EEN GRAFISCHE VOORSTELLING.
Uitslag der Tweede Kamerverkiezingen.
Kleine verschuivingen.
EOT AX
Intermezzo.
Hei BehutQ&ikste
DE UITSLAG DER
KAMERVERKIEZINGEN
50e Jaargang No. 15288
Verschijnt dagelijks, Hehalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 27 April 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOr.
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredecleur: ROBERT PEERtBUUM.
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENT ENper WCck 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0.72J-1.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: j_5 regels 1.75, c'.kc regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag cn aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederea dag) 13 regels 0.30. elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongesch
ongeschiktheid en Overlij'den f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 1 50.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
iktheid f2000.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f50.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 27 April.
De Uitslag der Verkiezingen.
Na de hevige emoties der laatste weken zal
het Nederlandsche volk den uitslag der ver
kiezingen vanmorgen wel ietwat ontnuchterd
bekijken. Hoe men de zaak ook bekijkt: er is
niet veel veranderd. Evenmin als bij de vorige
gelegenheden, waarbij het stelsel van Even
redige Vertegenwoordiging heeft gewerkt.
Weer is de maximum-partij winst (ditmaal
alleen behaald door de Anti-revolutionairen
en de Communisten) twee zetels. En aange
zien in deze maximum-winst nu juist de
anti-revolutionairen en de ultra-revolutio
nairen „naast elkaar staan", kan men hier al
bezwaarlijk van groote veranderingen
spreken.
Dan het maximum-partij verlies. Ook dit
bedraagt weer twee zetels, en het is alleen
geleden door de twee grootste partijen des
lands: de R.K. Staatspartij en de S.D.A.P.
Beider verlies is gedeeltelijk ten goede geko
men aan afgescheiden groepen van derge
lijke richting, die elk een zetel hebben be
haald. Overigens staan ook de R.K. en de
S.D.A.P. wel in zoo belangrijke mate tegen
over elkaar, dat beider verliezen elkaar weer
eenigszins opheffen. Temeer nu een nieuwe
meerderheids-vorming door de burgerlijke
partijen voor de deur staat.
Wilt u meer vergelijkingen die op weinig-
verandering wijzen?
De oude coalitie, waaruit de extra-parle
mentaire kabinetten ook nog voortkwamen,
al konden zij niet meer op een vaste meer
derheid bouwen, had in de oude Kamer 53
zetels «R.K. 30. A.R. 12, C.H. 11). In de nieu
we heeft zij er 52 (R.K. 28. A.R. 14, C.H. 10).
Van twee partijen neemt men als vast
staand aan, dat zij bereid zullen zijn in de
nieuwe Kamer aan de vorming van een re-
geeringsmeerderheid mee te werken. Die
twee zijn de R.K. en de A.R. In de oude Ka
mer hadden zij samen 42 zetels, in de nieuwe
hebben zij er ook precies 42.
Wie zich de tijden van het districten-stelsel
herinnert, toen gansche „landslides" plachten
plaats te vinden, toen de Kamer naar links
of naar rechts „om" ging in één slag, kan
moeilijk geïmponeerd worden door een uitslag
als deze. Te minder omdat er van zoo vele
zijden zoo ontzettend hard gewerkt is om
stemmen te halen. Vermoedelijk is aan deze
verkiezing meer energie besteed dan ooit te
voren. Evenredige vertegenwoordiging- laat
evenwel geen groote wijzigingen, geen
„landslides" toe. De cijfers bewijzen het voor
de'zooveelste maal: de objectieve beschou
wer kan er geen andere slotsom uit trekken.
Nü is het zoo helder als glas dat bij alle
verkiezingen ook onder het districten
stelsel was dat zoo een meerderheid der-
kiezers haar partijen trouw blijft. Verande
ringen moeten komen van de rest, veelal
aangeduid als „de kleurlooze middenstof",
hetgeen niet geheel juist is, want behalve
kleurloozen, dus onverschilligen, behooren
daar ook de menschen toe die geneigd zijn
tot radicale verandering in hun opvattingen,
en de ontevredenen tengevolge van slechte
tijdsomstandigheden. Op deze „bewegelijke"
massa worden de pogingen der propagandis
ten van alle partijen in hoofdzaak geconcen-,
treerd. Als dit nu tot de zittende partijen be
perkt bleef, zouden er tenslotte wel wijzi
gingen van belang uit kunnen voortkomen.
