Eilacie.
DE BANKCRISIS IN
AMERIKA.
Het BetakQeiiksèe
50e Jaargang No. 15247;
VerscEijnt 3agelijKs, EeKaTve op Zón- ën Feë«f3ageri
Woens3ag 8 Maart 1933
HAARLEM S DAGBLAD
P- W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENI EN p^. week q25, per maand l.l'O, per 3 maanden
'f325, franco per post 3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
iper weck 7*0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post f 0-72Vz.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 O Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTlëNj3 regels 1.75, elke regel meer 0.-35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(lederen dag) 1—3 regels ƒ0.30, elke regel sneer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Verlies Duim f75.-, Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, Maart.
De Oorlog in de Lucht.
Er is een oude roman van H. G. Wells on
der dezen titel. Het boek verscheen jaren vóór
1914, en 111 dien tijd maakte het den indruk
van een wilde fantaisie. Onlangs viel het mij
nog eens in handen. Wells' profetische geest
blijft bewonderenswaardig, maar wat wilde
fantaisie scheen schiet nu ver tekort bij de
werkelijkheid, bij de voorbereiding van den
oorlog-in-de-lucht die thans plaats heeft. De
stijging der aandeelen van Vickers, Creusot,
Skoda enz., gestimuleerd door de drie oorlo
gen die door zes staten, alle Volkenbonds
leden, gevoerd worden, heeft Europa nog wat
dichter bij de verwezenlijking gebracht. 1-Iet
gaat best met de munitiefabrieken. De Groote
Vernietiging is op marsch. Met aandoening
lees ik dat een Frarisch beursblad de aandee-
len-Schneider noemt „het beste toevluchts
oord voor den belegger". Een gelukkig beeld,
temeer nu de Nederlandsche regeering ver
klaart dat het wetsontwerp inzake bescher
ming tegen luchtaanvallen nog in wijde zak
ken zit. Als we die ..vele kleine schuilplaatsen
vooral in de centra, der steden" voorloopig
nog niet krijgen rest tenminste het toevluchts
oord door dat Fransche blad aanbevolen.
Nietwaar?
Het wemelt trouwens van merkwaardige
berichten. Vele lieden, vooral lieden die ver
boven den dienstplichtigen leeftijd zijn, spre
ken met zorgeloozen heldenmoed over een
komenden oorlog. Geestelijk zijn zij erop
voorbereid. Hun heldenbloed moet bepaald
bruisen als zij lezen dat er geen sprake kan
zijn van verdere vermindering der Nederland
sche cavalerie, en van bezorgdheid .in onze
Zuidelijke provincies ten aanzien van de
grensversterkingen die de Belgen bouwen.
Hun geestdriftige verbeeldingskracht gaat
genoegelijk terug haar de oleogravures uit
hun jeugd, toen alles zooveel beter was niet
waar? U weet wel, die bekende oleo's van den
Fransch-Duitschen oorlog. En dan die schoo-
ne krijgslitteratuuiv vol romantiek, met een
snel-genezende wonde en een- sehoone vrouw,
trotsch on haar held. tot slot!
Ach, hoe schoon en aandoenlijkwas dit
ïilles.
Zoo wordt 'eindelijk de heldenmoed weer
Vaardig over vele geesten, en ongestoord be
reiden zij zich voor op den voor-vorigen,
hoogstens op den vorigen oorlog.
Er zit slechts een klein gedachtenfoutje in.
De wereld stuurt op dit moment aan niet op
'den vorigen, maar op den volgenden oorlog.
