De natte president.
Het Belangrijkste.
50e Jaargang No. 15223
VerscHijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 8 Februari 1933
HAARLEM S DAGBLAD
P. W. PEERESOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR ««AM.— ROBERT PEEREBOOM.
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
ABONNEMEN1 ENper week 0-25, per maand L10, per 3 maanden
335, franco per post 335, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week 0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0.72yï.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëNj5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 1—4 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(icdcrcn dag) 1—3 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10. uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Ann- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000—, Overlijden f 600—, Verlies van Hand, Voet of Oog f400—, Verlies Duim f75.-, Verlies Vijsvinger f75-. Verlies andere vinger f.10..
DIT- NUMMER BESTAAT
HAARLEM, 8 Februari.
De Misdaad op de Atlantiqae.
Ofschoon het geheele rapport niet gepubli
ceerd is, blijkt thans dat de Fransche com
missie van onderzoek naar den geweldigen
brand, die het prachtige Fransche Oceaan-
schip „1' Atlantique" verwoest heeft, tot de
conclusie is gekomen dat brandstichting de
oorzaak van de ramp is. Ik herinner eraan
dat het geheime rapport omtrent den brand
op de „Georges Philippar", waarvan onze F-a-
rijsche correspondent Henry Lesturgeon den
hoofdinhoud in een artikel mededeelde, lot
een andere slotsom kwam, namelijk construc
tiefouten bij den aanleg van de electrische in
stallatie. Dergelijke gebreken heeft de Atlan
tique dus niet gehad. Het rapport der com
missie zegt dat er geen andere oorzaak ge
weest kan zijn dan brandstichting. Het is in
handen gesteld van de justitie te Bordeaux,
en de Parijsche Süreté Générale heeft haar
detectives naar die stad gezonden. Het onder
zoek der politie is natuurlijk al eerder begon
nen, het heeft zekere aanwijzingen opgeleverd,
en een of meer arrestaties kunnen binnenkort
worden verwacht. De gezagvoerder van
„l'Atlantique", kapitein Schoofs, heeft ver
klaard dat de conclusies van het rapport der
commissie geen verrassing voor hem waren.
Zoo is thans gebleken wat wel onvermijde
lijk aan den dag moest komen. Het werd al te
gek met die groote scheepsbranden, die vroe
ger bij uitzondering, in den laatsten tijd in
steeds sneller opeenvolging voorkwamen. Het
is te hopen dat de Fransche Süreté Générale,
die trouwens den naam heeft schitterend ge
organiseerd te zijn, niet alleen de daders
maar vooral hun lastgevers en de motieven die
tot deze schurkerij hebben geleid zal ontdek
ken. Dat zal dan wel een vingerwijzing blijken
te zijn voor vele misdaden die in dezen tijd
niet alleen in Frankrijk maar ook in andere
landen gepleegd worden.
Ten aanzien van den brand op de P. C.
Hooft zijn wij in Nederland niet veel verder
gekomen. Maar nu hebben we de muiterij
op „De Zeven Provinciën" aan de orde van
den dag. Nog is helaas het schip niet be
machtigd. Is dat eenmaal gebeurd, dan zal
van het allergrootste belang zijn te onderzoe
ken wie er achter het complot zitten. De mui
ters, die' nu zoo ongeveer als vogelvrij ver
klaarden over de zee zwerven aan boord van
het oude pantserschip, hebben weliswaar ge-
draadloosd dat alleen een protest tegen sala
risverlaging hun doel is, maar is dat waar?
En als het waar mocht zijn, is het dan ook
de bedoeling geweest van mogelijke provoca
teurs die hen tot deze onzinnige daad, fataal
voor hen zelf, hebben opgehitst? Is het aan
nemelijk te achten dat een deel van een Hol-
landsche bemanning en een troep inlanders
tot dergelijke daden zouden overslaan als er
niet meer achter zat dan een protest tegen
een loonsverlaging? Dergelijk protest had im
mers op tal van andere manieren, alle veel
minder gevaarlijk voor hun eigen hachje dan
„het ontvreemden van een pantserschip" tot
uiting gebracht kunnen worden!
Een spontane daad/dus plotseling tot uiting
gekomen, is de muiterij op De Zeven Provin
ciën zeker niet geweest. Dat blijkt thans ook
al uit de onthullingen van de Deli Courant,
die meedeelt dat de Hollandsche inspecteur
van politie Vermeer uren tevoren de autori
teiten al gewaarschuwd heeft, dat de beman
ning er met het pantserschip vandoor zqu
gaan zoodra de commandant aan wal zou
zijn. De commandant sloeg daaraan geen ge
loof. Hij beschouwde het als een canard, en
ging met zijn zeven officieren naar de so
ciëteit.
