KAMERONTBINDING.
HOE ENGELAND VERANDERT.
HAARLEM'S DAGBLAD ZATERDAG 11 FEBRUARI 1933
TWEEDE BLAD
jCansen en mogelijkheden
Verwarde posities.
Onze Haagsche correspondent schrijft:
De Regeering heeft Donderdagavond nog
een communiqué laten uitgaan, waarin
zulks n.a.v. berichten in een deel der pers.
dat het huidige kabinet reeds zijn ontsiag
aan de koningin, zou hebben aangeboden
zij alle geruchten over de een of andere be
slissing voorbarig noemde en met name ont
kende, dat het Kabinet zijn ontslag reeds
aan de koningin zou hebben aangeboden.
Deze mededeeling is zeer opvallend. Zij be-
teekent natuurlijk niet dat de regeering zich
zou neerleggen bij de Kamerbeslissing. Im
mers, dan ware de verklaring van Minister
Donner al zeer onoverwogen geweest, dat de
regeering niet zou berusten in een aanvaar
den van de schorsingsmotie. Iets zal er moe
ten gebeuren.
Twee mogelijkheden zijn er. Of de regee
ring vraagt haar ontslag, óf er zal Kamer
ontbinding plaats hebben.
Dat de regeering haar ontslag, met de
bedoeling het bijltje er bij neer te leggen,
zal indienen bij H.M. de koningin schijnt niet
waarschijnlijk. We hebben daarvoor drie
aanwijzingen. In de eerste plaats spreekt de
regeering met teveel nadruk tegen, dat zij
ontslag zou aangeboden hebben.
In de tweede plaats hebben we gisteren een
vooraanstaand lid der Tweede Kamer ont
moet. welke als zijn meening uitsprak, dat
de regeering het meest voor ontbinding dei-
Tweede Kamer gevoelt. Deze meening scheen
ons niet op losse indrukken te berusten.
In de derde plaats is het op het oogen-
blik met de roering' in Indië heel moeilijk het
bestuur des lands te laten in handen van
een demissionnaire regeering. Een volwaar
dige regeering is noodig, niet een, welke reeds
met een been buiten het departement is
gestapt. Een kabinet, dat voor Kameront
binding de verantwoordelijkheid wil dragen,
is allerminst demissionnair. Wel is dan het
Dagerhuis voor anderhalve maand minstens
volledig uitgeschakeld.
De regeering zou er dus toe neigen de
verantwoordelijkheid op zich te nemen voor
een Kamerontbinding. Het besluit tot Kamer
ontbinding wordt natuurlijk door de koningin
genomen, maar tengevolge van het contra
seign, draagt het kabinet de verantwoorde
lijkheid.
Een direct gevolg van ontbinding, is dat
volgens de Grondwet de koningin tevens
overgaat tot het sluiten van „de zitting der
Staten-Generaal". Tot practisch wetgevend
werk zal dus. ook de Eerste Kamer niet in
staat zijn vóór de nieuwe zitting weer ge
opend is. En dat zal niet geschieden vóór
de nieuwe verkiezingen zijn afgeloopen, maar
toch, volgeris de Grondwet, in ieder geval
binnen drie maanden na het ontbindings-
besluit.
Wordt de Kamer ontbonden, dan is daar
van het gevolg, dat de loopende werkzaam
heden vervallen. Het is onder de groote
sbaatsreohtkenners een punt van wrijving-
of ook de wetsontwerpen zelf zijn vervallen.
Ook is er discussie over de vraag, of wat
bij de Eerste Kamer aanhangig is, vervallen
moet. Gewoonlijk neemt men aan, dat met
de Eerste Kamer na de heropening kan wor
den doorgewerkt, wanneer althans het zitten
de Kabinet is 'aangebleven. Verscheen er
een ander kabinet, dan zal dit natuurlijk
hebben te overwegen of t het aanhangige
ontwerp nog handhaven kan.