Op den oorlog'in de lucht, die de onhebbe
lijkheid zal hebben zich van grensforten niet
het minste aan te trekken, en waarin de Ne
derlandsche en andere cavalerieën geen rol
zullen spelen. Behalve dan dat zij ook bom
men op zich zullen krijgen, maar niet bij
voorkeur, want het zal meer effect hebben
ze op de vrouwen en kinderen en.... oude
heeren in bevolkingscentra, te smijten. Dat
maakt meer indruk, vooral vanwege de vrou
wen en kinderen. Oh zeker, er zullen nog
legers en vloten zijn, maar het hoofdwapen
is het luchtwapen en de oorlog zal beslist
worden door het luchtwapen. Dat was in
1870'71 nog niet zoo, want het vliegtuig was
nog niet uitgevonden, en in 19141918 was
het ook nog niet zoo, want de luchtvaart
stond toen nog „in haar kinderschoenen"
zooals dat lieflijk heet. Maar nu is het wel
zoo. De wereld bereidt zich voor op den Oor
log in de Lucht, veel gruwelijker nog dan
Wells hem heeft geschilderd. Een latere scri
bent, de Duit-scher Gobsch in zijn „Wahn-
Europa 1934" heeft het geval reëeler geschil
derd. Die kende het moderne oorlogstuig al.
dat nu zoo'11 prettig „toevluchtsoord" geeft
aan de beleggers in aandeelen-Vickers, aan-
deelen-Schneider. aandeelen -Skoda.
Oh dappere, zorgelooze praters-over-oor.log!
Een paar hunner hebben mij gezegd dat
als onze defensie niet sterk genoeg was,
wij die maar moesten versterken. Welja!
Waarom niet? Simple comma bonjour! Vooral
als men bedenkt dat alleen de Fransche
oorlogs-luchtvloot, die duizenden vliegtuigen
telt, tweehonderdvijftig millioen gulden per
jaar kost. hetgeen net driemaal zooveel is
als onze heele defensie-begrooting. En be
scherming ertegen? neen hoor. Uitge
sloten. zooals de Engelsche president van
het Comité voor Nationale Verdediging, mi
nister Baldwin, zoo duidelijk heeft ver
klaard.
Hij is de eenige niet: er zijn meer eerlijke
deskundigen. Ik moet toegeven dat aan de
Icaliaansche luchtvloot slechts tweemaal zoo
veel als aan onze gansche defensie wordt be
steed. Die is ook neg wel een paar duizend
vliegtuigen sterk. Het vierde wapen heeft één
schoon voordeel: het is goedkccper dan de
andere,.
Nu. en dan de bommen! Dat nietige dingske
van 50 kilo's dat bij ongeluk op ..De Zeven
Provinciën" viel en 25 dooden maakte heeft
even een ideetje ervan gegeven. Maar dat
was maar een kleinigheid. Ik heb het laatst
al vermeld, op gezag van een Nederlandsch
deskundige: een bom van 300 a 400 K.G. slaat
een heel huizenblok uit elkaar. Da's ook één
van die interessante nieuwe bedenksels sinds
1913. En dan de nieuwe electron-brandbom-
metjes. Vijf kilo maar. Het typische is slechts
dat ze onbluschbaar zijn, en mijn gedachten-
oog ziet den zorgeloozen held. die zijn toe
vlucht gezocht heeft in een aandeel-Vickers,
dit gezellige dividendje in zijn woning ont
vangen. Gevolgd door een gasbom, die een
langdurige besmetting legt, Gevolgd door
Mijn gedachtenoog ziet noch den zorgeloozen
held, noch het aandeel meer. Evenmin de
vrouw van den held, en zijn kinderen en zijn
kleinkinderen....
Het houdt niet op met merkwaardige be
richten.
Meneer Matsoceka. uit Japan, heeft in Den
Haag gezegd dat de Japanners vredelievend
en de Nederlanders hun dierbaar zijn. Het
eerste is zoo duidelijk gebleken dat wij het
tweede zoo maar kunnen aanvaarden.
Ramsay MacDonald en Sir John Simon
gaan naar Genève. Onderweg zuilen zij Dala-
dier bezoeken. Zij weten, zoo lees ik in de
Engelsche^pers, vier verschillende manieren
om de Ontwapeningsconferentie te beëindi
gen. en een andere mogelijkheid zien zij er
niet. meer voor.
