HET DUITSCHE RIJKSDACCEBOUW.
LEVERINC VAN
OORLOCSTUIC.
Overgang.
Het BdauQtiiksie
5öe Jaargang Nö. 15240
VerscTiijnt dagelijks, BeEalvë op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 28 Februari 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Direct»: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN ^ek 0-25, per ruaand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post 335, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post O-72'A.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: j5 regels 1.75, elke regel meer ƒ035. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ060,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(icderen dag) 13 regels ƒ0.30. elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-, Overlijden f 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Verlies Duim f75.-, Verlies Wijsvinger f 75.-, Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN.
HET MUNTPLEIN.
ZEVENTIG „DONKER AMSTERDAMMERS"
SLAAGS.
Duitschc parlementsgebouwwaarin een felle
verwoestingen heeft aangericht.
VERDERE KORTINGEN BIJ DE
SPOORWEGEN.
Op premiën en toelagen.
TAN 20 TOT WOEDT EE VEBLAAGD.
De Personeelraad van de Ned. Spoorwegen
heeft, naar het „Leidsch Dagblad" meldt, aan
de vakorganisaties een afschrift van een brief
aan de directie gezonden, omtrent de vermin
dering van toelagen, premies en vergoedin
gen ingaande 1 April a.s.
Binnen twee weken moeten dc organisaties
hun meeningen omtrent de wijzigingen aan
den Personeelraad kenbaar maken. Ten eer
ste zal de toelage voor onderhoud eigen rij
wiel, thans bedragende f 20 per jaar, terug
gebracht worden tot f 15 per jaar. en ten
tweede zal de toelage voor onderhoud van
eigen rijwiel voor hen. die belast zijn met
het bezorgen van kennisgevingen van aan
komst en voor dit doel gemiddeld ten minste
4 uren per dag hun rijwiel gebruiken (thans
bedragende f 50 per jaar) gebracht worden
op f 35, een en ander door de aanzienlijke
prijsdaling van rijwielen en onderdeden.
De minimumpremie welke aan wachters en
wachteressen wordt toegekend voor dc be
diening van stopplaatsen en voor den ver
koop van plaatskaarten en rijwielkaarten
(thans bedragende f 2.50 per week en per post
bij uitgifte van 1000 kaartjes of minder per
maand) wordt f 1 per week Tengevolge van
het verminderde vervoer is op verschillende
stopplaatsen een zoodanige vermindering
ontstaan in het aantal verkochte plaats- en
rijwielkaarten. dat het thans geldende mi
nimumbedrag dezer premie vee! te hoog ge
acht wordt. De vergoeding voor het geschei
den leven van het gezin, thans bedragende
f 2.50 per etmaal voor ambtenaren en f 1.75
voor beambten, komt op f 2 er f 1.40 per et
maal.
De vergoeding voor zoogenaamd koffiegeld
voor personeel, dat toestemming heeft om
tusschen de oude en nieuwe standplaats heen
en weer te reizen komt van 50 op 30 cent per
dag voor ambtenaren en van 25 op 15 cent,.
De premieregeling ten aanzien van wacht-
reserves voor regelmatige bediening van
overwegen komt tot dusver hierop neer dat
aan betrokkenen per kwartaal wordt uitbe
taald f 3 wanneer in dat tijdvak geen over
tredingen zijn voorgekomen, f 2 wanneer in
dit tijdvak één overtreding heeft plaats ge
had, fl wanneer in dit tijdvak 2 overtredingen
en niets wanneer in dit tijdvak drie of meer
overtredingen hebben plaats gevonden. Vol
gens deze regeling krijgt dus een wachtores.
die per kwartaal b.v. twee malen de boomen
niet gesloten heeft bij passeeren van treinen,
toch nog 'n premie. Dit doet uit den aard dei-
zaak zonderling aan. De directie wil deze pre
mie geheel afschaffen of verminderen en
vaststellen op f 1 per maand.
Voor machinisten vervalt de rangeertoelage
voor rangeerdiensten korter clan 15 minuten.
In het algemeen zal de door de directie
voorgestelde verlaging van de toelagen, pre
mies en vergoedingen van 20 tot 94 pet. be
dragen.
Nog deze week vindt een hoofdbestuursver
gadering van de Ned. Vereenigingen voor
Spoor- en Tramwegpersoneel plaats, terwijl
ook de andere organisaties spoedvergaderin
gen zullen beleggen, waarin de voorgestelde
verlagingen besproken zullen worden.
