UIT HET BUITENLAND DE PRUISISCHE LANDDAG ONTBONDEN. Ontzaglijke explosie bij de Renault-fabrieken. HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAC 7 FEBRUARI 1933 TWEEDE BLAD Met de stem van dr. Adenauer tegen neemt de commissie haar beslissing. Regeering Braun doet een beroep op het Staatsgerechtshof. Von Papen minister-president van Pruisen. - Nieuwe ver ordening „ter bescherming van het Duitsche volk". Uit Genève: Ontwapeningsvoorstel van Litwinow. HET BELANGRIJKSTE NIEUWS DUITSCHLAND. De s.g. Commissie-van Drie heeft Maandag avond na een twee-urige zitting, in de bij ver ordening van den Rijkspresident bepaalde nieuwe samenstelling met de stemmen van Rijkscommissaris von Papen en van Land dagpresident Kerrl besloten den Pruisischen Landdag per 4 Maart te ontbinden. De president van den Staatsraad, Dr. Ade nauer, heeft niet aan de zitting deelgenomen met de motiveering, dat hij de verordening van den Rijkspresident in strijd met de grond .wet acht. Von Papen. Dr. Adenauer, heeft daarna de volgende verklaring afgelegd: De verordening van den Rijkspresident van 6 Februari is in strijd met art. 17 van de Rijksgrondwet en de door het Staatsgerechts hof in het arrest van 25 October 1932 daar uit getrokken conclusies. Ik ben dientengevolge niet in staat te er kennen, dat de heer Rijkscommissaris von Papen bevoegd is het bij art. 14 van de Prui sische grondwet den premier toegekende recht uit te oefenen. Ik weiger daarom aan de stemming deel te nemen en verwijs, voor wat het zakelijke betreft, naar mijn verklaring van 4 Februari. In een vrij uitvoerige mededeeling betref fende de opvatting van het Pruisische staats- ministerie nopens de verordening van den Rijkspresident inzake het herstellen van ge ordende toestanden in Pruisen van 6 Fe bruari wordt verklaard, dat de nieuwe veror dening tegen de Rijksgrondwet en tegen het principe der beslissing van het Staatsge rechtshof ingaat. De Pruisische Staatsregee- ring zal derhalve onverwijld een beroep doen op de beslissing van het Staatsgerechtshof. Gisteren is voorts de „Verordening tot het scheppen van geordende regeeringstoestan- den in Pruisen" gepubliceerd: Op grond van art. 48 sub. 1 van de rijks- grondwet wordt daarin verordend: 1. Door de houding van het land Pruisen tegenover het vonnis van het staatsgerechtshof voor het Duitsche rijk van 25 October 1932 is een verwarring in het staatsleven lingetreden, die het staatsleven in gevaar brengt. Ik draag derhalve tot nader order den rijkscommis saris voor het land Pruisen en zijn gevol machtigden de bevoegdheden over. die vol gens genoemd vonnis aan het Pruisische staatsministerie en zijn leden werden toege kend. 2. Met de uitvoering van deze verordening belast ik den rijkscommissaris voor het land Pruisen. 3. De verordening treedt op den dag harer afkondiging in werking. Berlijn, 6 Februari 1933. De rijkspresident von Hindenburg. Voor den rijkskanselier is, aldus Wolff, de verordening geteekend door von Papen, plaats vervangend rijkskanselier. Ook is de noodverordening gepubliceerd „ter bescherming van het Duitsche volk" af gekondigd die in 25 artikelen bepaalt wan neer openbare politieke vergaderingen en op tochten verboden of ontbonden, periodieken e.d. verboden of in beslag genomen kunnen worden. Tot ontbinding van politieke vergaderingen kan worden overgegaan als wordt opgewekt tot ongehoorzaamheid aan de wet of rechts geldige verordeningen, als organen, autoritei ten of ambtenaren worden beleedigd of uit gescholden, ais religieuze groepen, gebruiken en instellingen worden gehoond, of als tot ge welddaden wordt aangezet. Bevoegd is de plaatselijke