DAGAVOND
Historische vrouwenfiguren.
RICHARD WAGNER HERDENKING.
BIJVOEGSEL VAN HAARLEM'S DAGBLAD
Van alles en nog wat.
DE OOSTENRIJKSCHE ZIGEUNERS IN
HET BURGENLAND.
ZATERDAG 11 FEBR. 1933
Sarah Bernhardt.
Tien jaar na haar dood.
Het is bijna tien jaar geleden, dat Sarah
Bernhardt, wellicht de grootste, in allen ge
valle één der grootste tooneelspeelsters der
vorige eeuw stierf, negen en zeventig jaar
oud. In October 1844 was ze geboren, op den
25sten Maart 1923 stierf ze. en het Engelsche
blad de Times wist haar en haar leven niet
anders te karakteriseeren dan door te zeg
gen: „In haar leven waren maar twee gebeur
tenissen hetzelfde als bij andere menschen:
geboorte en dood".
En zelfs dit was niet heelemaal waar.
Ten eerste is nooit met zekerheid te zeggen
geweest, waar Sarah Bernhardt geboren is. en
wie haar vader is geweest is, hoewel er ver
onderstellingen genoeg zijn gemaakt, altijd
onbekend gebleven.
Haar dood was evenmin zooals die van de
meesten: ze was bezig met het instudeeren
van een nieuwe rol, tot op twee dagen voor
haar dood wijdde ze zich met alle interesse
en activiteit, die nog in haar waren, aan de
voorbereidingen voor de eerste filmopnamen,
die van haar gemaakt zouden worden, en
sl'aakte de verzuchting, dat er ter wereld toch
niets heerlijkers was dan te werken. Vijf da
gen later begeleidden een millioen menschen
haar naar haar laatste rustplaats op Père
Lachaise, waar ze bijgezet werd in het graf
van haar moeder, door haar altijd hooghartig
het familiegraf genoemd, en in de doodkist
van rozenhout. waarin ze sinds jaren van tijd
tot tijd placht te slapen, en waarin ze alles
bewaarde, wat haar dierbaar was. Eén van
Sara's vele excentriciteiten, waaraan haar
benijders zich ergerden en waarom ze haar
bespotten, en die toch in den grond noch uit
aanstellerij, noch uit zucht tot reclame voort
kwamen, maar doodeenvoudig uit het feit, dat
Sarah Bernhardt Sarah Bernhardt was, een
rustelooze, hoogst nerveuze, en in den grond
waarschijnlijk buitengewoon ongelukkige en
onbevredigde vrouw, die niet inzag, waarom ze
aan haar eigen grillen niet toe zou geven,
daar ze er de middelen toe had en er nie
mand kwaad mee deed. Dat ze er in haar
huis een halve menagerie met wilde dieren
op na hield: een tijger, een luipaard en een
alligator, wat deerde het een ander? Dat ze
zich in Montmartre een atelier liet inrichten,
waar ze beeldhouwde in een witte blouse en
broek tot afschuw en schrik vah haar
tijdgenooten wat deerde het anderen, zoo
lang ze er plezier in had? Ze stelde haar
beelden zelfs ten toon, en Rodin uitte zich
op het gezicht ervan op een hoogst onfat
soenlijke manier en dreigde, uit wraak, too-
neelspeler te zullen worden maar maakte
Rodin voor zijn beelden zulke prijzen als zij?
Als de menschen niet wijzer waren.En zij
het den milliardth' Rothschild maandenlang
tevergeefs vragen en smeeken, of „la divine
Sarah'' soms alsjeblieft ook een buste van
hem wilde maken. Nee, „la divine Sarah" wil
de niet, zij beeldhouwde ehem! voor
haar plezier. Had de heele wereld er wat mee
te maken, als zij in een ballon een tocht bo
ven Parijs wilde maken, zonder iemand van
te voren op de hoogte te brengen van haar
plan, of was dat alleen haar eigen zaak?
