Bij Ruwe Handen Purol
Na de brandstichting in het
Rijksdaggebouw.
JiÉilP -JL
VICTORIA-WATER
HAARLEM'S DAGBLAD
WOENSDAC 1 MAART 1933
TWEEDE BLAD
Noodverordening tegen het Communistische gevaar.
Nieuwe onthullingen en arrestaties.
Communisten voor den brand
verantwoordelijk gesteld.
Marinus van der Lubbedie den brand in het
Rijksdag gebouw gesticht heeft.
De Rijksregeering heeft Dinsdag besloten
een noodverordening uit te vaardigen tot be
scherming van Volk en Staat, welke de
Rijksregeering vérgaande volmachten geeft.
Bij paragraaf 1 worden tot verweer tegen
communistische daden van terreur de arti
kelen van de Rijksgrondwet, welke betrekking
hebben op de waarborging der persoonlijke
vrijheid, de persvrijheid, de vrijheid van ver
gadering, huiszoekingen en in beslag nemin
gen. buiten werking gesteld.
Paragraaf 2 bepaalt dat de Rijksregeering
de bevoegdheden der opperste landsautoritei-
ten in zooverre tijdelijk kan waarnemen als
in een land niet de maatregelen getroffen
zijn tot herstel van de openbare veiligheid en
orde.
Op grond van deze bepaling kan de regee
ring de uitvoerende macht in de landen op
zich nemen.
In verdere artikelen van de verordening
wordt bedreigd met gevangenisstraffen, subs,
hooge geldboeten, degene, die geen gevolg
geeft aan sommaties de orde en rust te her
stellen. Met den dood wordt gestraft degene
die hoogverraad pleegt, giftmengt, brand
sticht. aanslagen op spoorlijnen e.d. pleegt.
Met den dood of tuchthuisstraf wordt ge
straft hij die opwekt tot het dooden van den
Rijkspresident of leden der regeering, even
eens degene die zulk een daad zou bedrijven,
voort degene die tot ernstig oproer opruit,
met het wapen in de hand wordt gearres
teerd, vrijheidsberooving pleegt om zich po
litieke gijzelaars te verschaffen.
De regeering verklaart dat door deze ver
ordening de verkiezingsstrijd niet zal worden
belemmerd, doch dat met het oog op het
groote gevaar, dat bestaat met alle middelen
moet worden opgetreden.
De Rijkspresident heeft Dinsdagavond de
door het kabinet voorgestelde verordening
tot bescherming van Volk en Staat ondertee
kend. De verordening treedt daarmede direct
in werking.
„Matelooze communistische
terreur".
De officieele Pruisische persdienst meldt:
Het ministerie van binnenlandsche zaken
van Pruisen deelt mede, in verband met de
noodverordening van de rijksregeering tegen
het communistische gevaar van heden, dat
daarin voor vele misdaden bijzonder zware
straffen worden vastgelegd om motieven van
een volkomen bewezen groot en acuut gevaar.
Door een onmenschelijk uitgedacht en zorg
vuldig voorbereid systeem van matelooze
communistische terreur zou Duitschland in
den chaos van het bolsjewisme moeten wor
den gestort. Moordaanslagen op de verschil
lende leiders van volk en staat aanslagen op
spoorwegen, vitale bedrijven en openbare
gebouwen, vergiftiging van heele groepen
speciaal gevreesde personen en het gevangen
nemen van gijzelaars, van vrouwen en kinde
ren van op den voorgrond tredende mannen
moest vrees en ontzetting over het volk bren
gen en lederen wil tot tegenstand van de bur
gers verlammen.
De commissaris van het rijk voor het Prui
sische ministerie van binnenlandsche zaken
zal binnen zeer korten tijd de documenten
publiceeren, waaruit de noodzakelijkheid van
alle genomen maatregelen blijkt. Er moet al
leen nog een schifting worden toegepast van
het buitengewoon omvangrijke materiaal en
nog een laatste onderzoek met het oog daar
op. dat door de publicatie de veiligheid van
den staat niet nog meer in gevaar mag wor
den gebracht.
Lchmann ftussbueldt
gearresteerd.