In een heel eigenaardige stituatie verkeert
de Griffier der Kamer, bij ontbinding. Er zijn
dan geen Kamerleden en er is dan geen
president, die hem ook maar iets kan gelas
ten.
Wanneer we er echter aan gaan denken
dat inderdaad het huidige kabinet de ver
antwoordelijkheid voor Kamerontbinding op
zich neemt, dan wordt 't ons wonderlijk te
moede. Wijl de politieke positie van het
oogenblik er meer dan verward door zou wor
den. We sommen eenige factoren van ver
warring op.
Voor een Kamerontbinding is er steeds
een principieele reden van groot gewicht
aanwezig geweest. Deze is er thans niet. Het
gaat voor de regeering slechts om bezuini
ging van enkele tonnen. Terwijl haar bezui-
ningingswerkzaamlieid als leidende gedachte
van de taak van het. huidig kabinet telkens
weer door de Kamer is goedgekeurd.
Bij een Kamerontbinding wordt een beroep
gedaan op de kiezers. De kiezers moeten zich
uitspreken. Maar waarover? Over de bczuini-
gingsnoodzaak? Doch dat ziet de meerder
heid der Kamer in. zooals de Regeering.
Over de nieuwe indeeling der rechtsgebieden?
Maar is dat tegen het geheel van de Staats
taak toch, hoe gewichtig ook, betrekkelijk
belang, nu een punt van verschd voor nieuwe
verkiezingen?
Bij een Kamerontbinding heeft het Kabinet
dat de verantwoordelijkheid draagt de over
tuiging dat de kiezers in meerderheid niet
meer instemmen met de volksvertegenwoor
digers. Bij de vroegere Kamerontbindingen
op politieken grondslag niet die wegens
Grondwetsherziening Ls dan ook bijna al
tijd gebleken, dat het Kabinet in het gelijk
werd gesteld door de verkiezingsuitslag. Maar
wat zal men nu zien gebeuren? Een groote
politieke vraag is de nieuwe indeeling der
rechtgebieden niet. De partijen zullen dus
gaan werken met de beproefde groote poli
tieke lenzen en de uitslag der verkiezing zal
hoe 't. ook loopt, zóó zijn dat. wanneer na de
verkiezingen, de regeering opnieuw het ont-
werpen-geheel van Mr. Donner aan de orde
zal stellen, dat wetgevend geheel opnieuw zal
verworpen worden. Tengevolge van de ver
houdingen der groepen. Dan zal door den
loop der dingen het kabinet toch zijn ont
slag moeten aanvragen.
Bij een Kamerontbinding is gewoonlijk
een regeering in het geding. Ook dat is thans
niet het geval. Welke groep in de Kamer
aanvaardt thans dc verantwoordelijkheid
voor de huidige regeering. die immers een
extra-parlementair kabinet is?
Wanneer men denkt aan de verwarring
door het besluit van een Kamerontbinding,
dan begint men zich werkelijk af te vragen
of de regeering-Ruys de Beerenbrouck zich
wel heeft verdiept in de gevolgen van haar
niet berusten bij het votum der Kamer.
We kennen dan ook dat nietberusten alleen
toeschrijven aan politieke moeheid. Komt ei-
Kamerontbinding. dan wordt het ontwerp
Donner na de nieuwe verkiezingen toch ver
worpen. Dan zal de regeering niet anders
kunnen doen, dan heengaan.
Thans maar direct heengaan is zooals
gezegd zeer onwenschlijk met het oog-
op het gebeurde in Indië. Hier zit nóg een
elemeftt voor verwarring. De allerbeste op
lossing zou zijn. wanneer H.M. de Koningin
er toe kon besluiten niet tot Kamerontbin
ding over te gaan en wanneer zij dan de
ontslag-aanvragen der ministers zou ont
vangen er toe kon besluiten deze aanvragen
niet in te willigen. Iets wat nog kort geleden
na de Vlootwet-crisis ook geschiedde.