DOOR DE TRAM EEN BEEN
AFGEREDEN.
In de Spaarndammerstraat te Amsterdam
is Maandagavond een zevenjarige jongen
door een bijwagen van lijn 5 overreden. Met
een verbrijzeld been is de jongen naar het
Wilhelminagasthuis overgebracht Hij wilde
op den motorwagen springen, doch hij greep
mis met het gevolg, dat de wielen van den
bijwagen hem over het been gingen.
De Engelsch regcering hoeft gisteren in het
Lagerhuis medegedeeld dat zij den wapen-
uitvoer naar China en Japan thans verbiedt.
Gedurende de laatste dagen protesteerden
zoowel conservatieve als liberale en labour-
bladen ertegen iz.oo gaat bet In onze Baker
mat van den Vrede niet, en onze wapen-
uitvoer is nog niet stopgezet).
Overigens blijft de vraag nog of dit Engcl-
sche re geer ings verbod iets te beteokencri
heeft, want Sir John Simon, de minister van
Buiteulandsche Zaken, maakte de beperking
..dat het embargo niet van toepassing is op
de reeds gesloten contracten, die geëerbiedigd
moeten worden".
„Geëerbiedigd" is goed. vooral tegenover
een land dat het Kellogg Pact en zijn lid
maatschap van den Volkenbond met voeten
treedt en den vrede van de gansche wereld
op het spel zet. Het is wel zeer eerbiedwaardig
wapens daaraan te leveren om er zelf duiten
uit te slaan!
Het handhaven van de loopende contrac
ten zou kunnen beteekenen, dat het hccle
embargo waardeloos is. Wat staat er in dia
contracten? Deze vraag is gelukkig door
Sir Herbert Samuel (lib.) aan de regcering
gesteld, met dc bijvoeging: „Indien zij van
dien aard zijn dat zij Japan in staat stellen
nog gedurende maanden of Jaren groote
hoeveelheden wapenen uit Engeland te be
trekken. geloof ik dat het geweten der natie
zal aandringen op stappen om een einde aan
de contracten te maken".
Een veelzeggende verklaring. Als dc En-
gelsche pers doorzet komt er hopelijk een
volledig verbod.
Over de export van oorlogstuig (..tuig" is
inderdaad het beste woord' naar Zuid-Ame
rika. waar ook nog vier landen in oorlog zijn.
heeft, de Engelsche regeering niets gezegd.Die
gaat blijkbaar vroolijk dooi
Met belangstelling wachten wij af, hoe dc
zaak verder zal loopen. Dit is zeker: In En
geland doet men er althans iets aan. Sir
John Simon deelde nog mede dat de Engel
sche regcering een onderzoek ingesteld
heeft bij een half dozijn landen, die wapenen
vervaardigen. Geen enkel definitief antwoord
word ontvangen
Het zou ook wel belangwekkend zijn te
weten, welke die zes landen zijn. En het zal
boeiend wezen, het verdere koersverloop van
de aandoelen-Vickers te volgen. De loopende
contracten, die geëerbiedigd moeten worden,
kunnen dat sterk beïnvloeden.
In Moskou zit meneer Stalin, en wacht
op zijn dag.
Er Is een eind aan Februari
En ik zeg liet zonder spijt.
Want een maand met zoo n bom-barie,
Ben ik toch maar liever kwijt.
Ha, hoe lengen reeds de dagen,
Nog een drietal weken maar
En de winter is verslagen
Door den schoonsten tijd van 't jaar.
Zie den thermometer stijgen,
Ook hij geeft den strijd nu op.
Strakjes ziet u aan dc twijgen.
Schuchter weer den eersten knop.
Laat de hemel dan nog grauw zijn
En de boomen kaal en zwart,
Spoedig zal het zonnig blauw zijn.
Zonniger ook in ons hart.
Hoor de vogels vroolijk fluiten,
Zonneschijn is meer dan schijn.
Ik krijg trek in trek naar bulten.
Waar geen enge muren zijn
Daaglijks stijgt het een paar graden
En dat kriebelt ln mijn kult.
't Jeukt me in mijn schouderbladen.
Hou mc vast, of ik bot uit.
P. GASUS.
Een zware brand heeft het inwendige van
het Duitschc Kijksdaggcboiiw gedeeltelijk
verwoest.
