Bi^l SPORT EIM SPEL**ht
I
KAPLAMPEN
en KRONEN
Nieuwe Uitgaven.
HAARLEM'S DAGBLAD
DERDE BLAD
DONDERDAG 11 MEI 1933
DE A. N. W. B. VIJFTIG JAAR.
EEN EN ANDER UIT DE BONDS-
GESCHIEDENIS.
Nadat het wedstrijdwezen, waarin misbrui
ken waren geslopen, welke de ontwikkeling
der vereeniging als Toeristenbond belemmer
den, in 1898 was afgevoerd van de lijst der
Bondswerkzaamheden, kon de A. N. W. E
zich uitsluitend wijden aan de bevorderini
van het toerisme.
In snel tempo werden de Bondsbemoeiingen
uitgebreid. Het is niet doenlijk hiervan een
volledig denkbeeld te geven in een kort be
stek. Doch enkele grepen uit de zoo rijke
Bondsgeschiedenis mogen niet achterwege
blijven.
1889. Instelling der Wegen-commissie, wel
ke in 1898 een afzonderlijke tak van dienst
van den A. N. W. B. werd.
1892. Proeven met een stoomwals op een
nieuw aangelegden grintweg te Maastricht.
1899. De Bond verleende een crediet van
1500.om van Bondswege een proef van
verbetering te geven van de route Hillegers-
bergBergschenhoek.
1900. Een Bondssubsidie beschikbaar gesteld
als bijdrage in de kosten van verharding van
een zandweg tusschen Hoogezand en Slochte-
ren (Knijoslaan), mits op dien weg nimmer
tol van wielrijders zou worden geheven.
Aan de gemeente Schoterland kende de
Bond een bijdrage toe in de kosten voor de
vervanging van vlonders door bruggen in een
wegje in de Boven-Knijpe.
1904. Eerste proeven met het stofvrij maken
van wegen, welke proeven steeds werden uit
gebreid, langer dan tien jaar aaneen.
Wanneer wij in het archief de mededeeling
vinden, dat in 1906 in de Tweede Kamer bij
den Minister erop aangedrongen werd. om te
doen onderzoeken, hoe de wegen ingericht
kunnen worden voor het gebruik van auto
mobielen, door deze wegen aanmerkelijk te
verbreeden, dan zou men, nu, 27 jaar later,
oppervlakkig beschouwd, aan een grapje den
ken!
Tegen wegenvernielingen en wegenveront
reiniging trok de Bond herhaaldelijk te velde
De verbreeding van den rijksweg Den Haag-
Den Deyl, waar van het toenemende verkeer
de noodzakelijkheid duidelijk aantoonde,
vormde sedert 1908 een der punten van het
rijkbeladen programma der Wegen-Com
missie.
In 1912 werd door het Bondsbestuur een
Hoefbeslag-Commissie ingesteld om tot een
voor paarden en wegen beter hoefbeslag te
komen.
De urgentie der wegverbetering deed het
Bondsbestuur ertoe besluiten in 1914 een aan
vraag te richten tot den Rijkswaterstaat om
25.000 beschikbaar te stellen voor het aan
leggen van modelwegen in een zestal provin
ciën ter lengte van 1 K.M. elk. Jammer genoeg
werd deze aanvraag afgewezen, zoodat elke
aanschouwelijkheid, elk tastbaar voorbeeld
voor de richting, die men op het gebied van
wegenverbetering moest inslaan, bleef ont
breken.
Echter vermocht deze teleurstelling niet
den ijver der Wegen-Commissie te doen lu
wen; in hetzelfde jaar werd in Wassenaar
door den Bond en de gemeente een teersteen-
slagweg aangelegd.
Ondanks den oorlog bleef de commissie nut
tig werk verrichten.
De Bond gaf ten behoeve der wegenverbete
ring uit een bedrag van rond 400.000.
Aan den aanleg van rijwielpaden heeft de
Bond sedert 1892 zijn bijzondere aandacht ge
wijd en schatten gelds besteed.