Het gaat slechts om enkele maanden.
Een lieel onaangename coïncidentie voor de
Koningin is, dat de functie van haar, als 't
ware natuurlijke, adviseur, die van president
van den Raad van State nog niet is vervuld.
PRIJSVRAGEN TEYLER
Tevler's tweede Genootschap te Haarlem
heeft voor het jaar 1933 de volgende prijs
vraag uitgeschreven:
Gevraagd wordt een studie over de Ex
pansie der zeventiende-eeuwsche Holland-
sche Schilderkunst, met name een gedocu
menteerd overzicht van den invloed, dien
onze toenmalige schilderkunst naar onder
werp, opvatting, compositie, stijl, kleur en
techniek heeft geoefend op dit van andere
landen.
De antwoorden moeten worden ingezonden
vóór of op den len Januari 1935.
De prijs voor het best en voldoend antwoord
bestaat in een gouden eerepenning, op den
stempel der Genootschaps geslagen ter in
nerlijke waarde van f 400.
Uitgeschreven blijft de prijsvraag:
Gevraagd wordt een studie over de Op
komst der Staatsgezinde Partij tijdens het
Stadhouderschap van Frederik Hendrik, over
eenkomstig de bepalingen van het program
ma voor het jaar 1932. te beantwoorden vóór
of op den len Januari 1934.
VERGADERING CHRIST. AMBTENAREN
BOND
De afdeeling Haarlem van den Alg. Ned.
Christ. Amb. Bond hield haar jaarvergade
ring in Hotel Lion d'Or.
De vergadering stond onder leiding van
den voorzitter den heer J. P. Starreveld.a De
opkomst was bevredigend.
Eenige mededeelingen werden gedaan uit
het overleg aangaande het ambtenarenre
glement en de rijwielvergoedrng.
Tot bestuurslid werden herkozen de hee-
ren J. P, Starreveld, J. Kalf en H. Lager
waard.
Een commissie werd benoemd, om na te
gaan of het vormen van een vakgroep tech
nici mogelijk is.
De heer M. G. Schuddeboom hield een
met belangstelling gevolgde rede.
Eenige leden stelden vragen, die door den
spreker werden beantwoord.
VERGADERING S. D. A. P.
De vergadering van de federatie Haarlem
der S. D. A. P.. waar ir. Cramer zal spreken
over den politieken toestand in Indië. wordt
niet op Maandag gehouden, doch op heden.
Zaterdagavond, in den Protestantenbond.
BURGERLIJKE STAND
BEVERWIJK.
Ondertrouwd: C. Pels en E. E. Schulz.
Geboorten: J. van ZutphenKomen. z. J.
J. ScheermanHoen, z. A. H. van Wijkde
Bruijn, d. C. A. van der KolkPiepers, d.
Overleden: J. P. Doedens, 87 jr., ongehuwd.
R. Cohen. 49 jaar. weduwe van D. Mello. K.
Eggen. 91 jr.. weduwnaar v. A. Eenhoorn, v.
IJ. van de Capelle en van C. Bronner.
HAARLEMMERLIEDE EN SPAARNWOUDE.
Geboren: Th. P. Grootvan der Peet doch
ter; Fr. BoltHerfst, zoon.
AGENDA.
ZATERDAG 11 FEBRUARI
Stadsschouwburg. WilsonspleinOpvoering
van ..De Vrek" door de N. V. Het Schouw-
tooneel. 8 uur.
Dansschool Schroder: Bal-masqué in
„Dreef zicht".
Luxor Sound Theater: „De gele kaart".
Uitgebreid voorprogramma. 2.30, 7 en 9.15 u.
Palace: „Wer nimmt die Liebe ernst." Op
het tooneel: Les Joanny's: gekleurde scha
duwen. 2.30. 7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: Optreden van het
ensemble Dajos Bela. Op het filmprogram
ma: „Het kleine zwerfstertje". 2.30, 7 en
9.15 uur.
