Stratos-veerdienst. Hst BcAouutiiltsU 50e Jaargang No. 15237 VerscKïjnt HagelïjEs, EeKalve op Zon- en Feestdagen Vrijdag 24 Februari 1933 HAARLEM S DAGBLAD P. W. PEEREBOOM ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE LOUR ENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredactenr: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN: per week 025, per maand 1,10, per 3 maanden 3.25, franco per post 355, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. 0 65. franco per post 0.72 BureauxGroote Houtstraat 93 t Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 ADVERTENTIëN: j5 regels ƒ1.75, elke regel meer 035. Reclames ƒ0.60 per regcL Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.6(\ elke regel meer 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (iedcrcn dag) 13 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-. Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-. Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Vijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN. HAARLEM, 24 Februari. De Rechtspleging over de Muiters. Hun Verdedigers. In ons vorige nummer citeerden wij een artikel van mr. P. J. Mijksenaar in Het Volk, waarin deze jurist onder de titels „Matrozen zonder verdedigers", „Militaire rechtspraak totaal onvoldoende", „Volgens voorschriften uit 1814 gaat men in 1933 een monsterproces voeren" enz., er op vvees dat de muiters van De Zeven Provinciën volgens de wet geen bij stand van juristen zullen kunnen krijgen. Volgens art. 114 van de „Regtspleging voor de Zeemagt". vastgesteld door den souvereinen vorst Willem I in 1814, kunnen verdachten voor den krijgsraad buiten het Rijk in Europa alleen officieren van de zeemacht als verde digers toegevoegd krijgen. Zij zullen moeten terechtstaan voor den zeekrijgsraad te Soera- baja, die al geheel uit officieren bestaat. Ook de advocaat-fiscaal is een officier. Het betoog van mr. Mijksenaar vond ik ont stellend. En in zijn hoofdpunten blijkt het volkomen juist te zijn. Onze Haagsche corres pondent heeft een onderhoud gehad met ko lonel de Wijs, redacteur van het Militair Rechterlijk Tijdschrift. Deze bevestigt dat in eerste instantie de muiters inderdaad geen anderen rechtsbijstand kunnen krijgen dan die van officieren van de vloot (waaronder er enkelen zijn die colleges in rechten hebben geloopen Mochten zij in hooger beroep gaan bij het Militair Gerechtshof <dus „in het Rijk in Europa' 1 dan kunnen zij daar wèl den ge wonen juridischen rechtsbijstand krijgen. Een andere autoriteit op het gebied van militair straf- en tuchtrecht liet zich in denzelfden geest tegenover onzen correspondent uit. Nu moge dadelijk opgemerkt worden, dat het een geweldige onderneming lijkt om eeni- ge honderden verdachten naar Nederland te gaap transporteeren voor een behandeling van hun zaak in hooger beroep. Om dan nog te zwijgen van de tajlooze getuigen. Als het on vermijdelijk blijkt zal het enorme kosten mee brengen. Maar buitendien is het, afgezien van alle andere overwegingen, ten allen tijde noodzakelijk dat de rechtspleging in eerste instantie tenvolle het rechtsgevoel van onzen tijd bevredigt. Ook dit is m.i. a priori een kwestie van gezag. De eerste levensvoorwaar den voor gezag zijn rechtvaardigheid en on partijdigheid. Ik heb over deze zaak een interessant on derhoud gehad met een bekend Haarlemsch advocaat, mr. F. van der Goot, die vroeger ge- ruimen tijd secretaris van