2c blad Ie pag. en lc blad 2e pag.)
Een 20-jarige communist, blijkbaar een Ne
derlander uit Leiden, heeft bekend den
brand tc hebben aangestoken.
(2e blad, le pag.)
Dc Koningin heeft een schilderij aangekocht
van den Haarlcmschcn kunstschilder Her
man Hcuff.
(2e blad. 3e pag.)
Kortingen bij de Spoorwegen op premiën en
toelagen.
(Ie blad. le pag.)
Hoe de muiterij op De Zeven Provinciën be
dwongen werd. Verhaal van een ooggetuige.
(2c blad. 3c pag.)
Engelsche regeering besluit tot verbod van
wapenuitvocr naar China en Japan.
(2e blad. le pag.)
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: Dc Brand in Berlijn.
(le blad, le pag.)
Vierster: Levering van oorlogstuig.
(le blad, le pag.)
C. G. B.: In het spoor van Gustav Wasa.
(3e blad, 2e pag.)
J. B. Schuil: Het tooneel: Peggy m'n kind,
door het Sehouwtoonerl.
(3c blad 2c pag.)
Schaak- en Damrubriek.
(3e blad, 3e pag.)
Bridgcrubrick.
(3e blad, 3e pag.X
HAARLEM, 28 Februari.
De Brand in Berlijn.
Met afkeer en ontsteltenis zal vandaag de
geheele wereld kennis nemen van de nieuwste
misdaad, in Berlijn gepleegd. Door brandstich
ting is het prachtige gebouw van den Rijks
dag grootendeels vernietigd. Er zit nog veel
verwards in de berichten, maar dat de Kom-
munistische Partei Deutschland meer van de
zaak afweet schijnt wel vast te staan. Het ligt
trouwens voor de hand, want wie anders zou
den het in hun hersens kunnen halen een
dergelijk gebouw te vernietigen? Van een
groot complot is zeker sprake. Dat blijkt uit
het feit dat het heele gebouw met „brand
haarden" was volgestopt. Wonderlijk doet het
daarbij aan dat de communiqués van den
officiëelen Pruisischen persdienst (minister
Goering, nationaal-socialist' vermelden, dat
uit de vondsten in het Karl Liebknecht Haus
al gebleken was dat men dergelijke aanslagen
op openbare gebouwen bex-aamde. en dat deze
brand het sein tot den burgeroorlog had moe
ten zijn. Dit is niet zeer duidelijk. Men zou
eruit moeten afleiden, dat minister Goering's
politie haar voorzorgsmaatregelen al heel
slecht getroffen heeft.
De eerste gearresteerde was een Hollander,
die van der Luppe of van der Lubbe schijnt
te heeten, twintig jaar oud is en bekend heeft
dat hij „de brandstichter" is. Er zijn natuur
lijk veel meer schuldigen dan alleen dit min
derjarige individu. Dat hij een Hollander is
moge ons onplezierig aandoen, maar niemand
met een grein redelijk verstand zal ons land
daarvoor aansprakelijk kunnen stellen. Misda
digere vindt men overal ter wereld, en vaak
vertoeven zij buiten hun land. Er bestaan
veelal goede redenen voor. Overigens kent het
Kamerlid L. de Visser dezen jongen niet, en
zegt dat hij geen lid van de Néderlandsclie
communistische party is. Nu, misschien niet,
misschien wel. Onwillekeurig stelt meia zich
de vraag of het Kamerlid L. de Visser het zou
erkennen, als hij wel lid was. Ex-kent een de
zer heeren eenige moreele verplichting, om
ons de waarheid te vertellen?"
Wat de mededeelingen van den Pruisischen
pex-sdienst betreft, schijnt eenige reserve ge
boden. Nog nimmer hebben wij officieel
nieuws in zulk een meeting-stijl ontvangen, en
de uitlatingen omtrent de samenwerking van
socialisten met communisteiT "klinken zeer
onwaarschijnlijk. Voorshands komt het mij
ondenkbaar voor dat een zoo gematigde par
tij. als die der Duitsche socialisten zich tot
medewerking aan zulk een misdaad zou heb
ben geleend. Dit riekt erg naar verkiezings
propaganda van den heer Goering. Ik kan
het niet gelooven.
De beestachtigheid van de daad zelf her
innert aan den oorlogstijd, toen ook de
schoonste architectonische en andere kunst-
wex-ken maar stomweg en bruutweg vernie
tigd werden. Met het verschil, dat Duitsch-
land nu xtiet irx ooi-log is, en dat dus oor
logspsychosen hier ook buiben staan.