Teyler's Museum, Spaame 16. Geopend op
werkdagen van 113 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrij.
ZONDAG 12 FEBRUARI
Stadsschouwburg, Wilsonsplein: Opvoering
van „Elias weet het beter". 8 uur.
Schouwburg Jansweg: Opvoering van „De
Moordzaak Yorck", door het Gezelschap Ver
kade. 8.15 uur.
Gem. Concertzaal: Concert H. O. V. 2.30 u.
Rembrandt Theater: Documentair film
werk: „Wind en water". 11.30 uur.
Gebouw „Caecilia": Bijeenkomst Vrijden-
kersvereeniging „De Dageraad", v.m. 10.30 u.
Bioscoopvoorstellingen, 's middags en des
avonds.
MAANDAG 13 FEBRUARI
Stadsschouwburg, Wilsonsplein: Stadti-
sche Buhnen Hannover. 2 uur.
Stadsschouwburg. Wilsonsplein: „College
Crampton", „Urfaust". 8 uur.
Schouwburg Jansweg: Opvoering van
„Menschen in 't Plantsoen" door het Gezel
schap Jan C. de Vos. 8.15 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
ROOSTER VAN APOTHEKEN.
(Samengesteld door den Inspecteur der
Volksgezondheid.)
Voor de apotheken die toestemming ge
vraagd hebben om 's avonds, 's nachts en
Zondags te sluiten, is door den Inspecteur
der Volksgezondheid een sluitingsrooster op
gemaakt.
Van Zaterdag 11 Februari 8 uur 's avonds
tot en met Vrijdag 17 Februari zijn de vol
gende apotheken op Zondag, 's avonds na 8
uur en 's nachts geopend:
J. Dienskc. Firma Duym en Keur, Keizer
straat 6, Tel. 10378.
L. Schoorl, Frans Hals-Apotheek, Frans
Halsplein 1. Tel. 11180.
(Apotheek Nolf, Kruisstraat 26, maakt) van
de machtiging om op Zaterdagavond te slui
ten geen gebruik, maar blijft dan tot 10 uur
open.
De Apotheek W. P. Woutersen. Koning
inneweg 3 heeft geen verlof tot sluiten ge
vraagd en is dus altijd geopend).
De versperde Sint Gotthara-baan bij Brunnen ;raar. naar wu gemeld hebben,
dagen tengevolge van een aardverschuiving het verkeer gedurende tien
heeft.
De Revolutie op het Platteland.
(Van onzen correspondent)
Het bezit van landelijken grond in Groot
Brittannië is hard bezig over (e gaan uit de
handen van den Squire naar die van de be
volking. De Squire is. voorzoo ver hij nog
bestaat, een soort landjonker, een heer van
liet dorp, de bezitter van den grond, waarop
het dorp is gebouwd en waarop de dorpe
lingen hun gewassen telen. De Squire komt
in zijn staat nabij den Lord of the Manor,
een edelman die eigenaar is van een dorp
of van een gansche reeks dorpen, liggend
op uitgestrekte gronden. Ook de Lord of
the Manor en zijn woonstee, een ..Manor
House", zijn bezig te verdwijnen in de lang
zame revolutie, welke zich op het platte
land voltrekt. Dezer dagen kwam een vrouw
in het noorden van het land, die toevallig
langs een verkooping kwam, voor minder
dan 100 gulden in het bezit van een groot
landhuis, dat een Squire nauwelijks vijftig
jaar geleden had laten bouwen voor mis
schien 15000. De Squire was niet meer.