den Krijgsraad te 's Hertogenbosch is geweest, en daardoor de militaire rechtspraak' ook in de practijk kent. Hij acht de grieven van mr. Mijksenaar tegen de „achterlijkheid" van het militaire straf proces overdreven in hun algemeenheid, maar ook hij bevestigt de juistheid van het hoofdbezwaar, door den schrijver van het ar tikel geopperd, en acht dat zeer ernstig. Het bezwaar door mr. Mijksenaar geopperd „dat in de militaire rechtsvordering de verwijzing naar den krijgsraad aan het onderzoek dooi den militairen rechtercommissaris voorafgaat, terwijl in het burgerlijk strafrecht het ge rechtelijk vooronderzoek voorafgaat aan de dagvaarding" qualificeerde mr. van der Goot als een onjuiste voorstelling van zaken. Die tegenstelling is verkeerd, want de „verwij zing" staat gelijk aan het „verleenen van rechtsingang" in het burgerlijk strafrecht, en niet aan de dagvaarding, die ook bij de mili taire rechtspraak pas volgt op het vooronder zoek. Overigens noemde mr. van der Goot een punt dat hij als een voordeel van de mi litaire strafrechtspleging boven de burgerlijke beschouwt, ii.l. de toepassing van den „confir- matoiren eed", waarbij aan getuigen na af loop van hun verklaring deze wordt voorgele zen. gevraagd of zij het met deze notulen eens zijn en zij pas dan worden uitgenoodigd den eed erop af te leggen. Zooals men weet moet bij de burgerlijke strafrechtspleging de getuige den ..promissoiren eed" afleggen voor hij een woord heeft kunnen verklaren, en wordt hem geenerlei geschreven tekst van zijn verklaring voorgelegd. De „Regtspleging voor de Zeemagt" is sinds 1814 ettelijke malen aangevuld en herzien, (o.a. in 1912, 1914, 1919 en 1921 bij wetgevend besluit der Staten-Generaal) maar ten aan zien van den rechtsbijstand buiten het Rijk in Europa geldt de bewuste oude bepaling nog. Wel schijnt het mogelijk te zijn dat de krijgsraad te Soerabaja „bij wijze van proef" in een zaak een jurist als verdediger zou kunnen toelaten, omdat wel hooger beroep maar geen cassatie bij de militaire rechtsple ging bestaat. Maar zelfs als de krijgsraad daartoe bereid mocht zijn acht mr. v. d. Goot dit geen gelukkige oplossing, omdat een ver dediger die aldus op proef werd toegelaten zich niet vrij en ongehinderd zou voelen. Dat de verdediging in handen van officie ren zou zijn vindt mr. v. d. Goot juist in een massaproces als dit, waarin het schuld- aandeel van elk individu nauwkeurig zal moe ten worden vastgesteld, waarin wellicht vele verdachten vrijgesproken zullen moeten wor den omdat zij practisch niet meegedaan heb ben, een absolute fout en een lacune in de wet. Hij wees mij daarbij op de zeer zware straffen, waaraan de muiters blootstaan. Mo gelijk zal in dit geval art. 120 in het geding worden gebracht, dat zegt dat met den dood, levenslange gevangenisstraf of tijdelijke van ten hoogste twintig jaren wordt gestraft: „muiterij aan boord van een oorlogsvaartuig zich ergens bevindende waar geen onmiddel lijke hulp te verkrijgen is"'. Op „militair oproer" staat voor de „belha mels" een maximum van vijftien jaar, op „feitelijke insubordinatie" (art. 117) acht jaar, enz. Tegen de verdediging door officieren in een proces als dit formuleerde mr. v. d. Goot in het kort de volgende bezwaren: Ten eerste het feit dat zij geen juristen zijn. Ten tweede de vrees dat de verdedigende officier zich niet onbevangen zal voelen, in het besef dat velen het hem ten kwade zullen duiden als hij