISISBOTERMERIv
ONVERANDERD.
De Crïsiszuivelcentrale maakt bekend, dat
voor de week van 8 tot en met 14 Jan. 1933 cv
prijs van het crisisbotermerk op 85 cent per
K. G. en de prijs van de vervoervergunning
van buitenlandsche boter op 75 cent perK.G.
is vastgesteld.
WEER EEN MONTEUR DOOR STROOM
GEDOOD
In het gebouw van het G.E.B. te Den Haag
is vanochtend de monteurK. L. B. in nan
king gekomen met een spanning van
■10.00 volt. Hij was onmiddellijk dood. Door
het gebeurde was het Haagsche net geruinien
tijd stroomloos.
Tien jaar geleden de Franschen mar-
cheeren,
Duchtig gewapend, het Ruhrgebied in,
Dwang was de leider en scherp was de
stemming
Antagonisme de diepere zin.
Machteloos mokkend ontvingen de Duit-
schers
Deze bezetting door sterkere macht,
Aan deze nimmer genoodigde gasten
Werd in die dagen geen welkom gebracht.
Tien jaar geleden, die tijd is vergeten,
Franschen op zee zijn bedreigd door den
dood,
't Motorschip Ruhr hoort vertwijfelde seinen:
S. O. S. Brand AUantique is in nood!
't Schip wendt den steven en spoedt zich
ter hulpe.
Broederschap leidt, nu de dwang is gedaan.
Tientallen hulploos ontwapende Franschen,
Bieden de Duïtschers hun Ruhrgebied aan.
Liefdrijk verpleegd na de angstige uren,
Vinden zij laving in spijs en in drank
En uit Parijs komt ontroerde erkenning:
Hulde den redders en vurigen dank.
Tien jaar van zwoegen langs moeilijke paden,
Langzaam en moeizaam in zorgen en strijd,
Toch er is veel in die tien jaar veranderd.
Zij 't, toen als nu, nog een „roerige" tijd.
P. GASUS.
GEEN SPRAKE VAN BRAND
STICHTING?
Atlantiquewas zeer
brandbaar
VERZEKERINGSPOLIS WAS JUIST
GETEEKEND!
(Zie ook elders in dit nummer).
PARIJS. 5 Januari (Reuter iDe minister
voor de Handelsmarine Leon Meyer is van
Cherbourg naar Parijs teruggekeerd.
Hij verklaarde, dat volgens het eenparig
getuigenis elke gedachte aan brandstich
ting op de Atlantique is uitgesloten.
PARIJS. 6 Januari Reuter». Het blad ..Vic
tors" komt op tegen de beschuldigingen in
een nationalistisch blad. waarin de brand op
de ..Atlantique" aan sabotage wordt toege
schreven. De „Victoirs" verklaart, dat kwaad
willigheid moet worden uitgeschakeld. De
„Atlantique" is door dezelfde werf gebouwd
als de eveneens verbrande „Georges Philip-
par" en bij de inrichting is buitengewoon
veel hout gebruikt, waardoor het brandge
vaar zeer hoog was. zoodat de groote verze
keringsmaatschappijen geweigerd hadden
het volle risico op zich te nemen.
LONDEN. 6 Jan. (V. D.) De „Daily Tele
graph" publiceert het merkwaardige bericht,
dat de verzekeringspolis voor de „Atlanti
que" pas Woensdag jl.. dus op den dag dat
de brand uitbrak, werd geteekend. Het risico
van de huidige verzekering dateert echter
van November 1932. Het uitstel van de on-
derteekening van de polis vond zijn oorzaak
in den omvang van de kleine verzekerings
werkzaamheden, die met het afsluiten van
een zoo groote transactie gemoeid zijn.
Het blad dementeert het bericht, dat de
verzekeringsondernemingen reeds op de Lon-
densche markt de uitkeering voor de „Atlan
tique" zullen doen. De uitkeering kan echter
zonder moeilijkheid geschieden, omdat de
betrokken firma's over voldoende Fransclie
valuta beschikken.