De oprichting van rijwielpadvereenigingen.
op initiatief van den A. N. W. B., heeft ten
gevolge gehad, dat in verschillende gedeelten
van ons land netten van vrijliggende rijwiel
paden zijn aangelegd met subsidie van den
Bond, welke paden zich slingeren door bos-
schen en duinstreken en over heide. Op deze
paden vindt de wielertoerist zichzelf terug:
vèr van het stadsgewoel en het enerveerende
moderne verkeer op de groote wegen; hij
vindt daar de rust en voelt zich één met de
natuur.
Sedert 1910 heeft de A. N. W. B. aandacht
geschonken aan de belangen der ruiters,
voor wie tengevolge van het toenemende snel
verkeer op de groote wegen, afzonderlijke pa
den steeds meer urgent werden.
De A. N. W. B. is de eenige toeristen- en
verkeersbond. die de ontwikkelings-geschie-
denis van de auto heeft beleefd.
In 1886 meldde het Bondsorgaan: „Voor
vrienden van de vélocipède-sport zal het van
belang zijn te vernemen dat een groote voor
uitgang op dit gebied te vermelden is, n.l.
door een uitvinding van de firma Benz en Co.
te Mannheim. Er wordt in deze fabriek te
genwoordig een driewielige vélocipède ge
maakt, die door een motor, in construe de
overeenkomend met den gasmotor, gedreven
wordt. Het heele voertuig is niet veel grooter
dan een gewone tricycle en maakt een zeer
aangenamen en eleganten indruk".
Ruimschoots werd aandacht geschonken
aan de techniek van de automobiel. Zoo was
ook in dit opzicht de Bond de eerste, die aan
het zich in vlug tempo ontwikkelend snelver-
voermiddel aandacht schonk en de eerste be
oefenaars van het automobilisme en van de
motorsport leverde.
En al mogen er sedert andere vereeni-
gingen met meer beperkte taak voor automo
bilisten en motorrijders zijn opgericht, het
meerendeel der Nederlandsche toeristen en
weggebruikers, die van auto of motorfiets
gebruik maken, is lid van den A. N. W. B..
die voor een luttele contributie het meest
geeft en op het gebied van wegenverbetering,
verkeer en toerisme van zijn oprichting af
gangmaker is geweest.
(Wordt vervolgd^
BILJARTEN.
OM DEN „NOBELS-BEKER".
Het tweede vijftal van de Amsterdam-
sche B. V. „Rembrandt" was Dinsdagavond
bij „D.E.S." op bezoek voor de nederlaag-
wedstrijden om den „Nobels-beker".
Ook het team der Amsterdammers was
wederom niet opgewassen tegen dat der
Haarlemmers en heeft het aantal verliespun-
ten van de eerste ploeg nog zien vergrooten.
De uitslag luidde: „Rembrandt" 415 en
D. E. S. 4.84 caramboles.
De totaal-uitslag is nu: Rembrandt 937 en
D. E. S. 1010 caramboles. Alzoo een verlies
voor Rembrandt van 73 punten.
CONCOURS INT. DE FANTASIE
CLASSIQUE.
Aan de internationale wedstrijden in het
maken van kunst- en fantasiestooten. dat
dit jaar te Rijscl in Noord-Frankrijk zal
houden worden, zal evenals voorgaande jaren
ook Nederland een speler afvaardigen.
De heer C. B. Koopman uit Amsterdam
heeft zich bereid verklaard ons land daar te
vertegenwoordigen.
Deze wedstrijden beginnen 28 Mei a.s.
NEDERLAAGWEDSTRIJD OM DEN
„DE LOUW-BEKER".
Gedurende het tijdvak van 15 Mei tot en
met 26 Juli a.s. wordt in het clublokaal van
de Biljartvereeniging Haarlem aan de Spek-
straat alhier de jaarlijksche nederlaagwed
strijd om bovengenoemden beker gehouden.
De navolgende vereenigingen komen tegen
de B.V. Haarlem uit: Het ÏJ. K.E.T.S.. Insu-
linde, Victoria (alle Amsterdam); Ons Ge
noegen (Zaandam»: B.V. De Roemer (Hil
versum); ..Excelsior (Velsen-Noord)Vrien
denkring, B.C. Haarlem, Haarlem-Noord en
De Korenbeurs (alle Haarlem».
Het vorig jaar werd de beker voor één jaar
gewonnen door de B.C. ..Haarlem-Noord".
Maandagavond a.s. komt „Vriendenkring"
op bezoek.