Zijn grond was in den loop der Jaren van
hem weggekocht voor stedelijke uitbreiding
of voor commercïeele doeleinden. Zijn huis
stond leeg en verlaten. Het stond op een
plek, die weinig toegankelijk was en onprak
tisch voor de nieuwe bestemming van het
land er omheen. Het huis was niet geriefe
lijk in den modernen zin. Er waren geen
koopers voor. En de vrouw, die langs kwam,
bood voor de grap een pond of acht en
kwam aldus in het bezit van dit eens zoo
luisterrijk goed.
Het is. een uitzonderingsgeval maar het
teekent wel eenigszins den gang der dingen
in de landelijke gebieden van Good Old
England. De makelaars in onroerend goed
die Engeland heeft bij grossen hebben
hun boeken vol koopjes in landhuizen, par
ken, kasteelen en uitgestrekte landgoede
ren. De Squires en de Lords, die eens de
trotsche bezitters waren, hebben ze aan de
beste bieders prijsgegeven en aangezien er
weinig of geen beste bieders zijn gaan ze
weg voor een krats. Om de tien jaar ver
schijnt er in Engeland een adelsboek, dat-
de namen en bijzonderheden bevat van de
..landed gentry"', den land bezittenden adel.
Het boek is juist weer verschenen en het
heeft alsnog afzonderlijk een lijst gegeven
van die leden van den landadel die inmid
dels hun land van de hand hebben gedaan,
meestal hebben moeten doen. Uit deze uit
gave blijkt dat sedert den oorlog een derde
deel van de Squires en Lords of Manors af
stand hebben gedaan van hun landelijk be
zit. Wanneer wij tien jaar verder zijn zal de
revolutie, die nog geen teekenen van ver
zwakking vertoont maar eerder het tegendeel,
zich voor meer dan de helft hebben vol
trokken. Van Land's End, het zuidelijkste,
tot John O'Groats, het noordelijkste punt
van Groot Brittannië, worden de eigendom
men van grootgrondbezitters, van 5000 tot
10000 Hectaren en meer, snel verkaveld tot
kleine fragmenten. Wat voor de groote land
goederen geldt geldt even goed voor de kleine.
De omgeving van die kleinere landgoederen
is vaak voor de eigenaars bedorven door de
opdringende stad. door de nabijheid van de
nieuwe verkeerswegen met hun mot-orge-
zoem. Verhoogde belastingen, onderhouds
kosten, afwezigheid van moderne gemakken
en gebrek aan goed dienstpersoneel zijn
andere belangrijke factoren, die de kleinere
landhuizen onpraktisch en verouderd heb
ben gemaakt. Ze staan bij honderden te huur
of te koop in alle deelen van liet land. ,De
tijd en zijn nieuwe eischen hebben ze vrij
wel overbodig gemaakt, en ze gaan dan ook,
indien er een kooper kan warden gevonden,
voor bespottelijke prijzen van de hand. In
vele gevallen worden deze huizen, hoe hecht
en degelijk ze ook nog mogen zijn. afgebro
ken en wordt het vrijkomend materiaal ver
kocht.
In Somerset, een van dc lieflijkste graaf
schappen van Engeland, staan volgens dc
jongste opgaven der makelaars meer dan
200 landhuizen (met van 20 tot 50 H.A. land
er omheen en bijbehoorende woningen en
stallen) te koop. Ze zijn al jaren lang aan
de markt maar er komen geen koopers. In
Norfolk, eveneens een aantrekkelijk land, is
dezer dagen een landgoed met 200 H.A. land
er bij verkocht voor 1500. Tien jaar gele
den zou een bod van 10.000 op dit goed
een ongepaste grap zijn geacht. Eenige pa
leisachtige huizen en kasteelen hebben een
nieuwe bestemming gevonden als schoolge
bouwen voor de kinderen van de bevolking
van nieuwe wijken, die in de buurt zijn
verrezen. Een der nieuwere kostscholen,
Stowe, is ondergebracht in het kasteel dat
eens de zetel was van de hertogelijke fami
lie van Buckingham. Hier en daar doen
oude landgoederen dienst als kwartieren van
landelijke clubs, de zoogeheeten country
clubs, die de laatste jaren in Engeland zijn
ontstaan. Maar het aanbod is zooveel rui
mer dan de vraag dat vroeg of laat het
grootste deel dier monumenten van den
ouden land-adel met den grond gelijk zal
worden gemaakt. Dat proces is al aan den
gang voor vele landgoederen van bescheiden
omvang. De grond wordt verdeeld in kleine
perceelen, waarop dc nederige Engelschman
2ijn eigen home, zijn eigen castle" krijgt.
