Balanstijd. NA DE MUITERIJ. Hel Beèau^tijltsle 50e Jaargang No. 15234 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Dinsdag 21 Februari 1933 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENS DRUKKERIJ N.V. HoofdreArct.ur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTENpcr week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden f 3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad per week 0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. 0.65. franco per post 0.72)4. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 ADVERTENTlëN5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames 0.60 per regel Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (icdcrcn dag) 13 regels ƒ030, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-, Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-, Overlijden f 600—. Verlies van Hand. Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75.-, Verlies Wijsvinger f75— Verlies andere vinger f30.-. DIT NUMMER BESTAAT HAARLEM. 21 Februari. De Indische Regeerings- verklaring. Dat alleen Haarlem's Dagblad gisteren in Haarlem den volledigen inhoud van de zeer uitvoerige verklaring van schout-bij-nachl Osten, 's morgens in den Volksraad te Batavia afgelegd, aan zijn lezers heeft kunnen mede- deelen, was niet alleen een gevolg van bijzon dere maatregelen maar ook van de snelheid waarmee onze technische dienst de puzzle op loste. Er werd weer eens een krachttoer vol bracht. Wij leven in de eeuw van de snelheid, maar om een verslag van vier kolom van een rede. 's morgens te Batavia uitgesproken, 's middags in ettelijke duizenden exemplaren bij Haarlemsche lezers te bezorgen eischt toch heel wat meer dan de vlotte werking van mo derne machines. Zonder de volle honderd procent toewijding, omgezet in ax-beid-onder- hoogspanning, van menschen wien hun werk lief is en die er plezier in hebben zoo'n tour de force te volbrengen, zou het nooit gelukt zijn. Dit ter inleiding. Na de eerste regeeringsverklaring in den Volksraad cn na de merkwaardige mededee- lingen van luitenant De Vos van Steenwijk' heeft deze uitvoerige rede van den vloot- voogd-in-Indië een aantal zeer belangwekken de nieuwe mededeelingen gebracht. Meer niet. Volledige opheldering omtrent vele punten zal nog moeten komen. Wel is aangaande de voorbereiding van de muiterij thans onom wonden verklaard, dat zij zoowel door de in- landsche schepelingen als door een gedeelte der Nederlandsche korporaals en manschap pen was beraamd, maar omtrent de oorzaken heeft de vlootvoogd nog reserves gemaakt. De vraag of communistische en andere revolu tionaire invloeden gewérkt hebben kon hij nog niet beantwoorden. Het verdere onderzoek zal dat moeten ophelderen. De erkenning ..dat de uitvoering van het plan in zekere mate werd vergemakkelijkt door het ontbreken van speciale voorzorgs maatregelen, zoomede door de afwezigheid van oudere officieren van eenige anciënniteit, en een groot gedeelte der onderofficieren, waar door aanvankelijk alle leiding ontbrak" kan geen verwondering meer wekken. Voorts blijkt dat niet alleen de commandant maar ook de eerste officier van De Zeven Provinciën van hun functies zijn ontheven. „Ofschoon door üe officieren aan boord verschillende po gingen, zoowel door geweld en list als door overreding, zijn aangewend, om de leiding te hernemen, zal moeten worden uitgemaakt of door hen voldoende doortastend is opgetre den". Tot de merkwaardigste passages in de re geeringsverklaring behoort zeer zeker de me- dedeeling omtrent het werpen van de beslis sende bom, die het" schip trof en drieëntwintig dooden en vele gewonden veroorzaakte. Het was, zooals men weet, de eenige bom die ge worpen werd, en er is heel wat geschil van meening in den lande door ontstaan, vooral omdat onze minister van Buitenlandsche Za ken zich vlak tevoren in Genève tegen alle ge bruikt van luchtbommen in den oorlog, ook boven de slagvelden, op grond van mensche- lijkheids-overwegingen had uitgesproken. In deze rubriek is daar ook op gewezen, in een artikel op 11 Februari, waarin