vrijspraak vraagt. Ten derde de kans op vooringenomenheid. Ten vierde de verhoudingen die bij de ma rine tusschen officieren en minderen be staan, en die een ongedwongen verstandhou ding. tusschen raadsman en verdachte zeker niet zullen bevorderen. Ten vijfde het gevaar, dat het noodzakelijk vertrouwen van de buitenwereld in de rechts pleging er door benadeeld zal worden. „Mijn practische ervaring bij den krijgs raad in Den Bosch, waar ik „aan den ande ren kant stond'' heeft mij zeer duidelijk be wezen hoe voor tref felij ken invloed het woord van den jurist-verdediger, die rustig en met beleid de zaak behandelt, op de rechtspraak door officieren heeft", verzekerde mijn zegs man. „Die invloed is groot, en heel gunstig. Hetzelfde kan men waarnemen bij andere leeken-rechtspraak, b.v. door scheidsgerech ten." Tot zoover de verklaringen van Mr. v. d. Goot, die mij verzekerde dat er genoeg zeer bekwame advocaten in Indië zijn die de volle dualiteiten bezitten om in een proces als dit op te treden, en de hoop uitte dat dat alsnog zou gebeuren. Nn, dat is mogelijk. Dat is mogelijk als een of meer politieke partijen deze zaak ter hand nemen en een spoedwetje indienen tot wijziging en aan vulling van art. 114 van de „Regtspleging bij de Zeemagt" anno 1814, waardoor de muiters bijstand van juristen zullen kunnen krijgen. Beide Kamers der Staten-Generaal zijn thans in zitting. Een dergelijk spoedwetje kan het is meer gebeurd binnen enkele dagen worden afgehandeld en in het Staats blad komen. Wij achten het noodzakelijk dat dat ge beurt. Dezerzijds is dc muiterij in Indië steeds onvoorwaardelijk, als een misdadig feit, afge keurd. Wij beschouwen het als een rampzalig feit dat een dergelijke aanslag op het gezag van den Staat mogelijk is gebleken. Maai den schuldigen moet recht geschieden, en daartoe behoort volledige, onbevooroordeelde, alleszins bekwame juridische rechtsbijstand. De openbare meening in Indië zoowel als in Nederland zal daar zeker in overgroote meer derheid vóór zijn. Temeer omdat in deze droevige zaak er ook officieren zijn, die onder verdenking staan van ernstige nalatigheid. Twee hunner zijn reeds van hun posten ontheven. En om trent de meening van sommige menschen ten aanzien van de beste methodes om onder mijnd gezag te herstellen mag eenige twijfel bestaan. Voor de officieren zelf, die als ver dedigers zouden worden aangewezen, schijnt het in de ontstane sfeer wel een verschrikke lijk moeilijke taak om alles in het voordeel van de verdachten aan te voeren, wat zich in hun zaak voordoet. Het komt mij voor dat het officierskorps zelf dankbaar zal wezen als het van deze taak verlost wordt. R. P. VERBOD VAN AANSLUITING BIJ S.-D. VEREENIGINGEN. VOOR MARINIERS EN SOLDATEN. De minister van defensie heeft voor de militaire ambtenaren van Zee- en Land macht de volgende order uitgevaardigd: Ter kennis wordt gebracht dat aanslui ting bij of eenigerlei steunverleening aan groepen of vereenigingen van personen op sociaal democratischen grondslag in strijd is met de plichten van den militairen ambte naar en derhalve verboden. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN HET ADRES KOLEN??HOENDERDOS uit Haarlem, Telefoon en woonplaats zijn een-een-negen-zeuven-negen No. 15 Leidscheplein. (Een gezelschap Russische ge leerden zal, in navolging van Pro]. Piccard een ballontocht maken naar de stratosfeer.) 