politie, tenzij anders is bepaald. De bevoegde rijksminister kan in het alge meen of met beperkingen voor het geheele rijksgebied vergaderingen in de openlucht of optochten, zoomede het dragen van unifor men. die het lidmaatschap tot een politieke vereeniging aanduiden, verbieden en voor overtredingen van dat verbod gevangenis straffen of boete resp beide gelasten. Ook de landautoriteiten kunnen vergade ringen verbieden voor bepaalde begrensde gebieden; de rijksminister kan om opheffing of wijziging van het verbod vragen, en als zijn verzoek niet wordt ingewilligd, het ver bod opheffen. Periodiek drukwerk kan verboden worden om dezelfde redenen die voor vergaderingen 'gelden, nl. als de inhoud in strijd is met de wet tegen het verraden van militaire ge heimen, als tot gewelddaden wordt aange spoord cl' begane gewelddaden worden ver- lieerlijkt: als wordt aangespoord tot een alge- meenr staking of tot staking in een vitaal bedrijf: als onjuiste berichten worden gege ven, welker verspreiding vitale belangen van den staat in gevaar kan brengen; als tot verantwoordelijk redacteur iemand benoemd is. die niet of slechts met bijzondere toe stemming strafrechtelijk kan worden ver volgd, een benoeming die in strijd is met de rijkswet van 4 Maart 1931 De art. 1012 regelen de bevoegdheden en rechtsmiddelen bij een verbod van drukwer ken. De rijksminister van Binnenlandsche Zaken kan van periodieken, die niet in het binnenland verschijnen en verboden publica ties bevatten, de verbreiding in het binnen land voor den duur van zes maanden verbie den; hiertegen zijn geen rechtsmiddelen toe laatbaar. De Hoofdcomissie der Ontwapeningscon ferentie heeft Maandag haar beraadslagin gen over het Fransche Ontwapeningsplan voortgezet. De Grieksche gezant Politls noemde het Fransche plan een ideale oplossing. 'De Volkscommissaris van Buitenlandsche Zaken, Litwinow, stelde voor als voorwaarde over de oplossing der kwestie van de veilig heid en daarmede van de kwestie der Ont wapening de volgende richtlijnen aan te nemen voor de vaststelling der verantwoor delijkheid voor een oorlog en van den aan valler. Bij het Sovjet-Russische voorstel wordt als aanvaller bij een internationaal conflict ver klaard die staat, die den oorlog verklaart; zonder oorlogsverklaring militair het gebied van een anderen staat bezet; kusten blok keert en dergelijke militaire maatregelen neemt tegen een anderen staat (luchtaanval bombardement) Als motiveering voor een aanval mogen niet worden aangevoerd redenen van poli- tieken, economischen en strategischen aard, de exploitatie van een gebied, bescherming van economische belangen, het niet-eerken- nen van een anderen staat. In het bijzonder worden bij het Sovjet Russische voorstel niet als redenen voor een oorlog erkend: de bin nenlandsche toestand van een staat, revolu- tionnaire bewegingen, politieke en economi sche wetgeving, stakina^n, schending van in ternationale verdragen of het verbreken van diplomatieke betrekkingen, de weigering schulden te erkennen, het opzeggen van pri vileges of concessies, reiigieuse of anti-reli- gieuse maatregelen, grensincidenten en het verbod van wapentransport. Litwinov merkte op. dat een breedvoerige behandeling der veiligheidskwestie en de daarmede verband houdende politieke kwes ties practisch beteekent een afzien van ont wapening. De Ontwapeningsconferentie moet de door de regeering van Moskou voorgestelde be paling van „oorlog" en van „aanvaller" op nemen in het toekomstige verdrag als een „magna charta van de vrijheid der volke ren". De Duitsche delegatie ter Ontwapenings conferentie heeft in overleg met de bevoegde