Tien minuten tc Iaat.
PARIJS. 6 Jan. (V.D. Het wrak van dc At
lantique wordt hedenmiddag tegen 5 uur te
Havre verwacht. Bij de berging zijn een
Fransche en een Nederlandsche sleepboot
nagenoeg tegelijk daarmede klaar geweest.
De commandant van een Fransch oorlogs
schip dat aanwezig was heeft den kapitein
van de Nederlandsche sleepboot medegedeeld
dat hij 10 minuten na den Franschman is
gekomen. Wat betreft den oorzaak van den
brand deelde de minister van handel mede
dat kortsluiting waarschijnlijk is,
Overste Pouderoux die den brand op den
George Philippar heeft onderzocht, acht het
uitgesloten dat de brand op dc Atlantique
een stroom van 220 volt werd gebruikt. Het
is daarom mogelijk dat dc geleidingen zoo
heet worden dat de kleinste vonk voldoende
is om een brand te veroorzaken. De minister
van handel verklaarde in een onderhoud
met een vertegenwoordiger van de Paris Midi
dat het wrak toch eenige millioenen francs
kan opbrengen.
Het internationaal gebruik brengt mee dat
de romp van het schip behoort aan den-
gene die het wrak het eerst op sleeptouw
heeft genomen.
Dit was hier de Franschman.
Wie was het eerst bij dc
Atlantique?
Op dit telegram hebben wij ons om inlich
tingen gewend tot de directie van L. Smit en
Co's Internationalen Sleepdienst te Rotter
dam. Naar deze ons mededeelde heeft deze
mededeeling van den commandant van het
oorlogsschip weinig waarde, omdat het schip
door Nederlandsche matrozen is bezet.
DUITSCIIE DEELNEMING
BELIJN, 6 Januari ((Wolff) De Rijksminis
ter van het Verkeerswezen heeft telegrafisch
den Franschen minister van de Handelsma-
rine zijn leedwezen betuigd met het vergaan
van de Atlantique.
DE GRIEP IN ENGELAND.
303 DOODEN.
LONDEN. 6 Januari tV.D.i -Tengevolge
van de in Engeland, Schotland en Wales
heenschende griep-epidemie zijn in de af-
geloopen week 303 grieppatiënten aan deze
ziekte overleden. Het aantal slachtoffers van
de griep was daardoor deze week 183 grooter
dan de vorige week.
Te Londen overleden 148 grieppatiënten, te
Glasgow 86 cn tc Birmingham 92.
P. DAUDEY i
Donderdag is alhier plotseling op 67-jari-
gen leeftijd overleden de heer P, Daudey. die
op 25 Januari 1884 bij de brandweer alhier
benoemd werd. Achtereenvolgens bekleedde
hij de rangen van sergeant, sergeant-majoor
2e luitenant en le luitenant. Op verzoek werd
hem op 9 November 1927 eervol ontslag ver
leend. De leraardebeestelling za! plaats heb
ben op Maandag 9 Januari des middags
twaalf uur, op de Algemeene Begraafplaats
aan de Kleverlaan.
„Roode Zcc en ..Louicerzec" bij ..l'AUantique".
Het schip wordt naar dc Engelschc kust
gesleept. Hegentien vermisten.
(2e blad, le pag.)
Calvin Coolidge. oud-president der Ver
eenigde Staten is overleden.
(2c blad. le pag.)
Hel conflict in het visscherijbcdrijf te
IJinuiden, Nog geen verandering.
(4e blad. 2e pag.)
De moord in den Blijdorperpolder. Tien jaar
legen verdachte geëischt.
(3e blad, le pag.)
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.; Calvin de Zicijger.
(le blad. le pag.)
Wat bracht de wetenschap voor nieuics in
1932.
(3e blad, le pag.)
Ton Ruygrok: Langs de Straat, De hooge
cisch.
(2e blad. ->ag.)
Men verzoekt ons mede te deelen dat het
bericht als zou bij dc Klokkengieterij- en
brandspuiten fabriek der firma A. II. van
Bergen te Heiligerlee ontslag zijn aangezegd,
onjuist is.
integendeel zal binnenkort een uitbreiding
plaats vinden.