't Reisje dat de prof uit Brussel Nu reeds tweemaal heeft gedaan, Trekt ook andere geleerden Blijkbaar onweerstaanbaar aan. Dit met recht verheven vraagstuk Achten Russen in hun lijn, En zij willen stratosferisch Zelf ook „op de hoogte" zijn. Er komt nog een stratos-veerdienst In nabijen toekomstdag. Van de Aarde naar Piccardië, Als ik het zoo noemen mag. Ik heb verder nog vernomen, Dat het reisgezelschap gaat Met bijzondere instructies Van het Soviet hoofd van Staat. Dezen strevers naar het hoogste Valt het onderzoek ten deel, Naar de mogelijke resten Van het Soviet luchtkasteel. Het is wel een onderneming, Die gevaren in zich bergt, En die moed der hoogste orde Van de professoren vergt. Maar 'k voel ook, dat dit gezelschap, Graag de aarde eens ontvlucht. En wat risico niet erg vindt, Voor verandering van lucht. P. GASUS. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN ECHTE WALES-ANTHRACIET o.a. a 1270 WITTOP KONING - HAARLEM HARMENJANSWEG 67A TELEFOON 16100 DE HEER H. SNEEVLIET BLIJFT IN HECHTENIS AMSTERDAM, 24 Febr. De eerste kamer der rechtbank alhier heeft hedenmorgen be sloten de'gevangenhouding van den heer H. Sneevliet, die in den loop dezer week wegens opruiing werd gearresteerd, met 30 dagen te verlengen. Verdachte zal door zijn verdediger Mr. Stokvis hooger beroep aanteekenen bij het gerechtshof, zoodat ook dit rechtscollege in raadkamer zal hebben te beslissen of de ge vangenhouding dient te worden verlengd. SMOKKELEN VAN EFFECTEN. NEDERLANDERS TE BOCHUM GEARRESTEERD. Op 12 November j.l. is te Bochum een zes tal Nederlandsche kooplieden gearresteerd, die op heeterdaad betrapt werden bij een poging tot effectonsmokkelen. voornamelijk aanöeelen van de L G. Farbenindustrie. Reeds tweemaal waren zij er in geslaagd de uit Nederland meegebrachte papieren te verkoopen en het geld mee naar Nederland te nemen. De politie had hiervan echter lucht ge kregen en de derde keer werden zij gearres teerd toen zij met 74.000 mark dc grens wil den passeeren. Thans zijn zij veroordeeld tot straffen, va- rieerend tusschen 3 maanden gevangenisstraf plus 38.000 mark en 7 weken gevangenisstraf plus 6000 mark boete. In het St. Jamespark in Londen krijgt eiken morgen een schoolklas in de open lucht haar lessen. Zelfs bij een temperatuur onder nul houdt men aan het luchtige prin cipe vast, zooals men op dit plaatje zieL RAPPORT DER NEGENTIEN AANGENOMEN. Alleen Japan tegen. TREEDT JAPAN UIT DEN VOLKENBOND. GENèVE, 24 Febr. (Reuter.) De Volken bondsvergadering heeft eenstemmig het slot- bericht van de commissie van 19 tot regeling van het ChineeschJapansche conflict aan genomen. Alleen de vertegenwoordiger van Japan stemde tegen. Matsoeoka verklaarde in zijn rede dat de leden van de commissie geen juist inzicht hebben in de toestanden in het- Verre Oosten en de moeilijkheden waarin Japan zich be vindt. BLIJFT NEDERLAND WAPENLEVERANCIER? GRIJPT DE REGEERING NOG NIET IN? De heer Albarda heeft tot den minister van Binnenlandsche Zaken de vraag gericht of de Regeering ook in de tegenwoordige zeer ernstige omstandigheden nog niet voorne mens is ten spoedigste maatregelen te ne men ten einde zooveel mogelijk te verhinde ren dat door leveranties van wapens en munitie uit Nederland en Nederlandsch- Indië de oorlogen in het verre Oosten en in Zuid-Amerika worden bevorderd. BRUTALE INBRAAK OP DE BOTERMARKT. Een gat in het plafond gezaagd DIT OUDE BRANDKAST S 600 i 700 GESTOLEN, In den afgeloopen nacht heeft een zeer brutale inbraak plaats