BERLIJN. 28 Februari Met betrekking
tot. den brand in het Rijksdaggebouw komen
d" bladen met verdere bijzonderheden. Er
w.nden steeds weer nieuwe namen bekend
van personen die gearresteerd zijn.
Zoo is de vermaarde pacifist en atheïst
Lehmann Russbueldt. de stichter der Liga
vor Menschenrechten. wien onlangs zijn
buitenlandsche pas is ontnomen, gearresteerd
Voorts behoort tot de gearresteerden de
schrijver Egon Erwin Kisch. zoomede de
afgevaardigden Kaspar Scholem. Schubring
en de redacteur der Rote Fahne, Schneller en
Ludwig Renn.
Bizonder opmerkelijk wordt geacht dat de
chauffeur van een taxi-auto, welke in de
omgeving van het Rijksdaggebouw par
keerde, in de middaguren een Nederlandsche
auto heeft gezien. Deze auto is geen luxe
wagen, maar een van verouderd model.
Voorts wordt gemeld, dat een ruit is in
geslagen van een ruimte, welke in het ge
heel niets met den brand uitstaande heeft.
De gearresteerde Nederlandsche commu
nist, Van der Lubbe, is na een urenlang
verhoor uitgeput. Hij is naar de politie-
gevangenis overgebracht,, waar hij in slaap is
gevallen.
De geheele Schupo en Crimineele politie
is gealarmeerd. De hulppolitie zou zijn op
geroepen.
Communistische plannen
voor gewelddaden.
BERLIJN, 28 Februari Naar de poli
tieke politie ter oore is gekomen, zou de
communistische partij voornemens zijn op
den dag der Rijksdag verkiezingen, althans
op den dag tevoren of er na overvallen
te plegen op leden van nationale organi
saties, in het bizonder van S.A. en S.S. en
daarbij eventueel bewapende leden dezer
organisaties zonder pardon door gebruik
making van geweld van wapenen onschade
lijk te maken. De geheele actie zou aldus
worden doorgevoerd, dat de aanstichters zoo
mogelijk niet als communisten zouden wor
den erkend. Patrouilleerende politiebeamb
ten zouden door bedreiging met schietwape
nen gedwongen worden hun schietwapenen
af te geven. Van politiewege zijn de noodige
maatregelen getroffen.
Torgler schuldig
verklaard.
BERLIJN, 28 Februari (V.D.) De ver
ordening tot bescherming van Volk en
Staat is uitgevaardigd na het rapport dat
Rijksminister Goering Ditasdag in de kabinets
zitting heeft uitgebracht betreffende het bij
de communisten ontdekte materiaal. Dit
materiaal zou het bewijs hebben geleverd,
dat de communisten geheel systematisch
daden van terreur voorbereidden. De re
geering is tot de overtuiging gekomen, dat
deze acties voor staat en volk een ontzaglijk
gevaar vormen, waarom besloten werd direct
handelend op te treden. Bij de in de kelders
van 't Karl Liebknechthuis gevonden docu
menten bevinden zich o.a. plannen voor de
aanhouding van gijzelaars en wel van vrou
wen en kinderen van zekere persoonlijk
heden. De plannen zouden voorts nauw
keurige aanwijzingen bevatten voor brand
stichtingen in openbare gebouwen en in
lichtingen bevatten betreffende terroristische
groepen, welke op bepaalde plaatsen zouden
worden opgericht.
MPt de brandstichting in den Rijksdag is
onomstootelijk het bewijs geleverd, aldus
wordt verklaard, dat de communistische
Rijksdagafgevaardigde! Torgler, zich met
den gearresteerden brandstichter, zoomede
met eenige andere personen gedurende eenige
uren in het Rijksdaggebouw heeft opge
houden. Dat de overige brandstichters niet
gepakt konden worden, komt, naar de mee
ning der bevoegde instanties, doordat zij
ontkomen moeten zijn door de onder-de-
grondsche verwarmingsleidingen, welke leiden
naar het paleis van den Rijkspresident. Het
rapport van Goering bevestigt voorts dat
twee personen in het gebouw zijn gearres
teerd, die hebben getracht te telefoneeren en
de brandstichting te doen voorkomen als een
daad van Rijksminister Goering. Bij het ver
hoor dezer beide personen zou, volgens het
rapport van Goering gebleken zijn dat zij in
relatie staan met de SiP.D. en de sociaal
democratische- pers.