Maar natuurlijk! En gedurende haar leven
ging zij tien maal in een klooster, schreef in
gezonden stukken bij honderden, voerde pro
ces na proces wegens laster, liet niets over
haar kant gaan wat zij niet over haar kant
wenschte te laten gaan. maar vergat waar
schijnlijk, dat zij van haar medemenschen
driekwart van den tijd het uiterste eischte
en het kreeg ook.Alleen is het de tragedie
van' haar leven geweest, dat zij in één van de
belangrijkste dingen voor een vrouw, de liefde,
bij lange na niet kreeg wat zij vroeg, of wat
zij wenschte. Sarah Bernhardt's huwelijk met
den Griek Aristide Damala, die jonger dan zij
was, en deel uitmaakte van haar gezelschap
op de groote Europeesche tournee van 1881
werd in den grond alleen gesloten omdat zij
diep in haar hart wist, dat zij, als zij hem
niet op een dergelijke manier aan zich bond,
hem nooit zou behouden: na de voorstellingen
in Napels reisden zij samen in stilte en groote
haast naar Londen om zich te laten trouwen:
hals over kop keerden zij weer terug om op
tijd, op den vierden April, in Nice te kunnen
spelen. Damala verliet haar spoedig, ging
Frankrijk uit en liet zich in Afrika inschrijven
bij de Spahi's. Later raakte hij volkomen aan
lager wal, werd morphinist, en werd ten slot
te door Sarah gevonden, die hem meenam
naar Parijs, hem maandenlang verzorgde in
haar huis, waar hij ten slotte ook sterft nadat
gebleken was. dat hij ook daar, niettegen
staande de oneindige voorzorgen, in het bezit
van morphine en cocaïne had weten te ko
men. Niettegenstaande Sarah's protesten werd
hij op verlangen van zijn familie in Grieken
land begraven op een latere tournee in
Griekenland was haar eerste werk zijn graf te
gaan bezoeken. Soms onderteekende zij haar
brieven plotseling „veuve Damala", en uit al
lerlei dingen blijkt dat zij, hoewel zij andere
en gelukkiger liefdes had, Damala zelden, en
dan slechts voor korten tijd, heeft vergeten.
Dat Sarah Bernhardt er meer liefdes op na
heeft gehouden, mag verondersteld worden
bekend te zijn, daar haar tijdgenooten en zelfs
hun nakomelingen er speciaal op verzot wa
ren haar belevenissen op dat gebied aanmer
kelijk te overdrijven en niet rustten voor ze
haar de reputatie van gevaarlijke en demo
nische vrouw toegedicht hadden, die haar tot
aan haar dood is bij gebleven.
Als men hen wil gelooven, dan telde zij on
der haar vereerders vier keizers en elf ko
ningen het aantal .der voor haar in het stof
liggende mindere goden was ontelbaar, te
meer waar men ze in alle oorden van de we
reld aantrof. Victor Hugo viel voor haar op de
knieën, kuste haar de hand en vereerde haar
na haar creatie in „Hernani" een brillant aan
een ketting! „De tranen die ge mij hebt doen
storten, behooren ook u; ik leg ze aan uw voe
ten". Coppeé, Oscar Wilde, Richepin, Edmond
Rostand schreven stukken voor haar. In
Amerika ging haar roep haar al vooruit: in
Orangetown belegden de vrouwen een verga
dering om te beraadslagen wat haar te doen
stond nu Sarah Bernhardt onderweg was om
de mannen op het slechte pad te brengen.
f Het was niet één van Sarah's geringste char
mes. dat zij een scherpen geest en een vlugge
tong had, maar dat haar vijanden dat aller
minst als een charme ondervonden en er
met des te meer hartstocht hun aanvallen om
vernieuwden, is geen wonder en de gewone
gang der dingen. Sarah zou nooit van derge
lijke fabelachtige dingen beticht zijn. als zij
haar aanvallers rustig hun gang had laten
gaan, maar zij was een te nerveuze en te
strijdlustige natuur om niet steeds weer te
pareeren en hartstochtelijk het erkennen van
de waarheid te verlangen.