Als deze vóórgeschiedenis juist is vermeld
door de Deli Courant (en men is geneigd het
aan te nemen, omdat het blad man en paard
noemt) moge dit een afdoende waarschuwing
zijn voor de lieden, die in hun zelfvoldane
nuchterheid alles en nog wat als een „canard"'
beschouwen, en maar steeds het ongelukkige
toeval van alles de schuld willen geven. Er ge
beuren tegenwoordig zooveel ontstellende
dingen van dezen en anderen aard die
ramp in de fabriek van Renault zal ook wel
terdege onderzocht mogen worden— en er zijn
zooveel verwarde geesten in de wereld, bezig
met het uitbroeien van de zonderlingste
plannen, dat het allerminst onverstandig zou
zijn de werking van een soort internationale
terreur als uitgangspunt voor zeer veel on
derzoekingen te nemen. Nu de Fransche poli
tie op een spoor blijkt te zijn zal ook in an
dere landen de zaak van de Atlantique-
misdaad ongetwijfeld met de grootste belang
stelling gevolgd worden. Er gebeuren tegen
woordig zeer vreemde dingen.
R. P.
HERDENKING WILLEM DE
ZWIJGER.
COMITé TE HAARLEM OPGERICHT.
Hier ter stede is een comité opgericht
bestaande uit ongeveer 30 personen ter
herdenking van Willem de Zwijger.
Uit dit comité heeft 'zich een kleine com
missie gevormd voor de dagelij ksche leiding.
Daarin hebben zitting de heeren W. Rooden-
burg, voorzitter, Mr. P. Fuhri Snethlage, se
cretaris, Mr. Dr. F. A. Bijvoet, Prof. dr. A. A.
van Schelven en Mr. Julius Hoog.
Eere-voorzitter is de burgemeester C.
Maarschalk.
Het ligt in de bedoeling oo Donderdag 27
April den geboortedag van Willem de Zwij
ger op waardige wijze te herdenken.
Maandagavond vergadert het comité om ae
plannen daartoe nader te bespreken.
UIT TIEN BLADZIJDEN.
„ZEVEN PROVINCIëN" TER
HOOGTE VAN PADANG.
Groote betooging te Batavia.
TROUW AAN HET GEZAG BETUIGD.
DUIZENDEN VOOR HET PALEIS BIJEEN.
De G.G. Jhr. Mr. B. C. de Jonge.
Een Aneta-telegram van hedennacht luidt:
BATAVIA, 7 Febr. (Aneta) Wij vernemen
van officieele zijde dat om S uur hedenavond
plaatselijken tijd Hr. Ms. „De Zeven Provin
ciën" het eiland Siberoet, gelegen tegenover
Padang, Sumatra's Westkust, naderde.
Rede van den G. G.
Over de groote betooging van Dinsdag
avond seint Aneta:
BATAVIA, 7 Febr. (Aneta.) Duizenden
Europeesche, Inheemsche en Chineesche in
gezetenen verzamelden zich hedenavond
voor het paleis van den Gouverneur-Gene
raal van Ned.-Indië. Uit de menigte stegen
voortdurend kreten op van „Leve de Ko
ningin". Men zong he't volkslied en aldus
drukte men zijn gevoelens uit van loyauteit
jegens den Gouverneur-Generaal.
Z. E. Jhr. de Jonge hield een toespraak
tot de menigte, waarin hij herinnerde aan
Nederland's devies Je Maintiendrai.
Z.E. riep uit dat de misdaad van de mui
telingen hen naar geen enkel doel zal bren
gen aangezien alle noodzakelijke maatrege
len zijn getroffen om op het juiste moment
handelend op te treden.
Nader zegt Aneta hiervan:
In een versierden koepel, opgeslagen op het
Waterlooplein te Batavia, hebben mr. Fruin
(Vad. Club) dr. Apituley (Moluksch Pol.
Verb.) de heer van Baaien, mr. C. C. van
Helsdingen (Chr. Staatk.) en de heeren De
Hcog (I. E. V.) Knaape (I. K. P.) en Roep het
woord gevoerd tot de enorme menigte, die
zich rondom hen had verzameld.
Vervolgens begaf zich een stoet van dui
zenden ingezetenen in optocht naar het land
voogdelijk paleis op Rijswijk voor de hulde-
betooging voor den G.-G.