instanties te Berlijn een werkprogram voor de Ontwapeningsconferentie uitgewerkt. Zij juicht de voorstellen vervat in het Engelsche werkprogram toe als een middel voor de bespoediging der werkzaamheden doch oefent op een aantal punten critiek. Het Duitsche program, dat pas zal warden gepubliceerd, wanneer het aan het presidium der conferentie zal zijn overhandigd, brengt het principieele Duitsche standpunt nopens de belangrijkste kwesties van het Ontwape ningsprobleem opnieuw tot uitdrukking, doch verwerpt pertinent het Engelsche voorstel de wapeningen etappegewijze over een aantal jaren te verminderen en eischt een vergaan de kwalitatieve en kwantitatieve verminde ring van alle bewapeningen. Biiïtscfalatid. Regeeringsreconstructie in Beieren. De voorzitter van de Rijksdagfractie der Beiersche Volkspartij, afgevaardigde Wohl- muth, heeft aan de landdagfractie der natio- naal-socialisten, der sociaal-democraten en aan de landdaggroep der Duitsch Nationale Volkspartij een brief gericht, waarin hij re fereert aan de resolutie van de landelijke commissie der Beiersche Volkspartij met be trekking tot een wijziging der Beiersche grondwet. In dezen brief van den voorzitter der Landdagfractie van de Beiersche Volks partij meent men de inleiding te zien tot de onderhandelingen in zake een regeeringsre constructie. Genève. Commissie van 19 adviseert niet-erkenning van Mandsjoekwo. In de Commissie van Negentien werd gistermorgen overeenstemming bereikt omtrent de beginselen op grond waarvan men China en Japan nieuwe aanbevelingen inzake de Mandsjoerijsche kwestie zal doen toekomen. In deze aanbevelingen zal worden vastge steld. dat de met steun van Japan gestichte nieuwe Mandsjoerijsche staat niet zal worden erkend terwijl de mogendheden, die het Vol- kendbondspact. het Kelloggpact en het Negen Mogendheden Verdrag hebben onderteekend, zullen worden uitgenoodigd, niet in relatie met den staat Mandsjoekwo te treden. Uit Tokio 6 Februari: Hedenavond heeft het Japanschc kabinet zich in tegenwoordigheid van vertegenwoor digers van leger en vloot bezig gehouden met den toestand in Ger.ève. De minister van 1 buitenlandsche zaken legde er den nadruk op, dat de Japansche regeering de besluiten van de commissie van negentien niet kan erkennen. Het kabinet keurde de houding van de Japansche delegatie in Genève volko men goed. De besluiten van de commissie van negentien zullen, aldus werd gezegd, geen invloed hebben op de militaire operaties in de provincie Jehol. Frankrijk. Kabinet accoord met het plan voor financieel herstel. Reuter meldt uit Parijs dat de ministerraad met algemeene stemmen het wetsontwerp in zake het voorloopig twaalfde deel der begroo ting en het financieel herstel, hetwelk de re geering aan de Kamer zal voorleggen, heeft goedgekeurd. Blijkens een communiqué van het ministe rie van financiën bedraagt het bedrag, het welk op de begrooting moet worden bezuinigd. 5566 millioen francs. Hiervan zouden 2417 millioen in rechtstreeksche bezuinigingen worden gevonden, 1325 millioen door middel van belastingherzieningen, terwijl de rest zou worden verkregen door bestrijding der frau de en bepaalde buitengewone inkomsten, die den last van den belastingplichtige niet ver zwaren. Engeland. Massabetooging tegen de werkloosheidspolitiek der regeering. Zondagmiddag werd in Hyde Park te Londen de aangekondigde massa-betooging van de vakbonden en de Labour Party te gen de werkloosheidspolitiek van de Engel sche regeering gehouden. Naar schatting na men ongeveer 200.000 menschen deel aan de betooging. die redelijk kalm verliep. Voor het handhaven van de orde werd dienst gedaan