Alleen al over het geheim van haar geboor
te. waarvan zij waarschijnlijk zelf de ware
toedracht niet wist, is haar heele leven lang
gespot en kwaad gesproken. Zij zou een Duit-
sche zijn: haar moeder. Julie Bernard, was
de dochter van een Berlijnsch oogarts, die met
haar zuster Rosine het ouderlijk huis ont
vlucht was toen de vader plannen maakte on#
de Ilollandsche gouvernante zijner kinderen
te trouwen. Maar Julie Bernard woonde sinds
jaren in Parijs, Sarah was opgevoed in een
Fransch klooster, sprak niet anders dan
Fransch, bezocht dertig maanden lang het
Parijsche conservatorium, half op advies van
vrienden harer moeder, die met het magere,
onknappe kind eigenlijk geen raad wist, en
in het begin absoluut niet met haar eigen in
stemming. Zij had in een klooster willen gaan
moest zij nu aan het tooneel? Na haar
studie krijgt ze door protectie een contractje
bij de Comédie Francaise, speelt er één klem
rolletje, valt er absoluut niet in op, maakt na
negen maanden*hoogloopende ruzie met de
eerste actrice, en haar contract wordt verbro
ken. Na een tijd lang niets gedaan te hebben,
krijgt ze met moeite een contract aan het
Gymnase, mislukt er in een rolletje, en gaat
mismoedigd met een beetje geld en een naai
stertje als chaperonne op reis naar Spanje,
weet daarna nog een engagement bij het
Theatre Porte-Saint-Martin te krijgen, waar
ze weer geen rollen van beteekenis krijgt, spe
ciaal omdat ze geen tooneelfiguur heeft en te
mager is, en loopt ten slotte over naar het
Odéon, waar ze in 1864 haar loopbaan begint,
die, hoewel niemand het vermoedt, zal ein
digen met een schitterenden terugkeer naar
de Comédie Francaise, die haar eens de deur
wees. Langzaam maar zeker komen de eerste
successen, de bewonderende en ietwat ver
baasde kritieken over de mademoiselle Bern
hardt. waarin het waarachtige acteursbloed
schijnt te wonen. In Dumas' „Kean" behaalt
zij voor het eerst een triomf, dwars tegen de
onwelwillende stemming van een weerbarstig
publiek in.
De oorlog van 1870 onderbreekt haar car
rière. Als Parijs belegerd wordt blijft Sarah in
de stad, richt er een ambulance op. waarin ze
dag en nacht werkt, en trekt zich na den
wapenstilstand en de revolutie in St. Germain
terug om den loop der dingen af te wachten.
Die loop der dingen brengt in de eerste plaats
de voor Sarah zoo beteekenisvolle terugkeer
uit den vreemde van den balling Victor Hugo,
in wiens Ruy Bias ze als koningin van Spanje
een dergelijk fenomenaal succes behaalt, dat
het haar met één slag weer de poorten van
het negen jaar geleden voor haar gesloten
Theatre Francais opent en daarmee die van
den wereldroem.
Van dat oogenblik af speelt ze de ééne rol
na de andere: „Andromaque", „La Fille de Ro
land'", Victor Hugo's „Hernani". „Othello".
..Amphitryon'' en „Mithridate" tot aan haar
terugkeer in 1881 wordt de reeks voortgezet
in steeds stijgende lijn: La Dame Aux Camé-
lias, Fëdora, Macbeth, Phèdre, Marion Delor-
me, Hamlet, Tosca, en Cleopatre, met welk re
pertoire ze in 1886, 1888, 1389, 1891, 1895, 1900.
1905, 1910, 1913 en 1916 tournees in alle lan
den van Europa, in Noord-Afrika en in Ameri
ka onderneemt. In dien tusschentijd breidt
het aantal van haar rollen zich steeds uit:
Rostand's Princesse Lointaine wordt er aan
toegevoegd: Médée, l'Aiglon, Lorenzaccio.
Francesca de Rimini. Adrienne Lecouvreur.
Lucrèce Borgia, zijn verder een aantal van
de bekendste.
Het spreekt vanzelf dat het Sarah Bernhardt,
vooral naarmate zij ouder werd en haar
vijanden stierven of hun stemmen verstom
den in den algemeenen roep van bewondering,
die de groote actrice in de laatste twintig ja
ren van haar leven overal deed opgaan
niet aan waardeering en eerbewijzen heeft
ontbroken. Ze had zich oneindig verdienste
lijk gemaakt voor de Fransche cultuur; ze was
de krachtigste en laatst overblijvende verte
genwoordigster van het negentiende eeuw-
sche tooneel en de romantiek. De Fransche
regeering benoemde haar in 1914 tot cheva
lier van het Legioen van Eer, in 1921 tot offi
cier. Intusschen, in 1915 had men haar het
rechterbeen moeten amputeeren, wat haar
niet belette om nog, in rollen, die speciaal
voor haar geschreven werden, door te spelen
tot vlak voor haar dood toe. Ze was als een
levende legende geworden, en het publiek
bestormde de schouwburgen om haar be
roemde lachje te zien, dat nog, hoe vervallen
haar gezicht ook was, wéinig van zijn charme
verloren had, en om haar beroemde „gouden
stem" te hooren, die echter sinds jaren zijn
goud verloren had en een oude vrouwenstem
geworden was. Niettemin eerde men in haar
vol bewondering een groot verleden en het
door zooveel groot-en met angst tegemoet ge
ziene lot van eens in vergetelheid te zullen
raken heeft zij niet gekend. Zij stierf, sinds
jaren al vechtend tegen eén zwakke gezond
heid, één been missend, acht en zeventig jaar
oud maar in glorie.