Hier sprak de heer Hoekstra namens alle
aanwezigen de gevoelens uit van loyauteit
jegens en vertrouwen in de regeering en
daarna zong de menigte, die op het erf van
het paleis stond samengepakt, uit volle borst
het Wilhelmus.
Allen die getuigen waren van deze oogen-
bilkken, waren diep getroffen door de toe
spraak van den G.-G.. waarin ook gememo
reerd werd, dat deze muiterij was voorafge
gaan door een incident, waarbij veertig Hol
landsche jongens moesten worden wegge
voerd ondér bewaking van inheemschen, het
geen wellicht aanleiding zou geven tot de
vraag voor velen, of zij niet eens de hand in
eigen boezem dienen tc steken.
Thans echter, betoogde Z. E„ is het: „Ik
zal handhaven", door velen ten slotte begre
pen en hieruit is deze demonstratie verklaard.
De G.-G. eindigde met de kreet: Leve de
koningin.
In antwoord hierop riep de menigte van
duizenden spontaan: Leve de koningin en
leve de gouverneur-generaal.
Ook de hoogste regeeringspersoncn van
Ned.-Indië verklaarden zich diep onder den
indruk van de wijze, waarop deze in de his
torie niet geëvenaarde spontane demonstra
tie verloopen is
Communistische poging.
Dinsdagmiddag heeft een groep commu
nisten, die per auto was aangekomen, naar
het Handelsblad meldt, geprobeerd in de
omgeving van de Marinekazerne te Amster
dam pamfletten te verspreiden. De politie
slaagde er echter in de auto aan te houden
vóór met de verspreiding begonnen kon wor
den. De auto werd teruggestuurd.
DE COMMANDANT TE VOREN
GEWAARSCHUWD.
HIJ BESCHOUWDE HET BERICHT ECHTER
ALS EEN CANARD.
MEDAN. S Februari (Aneta.) De „Deli Cou
rant" meldt, dat de inspecteur van politie J.
Vermeer te Koeta Radja Zaterdag 5 Februari
te half acht 's avonds een waarschuwing
kreeg, dat de schepelingen met. „De zeven
Provinciën' zouden wegvaren, zoodra de
commandant en de officieren op de socië
teit zouden zijn. De heer Vermeer waar
schuwde onmiddellijk den assistent-resident
van Groot-Atjeh, die het bericht dadelijk
doorgaf aan den commandant van „De Zeven
Provinciën", kapitein ter zee-luitenant P.
Eikenboom, Deze heeft blijkbaar het be
richt als een canard beschpuwd, zoodat de
heer Vermeer te 10.15 uur alleen op don
steiger stond, toen „De Zeven Provinciën"
wegvoer, onmachtig om iets te doen.
Hedenmiddag tusschen 2 cn 4 uur
eerste ontmoeting?
Naar onze Haagsclie correspondent ver
neemt, is men op het departement van de
fensie na nauwkeurige berekeningen van
meening, dat, onvoorziene gebeurtenissen
voorbehouden, hedenmiddag tusschen 2 en 1
uur de eerste ontmoeting kan plaats hebben
tusschen de Zeven Provinciën en zijn achter
volgers^
EEN MOTIE IN DEN VOLKSRAAD.
AANBEVOLEN OM GEEN GEWELD
TE GEBRUIKEN.
BATAVIA, 3 Februari (Aneta) De I. S
D. P. en de nationale fractie in den Volksraad
zonden het volgende telegram aan den Gou
verneur-Generaal en aan den Minister van
Defensie:
„Het gebeurde op „De Zeven Provinciën"
betreurende en de noodzaak van de terug
brenging van het schip onder Marine-bevel
erkennend, willen de nationale fractie in den
Volksraad en de fractie van de I. S. D. P. in
dat college Uwe Excellentie dringend aanbe
velen, slechts in de uiterste noodzaak geweld
te doen gebruiken, aangezien:
le. alsdan de geheele bemanning en hun
familiebetrekkingen benevens het schip
slachtoffers zullen worden;
2e. dat de zaak geen politieken ondergrond
heeft en alsdan een politiek agitatie-middel
van verschillende zijden kan worden;
3e, de bemanning zelf op den voorgrond
stelt, dat zij geen geweld beoogt, doch een
demonstratie tegen .salarisvermindering cn
arrestatie va nhun kameraden."
De heer J. F. Osten, commandant van de
Zeemacht in Nederlandsch-Indië. t
VERGADERING RAAD VAN NED-
INDIë.