ik mijn ver wondering uitte dat niet eerst een waarschu- wingsbom was geworpen en er aan toevoegde: „Eerlijkheid gebiedt mij te zeggen, dat ik die bom-histofie niet begrijp"'. Wat blijkt nu? Schout-bij-nacht Osten komt. tien dagen na dato, met de verrassende mede- deeling dat die bom inderdaad als waarschu- wingsbom bedoeld was! In zijn uiteenzetting van het plan van actie staat te lezen: „Indien aan de sommatie geen gevolg zou worden ge geven, zal na tien minuten door het vliegtuig van den oudsten groepscommandant een bom van 50 K.G. vlak voor den boeg van „De Ze ven Provinciën" geworpen worden". En later verhaalt hij het gebeurde aldus: „Om 9 uur 18, dus 16 minuten na de laatst uitgezonden sommatie, wierp de D 11 van de hoogte van 1200 M. een bom af van 50 K.G. Deze enkele bom, voorafgaande aan den eigenlyken bom aanval. was bedoeld als waarschuwing en was dan ook gericht vóór den boeg van het schip. Maar de kans van treffen was daarbij aller minst uitgesloten en inderdaad werd het schip getroffen", enz. Nu, ik draag dit op aan eenige lieden die zich „gezag" blijkbaar alleen per voltreffende luchtbom voor kunnen stellen, en die zich verontwaardigd jegens mij toonden omdat ik een waarschuwingsbom had verwacht. Daar hebben zij het nu! Het was een waarschu wingsbom. Mijn verwondering over het tref fen van die bom moet blijkbaar in eerste in stantie door den Indischen vlootvoogd al ge voeld zijn. Tegen de bedoeling was het ding raak Gezien de eindeloosheid van de zee en de beperkte afmetingy van het schip schijnt het merkwaardig men bij ongeluk doel trof. Was de bedoelin gin geen geval te ra ken? dan was toepassing van een veilig heids-marge mogelijk. De techniek van het bommenwerken' is zeer ver gevorderd. Of was de instructie ,.ïn elk geval vlak voor de boeg. en de trefkans op den koop toe nemen". Was het in dat laatste geval bedoeld als een waarschuwingsbom. of een trefbom, of iets daartusschen in? Het- was, zegt de vloot voogd, een waarschuwingsbom. Duidelijk is de oplossing van het bom-raadsel nog niet heelemaal. Het verloop van de muiterij aan boord, met de officieren die op het achterschip in bedwang gehouden wei-den, vertoont nog zooveel onopgeloste raadselen dat alle com mentaar daarop nog moet uitblijven. Het is wel merkwaardig dat er dagelijks vlaggen- parade werd gehouden. De discussie in den Volksraad heeft, en wij kunnen dat met genoegen constateeren, vrijwel algemeen strenge afkeuring van de UIT TIEN BLADZIJDEN. muiterij, ook van de zijde der inlandsche sprekers, getoond. Herhaald zij, wat steeds in deze rubriek voorop is gesteld, dat het voor alles noodig is, dat de volkomen handhaving van gezag en discipline in Indië voor den vervolge ge waarborgd worden. R. P. DE VERDUISTERING BIJ DE ROBAVER. VONNIS BEVESTIGD. Het Gerechtshof te Amsterdam veroordeel de heden den chef der effectenafdeeling van het bijkantoor der Rotterdamscha Bankver- eeniging te Haarlem wegens verduistering van effecten tot een bedrag van f 70.000 tot één jaar gevangenisstraf, waarvan vier maanden voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaar en bevestigde hiermede het vonnis der Haarlemsche rechtbank. Deze verduisteringen zouden zijn gepleegd omstreeks de jaren 19281932. Op 1 April 1932 had de man zelf aangifte van zijn ver duistering gedaan bij de justitie. Het O.M. bij de Haarlemsche rechtbank veroordeelde hem tot één jaar waarvan vier maanden voorwaardelijk. De Officier, Mr. Andringa, ging van het vonnis in appèl, de verdachte teekende geen hooger beroep aan. In hooger beroep eischte de procureur- generaal anderhalf jaar gevangenisstraf. DE HEER H. SNEEVLIET GEARRESTEERD. VERDACHT VAN OPRUIING. AMSTERDAM, 21 Februari. Hedenmor gen is de heer H. J. F. M. Sneevliet, voor zitter van het Nationaal-Arbeiders Secreta riaat en secretaris van de Revolutionaire Socialistische Partij, terzake opruiing ge arresteerd. Hij is hedenmorgen voor den Of ficier van Justitie Mr. van Thiel geleid en zal daarna door den reohter-commissaris worden verhoord. Als raadsman treedt op Mr. B. J. Stokvis. De