Nu, dit zal de heldhaftige voorbereiders-
tot-den-vorigen-oorlog. hierboven bedoeld,
plezier doen. Ze ergerden zich al zoolang aan
dat geklets in Genève. Er is nu tenminste
hoop dat er een eind aan komt, nietwaar?
Ik hoor het ze zeggen.
R. P.
DE BROCKWAYLIJN NAAR
BENNEBROEK.
WORDT OPGEHEVEN WEGENS SLECHTE
RESULTATEN.
De eenige weken geleden ingestelde auto
busdienst van de Brockway-maatschappij
HaarlemBennebroek blijkt niet te rendee-
ren. aZterdag 11 Maart zal de dienst voor
het laatst rijden. Reeds deze week is de
kwartierdienst veranderd in een halfuurs-
dienst, waardoor twee chauffeurs moesten
worden ontslagen. Zaterdag zullen er nu nog
drie moeten weg gaan. Deze vijf chauffeurs
kunnen niet in andere afdeelingen van het
bedrijf te werk gesteld worden en zijn dus op
werkloozensteun aangewezen. Sinds de op
heffing van de Leidsché lijn der Brockway-
maatschappij zijn nu ongeveer 40 chauffeurs
werkloos geworden. De beide bussen, die op
de lijn naar Bennebroek reden, zullen in den
stadsdienst gebruikt worden.
MAATSCHAPPELIJK
BETOON.
HULP-
VKAGEN VAN G. OVERSTEEGEN.
Het communistische raadslid G. Oversteegen
heeft voor de raadsvergadering van heden
middag de volgende vragen ingezonden:
Kunnen B. en W. den Raad verklaren, hoe
het mogelijk is, dat door Maatschappelijk
Hulpbetoon genomen verkeerde beslissingen
onveranderlijk blijven ondanks alle pogingen
dit den directeur van den dienst duidelijk te
maken: dat een onderhoud met den betrok
ken Wethouder aan gedupeerde zoowel als
ondergeteekende geweigerd is, ook blijkbaar
op grond van de onverantwoordelijkheid der
beslissing, dat 2 dagen later, waartusschen
een Zondag, waarop geen enkele gemeente
instantie vergaderd heeft de beslissing ver
anderd blijken ten gunste van gedupeerde?
ONTVOERDERS VAN
BOETTCHER GEARRESTEERD.
TWEE BENDELEDEN TOCH NOG ONTSNAPT.
NEW YORK. 7 Maart (V.D.) Naar uit
Denver. Colorade, gemeld wordt, is het de
Amerikaansche luchtpolitie gelukt de bende
op te sporen, die den bankier Boettcher ont
voerd had. De bende is op een afgelegen farm
in de nabijheid van Mitchel in Zuid-Dakota
gearresteerd. Het betreft hier twee mannen
en drie vrouwen. Twee leden van de bende
slaagden er in kort te voren in een auto te
ontkomen. Zij zullen vermoedelijk pogen over
het gebergte de Canadeesche grens te berei
ken. De politie was door een van de vrouwen
op het spoor gekomen van de verblijfplaats
van de bende.
Athene is de laatste dagen weer eens het tooneel geweest van roerige politieke
gebeurtenissen. Voorloopig staat thans generaal Othenoros (midden) aan hei
hoofd van het nieuwe kabinet. Links staatspresident Zaïmis en rechts de
afgetreden premier Venizelos.
(Het invoerrecht van eieren in
Duitschland is zoo sterk ver
hoogd. dat de Nederlandsche
export daarheen vractisch on
mogelijk wordt.)
Alle sport is uit de ek-sport
Van het vaöerlandsche ei.
En het Nederlandsche pluimvee*
Laat een dikke veer erbij.