BATAVIA, 8 Februari (Aneta) Hedenmor
gen wordt een buitengewone vergadering
van den Raad van Ned.-Indië gehouden ter
bespreking van den algemeenen toestand
Voorzitter is de Gouverneur-Generaal. De
vergadering wordt bijgewoond door den re-
geeringscommissaris. den commandant der
zeemacht, de directeuren van Justitie en
Binnenlandsch bestuur, den president-gene
raal en den algemeen-secretaris.
VERKEERSONGEVAL
Wegens een defect slipte Dinsdagavond 7
uur op de Amsterdamsche Vaart nabij de Lie-
brug de vrachtauto van den heer Reehorst tc
IJmuiden. De voorwielen braken en de auto
kwam gedeeltelijk op de reils te staan. Van
de afrastering der trambaan werden twee
paaltjes gebroken. Direct kwam een mate
riaalauto van de N. Z. H. T. M. die de auto
van de trambaan verwijderde. Te 20.10 uur
was de baan weer vrij. De chauffeur van de
auto werd later in de nabijheid van de auto
terug gevonden. Hij had geen letsel bekomen
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
ECHTE WALES-ANTHRACIET
o.a. a 1270
WITTOP KONING - HAARLEM
HARMENJANSWEG 67A - TELEFOON 16100
(In het Witte Huis tc Washington
zal op staatskosten een overdekt
zwembassin worden gemaakt voor
het speciaal gebruik van presi-
sideni Roosevelt).
Laat den president maar zwemmen,
Zegt de Amerikaansche staat,
Want een staatshoofd in een zwembroek
Is een waardig democraat-
Zoo kan Roosevelt zich wennen
Aan 't gevoel van nattigheid,
Dat elk leider moet bekruipen
In een tijd als deze tijd.
Zoo kan hij zich weer verkoelen
In het bad na warm debat.
En de chef van 't droge land wordt
Nat, maar zeer onschuldig nat.
Het is wijs, want kan een natie
Soms verwachten van een man.
Dat hij 't zaakje goed zal drijven,
Als hij zelf niet drijven kan?
Nu kan hij het drijvend houden.
Als een crisisvloedgolf dreigt.
Als door zorgen en ter-neerslag,
't Water tot de lippen stijgt.
En wanneer het keerpunt nadert,
Neemt hij 't zuiver snel en goed,
En hij spurt naar 't welvaartseindpunt,
Onverzwakt van kracht cn moed.
Laat den president maar zwemmen,
Hij geeft er hot voorbeeld van.
Hoe men 't hoofd (van staat) ook heden
Boven water houden kan.
P. GASUS.
DE VIERDE ROOFOVERVAL IN
BRABANT.
Zestienjarige jongen
neergeslagen.
TOESTAND VAN OUDE VBOUIV ERNSTIG.
Op den rijkstraatweg 's Hertogenbosch
Nijmegen, onder de gemeente Nuland. heeft
Dinsdagavond, naar de N.R.C. meldt, een
overval plaats gehad op den 16-jarigen Rem
men uit Oss. Om ongeveer half 6 reed Rem
men met een fiets van Oss naar 's-Hertogen-
bosch. Op de grens van Geffen en Nuland
werd hij eensklaps door een gemaskerden
man bij zijn jas gegrepen en van zijn fiets
gesleurd. Een tweede persoon, welke even
eens gemaskerd was. bracht hem een slag
in het gelaat toe. Half versuft kwam dc
jongeman op den grond te vallen. Op dit
zelfde moment naderde uit de richting Grave
een auto, bij welks nadering de beide mannen
in een zandweg verdwenen. De hevig ont
stelde jongeman werd door voorbijgangers
een nabijgelegen huis binnengeleid. Onmid
dellijk stelde men de marechaussee tc Geffen
van het voorgevallene in kennis, welke per
auto op onderzoek uittoog.
Naar het blad verneemt is de toestand van
het slachtoffer van den overval met roof te
Geffen, de 73 jarige mej. B. van Dijk. nog
hoogst ernstig. De vrouw, die verpleegd wordt
in het ziekenhuis te Oss, heeft verscheidene
zware hoofdwonden. Zij heeft verklaard, dat
zij bij confrontatie met dc aanranders deze
pertinent zou herkennen. Men vreest, dat zij
het gebeurde niet zal overleven.
Hedenmiddag eerste ontmoeting met de
Zeven Provinciën?
(le blad. le pag.)
Dc Zeven Provinciën is ter hoogte van
Fadang gekomen.
(le blad, le pag.)
Dc Europeesche Indische pers cischt alge
meen een krachtig ingrijpen bij dc Marine,
inheemsche pers geeft rustige beschou
wingen.