Maar het feit dat er telkens ettelijke nieuwe
partijtjes gevormd worden, als zoovele ka
pers op de kust, belet dat. De nieuwe partij
tjes, die in overgroote meerderheid niet de
geringste kans op een zetel maken, neutra
liseeren een groot deel van de „bewegelijke
kiezersmassa" en doen al die stemmen een
voudig verloren gaan.
Van dit feit geeft de huidige uitslag een
scherper beeld dan ooit tevoren. Er zijn 53
partijen aan den start gekomen voor de
groote race. Van die 53 zullen er veertien in
de nieuwe Kamer vertegenwoordigd zijn.
Negenendertig partijen hebben geen enkelen
zetel behaald en van die negenendertig is er
nog maar één, die in de buurt van 3 4 van
den kiesdeeler is gekomen. Dit is de O.S.P..
met 27.443 stemmen. Twintig partijtjes ble
ven in hun totaal onder de 1(M)0 stemmen,
terwijl de kiesdeeler 37.208 bedroeg, en men
daar minstens 3/4 van moest halen om één
zetel te kunnen bemachtigen. Vijf andere
bleven nog onder de 2000 stemmen, en ne
gen varieerden tusschen 2000 en 10.000. Van
een eenigszins serieuze kans op een zetel is
dus bij geen van die vierendertig partijtjes
sprake geweest, en het kan geen verwonde
ring wekken dat velen aandringen op wetge
ving om dit stemmenverlies te voorkomen.
Ook de partij ..Plicht, Orde, Recht" met
11.117 stemmen, de Katholiek Democratische
Bond met 20.478 en de Alg. Ned. Fascisten-
bond met 17.142 zijn nog ver verwijderd ge
bleven van driekwart van den kiesdeeler.
De eenige nieuwe partij die een zetel heeft
behaald is het Verbond van Nationaal Her
stel <mr. dr. Westerman). Dit werd verwacht.
Het heeft ruim dertigduizend stemmen ge
haald.
Beschouwt men nu de cijfers der veertien
partijen die wél in de nieuwe Kamer zijn
vertegenwoordigd, dan lijkt dit aantal van
veertien nog erg hoog. maar het wordt min
der vervaarlijk, als men ziet, dat zes van die
partijen elk maar één zetel hebben gehaald,
terwijl twee er resp. drie en vier hebben ver
overd. Resten de zes groote partijen, die 87
van de 100 zetels bezetten. In de oude Kamer
hadden zij er 92, zoodat deze massale aan
val van zevenenveertig kleinere partijen hen
op een totaal gemeenschappelijk verlies van
precies vijf zetels is komen te staan.
De Communisten zijn van twee op vier
zetels gekomen. Dit is inderdaad een verdub
beling, maar het is altijd nog maar vier pro
cent van de Kamer. Van Russische dictato
riale methoden blijft Nederland zeer ver
.verwijderd. Vergelijkingen met den snellen
groei van het communisme, die in Duitsch-
iand heeft plaats gehad, toonen dan ook
een enorm verschil. De communisten zijn
trouwens niet van 2 tot 4 procent van het
stemmen-aantal gestegen. Hun stemmen
percentage bedraagt thans niet 4, maar 3.17.
Overschot-stemmen hebben hun een vierden
zetel bezorgd.
Naast hen heeft de Rev. Socialistische
Partij (Sneevliet) een zetel behaald, maar
heeft de Onafh. Soc. Partij (Schmidt-de
Kadt) in tegenstelling met de verwachtingen
geen succes bereikt.
De pogingen van een heele reeks fascisti
sche partijtjes hebben geen resultaat opge
leverd. Van deze groepen behaalde alleen de
Alg. Ned. Faseistenbond, met 17142 stemmen,
een totaal dat eenigszins in de buurt van de
helft van den kiesdeeler komt. Ook van de
fascistische dictatuur schijnen wij voorshand:
ver verwijderd te blijven.
Terwijl drie der groote partijen 'V.B..
V.D. en C.H." elk één zetel verloren, valt het
op dat de Christelijk Democratische Unie
(van Houten), die een zetel veroverde, haar
stemmental van de vorige verkiezingen
(12780" met 25000 zag stijgen Hot 37.793). De
R.K. Volkspartij (mr. P. M. Arts) steeg met
17000 stemmen en behaalde ook weer eens
een zetel, de Rev. Soc. Partij (Sneevliet), met
27000, zoodat deze er ook in kwam. Zooals
men weet zit Sneevliet in de 'gevangenis
wegens opruiing.