Het onderzoek duurt voort.
Het oordcel van Moskou.
De arrestatie der leiders van de' K. P. D.
te Berlijn heeft, te Moskou groot opzien ge
baard. Het wordt daarbij niet verheeld, dat
de illegale leiding der partij, nog vrij uit
gaat.
De communistische organisaties in Duitsch
land staan thans voor een groote verant
woordelijkheid. De a.s. politieke gebeurte
nissen moeten ten gunste van de K.P.D. uit
vallen. Men is evenwel van meening dat de
slag tegen de leiding der K.P.D. bij de a.s.
Rijksdag verkiezingen een stemmenverlies
ten gevolge zou kunnen hebben.
Alle lokalen der K.P.D. in Berlijn
gesloten.
BERLIJN, 28 Februari. De politiepresi-
dent heeft op grond van paragraaph 14 van
de politieverordening van 1 Juni 1931 in het
belang der openbare veiligheid en orde be
paald. dat het sluitingsuur voor openbare ge-
1NGEZONDEN MEDEDEELINGEN i 60 Ct». per regel.
legcnheden tot nader order middernacht zal
zijn.
De persafdeeling van het Berlijnsche po-
litiepresidium deelt mede. dat Dinsdag in den
loop van den middag op bevel van den poli-
tiepresident alle lokalen der K.P.D. in het
district Berlijn zijn gesloten.
Naar V.D. van het politiepresidium te Stet
tin verneemt is de tegen Dinsdagavond door
de sociaal-democraten belegde verkiezings
vergadering. waar de vroegere president van
den Rijksdag, Loebe, zou spreken, verboden
wegens het opleveren van gevaar voor de
openbare veiligheid
Hakcnkreuz-vlag op Karl Lieb
knechthuis geheschen.
BERLIJN, 28 Februari (V.D.' De „An-
griff" meldt: Vanavond tegen half zeven
werd op het Karl Liebknechthuis de Haken-
kreuz-vlag geheschen. Een S-A.-stormtroep
stond aangetreden voor het gebouw. De
stormleider wees in een korte toespraak op de
beteekenis van dezen dag en verklaarde, dat
met het hijschen van de Hakenkreuzvlag op
het Karl Liebknechthuis het werk van Horst
Wessel in vervulling is gegaan.
Mededeeling van de C.P.H. over
Van der Lubbe.
De Duitsche pers geeft het signalement van
een v. d. Lubbe die te Leiden heeft gewoond
en die beschuldigd wordt het gebouw van den
Rijksdag te Berlijn te hebben in brand gesto
ken. Medegedeeld wordt, dat hij lid zou zijn
van de Communistische Partij Holland
De C.P.H. deelt ons mede. dat een zekere
van der Lubbe een tijd lang lid is geweest
van den Communistischen Jeugdbond en van
de C.P.H. te Leiden. Bijna twee jaar geleden
onttrok hij zich door bedanken aan royement,
dat door zijn optreden onvermijdelijk was
geworden. Sedert dien heeft hi] de C.P.H. op
allerlei wijzen door verwarring stichtend op
treden. bestreden.
Eind 1931 heeft hij nog in Enschedé gedu
rende de textielstaking de C.P.H. en de sta
kingsleiding bestreden.
Het signalement uit de Duitsche persberich
ten komt echter niet overeen met dat van
bovenbedoelden persoon. Een van der Lubbe,
die beantwoordt aan dit signalement, is ons
niet bekend.
Nog andere misdadige plannen
van Van der Lubbe.
De ..Berliner Lokalanzeiger" meldt, dat de
gearresteerde dader van de brandstichting in
het Rijksdaggebouw, van der Lubbe. bekend
heeft ook nog een poging te hebben gedaan
het Berlijnsche raadhuis in brand te steken.
Zaterdagavond tegen 9 uur had hij een ven
ster, dat toegang gaf tot de woning van den
machinist, opengemaakt en een brandende
vuurmaker naar binnen geworpen. De machi
nist had spoedig daarop in een hoek de smeu
lende massa met een emmer water gebluscht.