Bij de verkiezingen zau deze zaak de Kommu-
nistische Partei geen goed doen. Men zou
dus geneigd zijn het misdrijf als een groote
stommiteit bovendien te beschouwen, ware
er niet de mededeeling dat deze brand het
sein tot den burgeroorlog, of tot de revo
lutie althans, had moeten zijn. Iets derge-
lijks dus als de verwoesting van de Bastille
in 1789. Dat schijnt, in dit verband, de eenige
aannemelijke verklaring van dit dolzinnige
misdrijf.
Het Rijksdaggebouw is geburende de
laatste jaren heel weinig gebruikt, gezien de
methode van vele opeenvolgende regeeringen
om alle nieuwgekozen Rijksdagen na enkele
dagen naar huis te sturen.
R. P.
POGING TOT INSLUIPING.
Maandagavond deed de bewoonster van het
perceel Hasselaersplein 33 bij de politie aan
gifte, dat een ruitje van de deur ingedrukt
was. De dader kon echter de deur niet ope
nen, omdat zij met het nachtslot en boven
dien met een ketting gesloten was.
Men zij gewaarschuwd!
NACHTELIJKE VELDSLAG OP
STELLING.
Wat Haarlem aan Haar-
lemmerliede c.a. moet betalen.
i 70.000 PLUS 9.000 AAN BENTE.
De beslissing van Gedeputeerde Staten
van Noord-Holland over de vraag wat Haar
lem aan de verkleinde gemeente Haarlem-
merliede en Spaarnwoude moet betalen voor
het verlies aan belasting-ontvangst inge
volge de annexatie van 1927, is door de Kroon
goedgekeurd.
Het verlies dat Haax-lemmerliede c.a. ge
leden heeft is voor het eerste jaar geschat
op f 12.800.
Haarlem moet een afloopende schadeloos
stelling betalen, die als
volgt is bepaald:
le jaar
f 12.800
2e jaar
f 11.520
3e jaar
f 10.240
4e jaar
f 8.960
5e jaar
f 7.680
6e jaar
f 6.400
7e jaar
f 5.120
8e jaar
f 3.840
9e jaar
f 2.560
10e jaar
f 1.280
In totaal dus
f 70.400
De eerste storting had evenwel reeds
1928 betaald moeten zijn. de tweede in 1929,
enz. Over de achterstallige betalingen moet
Haarlem bovendien een rente van 5 pet. be
talen. Er komt dus nog een kleine f 9000 aan
rente bij.
Het gemeentebestuur van Haarlemmeiiiede
c. a. had het verlies op f 14.019.86 gex-aamd.
Voor een zeer groot deel hebben Ged. Staten
en de Kroon dus Haax-lemmerliede c.a. in
het gelijk gesteld. Het gemeentebestuur van
Haarlem stelde zich indertijd op het stand
punt, dat HaaxTemmerliede c.a. geen schade
aan belasting-ontvangst door de annexatie
geleden had.
Er hangt thans tusschen Haax-lem en Haar
lemmei'liede nog de quaestie van de betaling
van de overgenomen belastingen. De gemeen-
tex-aad van Haax-lemmerliede is zooals men
weet van de daarover gevallen beslissing in
hooger beroep gegaan. 2 Maart wordt deze
zaak behandeld voor den Raad van State.
Deze quaestie loopt evenwel over een bedrag
van slechts f 5000 a f 6000.
De schadeloosstelling
aan Heemstede.
Ged. Staten hebben thans ook hun beslis
sing genomen over de vraag wat Haarlem
aan Heemstede zal moeten betalen inge
volge art. 22 dér AnneXatie-wet (verlies aan
belasting).
Deze moet evenwel nog door de Kroon
bekrachtigd worden.
Ged. Staten hebben hun besluit niet aan
de betrokken gemeentebesturen medegedeeld
om te voox-komen. dat over hun voorstel op
nieuw door Haarlem en Heemstede gedebat
teerd zou worden.
Er wordt dus gewacht op de beslissing van
de Kroon.
VIER ARBEIDERS IN DE
SCHELDE VERDRONKEN.