ELST, 5 Januari De omzet aan dc Veilings-
vereenlging Over-Betuwe te Eist. de grootste
fruitveiling uit het Oosten des lands, heeft in
1932 over 181 veilingen bedragen 1' 1.609.798.15
tegen f 1.475.332.10 over 175 veilingen in 1931,
meldt de Tel.
NA VERAART'S UITTREDING.
OPRICHTING VAN EEN KATHOLIEK
D KM O C K ATI SC 11 EN BO N D.
Het Haagsch Corr Bureau meldt:
Nu door de besprekingen die prof. dr. J. A.
Veraart in de laatste dagen heeft gevoerd,
is komen vast te staan, dat een volkomen
samenwerking van alle Katholieke demo
craten voor de verkiezingen van 1933 mag
worden verwacht, heeft hot voorloopig comité
dal na het. uittreden van prof. Veraart uit de
R. K. Staatspartij is opgericht aanleiding
gevonden tot de vorming van den Katholiek
Democratlschen Bond over tc gaan. Dc op
richtingsvergadering hiervan zal plaats heb
ben op Dinsdag 17 Januari in Amicitia in
Den Haag. In de dan volgende dagen zullen
af deelingen worden opgericht te Rijswijk
(Z.H.) Delft. Rotterdam. Tilburg. Eindhoven,
Maastricht, Heerlen, Arnhem en Nijmegen.
WEREN VAN BUITENLANDSCHE
MUSICI.
HOTELHOUDERS EN MUSICI TOT ELKAAR
GEBRACHT.
Op uitnoodiging van den hotelhoudersbond
„Horccaf" is te Den Haag een bijeenkomst
gehouden van belanghebbenden Inzake de
actie van den Nederlandschen toonkunstc-
naarsbond voor het weren van buitenland
sche musici.
Hel hoofdbestuur van den Toonkunste-
naarsbond was op deze vergadering tegen
woordig. Het resultaat van de conferentie
was dat een voorstel werd goedgekeurd van
den heer Van Lier. referendaris bij het de
partement van Binnenlandsche Zaken, be
helzende om in beginsel te besluiten tot in
stelling van een commissie van samenwer
king en advies.
Hierin zullen dan zoowel werkgevers als
werknemers vertegenwoordigd zijn. Dc orga
nisaties moeten dit voorstel nog goedkeuren.
ONBEZONNEN DAAD VAN EEN
JONGEN.
„DROOGBLOEIER" RAUW OPGEGETEN.
Donderdag waren eenige jongens in een
groentepakhuis aan de Timorstraat aan hot
discussieeren over de vraag, wat de gevol
gen zouden zijn van het rauw opeten van een
bloembol, een zoogenaamden droogbloeier.
Sommigen waren van meening, dat dit een
groot prikkelend gevoel in den mond zou ge
ven. Eén hunner, dc vijftienjare K.. riep uit:
„Wat krijg ik als ik ei van eet?" Dc wed
denschap werd inderdaad gesloten: van één
jongen zou hij tien cn van een ander vijf
c;'t krijgen!
De onvoorzichtige Jongen begon inderdaad
den bol rauw op te eten. maar de gevolgen
bleven niet uit. Dc jongen kreeg een hevige
pijn in zijn mond en was niet meer tot spre
ken in staat. Zeer ontdaan liepen zijn vriend
jes met deij patient naar eenige dokters,
maar die waren niet thuis. Ten einde raad
ging het gezelschap (dc beklagenswaardige
knaap met wijl geopenden mond) naar het
politieposthuis in Haarlem-Noord. Door be
middeling van de politie werd een dokter ge
haald, die den jongen een mondspoeling gaf.
Hierdoor werd dadelijk verlichting van pijn
verkregen. Door leden van den Ongevallen-
dienst werd hij daarna naar zijn woning ge
bracht.
Die zal niet gauw meer een weddenschap
aangaan!