En zoo ontstaat er een nieuw geslacht van
landbezitters, ook al is hun domein zelden
grooter dan een drie of vierhonderd M2„ en
ook al is hun kasteel of hun „mansion" aan
den bescheiden kant en kost het van 1000
tot 2500. Velen in Engeland zien den lan
delijken adel en de nobele tradities van zijn
bestaan met verdriet verdwijnen. Velen ook
zien in de enorme vex-menigvuldiging van
de kleine bezitters, een vermenigvuldiging
die ten zeerste wordt aangemoedigd door de
groote bouwvereeniglngen. die het grootste
deel van een koopsom van een huis aan de
koopers voorschiet op geriefelijke voor
waarden, een heilzaam verschijnsel dat
uiterst bevorderlijk is voor de soliditeit van
den staat.
Bernard Canterrecord-optimist
'en wereldhervormer. Zijn treurspel
ter inleiding van zijn partijprogram.
Wie uiuer doet dit na?
Er 2ijn natuurlijk optimisten, grooter dan
ik, en tot hen behoort Bernard Canter, dich
ter, roman- en tooneelschrijver. Alsof die
drie qualiteiten al niet bezwarend genoeg zijn
in een tijd als deze, is hij nu ook nog politicus
geworden. Meer dan dat: ook partijleider. Hij
heeft een nieuwe partij gesticht, die hij
„Groot-Liberaal Blok" noemt, en die zich be-
scheidenlijk ten doel stelt eerst nationaal,
daarna internationaal de crisis te bezweren.
De meeste menschen zijn de meening toege
daan dat het net andersom zou moeten, maar
Canter stoort zich daar niet aan. Dat is een
van zijn prachtige optimismen. Ik vermoed
dat hij beginnen wil als „autarkist". in den
stijl-Hugenberg dus. en als 't hem dan een
maal gelukt zal zijn Nederland terug te bren
gen tot een welvaart, minstens gelijk aan die
van de jaren der hoogconjunctuur (terwijl
alle andere vermoedelijk nog zuchten onder
overproductie, werkloosheid en wat dies meer
zij) dan komt het. Zijn Groot-Liberaal
Blok zal zich over de grenzen gaan wentelen
en gansch de wereld uit het crisisleed verlos
sen. Hij is dus veel ambitieuzer dan Hugen-
berg. wiens voornemens niet verder strekken
dan de Duitsche grenzen.
Natuurlijk heeft Bernard Canter ook een
program, en voorloopig is dat alleen natio
naal. Het is al in dit blad vermeld, maar ik
herinner er u nog maar even aan:
le. Algemeen rijkspensioen voor iedereen
op grond van betaalde directe belastingen.
Het belastingbiljet worde mede polis van
levensverzekering.
2e. Stichting van een neutrale unïeschool
voor lager onderwijs voor geheel Nederland.
Alleen deze school worde gesubsidieerd.
3e. Afschaffing van het faillissement voor
bedragen beneden 50.000.
4e Centralisatie van alle Nedcrlandsche
rijks- en gemeentelijke musea, leiding van
die musea in één hand. waardoor het moge
lijk wordt, door geheel Nederland kunst
schatten voor iedereen toegankelijk te maken.
Dan is het ineens uit.