door 12.000 politie-agenten in uniform te voet en te paard en door 3000 politie-beamb- ten in burger. Eenige pogingen van commu nistische zijde om de orde te verstoren wer den verhinderd en het kwam nergens tot ernstige incidenten. In totaal werden voor zoover Zondagavond bekend was. twee per sonen gearresteerd, die den socialistischen leider George Lansbury hadden lastig geval len. Ierland. Great Northern Railway sluit haar bedrijf. De spoorwegstaking in Ulster heeft een opzienbarende wending gemaakt toen werd bekend gemaakt, dat de Great Northern Railway besloot feitelijk het bedrijf te sluiten aldus meldt Reuter uit Dublin. Vandaag zullen bekendmakingen worden aangeplakt, waarbij de diensten van alle klerken en ambtenaren der maatschappij worden be ëindigd. die gedurende de werkstaking aan de maatschappij trouw zijn gebleven. De ontslagen worden met één maand of één week opzegging gegeven overeenkomstig het geval, doch indien de werkstaking in der minne wordt geschikt, voordat de opzeggin gen afloopen. zullen de ontslagen automa tisch vervallen. Spanje, Algemeene staking in de mijnen van Asturië. In de mijnen van Asturië is naar Reuter uit Madrid seint, een algemeene staking uit gebroken, die door de socialistische organi saties wordt geleid. Er hebben 27.000 arbei ders het werk neergelegd, terwijl slechts 2000 aan den arbeid zijn gebleven. Incidenten van eenige be teekenis hebben "zich tot dusver niet voorgedaan. Joegoslavië. Naar nieuwe verkiezingen. In den binnenlandsch politieken toestand is Maandag een wijziging gekomen. De com missie voor de kieswetgeving heef tde Skupt- schina het ontwerp voor een nieuwe kieswet voorgelegd. In politieke kringen acht men het van groot belang dat de regeering met zulk een spoed de nieuwe verkiezingen voorbereidt. Men verklaart dat de verkiezingen reeds in Maart of April zullen plaats vinden. Roemenië. De staat van beleg afgekondigd. Officieel wordt medegedeeld dat met in gang van Zondagmorgen de staat van beleg is afgekondigd voor Boekarest, het petro- leumgebied Ploësti, Prahoca, Galatz, Jassy, Czemowitz en Temesvar. In het land zelf heerscht rust. Het be richt volgens hetwelk de spoorwegstaking zich zou uitbreiden én arbeiders zich zou den hebben verschanst ln werkplaatsen, waaruit zij door militairen en politie zouden zijn verdreven wordt officieel als onjuist ge dementeerd. Amerika. Roosevelt's medewerkers aangewezen. De ..New York American" meldt, dat Roose velt vóór zijn vertrek naar Jacksonville defi nitief besloten heeft tot het benoemen van de volgende ministers: Buitenlandsche zaken: senator Huil uit Tennessey. Financiën: senator Glass uit Virginia. Binnenlandsche Zaken: senator Cutting uit Nieuw Mexico. Attorney general: senator Walsh, uit Mo- natna. Handel: £ankier Strauss, uit New York. Postmastêr-general: James A. Farley (leider der verkiezingspropaganda voor Rooseveltï Arbeid: Miss Francis Perkins (commissaris van arbeid in New York). Zuid-Amerika. Bloedige verkiezingsstrijd in Columbia. Bij verkiezingsonlusten werden, naar Reuter uit Bogota in Columbia meldt, acht tien personen gedood en een twintigtal ge wond. Alles wijst er op dat de liberalen de overwinning behalen. China. Offensief tegen Jehol begonnen. Van Chineesche zijde wordt medegedeeld, dat het groote Japansche offensief tegen de provincie Jehol na een inleidende krachtige artilleriebeschieting is begonnen. De chef van den Generalen Staf van het Japansche leger, generaal Kaisjo, heeft me degedeeld. van het Japansche ministerie van oorlog bevel te hebben gekregen om tot den aanval op de provincie Jehol over te gaan. De Japansche troepen