(2c blad, 2e pag.)
Duizenden hebben Dinsdagavond hun trouw
en aanhankelijkheid aan rcgccring cn
Oranjehuis betuigd.
(lc blad, le pag.)
Dc heer Drop stelt in zijn interpellatie dc
regeering verantwoordelijk mor het ont
staan der muiterij. Minister Deckers wijst
dit af. Een motie Drop.
(2e blad. 3e pag.)
Opschorting der behandeling van het ont-
werp-Donncr tot inkrimping ven rechtsge
biedicegens den onzekcrcn politieken toe
stand?
(le blad. le pag.)
Rede van minister Beelacrts van Blokland op
dc ontwapeningsconferentie. Crltick op het
Frajische plan.
(2e blad, le pag.)
Drie jaar gecischt tegen den penningmeester
van het Irs. Weeshuis te Leiden.
(2e blad. 3e pag.)
De bekende Hongaarschc Staatsman, graaf
Apponyi overleden.
(2e blad. le pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: De Misdaad op de At/antique.
(lc blad. le pag.)
H. G. Cannegieter: De familie Loberg door
het tooneelgczclschap Thalia.
(3e blad. le pag.)
K. de Jong: Max Orobio dc Castro solist bij
de H.O.V.
(3e blad, le pag.)
G. J. Kalt: Het kerkconcert in Haarlem-
Noord.
(3e blad, le pag.)
J. B. Schuil: Voordrachtavond ran Charlotte
Kohier voor Kunst aan het Volk.
(3e blad, le pag.»
ONGEREGELDHEDEN TE
PARAMARIBO.
Politie schiet op betoogers
TWEE DOODEN. ZESTIEN GEWONDEN.
PARAMARIBO. 7 Februari (Aneta). Bij een
nieuwen optocht welke heden plaats vond
met het doel te betoogen voor vrijlating van
Dekom. schoot de politie op de betoogers.
Een Creool en een Hindoestani werden ge
dood. teïwijl zestien Creolen. Javanen en Hin-
d opsta nis werden gewond.
Het plein werd schoongeveegd.
De betoogers trekken weg.
De Javanen, dje weder in massa naar de
stad waren gegaan, beginnen opnieuw terug
te trekken naar de plantages.
UIT HET WOONWAGENKAMP.
EÏSCHEN VAN BEWONERS.
Ons wordt medegedeeld, dat onder de be
woners van het woonwagenkamp aan dm
Harmenjansweg een strydcomitë is opgericht
dat aangesloten Is bij het Amsterdamsche
comité.
Aan B. en W. zijn de volgende cischen toe
gezonden:
1. Steunverleening aan alle woonwagen
bewoners onder dezelfde voorwaarden als
steun aan werkloozen wordt verstrekt.
2. Vrij staangeld.
3. Verbetering der W.C.'s. zoodat ook kin
deren daarvan gebruik kunnen maken.
HET ONTWERP-MINISTER
DONNER.
WORDT DE EINDBESLISSING
VERSCHOVEN?
Onze Haagsclie correspondent meldt:
ZooaLs wij in ons stukje van gisteren reeds
mededeelden, wordt zoowel door de regeering
als door de Tweede-Kamer de beslissing over
het geheel der wetsontwerpen betreffende do
nieuwe indeeling der rechtsgebieden bezien
in het licht der moeilijkheden in Oost-Indië.
Naar wij hoorden is het dc regeering inder
daad ernst met het doorzetten der ontwerpen
er werd gisteren zelfs gemompeld, dat ccn
Kamerontbinding overwogen zou zijn.
Intusschen zal de regeering goed doen in
dien zij in verband met de oogenbtikkelijkc
moeilijkheden in Indië hare positie zelf niet
zal gaan verwarren door het tot een aller
minst onmogelijke botsing met de Kamer te
doen komen. Er gaan geruchten waarvan
we tot op dit ooge.nblik nog geen officieele
bevestiging konden krijgen over een ver
schuiving der eindbeslissing tot tijden van
rustiger parlementaire sfeer. Op het oogen-
blik zou, mede omdat de beslissing een uit
spraak op het kantje schijnt te worden een
onzuivere stemming niet denkbeeldig zijn. To
denken is hierbij aan de sociaal-democrati
sche fractie, waarin behalve voel tegenstan
ders zich ook enkele voorstanders der rech
terlijke concentratie bevinden.
Van het Chineesch-Japansche gevechtsfront: de stad Sjan Hai Kwan na het bombarde
ment door de Japanners, een beeld dat aan duidelijkheid niets te wcnschen overlaat.