heer Sneevliet is lid van de Provinciale Staten van Noord-Holland. TWEE AUTO'S IN EEN SLOOT. INGEZETENE VAN WASSENAAR OVERLEDEN. Maandagmiddag te omstreeks drie uur is op den Tilburgschen Weg te Moergestel een ernstig auto-ongeluk gebeurd. Een luxe auto, bestuurd door Baron J. P. van Heeckeren van Molecate uit Wassenaar, komende uit de richting Tilburg, wilde een vrachtwagen van de Herofabrieken te Breda op dezen weg voorbijrijden. Waarschijnlijk is de luxe wa- g.en geslipt, waardoor het achtergedeelte met het Imkervoorwiel van de vrachtauto in aanraking kwam. Beide voertuigen maakten daarop een zwenking naar i-echts en kwa men gedeeltelijk in een langs den weg loo- pende sloot terecht. De luxe wagen, een two- seater, geraakte beklemd tussclien de vracht auto en een boom en werd geheel ingedrukt. De bestuurder was op slag dood. De chauf feur van de vrachtauto bleef ongedeerd. Om het slachtoffer te bevrijden heeft men den boom, waartegen de auto was opgebotst, moeten afzagen. Het lijk is naar het lijken huis overgebracht. Baron van Heeckeren van Molecate was in specteur van de Nederlandsche Zuivel Cen trale. Hij was gehuwd. De vrachtauto werd ernstig beschadigd. Dc deelnemers aan de Britsche Mount rechts is Lord Clydesdale, de leider van dezen INGEZONDEN MEDEDEELINGEN VERSTANDIG. Waar U een kolensoort hoortroemen, Daar hoort U ons adres wel noemen. Want zij die stoken met verstand. Die zijn van HOENDERDOS de klant! Deze maand van Februari Is de tijd van de balans. Vroeger vaak een tijd van vreugde. Maar een tijd van zorgen thans, 't Resultaat des jaars werd eenmaal. Vol vertrouwen opgemaakt, Want ook dit jaar, wist de koopman, Had zijn zaak hem niet verzaakt. Dag aan'dag had hij geploeterd, Voor het heil van zijn gezin, Maar nu was er ook wat over En daar vond hij vreugde in. Tegenwoordig is het anders, Somber telt hij cijfers op, Om den omvang vast te stellen, Van zijn reeds aanvaarde strop. Hij heeft even hard geploeterd, Dubbel hard, maar niettemin Brengt de rekening geen vreugde. Er zit geen muziek meer in. Deze maand van Februari Is de tijd van de balans, Vroeger vaak een tijd van vreugde, Maar een tijd van zorgen thans. •Uitziend naar een beter toekomst, Heeft de crisis wel geleerd, Dat een zaak nog mooi mag heeten, Als ze net nog balanceert. P. GASUS. VOERMAN IN DE LEIDSELS VERWARD. HET PAARD SLOEG OP HOL. Doordat het paard van den wagen, dien hij bestuurde, op hol sloeg is te Rosmalen de voerman G. Voets op noodlottige wijze om het leven gekomen. Nabij de kerk werd het paard schichtig en sloeg op hol. De man, die loopend het gespan geleidde, geraakte in de leidsels verward, kwam te vallen en kreeg de wielen van het zwaar beladen voertuig over hoofd en lichaam. Hevig bloedend bleef de man bewusteloos op den weg liggen. Na in een woning te zijn binnengebracht overleed hij. De man was ongehuwd. Het paard is la ter tot staan gebracht. DE VERDEDIGING DER MUITERS. KRIJGEN ZIJ ONAFHANKELIJKE ADVOCATEN? Het Tweede Kamerlid Albarda heeft de volgende vragen gesteld aan den minister van koloniën: 1. Is het mogelijk dat de schepelingen van De Zeven Provinciën in de processen, die tegen hen zullen worden gevoerd, rechts kundigen bijstand ontvangen van een of meer van de regeering onafhankelijke verdedigers? 2. Indien de eerste vraag ontkennend moet worden beantwoord, wil de regeering dan be vorderen, dat ten spoedigste de ln die vraag bedoelde mogelijkheid worde geschapen? avontuurlijken tocht. De debatten in den Volksraad. Het antwoord van den Commandant der Zeemacht. BATAVIA. 