POSTDUIVEN.
DE REISDUIF TE HAARLEM.
Uitslag der wedvlucht van Lier. Eerstge-
toonde vogel 10 uur 46.
H J. Handeraaf 1 26 31. P. de Wilde 2 20 37,
W. F. Claus 3 J J de B'° A 14 91 *>7 29. H.
van Alphen 5 15 16. C. van 't Ende 6 17 18, Th*
A Heinsbergen 7 24, H. Everts 8 22 36. P.
Kroon 9 19 38. P. A. Blommaert 10 23. H. Hel
der 11 39. J. Broekhof 12 32. J. Samson 13 25.
J. de Bie 28 30 34, G. A. Hulsegge 33, H. Boo-
gaart Jansen 35.
ZWEMMEN.
DE DELFT.
Zaterdag 13 Mei houdt de Haarlemsche
Zwemvereeniging „De Delft" in het Gemeen
telijk Concertgebouw haar gebruikelijken
sluitingsavond
WIELRIJDEN.
DE ZESDAAGSCHE TE MÜNCHEN.
Uit München: De Woensdagmiddag bij
den Zesdaagschen wielerwedstrijd te Mün
chen verliep rustig. De sprints van 3 uur
werden gewonnen door Göbel, Ehmer, Göbel,
Ehmer en Göbel.
Om 17 uur waren afgelegd 2762.465 K.M.
De stand was toen:
1 Rieger-Ehmer 563 punten.
2 KilianVopel, 417 punten.
3 Van BuggenhoutAnhes 206 punten.
Met 2 ronden achterstand:
4. Umbenhauer-Ehmer 644 punten.
5 ZimsResiger 495 punten.
6 Tietz-Lehmann 436 punten.
7 MerloBiihler 215 punten.
Met 3 ronden achterstand:
8 GieblerGilliberti 191 punten.
ROEIEN.
DE STUDENTENROEI-
WEDSTRÏJD.
MAATREGELEN VAN WATERSTAAT.
De directie van den Rijkswaterstaat heeft
de bepaling gemaakt dat vaartuigen, van
welken aard ook. geen ligplaats zullen mo
gen kiezen in het voor de Studentenroeiwed-
strijden op Hemelvaartsdag afgesloten baan
vak tusschen de K.M. palen 12 en 15. We le
zen hierover het volgende in het Alg. Hbld.:
Het is een zeer ingrijpende maatregel, die
hier genomen wordt; die treft de heel lange
rij van watersportliefhebbers, die hetzij met
eigen dan wel gehuurd jacht, hetzij met ge-
zelschapsgewijs gehuurde stoombooten aan
den noordelijken oever van het Noordzeeka
naal plachten te meren om van daar de roei-
wedstrijden gade te slaan. Daar waren veel
booten van Amsterdam die aldus deden de
burgerroeivereenigingen kwamen er o.a. im
mer met. huurbooten maar ook van bui
ten, tot zelfs uit Leiden en Delft kwamen ze.
Dat alles is nu uit. Wij zullen het op dezen
Studentenwedstrijd moeten doen zonder de
kleurige vroolijke aankleeding van den noor
delijken oever. Dat zal een gemis z"" *en heel
erg gemis in het beeld van het wedstrijdter
rein.
In ieder geval komt de maatregel, die Wa
terstaat genomen heeft, neer op een onvoor-
deelige geschiedenis voor Amsterdam. Want
booten, die reeds besteld waren zijn afbesteld.
Vele menschen. die anders zeker kwamen,
watersportmenschen met eigen booten, zei
lers. motorbootvaarders. zij blijven natuurlijk
nu voor een groot gedeelte weg. En de pro
paganda voor het roeien wordt daardoor dus
ook zeker niet gediend.
„DE VLIET" TE LONDEN.
Uit Londen: Woensdag roeide de vier van
de Leidsche damesstudenten „De Vliet" te
gen een ploeg van de Liverpool Universiteit.
De Leidsche dames verloren dezen wedstrijd
met een taflengte.
Heden, Donderdag roeit „de Vliet" tegen
een ploeg van de vereenigde universiteiten.
VOETBAL.
FEIJENOORD—STORMVOGELS.