Nederlanders betuigen hun ver
ontwaardiging.
BERLIJN. 28 Febr. (V.D.) Het bestuur
van de Vereenlging van Nederlandsche
Staatsburgers ..Hollandia" te Berlijn heeft
het volgende telegram gezxmden aan Rijks
president Von Hindenburg:
..Diep verontwaardigd over den misdadigen
aanslag op het Riiksdaggebouw spreekt de
Vereeniging van Nederlandsche Staatsbur
gers „Hollandia" te Berlijn haar oprechte
deelneming uit en betuigt haar sympathie
met het Duitsche volk".
Minstens tien daders.
Tot dusverre heeft het onderzoek naar de
brandstichting in het gebouw van den Rijks
dag uitgewezen, dat alleen reeds voor hel
aandragen van het ontstekingsmateriaal
minstens 10 personen vereischt waren. Het
staat buiten twijfel, dat de brandstichters
zoo volkomen met alle bijzonderheden van
het groote gebouw op de hoogte zijn geweest,
dat slechts een jarenlang ongehinderd ver
keer een zoo groote vertrouwdheid met alle
vertrekken kan opleveren. In dit verband
bestaat dan ook ernstige verdenking '.egon
de afgevaardigden van de Communistische
partij, die vooral in den laatsten tijd veel
vuldig om de meest verschillende redenen in
den Rijksdag bijeenkwamen.
Het onderzoek heeft uitgewezen, dat drie
ooggetuigen eenige uren voor het uitbre
ken van den brand den gearresteerden Ne
derlandse hen dader in gezelschap van Torg
ler en Koenen in de gangen van den Rijks
dag hebben gezien. Een vergissing in dezen
acht men uitgesloten. Daar verder de ingang
voor de afgevaardigden van den Rijksdag om
8 uur des avonds wordt gesloten en de com
munistische afgevaardigden Torgler en Koe
nen zich om ongeveer half negen hun klecrcn
op hun kamer hebben laten brengen, waarna
zij eerst tegen 10 uur door een anderen uit
gang het gebouw hebben verlaten, bestaat
ernstige verdenking tegen deze beide com
munisten. In dien tijd is de brand nl. aange
stoken.
Uitbreiding der actie tegen K.P.D.
en S. 1'. D.
BERLIJN. 28 Februari (V.D.) Uit het
geheele Rijk komen berichten binnen van
huiszoekingen bij K.P.D. en S. P. D. waarbij
tal van documenten en brochures in beslag
Van dc fraaie zittingszaal bleef weinig meer dan rookende puihhoopen over.
zijn genomen. Voorts wordt gemeld, dat eeni
ge personen zijn gearresteerd, terwijl uit eer.
groot aantal plaatsen wordt gemeld, dat
hulppolitie in dienst is genomen.
S.A.P.-lcider gearresteerd
BRESLAU. 28 Febr i.V.D.> Naar wij uit
betrouwbare bron vernemen, is Dinsdag de
leider der Breslausche Socialistische Arbei
derspartij. Dr. Eckstein gearresteerd. Be
treffende de motieven bon niets worden me
degedeeld.
Goering en Hitler voor de radio.
Rijksminister Goering zal heden Woens
dagavond om half acht in opdracht van de
Rijksregeering het woord voeren voor alle
Duitsche zenders over de noodverordening
van de rijksregeering van heden tegen 't com
munistische gevaar.
De Rijkspropagandaleiding der N.S.D.A.P
deelt mede. dat in verband met de brand
stichting in het Rijksdaggebouw en de ont
dekte omwentelingensplanuen der K.P.D.
Rijkskanselier Hitier Donderdagavond om
halfnegen voor de microfoon zal spreken over
het „Wereldgevaar van het bolsjewisme".
Genève.
Clausule der politieke com
missie tegen het gebruik van
geweld.
Dinsdagochtend is naar Reuter uit Genève
verneemt een comité uit de politieke com
missie van de ontwapenings-conferentie bij
eengekomen. ten einde te spreken over de
formuleering van de clausule, welke betrek
king heeft op het niet gebruiken van geweld.