21 Februari. (Aneta). Aan het antwoord van den commandant der Zee macht in Nederlandseh-Indië op dc Voiks- raad-debatten over de muiterij op Hr. Ms. „De Zeven Provinciën" is het volgende ont leend: ,J> Regeering betreurt dat haar eerste berichtgeving, welke uiteraard van het geschil zelf niet afkomstig kon zijn. tot een onaangenaam misverstand aanleiding gaf. De Regeering maakte, zoodra haar be kend was dat ook een deel der Europeesehe korporaals en manschappen tot de muiters behoorden, zulks onmiddellijk bekend. Te spreken van „zoogenaamde muiterij" is vol strekt onjuist. Voor de Regeerig staat vast, dat hier welbewust is gehandeld. Bij het werpen van de eerste bom moet in geen en kel opzicht aan opzet of vergissing worden gedacht. Den commandant van de Dornier- vliegboot. die de bom wierp, treft geen en kele blaam." De regeering stemt geheci in met de rede van Ir. Sandkuyl. die betoogde, dat de ontwikkeling van het streven der vak- verecnigingen gaandeweg de oorzaak kan zyn dat bij het bestaan van vermeende groote grieven de krijgstucht in de gedachten der schepelingen op den achtergrond raakt. Spr. zet uiteen dat de commandant van het es kader kapitein ter zee van Duim. niet de geheele Inlandsche bemanning onbetrouw baar achtte, doch slechts een gedeelte. Tegenover den heer Thamring verklaart spre ker, dat niet de Regeering, maar de muiters geweld wilden. De Regeering zal de moge lijkheid onder de oogen zien van de instel ling van een recherchedienst bij de Marine. Opinie van den voorzitter. De voorzitter Dr. J. W. Meijer Ranneft. sloot hierna de zitting met een rede waarin hij o.a. het volgende zeide: „De Zeven Provinciën"-zaak is geen zaak van blank of bruin, doch een zaak van be grijpen of aantasten van het Staatsbegrip of het Staatsgezag. Het verdwaasde lachen, dat in het ver van de werkelijkheid gelegen Ne derland ook maar een oogenblik heeft kun nen klinken, was ernstiger, dan de ontplof fing van de bom. Het incident is thans ge ëindigd. Hot genezingsproces is begonnen en de genezing zelf is zeker, want dit is één der woeligste hoeken gelegen Nederlandse h- Indië is een oase van regelmaat en veilig heid, één der meest stabiele landen van de wereld. De volle aandacht verdient de vraag van het bestaan der bonden en de vraag, of recht van vereeniging voor militairen, dat door velen jaren lang als goed en modern werd beschouwd, thans niet zoodanig is gebruikt of misbruikt, dat het in strijd is gekomen met de hoogste belangen van den Staat cn moet verdwijnen of moet worden beperkt, zooals reeds in vele landen is geschied Strijd is onafwendbaar. Dc Volksraadebatten gaven klaarheid, richting en stimulans doch geen oplossing. Spreker eindigt zijn rede met de woorden: „Moge God dan aan de Regeering kracht geven voor de komende, maanden; aan den Volksraad en het land het oordeel des ondcr- scheids cn den wil tot samengaan, die in de komende maanden wel eens meer noodig kunnen zijn. dan ooit te voren". (Teekenen van instemming). Herhaald verzoek om antwoord. De leden van den Volksraad, Mr. Fruin, Roep en dc Hoog dienden een verzoek aan de regeering in om alsnog schriftelijk Ln te gaan op de vragen die in de rede van den regce- ringsgcmachtigde voor de afdeeling Marine Maandagavond onbeantwoord bleven. BESLUIT TOT FERSCENSUUR BATAVIA. 21 Febr. (Aneta) De heden ver schenen Javasche Courant bevat het gouver nementsbesluit. steunende op dc bevoegdheid ontleend uit de ordonnanties van 24 Januari 1905 en 5 April 1918. waarbij tot nader order wordt verboden het door middel van de druk pers verspreiden van berichten omtrent bewe gingen van groepen of schepen, behoorende tot de Land- of Zeemacht. HUISVLIJT VOOR WERKLOOZEN De afdeeling „Haarlem" 'van den Volksbond tegen Drankmisbruik heeft werkloozen in de gelegenheid gesteld materiaal te verkrijgen teneinde daarvan verschillende werkstukken te maken, welke op de te houden tentoonstel ling kunnen mededingen naar prijzen, die be schikbaar zijn. Alom Is men druk bezig prac- tische zoowel als sierlijke voorwerpen te ver vaardigen. die velen werkloozen nuttige cn aangename arbeidsuren verschaffen. Dat ook in andere kringen belangstelling Is voor het initiatief van de afd. ..Haarlem' van den Volksbond, moge blijken uit het Comité van aanbeveling, dat bestaat uit de heeren Jhr. Mi*. Dr. A. Röell, commissaris der Ko ningin in de provincie Noord-Holland; C. Maarschalk. Burgemeester der gemeente Haar lem, Mr. A. Bruch, Lid van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland. E. H. Tenckinck. Commissaris van Politie te Haarlem. Mr. Dr. F. W. Snijder