Duitschland lijkt voorgoed verloren
Voor ons land als ei-debiet.
Als het eieren voor zijn geld kiest.
Zijn het onze eieren niet,
Hugeriberg wierp wel den knuppel
In ons Hollandsch hoenderhok
En de arme kip gaat treurend
In haar eiermijn op stok.
En als Holland nu niet ellings
Op zijn eier-tellen past.
\Als zijn blik te kippig zijn mocht,
Loopt zijn heele kipkar vast.
Dan wordt Nederland een eiland
Overspoeld door ei en IJ.
Dus het heele eieren eten
Moet voor ons zijn: Eet meer ei!
P. GASUS
BANKDIRECTEUR
HECHTENIS.
IN
MET DERTIG DAGEN VERLENGD.
De Haagsche Rechtbank heeft de gevan
genhouding van den ex-bankdirecteur, die
zich als verdacht van verduistering in voor-
loopige hechtenis bevindt, met dertig dagen
verlengd. Het betreft hier de verdachte die
steeds opnieuw in vrijheid gesteld werd tel
kens weer gearresteerd.
GEEN NIEUWE OFFICIEELE
SPELLING.
BESTRIJDING VAN MISBRUIK BIJ
VIVISECTIE.
In de memorie van antwoord aan de Eer
ste Kamer over de bëgrooting van Onder
wijs. Kunsten en Wetenschappen deelt mi
nister Terpstra mee. dat van de regeering
geen invoering van een officieele nieuwe
spelling te wachten is. Over het bestrijden
van misbruiken bij vivisectie wordt overleg
gepleegd met den minister van Binnenland-
sche Zaken. Een commissie uit den gezond
heidsraad zal een onderzoek instellen. De
minister heeft het voornemen een wetsont
werp voor de collegegelden in te dienen.
Gp de openbaie gebouwen van tal v.,n Duitse
gebruikmaking van geweld, de hakenkruis vlag
In Altona maakten de Hitlerianen er een
venstaande afbeeldingen wel zeer duidelijk
he sUden hebben de Nazi's, al dan niet met
geheschen.
formeele demonstratie van. hetgeen uil bo
blij kt.
Roosevelt's reconstructieplan.
Goedkeuring door het congres
verzekerd.
NEW-YORK. 7 Maart (V. D.) Het parle
ment van den staat New-York heeft den gou
verneur van den staat. Lehmann, voor den
duur der crisis dictatoriale volmachten op fi
nancieel gebied verstrekt.
De staat Ncw-York zal waarschijnlijk eigen
noodgeld uitgeven, daar de door het Clearing
house te Ncw-York voorgenomen emissie van
noodgeld op dekkingsmoeilijkheden bij de ban
ken stuit.
De uiecsti' banken der Vereenigde Staten
zijn thans slechts geopend voor de afwikkeling
der weinige door het staatsmlnlsterie toegela
ten transacties
NEW-YORK. 7 Maart (V. D.) Roosevelt
heeft verklaard, dat de valuta der Vereenigde
Staten geenszins in elkaar is gestort. De
moeilijkheden zijn slechts het gevolg van een
corrupt en gewetenloos bank-stelsel. De voor
naamste taak der regeering Roosevelt be
staat daarin eerst door noodmaatregelen op
korten termijn de huidige moeilijkheden te
overwinnen en daarna het volksvertrouwen
te herstellen door een volkomen reorganisatie
van het Amerikaansche bankstelsel op de
basis van federalisme. Men hoopt dat de
moeilijkheden nog slechts enkele dagen
slechts zullen duren.
Uit Miami 1 Florida) wordt gemeld, dat
150.000 badgasten niet kunnen vertrekken.
In eenige theaters en op sportvelden wordt
de entreeprijs in natura voldaan.