De door het comité aangenomen formule,
welke thans aan de politieke commissie zal
worden voorgelegd, luidt als volgt: ..Ten ein
de dc ontwapening te bevorderen, den geest
van vertrouwen onder de volkeren te ver
sterken en nadrukkelijk het gebruik van ge
weld onder alle omstandigheden te verbie
den, zooals het Verdrag van Parijs den oor
log verbiedt, bevestigen de regeeringen op
nieuw. dat zij in geen geval naar geweld zul
len grijpen, als werktuig van de nationale
politiek."
Deze verklaring komt overeen met de over
eenkomst van de vijf groote mogendheden,
welke deze op 11 December hebben gesloten
De verplichtingen van het KeUoeg-pact wor
den in zooverre uitgebreid, dol thans nadnik-
keliik wordt verklaard, dat geweld ook als
middel van de nationale politiek wordt ver
boden.
Amerika.
Een onderhoud Huil
Roosevelt over de
schuldenregeling
Coraell Hull, die Stirason na Roosevelt's
bewindsaanvaarding als minister van Bui
tenlandsche Zaken zal opvolgen, heeft, naar
Reuter uit Washington meldt, een onderhoud
gehad met den Franschcn gezant te Washing
ton. Claudel. Naar in verband met deze ge-
dachtenwisseling uit officieele bron wordt
vernomen, zou Roosevelt bereid zijn. kennis
te nemen van de Fransche opvattingen in
zake een nieuwe regeling der oorlogsschul
den.
Voorts hebben Hull en de Brltsche gezant
te Washington, Lindsay, memoranda gewis
seld. waarbij door Huil cfe kwestie der oor
logsschulden aan die der douanetarieven
werd gekoppeld
Ingrijpende maatregelen van
Roosevelt tot sondering van
het bankwezen verwacht.
De regeering Hoover en de regeering Roose
velt doen wanhopige pogingen om de finan-
cieele golf van wantrouwen tegen te gaan. Dc
Financial Reconstruction Corp. maakt be
kend, dat zij alle middelen gebruikt om het
banksysteem, dat het hard te verantwoorden
heeft, te helpen.
Na langdurige conferenties tusschen Mills
en Woodin, verluidt, dat 9e regeering Roose
velt een inflatie en andere radicale maatre
gelen verwerpt en tracht door draconische
maatregelen de staatsbegrooting sluitend t.e
maken.
Naar voorts verluidt zal Roosevelt bij zijn
ambtsaanvaarding een boodschap publicee
ren. waarin hij een grootsch wederopbouw-
program voor het herstel van het financieele
vertrouwen zal bekend maken. Het is mo
gelijk dat het congres reeds twee weken na
de presidentswisseling in een bijzondere zit
ting zal bijeenkomen.
De bondsstaten Delaware en Ohio en Penn
sylvania hebben decreten afgekondigd, waar
door dc bankinstellingen gemachtigd worden
uitbetalingen naar eigen goeddunken te limi
teeren.
Engeland.
Opzienbarende arrestatie van
vier financiers.
Do arrestatie van Martin Colcs Harman,
een bekend financier, en drie leden van den
Raad van Bestuur van Chosen Corporation,
d.w.z. B. F. Conigave. H. II. Pounds en E. G.
Changcat heeft groote sensatie gewekt in de
financieele kringen te Londen. Ieder der ge
arresteerden is op vrije voeten gesteld tegen
een cautie van 2000 pond sterling. Morgen
zal de zaak voor de rechtbank komen.
Frankrijk.
Mexico staat het eiland
Clipperton aan Frankrijk af.
De nieuwe Mexicaansche gezant te Parijs,
Castillo Nagera, heeft, naar Reuter meldt,
verklaard dat het rotseiland Clipperton in
den Stillen Oceaan. 670 mijl van de Mexi
caansche kust, definitief door Mexico aan
Frankrijk zal worden afgestaan.
Deze door de Mexicaansche commissie voor
Buitenlandsche Zaken genomen beslissing
behoeft nog slecht dc ratificatie der Wet
gevende Vergadering.
In 1908 werd dc koning van Italië aange
wezen om als scheidsrechter op te treden in
dc strijdvraag om het bezit van het eiland,
doch In Februari 1931 gaf hij pas een be
slissing.