van Wissenkerke, cere-voorzittcr van den Volksbond tegen Drankmisbruik; J. P. H. Castricum, Joh. Visser, leden van den Raad der gemeente Haarlem en den Haarlcm- schen Bestuurdersbond. Do debatten over de muiterij in don Indischen Volksraad. Meeste leden keuren liet ge beurde af. (3e blad, 2e pag.) Het antwoord van den vloot commandant op dc debatten. (1c blad. le pag.) Inlandsche pleidooien voor clementie ton opzichte van dc muiters. (3e blad. 2e pag.) .Motie Albarda in de Tweede Kamer uitge steld, motie De Visser afgewezen. (2e blad. le pag.) De onregelmatigheden bij de Rotterdamsche bank. Het vonnis in hooger beroep be vestigd. (le blad. le pag.) Zangara, die den aanslag op president Roo sevelt pleegde, is tot 80 jaar gevangenis straf veroordeeld. (2e blad, le pag.) Het Amerikaansche parlement heeft het voorstel lot opheffing van het drankverbod aangenomen. (2c blad. lc pag.) Biljarten: Soussa wint in Den Haag het Euro- pccsch kampioenschap. (2e blad, 4e pag.) ARTIKELEN, ENZ. R. 1'.: Dc Indische regeeringsverklaring. (le blad. le pag.) GEWELDIGE EXPLOSIE IN EEN RUBBERFABRIEK. MEN VREEST VOOR 200 DOODEN. SJANGHAI. 21 Februari. (Reuter). In een rubberfabriek alhier heeft een geweldige ont ploffing plaats gehad. Tot dusver zijn 80 lijken geborgen en 70 zwaar gewonden naar de ziekenhuizen ver voerd. Men vreest, dat het aantal dooden 200 zal bedragen WIJNKOOP DERDE OP DE LIJST. Indonesiërgaat voor AFWISSELING BIJ DE COMMUNISTISCHE CANDIDATEN. Het Partijbestuur der Communistische Partij Holland heeft besloten ln de verschil lende kieskringen uit te komen met lijsten, waarvan de eerste acht candidaten in alle kieskringen dc volgende zijn: 1. L. L. H. de Visser; 2. Alimln Prawlra- dirdja; 3. D. Wijnkoop: 4. Sardjono; 5. C. J. Schalker; 6. Roestam Efrcndi; 7. P. de Groot; 8. Boedisoetjitro. Op deze koplijst komen derhalve om de beurt Nederlanders en inlanders voor. Dc candidaten Sardjono (de geïnterneerde voor zitter van dc Partai Kommunis Indonesia) en Boedisoetjitro (de geïnterneerde secre taris dezer partij) zijn sedert 1926 naar het Boven Digoclkamp in Nieuw Guinea verban nen. De candidaat Alimin Prawlradlrdja is een van de propagandisten van de Indische com munistische partij geweest. De volledige candidatenlijsten in de ver schillende kieskringen worden nog aanvul lend bekend gemaakt. GEEN UITTREDEN VAN JAPAN UIT DEN VOLKENBONI) EN DE ONTWAPENINGS CONFERENTIE? TOKIO, 21 Febr. (V. D.) Van offlcieclc zij de in Japan verzekert men nogmaals, dat dc berichten uit Genève over het uittreden van Japan uit den Volkenbond en dc Ontwape ningsconferentie niet juist zijn. De J&pan- sche delegatie heeft uit Tokio dergelijke in structies niet ontvangen. De positie van Ja pan tegenover den Volkenbond is vastgelegd door het kabinetsbesluit van 17 Februari jl. Wijzigingen hierin zijn niet aangebracht. NIEUWE JAPANSCIIE NOTA AAN DEN VOLKENBOND. GENèVE. 21 Febr. (V. D.) Eenige uren voor dc bijeenkomst van de buitengewone Assem- blée van den Volkenbond heeft Japan hot secretariaat een nota doen toekomen, waarin de gronden voor de Japansche actie in de provincie Jehol worden uiteengezet en toege licht op een begeleidende stafkaart. De offi- cieelo cn ongeregelde Chineeschc troepen ter verdediging van Jehol worden in de nota ge schat op in totaal 478.000 mar.. De aanwezig heid der Chineesche troepen beteekent een buitengewoon gevaar voor den staat Mands- joekwo. De Mandsjoerijsche regecring is der halve gedwongen, militair op te treden tegen maarschalk Tsjang Hsue Liang. Volgens het Protocol van 15 December 1932 is Japan ver plicht, dc Mandsjoerijsche regeering bij de verdediging van haar rechten te steunen. Dc Mandsjoerijsche en Japansche troepen zullen niet ten Zuiden van den Grooton Muur in de richting van Peking en Tientsin oprukken, tenzij de Chineesche troepenbewegingen daar toe zouden dwingen. De huidige militaire operaties moeten niet beschouwd worden als een opmarsch in China, doch als een verde diging van Mandsjoekwo.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1933 | | pagina 1