VAN HEEL NIET VAN DE PARTIJ?
Het elftal, waarmee Feijenoord a.s. Zondag
Stormvogels zal bekampen, is als volgt sa
mengesteld:
Van Male, Bul, van Dijke. J. Paauwe. Van
Heel(?), van Ooyen, Hendriks, Barendrogt,
Groenendijk, Duynhouwer en Burg.
Het is nog niet zeker, dat Van Heel Zondag
meespeelt.
C. C. KROUWELS
TEL. 14024
KONINGINNEWEG 6
(Adv. Ingez. Med.J
R. C. H.RIPENSLA.
In aansluiting op de reeds vermelde bij
zonderheden over den Zaterdag a.s. om 4 uur
te spelen wedstrijd R.C.H.Ripensia ontvan
gen wij de volgende gegevens:
Ripensia is ontstaan uit een zestien-tal ran
de beste Roemeensche le klasse spelers, die
op twee na Internationale spelers zijn. Na de
oprichting speelde deze Prof. club slechts
wedstrijden tegen de sterkste Roemeensche,
Oostenrijksche Hongaarsche Prof.-elftallen
(Ripensia werd beschouwd als een extra-
klasse). Dat Ripensia over een sterk elftal
beschikt bewees zij door het Roemeensche
elftal houder van de „Balcan Cup" met 10
te slaan. Sedert Juni 1932 speelt Ripensia in
de A groep van de le klasse; haar zal het
kampioenschap wel niet ontgaan Tot op he
den is het geen enkelen tegenstander gelukt,
haar te slaan of zelfs gelijk te spelen.
Ripensia speelde meermalen in Frankrijk
en Joegoslavië en behaalde in deze landen de
beste resultaten.
Het elftal bestaat uit de volgende spelers
en reserve spelers:
Doel: Zombory meermalen internationaal.
Backs: Burger, Hoksary, Agner (interna
tionaals)
Half-back: Brehüss. Kotormany, Lakatos,
Deheleanu, waarvan de eerste drie meerma
len internationaal waren.
Voorhoede-spelers: Bindea, Beke, Ciolac,
Schwarz, Rafinsky, Dobay, alen internatio
nale spelers.
Van extra-klasse zijn Burger, Kotormany.
Schwarz. Dobay.
Het elftal speelt een prachtig vlak combi
natiespel.
R.C.H.. dat in dergelijke wedstrijden vaak
haar beste spel speelt, heeft onder leiding
van haar nieuwen trainer Emil Riff, een spe
ciale training gevolgd; zij komt dus goed toe
gerust in het strijdperk. Wij verwachten een
spannen den, sportieven strijd.
HOCKEY
NEDERLAND—DUITSCHLAND.
De Interland hockeywedstrijd Nederland
Duitsc.hland. die Zondag a.s. te half drie in
het Stadion te Amsterdam zal worden ge
speeld. zal onder leiding staan van de hee-
ren Th. Evekink (Nederland) en P. Reim-
berg (Duitschland)
DAMMEN.
DE „HAARLEMSCHE DAMCLUB" NAAR
GRONINGEN.
Op 2 Juli a.s. zal de „Haarlemsche Dam
club" te Groningen een revanche wedstrijd
spelen tegen het eerste tiental van het Dam-
genootschap „Het Noorden".
De eerste ontmoeting tusschen deze beide
vereenigingen werd verleden jaar gespeeld
ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan der
„Haarlemsche Damclub". Toen wonnen de
Haarlemmers na zwaren strijd met 119.
NEDERLANDSCHE DAMBOND.
Wij ontvingen het jaarverslag van den Ned,
Dambond uitgebracht door den bondssecre-
taris, den heer W H. Lieve te Dordrecht.
Hieraan ontleenen wij dat het aantal aan
gesloten vereenigingen belangrijk is geste
gen. Dit bedroeg op 31 December 1932 reeds
95 vereenigingen met ruim 2000 leden.
De reorganisatie der competitie is niet al-
lerwege met instemming ontvangen. Tenge
volge hiervan zal dan ook op de agenda der
jaarvergadering (Hemelvaartsdag a.s. te
Utrecht) een ontwerp worden ingediend om
over geheel Nederland een hoofdklasse in te
stellen.