Het eiland, dat genoemd is naar den bc-
ruchten Engelschen zeeroover. John Clipper-
ton, is Mexico's ccnig koloniaal bezit. In 1858
clsehten de Fransehen het bezit van het-
ciland op: in J897 werd het bezet door
Amerika en daarna door een Mexicaansche
kanonneerboot opgeëlscht door Mexico, dat
het thans definitief aan Frankrijk wil af
slaan.
Italië.
Een onderhoud Hitier
Mussolini?
Volgens de correspondent van de Petit
Parisien te Genève zullen Hitler en Mussolini
een onderhoud hebben tusschen 20 en 25
Maart, vermoedelijk tc Rome.
Natuurlijk zal dit onderhoud slechts plaats
hebben, aldus dc correspondent, indien de
verkiezingen in Duitschland een voor Hitier
gunstig verloop hebben.
Japan.
Het Britsche uitvoerverbod
van wapenen.
Reuter meldt uit Tokio:
Het bericht van het verbod van wapen uit
voer naar China en Japan door Engeland,
heeft hier weinig indruk gemaakt.
Japan heeft voldoende voorraad en de
eigen wapenindustrie is voldoende omwik
keld om voorloopig aan de behoeften te vol
doen, zoodat Japan niet ernstig wordt getrof
fen. Indien echter dit verbod alleen Japan
zou hebben gegolden, zou de publieke opinie
ernstig verontwaardigd zijn geweest.
China.
Japansche colonnes stuiten op
heftigen tegenstand.
Dc provincie Jehol. het Chinccsch-Japanschc
gevcchtsfront.
Volgens Japansche mededeelingen rukken
dc Japansch-Mandsjoerijsche legerscharen In
vijf colonnes over het geheele front van Jehol
op. Hot offensief van de Japansche troepen
ten Zuid-Westen van Tsjaojan is tot -.taan
gekomen door hardnekkigen tegenstand in
de streek bij Tsjamaotsjan. Er zijn verster
kingen derwaarts gezonden.
Volgens Chincesche berichten handhaven
dc Chineesche strijdkrachten hun stellingen
in de linie Tsjaojan ondanks de lievige aan
vallen der Japanners. Het Chincesche opp: r-
bevel heeft besloten ernstige» tegenstand te
bieden te Tsjifin. Linkan en Tsjente. Volgens
dezelfde berichten zou een brigade Mand-
sjoerijschc troepen van 5000 man zijn over-
geloopen naar dc Chlneezen.
Wordt China van buiten af
geadviseerd
Te Dairen heeft men den indruk, dat uit rie
wijze van strijden der Chlneezen blijkt, dat
zij dc adviezen van buitenlandsche militaire
raadgevers opvolgen. Van Chincesche zijde
wordt gemeld, dat de Japansche opmarsch
definitief tot staan is gebracht, zoodat men
in de eerstvolgende dagen bloedige en verbit
terde gevechten verwacht. Gelijk tot dus
verre steeds het geval was gaat ook thans
iedere nieuwe Japansche aanval gepaard met
een geweldig luchtbombardement.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
OBEf|LAHN9?CIN
NATUURLIJK BRONWATER
NEDERLANDSCHE MIJ. opttrichl 1887
AGENDA.
Heden:
WOENSDAG 1 MAART
Gemeentelijk Conrcrtgebouw; Voordracht
oefening vloollcerlingcn van J. C. Tuin.
7.15 uur.
Rcmonstranlsche Kerk: Dr. W. Banning
over: „Dc strijd voor dc democratic'8.15 u.
Gebouw St. Jozcfsgczcllcn, Jansstraat 59:
Volkszangavond.
Palace: Onder valsche vlag. Tooncel: „2
WlUards'. 7 en 9.15 uur.
Luxor Sound Theater: Een auto en geen
geld; en De vroolijke bandiet. 8.15 uur.
Rembrandt Theater: Ich will nicht wissen
wer du bist. Tooneel: 6 Maschinos. 7 en
9.15 uur.
DONDERDAG 2 MAART
Stadsschouwburg: N.V. Het Schouwtooneel
..De Doofpot".
Bioscoopvoorstellingen.
Teyler's Museum. Spaarnc 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve Maan
dags, toegang vrij.