WASHINGTON. 7 Maart (V. D.) De con
gresleiders hopen, dat hot reconstructieplan
van Roosevelt voor Zaterdag in het parlement
kan worden behandeld, en verwacht, dat de
bankholiday mogelijk tot Zaterdag zal wor
den verlengd,
Naar verluidt zou het program van RoosC'
velt uit de volgende voornaamste punten be
staan: Een federale garantie van 60 pet. voor
de deposito's op de liquide banken en een on
gelimiteerde uitbreiding van het goudem
bargo. Het program zal waarschijnlijk aam
knoopen aan het door den senaat reeds aan
genomen voorstel-Glass. Een krachtig blok in
het congres is voorstander van een beperkte
deflatie door het opleggen van een groote
federale leening voor openbare wérken. Deze
lecning zou dan door <ie federal reserve ban
ken voor een deel als dekking voor valuta ge
bruikt kunnen worden.
WASHINGTON. 7 Maart (V. D.) Presi
dent Roosevelt en de leden van het kabinet
zijn thans bezig de Boodschap op te stellen,
welke Donderdag in het Congres zal worden
voorgelezen. Het is zeker, dat alle voorstellen
van Roosevelt op de snelst mogelijke wijze
zullen worden aangenomen. De democraten
hebben tot stemdwang besloten.
De minister van Financiën heeft verdere
vergemakkelijkingen toegestaan voor de
banken met betrekking tot de uitbetaling van
loonen. crisisbetalingen. levensmiddelen
transporten. ten einde vitale functies te
waarborgen.
WASHINGTON. Het door het staats-
ministerie van financiën goedgekeurd nood
geld. dat in alle staten geldig zal zijn, zal met
Ingang van 10 Maart door de clearing-houses
worden uitgegeven.
Het noodgeld zal gedekt zijn door bank
deposito's. De beschikking van het staats-
ministerie houdt overigens de reserve In, dat
de permissie noodgeld uit te geven ieder
oogenblik kan worden teruggenomen, in ge-
van het ministerie intusschen een gemeen
schappelijk plan- voor de flnancieelc consoli
datie van het geheelo bondsgebied mocht
hebben uitgewerkt, dat onvereenigbaar zou
zijn met de clearing-house-certificaten.
Aangenomen wordt dat het staatsministerie
voor financiën zulk een plan reeds voor 10
Maart zal uitwerken.
PENSIONHOUDERS.
Vrijdagavond wordt in hotel Roval een ver
gadering gehouden om te komen tot oprich
ting van en vereenieing van pensionhouders
voor Haarlem en omstreken. He* is de bedoe
ling. dat de vereenieing niet alleen de be
landen van de pensionhouders behartigt,
maar ook van de pensiongasten.
De Duitsche Rijksdag tusschcn 3 en 8 April
bijeen. Een machtigingswet in en vorm
van grondswetswijziging.
<2c blad. lc pag.)
Uitschakeling van het parlement in Oosten
rijk.
(2e blad. Ie pag.)
Noodlottige explosie in een chemische fabric*
te Tcrvucren (België).
(2e blad, le pag.)
Dr. C'. J. K. van Aalst verklaart zich in begin
sel voor wederkeerigheid bij economische
maatregelen. Men koope in elk geval Ne
derlandsch fabrikaat.
(2e blad. 2e pag.)
Minister Deckers wil geen gelegcnhcidsont-
werp tot wijziging der rechtspleging bij de
Zeemacht. Tweede Kamer.
(3e blad, 2e pag.)
Ir. J. W. Albarda (s. d.) stelt een motie voor,
waarbij zulk een ontwerp toch mogelijk
wordt gemaakt. Heden komt deze in
stemming.
(3e blad. 2c pag.)
Mr. L. J. A. Trip acht den algemeenen toj-
stand in Nederland nog niet zorgelijk. Er
moet echter wel spoedig ingegrepen worden.
(2e blad. le pa-u
Herdenking van het 250-jarig bestaan van
het kerkgebouw der Doopsgezinde Gemeen
te te Haarlem.