ANTWERPEN, 27 Februari. (V. D.) Heden
avond te ongeveer half vijf is bij het meeren
van het s.s. „Maiumbe" van de Cie. Maritime
Beige, aan den drijvenden aanlegsteiger te
Hemixem bij Antwerpen, een ernstig onge
luk gebeurd, dat aan vier personen het leven
heeft gekost.
Ten gevolge van de giertij, is een kabel,
waarmede een der drijvende pontons aan
den wal vastgemaakt was, gebroken. De pon
ton werd door den stroom medegesleui-d. De
brug, die er op rustte brak middendoor. 12
arbeiders die zich er op bevonden, kwamen
in de Schelde terecht. Een motorboot snelde
onmiddellijk te hulp en wist verschillende
drenkelingen op te pikken. Vier man zijn
verdronken.
Een blik in vogelvlucht op het monumentale
brand, uit kwaadwilligheid gesticht, groote
Rijksdaggebouw te Berlijn
in brand gestoken.
Maandagavond is braxxd ontdekt in
het gebouw van den Duitschen Rijks
dag aan den Platz der Republiek te Ber
lijn. De brand bleek te zijn aangesto
ken na zorgvuldige voorbereiding. In
het gebouw werd een ongeveer 20-
jarige jonge man gevoxrden. volgens zijn
pas de Nederlander Van der Lubbe uit
Leiden, die bekend heeft den bx-and te
hebben gesticht. De communistische
partij, die juist in het gebouw verga
derd had, wordt verdacht hierin achter
hem te staan.
Deswege zijn meer dan 100 communis
tische leiders gearresteerd. Volgens de
Rijksregeering heeft men in het Karl
Liebknechthuis een uitgebreid terreur-
plan ontdekt, waarop vele brandstich
tingen voorkwamen, die het sein tot
revolutie moesten worden. Alle marxis
tische bladen zijn verboden. Ook het
Vorwaertsgebouw der sociaal-democra
ten is bezet, welke bezetting later is
opgeheven. In tal van steden is de politie
tegen communisten opgetreden.
Aan de blussching nam een ontzag
gelijk aantal brandweerwagens deel.
Minister Goering nam zelf de leiding.
Hitler en Von Papen waren aanwezig.
Niemand werd tot het gebouw toegela
ten. De schade blijkt millioenen te bedra
gen. Het gebouw was niet verzekerd.
Er zal een nieuwe noodverordening
uitgevaardigd worden, die diep in de
pex-soonliijke vrijheid ingrijpt.
In den afgeloopen nacht na het sluiten der
café's, omstreeks kwart over eenen, is het op
het Muntplein te Amsterdam tot een vecht
partij gekomen tusschen een groot aantal
bewonex-s, mannen en vrouwen, van donker
Amsterdam. Wat de aanleiding betreft, met
zekerheid staat nog niets vast, vermoedelijk
echter 'heeft een der vrouwen een aanklacht
tegen een der mannen ingediend. Binnen
kortexx tijd was een zeventigtal heeren en da
mes met elkander slaags, zoodat het geen
verwondering behoeft te wekken, dat de eene
agent, die daar op post was niet voldoende
was om de gemoederen tot kalmte te bren
gen. Spoedig was versterking aanwezig van
liet bureau Singel, die onder leiding van een
brigadier met behulp van sabel en gummi
stok al spoedig een einde maakte aan de al
te rumoerige argumentatie der in conflict
zijnde partijen. Er werden rake klappen uit
gedeeld. en al heel gauw stoven de vechten
den naar alle kanten heen. Trouwens ook on
derling was men niet zachtzinnig opgetreden.
Toen de politie nl. arriveerde, had een der
heeren i'eeds een zoodanige afstraffing van
een tegenstander gekregen, dat hij bewuste
loos op den grond was gevallen. De man
werd door don G. G. en G. D. naar het zie
kenhuis vervoerd, waar echter bleek, dat zijn
toestand opneming niet noodzakelijk maakte,
zoodat hij na tc zijn bijgekomen huiswaarts
kon trekken. Op het Muntplein was inmid
dels dc rust weergekeerd.
In ons vorig nummer hebben we medegedeeld, dat de twee vroegere Haarlemmers A. G.
Aukcs en B. J. A. Herwijer een reis van Java naar ons land grootendeels per motor hebben
gemaakt. Op bovenstaande afbeelding dc twee ondernemende heeren: links A. G. Aukes,
rechts B. J. A, Hcrwyer,
DE ANNEXATIE-SCHADELOOS-