WILLY VAN DER TAK
Beroepsfamilie.
In deze tijden van kleine en verspreide fa
milies is er waarschijnlijk een goede toekomst
voor het beroepsfamiliclid, die kort geleden
in Frankrijk is opgestaan.
Daar kan men nu tijdelijke familieleden
huren voor bepaalde gelegenheden, als hu
welijken enz., waar de familie goed voor den
dag wil komen. Zelfs kan men voor speciale
tarieven die huurlingen geschenken latei-
meebrengen.
De hiel als herkennings-
teeken.
Van alle pas-geborenen in de ziekenhuizen
in vele Amerikaansche steden, wordt onmid
dellijk na de geboorte een afdruk van den
hiel genomen, om alle gevaren voor verwisse
ling te voorkomen.
Oorlogsweduwen.
Gedurende de laatste 10 jaar hebben 33000
Engelsche oorlogs wed uwen opgehouden pen
sioen te trekken hetzij door huwelijk of over
lijden. Er staan echter nog 136.300 op de lijst.
Duur paardehaar.
In Temuco, een stad in Ohili, worden der
gelijke prijzen betaald voor paardehaar, dat
het stelen van paarden daar een veel voor
komende misdaad is. Zelfs de paarden van
de politie ontsnappen niet vaak aan de han
den van de dieven!
Stijg met zuurstof.
Vliegeniers en bergbeklimmers met een
zuurstofapparaat uitgerust kunnen zonder
eenig gevaar tot een hoogte van negen en een
halve mijl stijgen. Zonder zuurstof is de
grens even beneden vier mijl.
Kleurenblindheid en intel-
gentie.
Kleurenblindheid, een verschijnsel waar
men weinig van weet, is een erfelijke kwaal
die meer bij mannen dan bij vrouwen voor
komt.
Menschen die kleurenblind zijn, hebben
doorgaan een boven 't middelmatige liggen
de intelligentie.
Edel vocht!
In de wijnkelders van een eerste klas hotel
in Londen ligt een hoeveelheid wijn ter waar
de van ongeveer tien millioen gulden opge
slagen.
Moeten zij uit Europa verbannen worden?
(Van onzen Weenschen correspondent).
De Zigeuners zijn. zooals een ieder weet.
een buitengewoon lastig volkje. Ten dcele lei
den zij nog steeds een rondzwervend bestaan.
Zij trekken in groepen met woonwagens en
paarden over de wegen van alle landen en nu
eens duiken 'zij hier. dan weer daar op. Ner
gens worden zij met buitengewoon veel vrien
delijkheid en vreugde ontvangen. De vrouwen
halen onmiddellijk de wasch, die buiten aan
touwen te drogen hangt, binnen en allerwege
worden de kippen en de ganzen, de koeien en
de schapen zoo vlug mogelijk in veiligheid
gebracht. Want de Zigeuners zijn meesters in
de kunst van het stelen. Hier en daar ook
blijven de Zigeuners in een bepaalde streek
wonen, maar ook daar kunnen zij hun slech
te gewoonten niet afleggen en ook daar zijn
zij minder populair bij de overige bewoners
van het land. Oostenrijk smaakt het twijfel
achtige genoegen duizenden Zigeuners tot
zijn bevolking te mogen tellen. In het Bur-
genland, het Oostenrijksclie bondsland ten
zuid-oosten van Weenen. welke streek vroe
ger tot Hongarije heeft behoord, wonen meer
dan zesduizend Zigeuners. Men heeft heel
wat met deze lieden te stellen. Hun aantal
neemt gestadig toe.
Veertig jaar geleden woonden er in het
huidige Burgenland maar achthonderd Zi
geuners. De aanwas bestaat dus uit ongeveer
zevenhonderd procent. In tal van gemeenten
hebben dc Zigeuners de overhand. Zij vor
men een ware plaag voor het overige gedeelte
van de bevolking, dat voortdurend door hen
bestolen wordt. In de bosschen hebben zij vol
gens de officieelc statistieken per jaar een
schade van ongeveer vijftigduizend schillin
gen aangericht. De kantonrechter van Ober-
warth, dr. Prinz, heeft verklaard, dat zij de
justitie gedurende het thans afgeloopen jaar
1932 tienduizend schillingen gekost hebben.