Wat het resultaat van de stad Haarlem be
treft zij opgemerkt, dat de R.K. Staatspartij
(stijgend van 14682 tot 15517) zichzelf vrij
wel gelijk bleef, als men de uitbreiding van
de kiezerslijst in aanmerking- neemt. Op
grond van dezelfde overweging gihg dr?
S.D.A.P. (thans 18278. in 1929 17936" een
ietsje achteruit. De Vrijheidsbond (nu 3893.
toen 4437) verloor nogal veel, de Vrijzinnig-
Democraten (nu 6386, toen 4772) behaalden
vrij belangrijke winst, de A.R. (nu 5686, toen
3412) nog meer en de C.H. (nu 3923, toen
4655) verloren in dezelfde mate als de V.B
Het Verbond van Nationaal Herstel bracht
het hier tot 677 stemmen, de R.K. Volkspartij
steeg aanzienlijk (van 752 op 1175) en de
Communisten boekten veel vooruitgang. Hun
stemmenaantal bedroeg hier 3190 op een
totaal van 62.426, dus vijf procent.
Natuurlijk wordt de belangstelling uit het
geheele land nu gevestigd op de pogingen
om een regeeringsmeerderheid te vormen.
Er zijn geruchten geweest over een mogelijk
samengaan van R.K. en A.R. met V.D. Dit
blijkt thans niet meer uitvoerbaar. In de oude
Kamer hadden die drie partijen gezamenlijk
49 stemmen, in de nieuwe hebben zij er 48.
De volstrekte meerderheid is 51. Het lijkt dus
waarschijnlijk dat weer onderhandeld zal
worden met de C.H. Zooals in den aanvang
van dit artikel werd opgemerkt hebben de
drie oude coalitiepartijen (R.K., A.R. en
C.H.) gezamenlijk 52 zetels, hetgeen net ge
noeg zou zijn maar'geen erg veilige meer
derheid oplevert. Zqu men dus wellicht ook
de V.D. erin betrekken? Bestaat er kans op
dezelfde partij en-samenwerking. waarmee
wethouder mr. Slmgenberg al sinds zooveel
jaren in Haarlem het financiëel bewind
voert? De toekomst zal het spoedig leeren.
Misschien komt ook de gedachte aan een
„Nationale Regeering" waarin alle groote
burgerlijke partijen vertegenwoordigd zouden
zijn, opnieuw aan de orde.
R. P.
VIJF JAAR WEGENS POGING TOT MOORD.
De Haagsche rechtbank heeft vonnis ge
wezen in de zaak tegen den 28-jarigen va
rensgezel te Katwijk, thans gedetineerd, te
gen wien door het O. M. wegens tot poging
Lot moord op zijn gewezen meisje, te Katwijk
gepleegd, op 30 December van het vorig jaar.
zes jaar gevangenisstraf is geëischt.
De rechtbank verklaarde hem schuldig
aan hét hem ten laste gelegde misdrijf, en
veroordeelde hem tot vijf jaar gevangenis
straf.
s
zrr..
-I-I-1"-
-ill—
o-7o7
RX.1T.PARW
2-5
5-D.A.P.
20
1915 1917 191e. 1922 1925 1929 1933
DtpOLJTIE!<t PA&TIJEA) lf| DL TWEEDE. AM£R SILjD5 1913
AR.
(pCHUMIE
7 LIBERAAL
6V.D.e.OND
3 comm. p.
5iTAATK.qtR
iPLMTIL.
/.CjtR.SI
In aansluiting ov het artikel in ons nummer van Dinsdag geven wij thans de grafische
voorstelling der Kamerverkiezingen aangevuld met het'resultaat van den
stembusstrijd van Woensdag.
GROOTSTE WINST VOOR A.R. EN COMMUNISTEN.
De Tweede Kamerverkiezingen hebben
wederom weinig groote verschuivingen opge
leverd. al bleef ook het aantal zetels van bij
na geen der partijen onveranderd.
De R.K. Staatspux tij kwam van 3<> op 28
zetels, de S. D. A. P. van 24 op 22 zetels.
Beide grootste partijen verloren dus twee
zetels.
De Anti-Revolutionaire Partij daarentegen
steeg van 12 op 14 zetels en de Communisti
sche Partij van 2 tot 4 zetels.
Beide partijen boekten dus 2 zetels winst.
De Vrijheidsbond kwam van 8 op 7 zetcl.-
en de Vrijzinnig Democratische Bond van 7
op 6.
Beide partijen verloren dus een zetel.