Tot deze hoofdklasse zouden dan worden
toegelaten de volgende 16 vereenigingen:
Gezellig Samenzijn. Joseph Blankenaar, DO.
S.. Van Embden en D.S.T.O.. allen te Am
sterdam, Haarlemsche Damclub en Damclub
Haarlem en de Damclub IJmuiden in de noor
delijke af deeling en Mutua Delectatio, D.I.O.
en Residentie Damgenootschap. allen te
's-Gravenhage; D.O.S., Delft; Damvereeni-
ging Constant. Damclub Rotterdam en Het
Westen, allen te Rotterdam en de Dordrecht-
sche Damvereeniging in de zuidelijke afdee-
ling.
Na afloop der competitie 19331934 zullen
deze clubs dan in twee afdeelingen worden
vermengd.
De Nederl Dambond heeft het initiatief ge
nomen voor het oprichten van een Interna
tionalen Dambond. Uitnoodigingen daartoe
werden verzonden aan den Belgischen Duit-
schen, Zwitserschen en Franschen Dam
bond. De drie eerstgenoemde bonden hebben
dit initiatief sympathiek ontvangen, vermoe
delijk zal reeds binnenkort to Brussel de eer
ste vergadering van de afgevaardigden dezer
bonden plaats hebben.
HANDBAL.
HET PROGRAMMA VOOR ZONDAG.
RAPIDITAS I—NILOC I (A'dam).
(Dames).
Rapiditas I zal Zondagmiddag de kampioen
le klasse A. T. B. in een vriendschappelijken
wedstrijd ontmoeten op het Politie-sportter-
rein aan den Middenweg.
RAPIDITAS II—CONCORDIA I
Zondagmorgen wordt deze wedstrijd op liet
Gem. Sportterrein aan den Vergierdeweg ge
speeld.
RAPIDITAS III—SIMSON III.
(Heeren).
Het 3e Rapiditas-elftal zal het derde elftal
van de Amsterdamsche vereeniging Simson
ontmoeten op het Politiesportterrein.
RAPIDITAS I—DEUTSCHER TURN-
VEREIN. I.
Het eerste heeren-elftal van Rapiditas zal
een nuttige oefenpartij spelen tegen het ster
ke elftal der Deutsche Turnverein. uit Am
sterdam op het terrein aan den Vergierde-
weg.
LETTEREN EN KUNST
KUNSTZAAL REEKER.
Nagelaten werk van W. F. de Bock
cn werken door leden van ,-De Spaak"
Op nog jeugdigen leeftijd is in Den Haas
een paar jaar geleden de schilder W. F. dc
Bock gestorven, met wiens werk wij in boven
genoemde kunstzaal thans kennis kunnen
maken. Bloedverwant van den nog steeds go-
waardeerden paysagiste Theophile dc Bock
bracht de jonge man een beroemden naam
mee in het strijdperk doch. van verwantschap
in het werk is niets te bespeuren. Spreekt uit
de kunst van den oudere een stoere, robuste
natuur uit den arbeid van den jongere leeren
wij een bijna vrouwelijk tecre gesteldheid
kennen, op wien de veelzijdige kunstproductie
die op de Haagsche School gevolgd is, ook
veelzijdigen cn afwisselenden invloed heeft
uitgeoefend. Van allerlei is door zijn oog en
hart heengegaan doch alles transponeerde hij
al temperend cn als het ware con sordino
gespeeld. Men ziet dat hij Van Gogh bewon
derd heeft doch hij voelt diens onderwerpen
aan met den geest van een Jan Mank.es. Wij
weten niets van hem doch uit dit wrerx ma
ken wij op dat deze De Bock een misschien
wat overgevoelig, een met fijne hand tastend
jong schilder geweest moet zijn in wien geen
geniaal vinder van groote waarden doch wel
een fijnzinnig artistieke natuur verloren is
gegaan door een vroegtijdig levenseinde. Het
is geheel in de lijn van deze naturen zich te
beperken in kleine formaten cn zoo vinden
wij hier tal van kleine aantrekkelijke bloem
stukjes en stillevens die men „lief" kan vin
den en die toch ook nog hoogere qualificatie
verdienen. Wat er in dezen De Boek supe
rieurs aanwezig was blijkt wel het meest uit
het landschap met Amerongen op den ach
tengrond. waarin alle elementen eener pic
turale eruditie vereenigd zijn.