Want niet minder dan zes zevende gedeelten
van de Zigeuners is in aanraking met dc wet
gekomen. Daarbij komt nog, dat het buiten
gewoon moeilijk is een Zigeuner, die iets op
zijn kerfstok heeft, voor een rechtbank te la
ten verschijnen, omdat er zooveel Zigeuners
zijn, die precies dezelfde namen hebben.
Er zijn meer dan zeven-en-twintighonderd
Zigeuners in het Burgenland, die den familie
naam Horvath dragen. Een groot aantal heef
ook denzelfden voornaam. Nu moet zoo een
gendarm of een deurwaarder maar weten,
welken Horvath hij te pakken moet krijgen!
Bijna zevenhonderd Zigeuners heeten Sarkozy
bijna vijfhonderd Karoly, meer dan vierhon
derd Barenyai en meer dan driehonderd
Papaj.
De gendarmerie in het Burgenland maakt
al sedert eenige jaren gebruik van een regis
ter van Zigeuners, waarin behalve de namen
en de photographieën van de vaak sprekend
op elkander lijkende bruine mannen en brui
ne vrouwen ook de vingerafdrukken zijn op
genomen. Ieder jaar in de maand Augustus
moeten de Zigeuner-jongens en -meisjes, die
gedurende de afgeloopen twaalf maanden
den ouderdom van veertien jaren bereikt heb
ben. op de bureaux van de gendarmerie ver
schijnen, teneinde daar afdrukken van hun
vingertoppen te laten maken.
De Oostenrijksche bewoners van het Bur
genland zijn ten einde raad. Zij voeren reeds
sedert jaren en jaren een vruchtcloozen kamp
tegen het vandalisme van de Zigeuners en
thans, hebben zij een reusachtige meeting te
Oberwarth gehouden, waaraan een paar dui
zend personen hebben deelgenomen. Onder
de aanwezigen bevonden zich alle Burgen-
landsche leden van den Oostenrijkschen na-
tionalen raad. alle burgemeesters, alle leden
van de rechterlijke macht en tal van andere
autoriteiten. Vooral de rede van den kan
tonrechter van Oberwarth, die het in den
breede over de wandaden van de Zigeuners
in de laatste jaren had, maakte diepen indruk
op allen.
Men nam een resolutie aan, waarbij men
besloot zich tot de Oostenrijksche regeering
te wenden, teneinde te vragen, dat deze een
uitzonderingswet voor de Zigeuners in het le
ven roept, welke de stokslagenstraf weer in
voert. Zigeuners, die een strafbaar feit be
gaan hebben, zullen weer. net als in do vroe
gere dagen, door den rechter tot het oploo-
pen van een flink pak slaag veroordeeld moe
ten kunnen worden!
Dc „Bezirkshauptmaijn' en „Rogierungsrat"
Maierhofer zeide. dat het Zigeunervraagstuk
niet alleen een probleem voor het Burgen
land en voor Oostenrijk was. doch een aan
gelegenheid. welke ook anderen landen aan
gaat. voornamelijk Tsjechoslowaklje. Honga
rije. Polen en Roemenië en hij stelde voor,
dat men den Volkenbond moest vragen zich
met dit probleem bezig te houden. Wellicht,
zoo zeide hij. kon men de Zigeuners uit Euro
pa zetten en hen bijvoorbeeld naar de Poly
nesische eilanden brengen. Daar zouden zij
zich heel gelukkig kunnen gevoelen en Europa
zou van hen bevrijd zijn!
SNELHEID IS MACHT.
HOE SNEL DRAAIT DE AARDE?
Links: een herinnering aan Wagner's
door de straten van Bayrcuth naar villa
sterfdag, vijftig iaar geleden. Onder ontzag lijkc belangstelling trekt de begrafenisstoet
Wahnfried, icaar het stoffelijk overschot van den meester in den tuin werd bijgezet. Rechts
De door Prof. Boerner ontioorpen herinneringsplakette.
Sedert het begin der wereld heeft de menscli
getracht snel vooruit te komen. Men kan dit
opvatten zooals men wil. het blijft altijd
waar. Snelheid beteekent macht. Wat we
allen bezitten is: de tijd. Dc snelheid dienta
om deze schat te bewaken.
De grootste physische snelheid, die we ken
nen is die van licht en clectriciteit; zij be
draagt ongeveer 300.000 K.M. per seconde,
maar aldus wil het de optimistische denker
de gedachte is sneller dan liet licht.