Als ik onvriendelijk wou zijn, zou ik ver
onderstellen dat Bernard Canter zich bij de
samenstelling van zijn program tot zijn vier
dierbaarste stokpaai'den bepaald heeft, in de
overtuiging dat bij er op den duur wel
nieuwe bij zal krijgen, en zoo de zaak com-
pleteeren. Maar ik wil persé niet onvriende
lijk zijn en wip dus over de afwezigheid van
de Volkenbonds-paragraaf, de Defensie-para
graaf, de koloniale paragraaf en vele andere
paragrafen luchtigjes heen. Hand-ln-hand
met Berpard.
Zijn eerste programpunt ls rondweg ge
niaal. Het rijkspensioen-voor-iedereen moge
geen kcrsversche gedachte zijn, maar dit te
gronden op betaalde directe belastingen ls
dat wel. Het spaart een enorme administra
tie uit ook. En het belastingbiljet als levens-
verzekerings-polis lijkt mij het ei van Colum
bus. Eindelijk zullen wij als het Blok een
maal zijn volstrekte meerderheid in de Ka
mers zal hebben en de wet er doorgejaagd
het belastingbiljet gaan waardeeren. Nu ha
ten we deze papieren, en stoppen ze verre van
ons, in diepe laden, zoodra ze eindelijk en
tenlaatste gequiteerd zijn en plaatsmaken
voor hun onverbiddelijke opvolgers. Dan zul
len wij van ze gaan houden, en ze zorgvuldig
koesteren, als waarborgen van toekomstig
heil van onze nazaten. Tellen de dwangbeve
len ook mee voor de levensverzekering?
Punt 2. de neutrale unieschool, wekt vage
herinneringen op aan de eerste dagen van
Thorbecke. Die zijn wel erg lang voorbij.
Mijn grootvader placht te zeggen, dat hij,
als kindGroot is het optimisme des Can
ters. Klein is zijn opportunisme. Hij stoort
zich niet aan den geest der tijden. Een ge
wone nieuwe partijleider zou er hoogstens een
eigen bizondere school bij willen maken.
Afschaffing van het faillissement voor be
dragen beneden 50.000 is weer een prachtige
vondst. Eigenlijk is dit de financieelc para
graaf van het program. Er zit veel meer in
dan op het eerste gezicht wel lijkt. Eenvoudi
ger. genialer methode tot herstel van het
credietwezen is wel niet denkbaar. Zoodra de
wet in werking treedt zullen wij allen naar
hartelust schulden gaan maken, tot een
maximum van een halve ton per man toe.
Dit zal de heele overproductie in de wereld In
een minimum van tijd opslokken, en aange
zien niemand den ander iets kwalijk kan
nemen omdat allen het doen het brood-
noodige vertrouwen tevens herstellen. Daar
bij zal de hinderlijke tegenstelling tussclien
menschen die hun schulden betalen en men
schen die dat niet doen, waaruit al zooveel
farizeïsme is ontstaan, bijna geheel verdwij
nen. Op enkele kapitalisten na zal iedereen
een halve ton schuld hebben. Slechts enkele
wettelijke bepalingen, regelende dc distribu
tie van de particuliere schulden naar even
redigheid. zullen noodig zijn. Want anders
zou het gevaar bestaan dat de fiscus geen
cent meer ontving, hetgeen dc uitbetaling
van onze rijkspensioenen en lgvensverzeke-
ringen, om te zwijgen van enkele andere
dingen, lichtelijk in gevaar zou brengen. Maar
deze détails heeft Canter natuurlijk allemaal
al in z'n hoofd.
Tegen centralisatie der musea in één hand
hebben natuurlijk alle museumdirecteuren
bezwaar, behalve die eene met die hand.