De leden van De Spaak hebben in J. B.
Kamp een aanwinst van bet-eekenis te boe
ken. Zoo men al in de groote naaktschilderij
niet- onverdeeld met de kleurkeuze ingeno
men mag zijn. men voelt daaronder steeds de
sterke teekening en de knappe boetseerhand.
Het portretje van Ellie is een echt Kamp
werkje: gaaf en zuiver. En niet zijn Bollen-
landje bewijst hij dat ook dat onderwerp nog
weer eens anders te maken is dan zoo vele
anderen het deden: het is een mooi en poo-
tig geschilderd stukje
Cor Dik werkt blijkbaar hard en bereikt in
het jongensportret van Piet Kraak al heel wel
de allure van het geslaagde schilderij. Zeer
geslaagd lijkt mij ook de litho van .Assen-
delft". die vol athmospherische fijnheden
zit.
Gerard Huyser blijft zich bewegen in de
hem dierbaar geworden sfeer van Afrika's
Noordkust. Kleurig en vaak geestig vertolkt
hij de bewoners cn de aspecten. Maar men
vraagt zich toch wel eens af of hij het klaar
kan spelen daarmee zijn verder artistiek le
ven te vullen. Over Jan Veringa hebben wij
nog zeer onlangs uitvoerig bericht en do bei
de dames mevrouw Woutersen en mevrouw
Giesberts gaven mij ditmaal geen nieuwe op
merkingen in de pen. Van dc eerste zag ik
met genoegen het „rozenhoedje" van de
tweede het portretje van den heer Marcus
terug. Waar ik de portret-miniatuurkunst
van mevr. Woutersen hoogelijk respecteer, mag
tk misschien wel zeggen dat het groote pas
telportret eer een slechte Therêse Schwartze
gelijkt en dat ik de zwarte krijtteekeningen
der dames D en B zeer veel hooger aansla.
J. H. DE BOIS.
HET TOONEEL.
Mevrouw W. Buderman—
Van Dijk.
Na Bart Kreeft is nu ook mevrouw Buder
manVan Dijk heengegaan: in de ouderdom
van 81 jaar is zij gisteren te Amsterdam over
leden. Mien Buderman behoorde bij de drie
K's, bij Kelly, Kreeft en Kiehl. met- wie zij in
den tijd, toen de Fransche operettes ook in
ons land nog in de mode waren, haar mooiste
successen heeft behaald. Zóó groot was haar
bekendheid als operette-diva. dat men
eigenlijk verwonderd ophoorde, toen Willem
Royaards haar indertijd aan zijn gezelschap
verbond. Hoe zou een operette-zangeres
zoo dachten velen zich kunnen schikken in
een ensemble als van Royaards waar zulk
een strenge discipline heerschte cn waar
voornamelijk de kunst met een groote K
werd geëerd. Maar men vergat dat Mien Bu
derman het echte tooneelbloed bezat en zij
reeds van haar prille jeugd af in drama's blij
spelen en operettes op de planken had ge
staan.
Mien BudermanVan Dijk speelde reeds
jaren lang komedie, voordat ik nog geboren
was. Van haar eersten tooneeltijd weet ik dus
niets dan wat ik in biografieën van haar las.
Zij speelde reeds in 1867 in Kloris'en Roosje
te Amsterdam onder directie van Albregt en
Van Ollefen, ging drie jaar later naar Rotter
dam, waar zij eerst aan het gezelschap van
Le Gras. Haspels en van Zuylen en daar
na aan de troep van Henri Morriën verbonden
was. Zij moet een uitstekende Henriette in De
twee Weezen zijn geweest en dronk als jong
meisje het drakenbloed in stukken ais Lazaro
de Veehoeder en De Man met de Wassen
Beelden met volle teugen in. Maar toen zij in
1877 voor het eerst toevallig in een operette
optrad, werd haar eigenlijk talent, dat van
soubrette, pas goed ontdekt. En het is in do
operette, dat zij haar naam heeft gemaakt,
eerst bij Prot in de Plantage, later in den Artis
Schouwburg zooals de tegenwoordige Hol-
landsche Schouwburg toen nog werd genoemd,
naast Kreeft. Kelly en Kiehl.