gehad in het fi liaal van de firma De Gruyter aan de Bo termarkt. De inbreker moet, als hij tenminste geen hulp van anderen gehad heeft, een gespierd man geweest zijn, die niet tegen zwaar werk heeft opgezien om zijn doel te bereiken. De man heeft zich door middel van een valschen sleutel toegang verschaft tot het onbewoonde bovenhuis boven den winkel. In de voorkamer heeft hij eerst een groot vierkant gat in den vloer gezaagd, maar toen hij zag dat hij dan in den winkel terecht zou komen (wat hij blijkbaar niet wenschte), ging hij naar de achterzijde, waar hij een nieuw gat zaagde, groot genoeg om hem door te laten. Toen hij zich door het gat liet zakken, vond hij al spoedig steun voor zijn voet op planken tegen den muur in het maga zijn, zoodat hij zonder veel moeilijkheden op den beganen grond kon komen. Hij is toen naar het vertrek aan den achterkant gegaan, waar een oude, kleine brandkast stond. De onderste helft van die kast is van hout en de bovenste van ijzer. Hij heeft de kast van haar plaats ge haald, om die naar den kelder ie dragen, maar teneinde te voorkomen, dat het geraas van het transport naar buiten zou door dringen, heeft hij de vrij lange keldertrap geheel met zakken meel en mals, tot een gewicht van elk honderd pond, belegd even als eenige van deze zakken op den vloer van den kelder vlak bij de trap. Zoo Het hij de kast naar beneden glijden. De inbreker (die bijna geen nieuweling op dit gebied geweest kan zijn) nam ook in den kelder maatregelen, om te voorkomen dat er licht door het kelderraam naar buiten zou doorstralen; hij heeft op een houten stellage onder dit raam zware zak ken meel en mais ten getale van ongeveer twaalf, boven elkaar gestapeld wat een bijzonder zwaar werk geweest moet zijn waardoor het raam geheel bedekt werd. Eerst toen heeft hij licht ontstoken om met zijn „werk" te beginnen, namelijk het openen van de brandkast. Omdat hij wel begreep dat er geld, wanneer dit eventueel aanwezig was. niet in het houten gedeelte geborgen zou zijn, begon hij aan den achter kant van den ijzeren wand gaatjes te boren, ongeveer vijftig naast elkaar in het vier kant. Toen hij daarmee klaar was, bleek het niet moeilijk meer te zijn om door middel van een ijzerzaag het vierkante stuk voor een gedeelte to verwijderen. Al deze moeite werd wel beloond, want de inbreker wist een bedrag van ongeveer f 600 a f 700 buit te maken. Vóórdat hij langs denzelfden weg verdween heeft hij eerst de geheele brandkast met meel en mais gevuld en er ook den vloer er omheen in een wijden omtrek dik mee bestrooid, om eventueelc sporen te doen verdwijnen. De inbreker moet met de situatie niet op de hoogte zijn geweest, want hij had door middel van het uitsnijden van een paai ramen en via een plat veel gemakkelijker ln het magazijn kunnen komen. Enfin, hij heeft zijn slag geslagen en de politie, die natuurlijk dadelijk met het on derzoek begonnen is. staat wel voor een moeilijke taak om hem op te sporen. Groot Japansch offensief in Jehol. Aanval met vliegtuigen, artillerie en tanks. (2e blad. Ie pag.) Directeur der Oostenrijksche Spoorwegen we gens poging tot clandestien wapenvervocr ontslagen. (2e blad. Ie pag.) Coalitie HertzogSmuts in Zuid-Afrika tot stand gekomen. (2e blad. Ie pag.) Duitschland zou nieuwe economische onder handelingen met Nederland willen voeren. (3e blad 2e pag.) In Rusland zal naar de muiterij op De Zeven Provinciën een film gemaakt worden. (3e