Maar wat wilt u anders verwachten? Wie
doortastende maatregelen wil nemen stoot
altijd enkele menschen voor het hoofd. Daar
moet men niet tegen opzien
Oorspronkelijk is ook Canters eerste optre
den met zijn nieuwe partij. Dit zal vanavond
in Den Haag geschieden. Hij is natuurlijk de
Leider dat klinkt Hitleriaansch en is in de
mode en zijn vrouw de secretaresse-pen-
ningmeesteresse. In de eerste bijeenkomst zal
hij vóór de pauze zijn treurspel „Willem de
Zwijger", in verzen, voorlezen. Daarna komt
het blijspel „Bernard de Prater" als ik de
„bondige uiteenzetting van het program van
het Groot-Liberaal Blok" zoo noemen mag.
A.s. Dinsdag zal hij er uitvoeriger over wor
den. met debat na.
Voorwaar, mijn optimisme is klein vergele
ken met de monumentale blijmoedigheid en
hoopvolle verwachtingen van Bernard Can
ter. En het uwe? Doe het hem eens na!
Dat beteekent: ten eerste: u besluit een
nieuwe partij tc stichten. Er zijn er al 5387,
waaronder 6 groote. Aarzelt gij? Niet? Goed
goed.
Ten tweede: u maakt een nieuw program,
en poogt daarin een nieuwe gedachte tot
uiting te brengen. Nu? Gaat gij nog door?
Best dan.
Ten derde: u vervaardigt een treurspel, ter
inleiding van het program. Dit ls zeer onge
meen, en buitengewoon moedig. En u kunt
Willem de Zwijger niet meer nemen, want
daar heeft Bernard Canter 't al over gehad.
Jan dc Witt dan maar? Of liever Kapitein
Eikenboom? Of Van Speyck. of Johan van
Oldenbamcvclt, of David Wijnkoop? Er zijn
genoeg tragedies in het heden en in het ver
leden te vinden, met bijbehoorende hoofd
personen. Nog immer houdt gij vol? Welaan
dan!
Bombardeer uzelf tot Leider dat althans
is niet moeilijk. Maar nu komt het ergste:
Heb den moed een vergadering bijeen te
roepen en die uw treurspel voor te lezen! Let
wel, voor te lezen! Gij zijt geen tooneelspe-
ler, geen voordrachtkunstenaar, en gij leest
hen uw treurspel voorl
U geeft het op? Dat dacht ik wel.
Niet alzoo Bernard Canter. Hij zal daar
vanavond staan, die roekeloozc optimist
ik zeg roekeloos, want ook in het optimisme
zijn er grenzen die men niet overschrijden
mag en hij zal den wensch. dat vat vol
tegenstrijdigheden, demonstreeren door zijn
grenzenlooze blijmoedigheid te uiten in tie
voorlezing van een treurspel! I-liJ za! een
nieuwe politieke partij, een wereldhervor-
mendc beweging die ons allen naar het
maatschappelijk Jolijt terug zal voeren, in
leiden met een treurspel....
Is het niet prachtig van gedurfde tegen
stelling, van hoe noemen ze dat ook weer:
clair-obscur, en black-and-white,, waar
mee ik niet wil insinueeren dat do heer Can
ter een whisky zal nemen om zich vloeibaren
moed in te gieten?
Sommigen zeggen dat dit een akclig-nuch-
terc. materialistische, oppervlakkige, la
waaiige, holle wereld is geworden. Onzin. Een
van de sterkste bewijzen van het tegendeel ls
de romantische politicus Bernard Canter, die
een treurspel schrijft en voorleest om zijn
politiek program erin te kunnen krijgen....
Hier schiet me plots een vreeselijke ge
dachte te binnen. IIü zou toch niet. mis
schienhet omgekeerde?Hij zou toch
niet dc politieke partij hebben aangekondigd
voor na dc pauze, om hoorders voor zijn
treurspel te krijgen ervoor?
Maar neenEn zelfs al ware het zoo.
Zou hij dan niet een nóg roekeloozcr optimist
zijn?
ik hoop dat het publiek niet zal gaart
muiten.