zullen tegen de Chi neesche troepen opereeren teneinde de pro vincie Jehol in het bezit der Mandsjoerij sche regeering te brengen. Op grond van de jongste overeenkomsten met Mandsjoekwo is de Japansche regeering verplicht, voor de rust en orde in de provincie Jehol te zorgen. HET ONDERZOEK NAAR DEN BRAND VAN DE „ATLANTIQUE". DE COMMISSIE CONCLUDEERT. DAT DE BRAND DOOR BRANDSTICHTING IS VEROORZAAKT. PARIJS, 6 Februari (VD.) De met het onderzoek naar de oorzaken van den brand aan boord van het Fransche stoomschip „Atlantique" belaste commissie heeft haar werkzaamheden geëindigd en is tot de con clusie gekomen, dat brandstichting de oor zaak van den brand moet zijn. De overwe gingen. die tot deze conclusie geleid hebben, zijn van verschillenden aard. Den doorslag heeft echter het feit gegeven, dat het vuur in twee geheel van elkaar gescheiden hutten is uitgebroken en wel in de tweede hut op het oogenblik, waarop de bemanning den brand in de eerste hut bijna meester was. De kapitein van de Atlantique ver-klaarde bij het bekend worden van de conclusie van de commissie van onderzoek, dat hij deze op vatting geheel deelde. WEER BRAND OP CONEY ISLAND. GROOTE SCHADE AANGERICHT. NEW YORK. 6 Februari (VD.) Coney Island, het bekende zomer-vermaaksoord van New York, dat thans verlaten en onder sneeuw bedekt ligt, is heden bedreigd ge weest met het verlies van alle amusements gebouwen. door een brand, die een half dozijn der grootste „concessies" verwoestte en een schade aanrichtte, welke geschat wordt op S 250.000. MOLLISON TE BARCELONA. LONDEN, 6 Febr. (V.D.) Mollison is van middag na een stormachtige reis te Barce lona gedaald. Na een uur heeft hij zijn vlucht voortgezet. EEN NIEUWE SPHINX? CAïRO, 6 Febr. (Reuter). Naar gemeld wordt, heeft prof. Selim Hassan een nieuwe sphinx ontdekt in de nabijheid van de twee de pyramide. Twaalf mastabas, oude Egypti sche graven, zouden eveneens ontdekt zijn. Acht dooden, 150 gewonden. Gebouw gedeeltelijk ingestort. PARIJS. 6 Februari. (V. D.) In de clectri- sche centrale van de bekende Fransche auto mobielfabriek Renault, vond hedenmorgen t« ruim elf uur een hevige ontploffing plaats. Door de wegvliegende ijzerdeelen werden ver scheidene arbeiders zwaar gewond. Een deel van het gebouw, waarin de ontploffing plaats vond, stortte in. waardoor ruim honderd an dere arbeiders kwetsuren opliepen. De ter stond gealarmeerde en in grooten getale aan gerukte brandweer, slaagde er in korten tijd in. ruim honderd gewonden te bergen, waar van velen in levensgevaar verkeerden. Acht hunner stierven tijdens het vervoer naar het ziekenhuis. De brandweer wist te voorkomen, dat in het zwaar beschadigde gebouwencom plex brand uitbrak. Toen het geluid der ontploffingen en het gekraak van het instortende bouwwerk had opgehouden, hoorde men alle kanten onder de puinhoopen het gesteun en gekerm der gewonden. Terstond nadat de ramp bekend werd. hebben zich de Minister van Binnen landsche Zaken, de Parijsche politieprefect Chiappe en de prefect van het departement van de Seine naar de plaats van het ongeluk begeven, om persoonlijk het reddingswerk te leiden. De oorzaak van de ramp is nog niet be kend De fabriek ligt in de banlieu van Pa rijs en er werken 30000 arbeiders. Nog on langs is zij aanzienlijk uitgebreid, en met de woningen der Renault-arbeiders wordt de ge heele voorstad Billancourt er door in beslag genomen. Renault heeft vooral in Frankrijk, doch ook in het buitenland een groote afzetmarkt van haar luxe- en vrachtauto's. Zij voorziet het Fransche leger voor een groot deel van dc door het leger gebruikte motortractie en werkt ook voor het buitenland, in den laat- sten tijd o.a. veel voor Japan. PARIJS. 