Ook de Chr. Historische Unie verloor een
zetel en kwam van 11 op 10, de partij van
Floris Vos verdween met haar eenigen zeU
uit de Kamer.
De partij van den heer Braat. thans gc-
hectcn Nationale Boeren-. Tuinders- en Mid-
denstsmirpartü. handhaafde den oenen zetel
die de Platte'andersbond vroeger bezette.
Nieuw in de Kanier kwamen echter vin
partijen, ieder met een zetel en wel de R.K
Volkspartij Arts», de Revolutionair Socialis
tische Partij (Sneevliet", de Christelijk De
mocratische Unie (Van Houten', en het Ver
bond van Nationaal Herstel 'We..terman).
Gelijk bleven slechts de Staatkundig Gere
formeerde Partij met 3 zetels, dc Hervormd
Gereformeerde Staatspartij (Lingbeek) met l
zetel en de lijst Braat.
Elders in dit nummer is de uitvoerige of
ficieuze uitslag opgenomen met dc lijst dei-
gekozenen.
VERKIEZINGSDAG IN
NEDERLAND.
RUSTIG, BEHOUDENS céN INCIDENT.
De verkiezingen zijn in Nederland rustig
verloopen. Er is druk gestemd. Van een .ncl-
dent wordt slechts melding gemaakt uit Den
Haag, waar een geüniformeerd fascist, die
zich tusschen de menigte bevond drie scho
ten gelost heeft.
Op den Nieuwezijds Voorburgwal te Am
sterdam, de hoofdstedelijke krantenwijk, was
het den ganschen avond zeer druk voor de
bulletins. De politie moest den rijweg vrij
houden.
Aan de verkiezingsbureaux hadden sommi
gen nog altijd moeite met de formaliteiten.
Zoo zagen wij melding gemaakt van een
juffrouw, die meende, dat men op geen
andere lijst mocht stemmen, dan die overeen
kwam met het nummer van haar stembureau.
WILLEM DE ZWIJGERHERDENKING TE HAARLEM.
De-aubade op de Groote Markt (foto genomen van den trans der Groote
Kerk).
TELEFOON 13613
LORENTZGARAGE
10 CENTS RIT met
ruime 5 persoons wagen
(Adv. tnyez. Med.)
Ook al klinkt het onwaarschijnlijk,
Het is toch zooals ik zeg:
Hier ben ik weer als gewoonlijk,
Maar intusschen ben ik weg.
Als u mij soms net eens gaarne,
Flink de waarheid zeggen wou,
Of als u juist dezer dagen
Eens met mij uit visschen wou;
Als u mij iets wou berichten,
Dat u juist te binnen schiet,
Wacht dan liever nog een poosje,
Vrienden, want ik ben er niet.
'k Ben afwezig met vacantie.
Als 't wat vroeg lijkt in den tijd.
Denk dan maar: dat is weer echte
Dichterlijke vrijigheid.
'k Ga een tijdje vreeslijk lui zijn
En alleen doen wat mij lust,
En vooral, vooral ook laten,
In een haast vergeten rust.
'k Zal u nou maar niet vertellen,
Waar ik wel bén heengegaan,
Maar ik leid een extra, hyper,
Super ongerijmd bestaan.
P. GiASUS.
AMOKMAKER NEERGELEGD.
DOODDE 2 PERSONEN EN WONDDE
5 ZWAAR.
BANDOENG. 27 April (Aneta). De mili
taire commandant van de Zuider- en Ooster-
afdeeling van Borneo seinde dat een amok-
makend Inlandsch veroordeelde te Tarakan
den sergeant-majoor instructeur Van Kem
pen en een Inlandsch kind doodde, terwijl
vijf Inlanders zwaar gewond werden.
De amokmaker werd door den luitenant
adjudant De Lochemont neergelegd.
Dc Kamerverkiezingen leverden twee zetels
winst op voor A.R. en Comm. elk- twee zetels
verlies voor R.K. en S. D. A. P. elk. Vier
eenlingen meer in de Kamer.
(le blad le pag.)
I)e resultaten der Tweede Kamerverkiezingen.
(4e blad le pag.. 4e blad 2e pag. en 4e bl. 3e p.)
Belanghebbende kringen zijn niet tevreden
met de economische overeenkomst met
Duitschland, de onderhandelaars echter wel.
(3e blad, 2e pag.)
Conclusies van dc financiecle besprekingen le
Washington.
(2e blad. lo pag.)
Diisterberg ontslagen als tweede bondsleidcr
van dc Stahlhclm.
(2e blad, le pag.)