(2e blad. 3e pag.)
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: De oorlog In de lucht.
(le blad. le pag.)
Jhr. dr. .1- Mollerus: De Duit^che pluimvee
houderij. Een tekort aan eieren.
(3e blad 2e pag
Jhr. Mr. B. de Jong van Beek en Donk. De
„nImmer-gewéld'' verbintenis van de ont
wapeningsconferentie.
'2e blad. le pag.)
Vr. S. Langs de Straat. Het beloofde land.
(3e blad, 3e pag.)
Bridgcrubrick.
(3e blad, 2e pag.)
ENGELSCH VLIEGTUIG IN HET
KANAAL GEDAALD.
BEMANNING DOOK HOLLANDERS GERED.
AMSTERDAM. 8 Maart. (V.D> G'steravo'ld
is in het Kanaal een Engelsch vliegtuig op
zee gedaald, waarbij de bemanning door hot
stoomschip „Vesta" van de K. N. S. Mkapi
tein de heer H. Beuker. Is gered Ho», betreft
hier het Britsche instructievliegtuig G A B
E P. bemand met een bestuurder en 0011 pas
sagier. De geredden betoonden zich buiten
gewoon dankbaar jeeens de opvarenden van
de „Vesta". welk schip zich in de buurt had
bevonden. De beide Engelschen hebben zich
reeds naar Schiphol begeven om nog mnt
het toestel van 1.15 uur naar Londen af té
reizen.
DE BËGROOTING VAN CURASAO.
WILLEMSTAD (Curacao. 6 Maart lAncta),
Bij den Kolonialen Raad is het ontwerp in
gediend voor de begrooting voor het dienst
jaar 1934.
De inkomsten worden geraamd op
fl. 6.352.000. dc uitgaven op fl. 6.322.000. On
der deze uitgaven zijn begrepen II. 975 000
voor aflossing en rente der kasvonrschotten.
BRAND IN „AMSTELRUST".
Het oude buiten geteisterd
ACHTERGEDEELTE UITGEBRAND.
AMSTERDAM. 8 Maart. De bekende buiten
plaats Amstclrust aan den Amsteldijk Is in
den afgeloopen nacht door brand geteisterd.
In het sousterrein wonen de hulsbewaarders
van Vuren. Zij waren reed< geruimen ti'd
naar bed. toen z'j tegen half twee werden
wakker geklopt door een chauffeur, die m*t
zijn wagen langs den Amsteldijk reed. De
vlammen sloegen toen reeds aan den achter
kant op de bei-étage uit. l)e chauffeur heeft
door middel van een ln de buurt staanden
openbaren brandmelder de brandweer ge
waarschuwd. Ongeveer terzelfdertijd werd de
brandweer telefonisch gewaarschuwd door
bewoners in de buurt, die den brand even
eens hadden opgemerkt. De vlammen baan
den zich een weg door de vertrekken, gele
gen aan don achterkant van hot groote vier
kante gebouwd, dat behalve door de huisbe
waarders niet bewoond is en toebehoort aan
den heer Coops.
De brandweer wist door krachtig optreden
-- zij werkte met zes stralen -- liet voorge
deelte van het gebouw te behouden Hard
nekkig echter bieef het vuur woekeren in de
vloeren en balken, zoodat het lang duurde
voor de laatste vlammen waren gedoofd. De
achterzijde van het gebouw is deerlijk geha
vend. Het sousterrein, de belétage, de daar
boven gelegen verdieping en de vliering
brandden uit.
Vermoedelijk is de brand ontstaan door
oen lek in den keukenschoorsteen. De ver
trekker. van de huisbewaarders, die aan don
voorkant liggen, zijn gespaard. Deze bewo
ners waren r.let verzekerd. Tegen drie uur
kon het meeste materiaal van de brandweer
naar de kazerne terugkeeren.