blad 2e pag.) In de Eerste Kamer schetst de heer Wibaut zijn standpunt tegenover de muiters. (3e blad. 2e pag.) In de Eerste Kamer heeft de heer Oudegeest (s.d.) zijn financieel» plan ontwikkeld. (3e blad. 2e pag.) Pessimistische rede van mr. M. Slingenberg in de Eerste Kamer. (3e blad. 2e pag.) Het Anisterdamsche subsidie aan Dc Matro zen van Cattaro schijnt verleend te zijn nog voor de muiterij. (2e blad, 2e pag.) Brutale inbraak op de Botermarkt. Uit een brandkast 600 a 700 gestolen. i le blad. Ie pag.) Wielrennen. Het Nederlandse!»Zwitsersche koppel PijnenburgUichli wint de Zesdaag- sche van Stuttgart. (4e blad, le pag.) ARTIKELEN. ENZ. R, P.: De rechtspleging over de muiters. (le blad. le pag.) Jhr. mr. B. dc Jong van Beek en Donk: De ontwapeningsconferentie. De unificatie der legcrinrichting. (3e blad. 2e pag.) Gilbert C. Lay ton: Economische ontwapening (2e blad 3e pag.» Van onzen Londenschen correspondent: Het proces tegen Gregory, den makelaar in on derscheidingen. (3e blad, 2e pag.) Van onzen Londenschen correspondent: in drukken van dc Britsche jaarbeurs. <2e blad, le pag.) H. G. Cannegieter: Smalfilmliga. Cultuur- films. (4e blad. le pag.) K. de Jong: Uitvoering door liet Chr. Fan farecorps: „Arti et Rellgioni". (4e blad, le pag.) DE TASCHJESDIEF. EEN DAPPER AFGESLAGEN AANVAL. Donderdagavond omstreeks half negen heeft blijkbaar de taschjesdief de man die den laatsten tijd in onze stad meermalen getracht heeft aan wandelende dames tasch- jes te ontrukken weer gepoogd zijn slag te slaan. Ook nu was hij op de fiets. Gewoonlijk rijdt hij de slachtoffers achterop om in net voorbijgaan aan de dame het tasclije te ent- rukken. Nu volgde hij evenwel een andere methode. Hij had zijn flets aan de Prinsessc- kade (Bosch en Vaart) tegen een hekje gezet. Daarop trachtte hij aan de 39-jarige dienst bode A. N.. die daar passeerde haar taschje te ontrukken. Dit ging evenwel niet. Hoewol de man haar eenige slagen in het gezicht sloeg, zoodat zij een bloedneus kreeg, hield zij het taschje stevig vast en sloeg bovendien terug. De pet van den roover viel op den grond. Daar de vrouw bovendien om hulp riep was de aanvaller bang dat hij betrapt zou worden. Hij gaf daarom zijn voornemen op en verdween op de fiets. DOOR DE GLADHEID. Hedenmorgen is de 49-jarige heer A. dc B. op het Weltevredenplein in Haarlem-Noord door de gladheid van de straat gevallen Hij. brak het rechtoronderbeen. Nadat hij eerst door den Ongevallendienst geholpen was, is hij naar de Deo vervoerd. DRIE BESCHONKENEN VERONGELUKT. DRONKEN BESTUURDER RIJDT DOOR. BOXTEL. 24 Februari. Ter hoogte van het café „De Ketting" is gisteravond een met een paard bespannen kolenwagen van achteren aangereden door een auto waarvan de drie inzittenden in beschonken toestand verkeerden. Een inzittende Duitschcr, wonende te Aalst (bij Eindhoven) werd uit de auto geworpen en kwam hevig bloedend op den weg te recht. Een andere inzittende uit Valkenswaard, viel eveneens uit de auto, doch werd slechts licht gewond. De bestuurder uit Eindhoven reed met de gehavende auto door, en Het de gewonden aan hun lot over. Hij reed naar Best waar hij door de politie werd gearres teerd. De zwaarstgewonde die een schedelbreuk bleek te hebben bekomen Is ln het zieken huis to Brest opgenomen. Hedenmorgen was het levensgevaar geweken. De aangereden kolenwagen werd bescha digd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1933 | | pagina 1