Amerikaanschc voorwaarden voor medewer
king aan versterking der vrede in Europa.
(2e blad. le pag).
Dc Willem de Zwijgerherdenking te Haarlem.
(le blad, 2c pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
It. P.: Uitslag der Verkiezingen.
ile blad, le pag.)
J. B. Schuil: De galavoorstelling van Vader
des Vaderlands.
(3e blad, 2c pag.)
Jlir. mr. B. do Jong van Beek en Donk. Een
praatje uit Zwitserland.
(2e blad. lc pag).
K. Pk.: Nieuw vischtcrrein voor Zuiderzcelia-
ring. Hoe Harlingcn zich als afslag ont
wikkelt.
(2e blad, 3c pag.)
Van onzen parlementairen medewerker: Het
kabinet, dat heenging.
(3e blad. 2e pag.)
Ton Ruvgrok: Langs de straat» „Politiek''.
(2e blad. 3e pag.)
Onze publicaties.
Evenals andere Jaren hadden wij uitge
breide maatregelen genomen om zoo «nel
mogelijk tc zijn met de publicatie van de
verkiezingsuitslagen.
Voor de stad Haarlem hadden de Haar-
iemsche dagbladen een gezamcnlijken dienst
georganiseerd. Naar alle 81 stembureaux wei
den mannetjes gestuurd om de uitslagen te
halen. Daardoor was het mogelijk op ons
nieuwsbord van 8 uur af geregeld het ver
loop van het binnenkomen der cijfers mede
te deeicn. Daarvoor bestond reeds dadelijk
veel belangstelling.
Om 10 l 2 uur was de volledige uitslag van
de stad Haarlem bekend.
Het persbureau Vaz Dias. dat voor het ge
heele land een verkiczingsdicnst georgani
seerd had. begon om 9 uut uitslagen van ver
schillende steden op te geven. Wij gaven
daarvan de belangrijkste ook op ons bord.
Belangrijker voor de honderden belangstel
lenden die voor ons bord stonden was even
wel. dat wij speciale maatregelen getroffen
hadden (buiten den verkiezingsdienst van
Vaz Dias om) om geregeld de standen in het
land op ons bord bekend te maken. Daar
door was het mogelijk dat wij om half een
op ons bord reeds 700.000 stemmen geteld
hadden, zoodat; dio een uitstekend beeld ga
ven van de verkiezingsresultaten in ons land.
Als men bedenkt, dat de ochtendbladen he
den morgen nog niet verder kwamen dan
300.000 stemmen, dan is dit wel een prestatie
waarop wij mogen wijzen.
Het was dan ook zoo druk voor ons bureau
dat 3 politic-agenten noodig waren om al te
erge verkeersstoornissen te voorkomen.
Dezelfde publicaties deden wij ook aan
onze bijkantoren in IJmuiden en Beverwijk.
In den morgen gaven wij een uitgebreid
bulletin uit met den voiledigcn uitslag. Dit
werd op ruime schaal in Haarlem en heel
Ke nncmer la n d v c rsp re id
VREDE TUSSCHEN CHINA EN
JAPAN?
LONDEN. 27 April (V. D.( De Daily-Express
meldt dat dc mogelijkheid bestaat dat bin
nenkort tusschen Japan en China een vredes
verdrag zal worden gesloten, welks beleekc-
nis vooral hierin ligt. dat dc Japanschc en
Mandsjoerijschc troepen aan uitsluitend aan
de Russische grens geconcentreerd kunnen
worden.
Het verdrag bevat o.a. de volgende voor
waarden
1. Erkenning van Mandsjoekwo door de
Centrale Chineeschc regeering.
2. Dc Chinecsche muur vormt de grens
lijn tusschen Noord-China en Mandsjoekwo.
3. Vorming van een gedemilitariseerde
zone aan weerszijden van den Chineeschen
muur met een breedte van ruim 190 K.M.
4. Onderdrukking van het bandictenwezen
en bestrijding der ongeregelde troepen in
China.
5. Het sluiten van een handelsverdrag
tusschen China en Mandsjoekwo.
6. Bescherming in geval van nood van
Noord-Chineesche haven door de Japansche
Marine.
In het bericht wordt nader meegedeeld dat
Maarschalk-Tsjang Kai Tsjek een belangrijke
rol heeft gespeeld bij de onderhandelingen
over de vredesvoorwaarden.
Hij verklaarde dat slechts een duurzame
vrede met Japan en Mandsjoekwo China kon
helpen bij de pogingen tot herstel van zijn
welvaart.