6 Februari. Naar omtrent het ern stige ontploffingsongeluk in de automobiel fabrieken van Renault verluidt, is de ramp veroorzaakt door de explosie van een grooten ketel. Het dak van het ketelhuis werd ver nield en de ijzeren muurdeelen kwamen op een belendend fabrieksgebouw terecht, waar in juist eenige honderden arbeiders werkzaam waren, Het gebouw stortte in en de ongeluk- kigen werden onder het puin bedolven. De brandweer en het beschikbare personeel werk ten met koortsachtigen haast aan de oprui ming van het puin. waaronder vandaan het gekreun der gewonden vernomen wordt. Moer dan 100 arbeiders konden reeds worden geborgen. Behalve de reeds gemelde acht doo den, moesten 40 gewonden naar het zieken huis worden overgebracht. In het geheel zijn ongeveer 150 arbeiders gewond, terwijl van officieele zijde wordt medegedeeld, dat zes personen om het leven zijn gekomen, doch de arbeiders verklaren dat zich nog tal van slachtoffers onder het puin moeten bevinden. Twee jaren geleden heeft zich tezelfderplaatse een soortgelijk ongeval voorgedaan, waarbij eveneens een groot aantal slachtoffers te be treuren is geweest. TOESTAND VAN GRAAF APPONYI ZORGWEKKEND. GENèVE, 6 Februari (V.D.) De toestand van den 87-jarigen graaf Apponyl, den be kenden Hongaarschen politicus, blijkt thans ernstiger te zijn dan men oorspronkelijk heeft gedacht. De behandelende geneesheeren noemen zijn toestand ernstig, doch zij hebben geconsta teerd dat de hartwerking bevredigend is. De zoon en de dochters van den graaf zijn aan zijn ziekbed ontboden en intuschen reeds te Genève aangekomen. HET LYNCHEN NEEMT AF IN AMERIKA. NEW-YORK, 6 Februari. In 1932 werden in de Vereenigde Staten in totaal acht per sonen, waarschijnlijk allen negers, gelyncht. Dit is het kleinste aantal lynchgevallen. dat men sedert de jaren dat hiervan een statis tiek wordt bijgehouden kent. hetgeen wijst op een voortgaande daling van deze barbaar- sche gewoonte. Onder deai druk van de publieke opinie van de buitenwereld begin nen ook de regeeringen der Zuidelijke Staten waar de lynchgewoonte het meest was inge burgerd, hiertegen scherpe maatregelen te nemen. De acht gevallen in 1932 kwamen voor in acht verschillende staten. AGENDA. Heden: DINSDAG 7 FEBRUARI Stadsschouwburg, Wilsonsplein: Charlotte Kohier met Het Nederlandsche Liefdeslied. 3.15 uur. Concertgebouw: H. O. V. Concert, solist Max Orobio de Castro (violoncel) 8.15 uur. Caecilia. Jansstraat: P. van Oossanen <pred.) over: Aan welke fout maakt zich het Pro testantisme schuldig? Wet en genade. 8 uur. Palace: „Abenteuer einer schónen Frau". Tooneel: Low en Rics. 7 en 9.15 uur. Luxor Sound Theater: „Die Fiedcrmaus". 8.15 uur. Rembrandt Theater: „Houten kruisen". Tooneel: Sun Hsiang Jung troupe. 7 en 9.15 uur. WOENSDAG 8 FEBRUARI Prinsenhof: Gemeenteraadsvergadering. 1.30 uur. StadsschouwburgVoordrachtavond der leerlingen van de Muziekschool der Maat schappij tot Bevordering der Toonkunst. 7.15 uur. De Nijverheid, Jansstraat: Lezing van H. M. van Bemmel, Profeet der Hersteld Apost. Zendinggemeente Amsterdam over Wie zul len de aanstaande groote verdrukking ont vlieden? 8 uur. Bioscoopvoorstellingen, 's middags en des avonds. Teyler's Museum. Spaarnc 16. Geopend op werkdagen van 11—3 uur. behalve 's Maan dags, toegang vrij. Te Berlijn heeft. Zondag onder enorme belangstelling de begrafenis plaats gehad van een S.A.-leider en een Oberuacht meister tijdens botsingen omgekomen. Dc stoel bij den Dom, waar de S.A.-afdeelingen zich hadden opgesteld,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1933 | | pagina 5