Wanneer iemand de honderd meter In KJ
seconden loopt, wekt hij de bewondering op
der geheelé wereld. Maar zijn ontstellende
vlugheid komt neer op 36 K.M. per uur. een
vaartje, waarvoor uw auto zich zou schamen.
Een renpaard, dat tot de star-klasse be
hoort, zou 65 K.M. per uur afleggen. Het pu
bliek. dat een race bijwoont, is" enthousiast,
wanneer het dier het wereldrecord verbe
tert met een of twee metertjes per seconde.
Niemand echter neemt de locomotief au
sérieux, die het niet verder kan brengen dan
die onnoozele zestig kilometer. Neen. een trein
moet minstens 85 of 90 kunnen rijden. In
Engeland zijn er zelfs expresstreinen, die
meer dan honderd halen en dat. terwijl eeni
ge tientallen jaren geleden de vijanden van
dc locomotief zeiden: „De uitvinding wordt
een fiasco, want meer dan 40 K.M. per uur
kan het menschelijk lichaam niet doorstaan".
De tegenstanders van het nog steeds mo
derne vervoermiddel hebben ongelijk gekre
gen. Het ijzeren paard, dat u, omgeven door
veel stof en geraas, voorbij snelt, boezemt
ontzag in en desondanks zou een race-auto
die het niet vlugger kon dan zóó, geen cent
waard zijn.
Een motorboot verplaatst zich, als ze op
volle kracht werkt, met een snelheid van on
geveer 200 K.M. per uur, doch ln dc toekomst
zullen de oceaanstoomers wel acht of negen
honderd kilometer kunnen varen. Proeven
om iets in die richting tc bereiken worden
reeds genomen.
Engelsche en Italiaansche piloten hebben
het tot ruim zeshonderd K.M. gebracht en
menschen, die met beide beenen op aarde
stonden en over die waaghalzerij hoorden
spreken, duizelde het.
Inderdaad zijn we hiermee aan het eind
van ons sportprestuüe-lat-ijp.
Maar een gewone geweerkogel heeft een
vaart van meer dan 3000 K.M. per uur.
Zoolang u zich op aarde bevindt, tolt u in
het rond t. o. v. de zon met een snelheid van
pl.m. 1675 K.M. per uur. De aarde doorloopt
de 965.000.000 K.M. om de zon in 365 dagen.
Snelheid is macht. Neem een waskaars en
druk die tegen een dunne eikenhouten plank.
De kaars zal breken.
Schiet nu evenwel hetzelfde object uit den
loop van een geweer; de kaars zal dwars door
een eikenhouten deur heendringen, zonder te
breken.
Men heeft ingezien, dat de uitspraak: snel
heid is macht, in de practijk steeds opgaat,
vandaar het oude probleem: „Wanneer een
onweerstaanbare kracht een ondoordringbaar
lichaam ontmoet, wat gebeurt er dan?"
De vraag boeit ons een oogenblik. eensdeels
daar zij op onze fantasie werkt en anders-
deels. doordat zij ons, verstandelijk bezien,
volkomen dwaas lijkt.
Wat antwoordt de natuurkundige, althans
wanneer hij zich verwaardigt zich met een
dergelijke puzzle in te laten?
„Er is geen ondoordringbaar lichaam be
kend en geen onweerstaanbare kracht ook.
Datgene, wat wc op dit gebied ontdekten,
bleek eindig te zijn en was meestal in getal
len uit te drukken. Een kind zou in staat zijn
den aardbol op te tillen als hij maar een
heiboom tot zijn beschikking had cn ccn
„steuntje". Een stuk hout zou door de stalen
huid van een pantserschip dringen, wanneer
de snelheid van het projectiel groot genoeg
zou zijn.
Aan den anderen kant: onoverwinnelijke
krachten kennen we niet. Een meteoorsteen,
die soms voor het grootste gedeelte uit
„hard" ijzer bestaat, wordt rood gloeiend,
vliegt in stukken en verdampt soms zelfs,
wanneer hij in aanraking komt met het bui
tenste laagje van onze atmosfeer, dat zóó ijl
is, dat een vliegmachine er niet kan vliegen
en ccn mensch er geen adem kan halen. Dc
versplintering van den meteoorsteen is al
weer het gevolg van de snelheid. Weliswaar
gelukt het hem onzen dampkring binnen te
dringen, maar dc snelheid doet hem uiteen
spatten".