In hoeveel operettes heeft zij in die jaren
niet de hoofdrollen gespeeld! In De Klokken
van Corneville, Giroflé—Girofla, De Groot
hertogin van Gérolstein. De Dochter van den
Tamboer-Majoor, Nitouche, Surcouf de Ka
per, de Geisha, Mascotte in heel het reper
toire van dien goeden ouden tijd der Fransche
operette heeft zij geschi tterd. Zij had in haar
spel het levendige, het opgewekte, het entrai-
neerende, dat voor de operette verlangd
wordt, zij was van het echte, het oude ras, zij
leefde pas. wanneer zij op de planken stond.
Persoonlijken herinneringen heb ik aan dien
operette-tijd slechts weinig. Ik zag Mien Bu
derman eens in mijn jongensjaren in De
Dochter van den Tamboer-Majoor en later
nog als Mimosa in De Geisha dat is al, zoo
ver ik weet. Maar levendig staat zij mij nog
voor den geest uit den tijd, toen zij bij Willem
Royaards speelde.
Het was een van die mooie gestes van
Royaards dat hij haar. de actrice op leeftijd
wier carrière als operette-ster voor goed was
afgeloopen weer een nieuwe kans gaf als
actrice.
Het was ccn der sympathiekste kanten van
den zoo dikwijls als barsch en lastig geschil
derden tooneelleider, dat hij artiste:: van de
oude garde, die moeilijk engagement kon
den krijgen, in zijn gezelschap opnam en dat
hij ze trouw bleef tot het laatste toe. Ik be
hoef hier maar aan den ouden heer en me
vrouw Meyer van Beent te herinneren. En
ook Mien Budermanvan Dijk is bij
Royaards gebleven totdat hij zelf aftrad.
Groote rollen heeft zij er niet meer ge
speeld. Die tijd was voor haar voorbij en het
repertoire van Royaards leidde daar ook niet
toe. vooral niet, doordat hij mevrouw Sabiai-
rollcs als sterkste kracht voor dc „oude rol
len" ter beschikking had. Maar wanneer Mien
Buderman een enkelen keer dc gelegenheid
kreeg, dan toonde zij op overtuigende wijze,
dat zij nog steeds een actrice van ras was.
Ik herinner mij in het bijzonder twee rollen
van haar. waarin zij zich volop kon geven cn
zij kortweg voortreffelijk was: dc dienstmeid
bij den professor in De Sabijnschc Maagden
roof en vooral als dc oude Cosima in Van
Rlemsdijk's Silvia Silombra. Wat was dat van
een gezonden, frlsschen humor, vol leven en
kleur! Welk een kostelijk samenspel met
Willem Royaards In De Sabijnschc Maagden
roof! Ik zie haar nog. zooals zij. badend in
tranen, terugkwam van dc mislukte première
van professors stuk. Dat was oer-komlsch.
En in de rol van dc oude Cosima de actrice
op leeftijd, die zich herinnerde ook eens
„ster" te zijn geweest was zij ran zoo'n
vitaliteit en gaf zij zoo kleurrijk, levendig
spel, dat zij heel haar omgeving behalve
Julia Cuypers „weg'speelde. Dien avond
vooral zag ik. wat de actrices van de oude
garde zij was toen de 70 al eenige jaren
gepasseerd waard waren. Er zijn er van
die oude garde helaas nog maar heel
weinig in „actie". Laten wij ze In eere houden,
de enkelen, die zooals mevrouw dc Boer—
van Rijk, Marie van Westerhoven en Anna
Sablairolles nog zijn overgebleven.
J. B. SCHUIL
MINA BUDERMANVAN DIJK
OVERLEDEN.
Tc Amsterdam is 81 jaar oud, overleden dc
bekende operette- cn tooneelspeelster Mina
Budermanvan Dijk. Zij heeft haar grooten
tijd gehad met de drie K's. Kreeft, Kelly en
Kiel. toen zij voornamelijk in Fransche ope
rettes speelde. Later is zij nog met zeer veel
succes verbonden geweest aan het gezelschap
Royaards. en is zij o.a. opgetreden in Van
Riemsdijk's Sylvia Silombra en de Sabijnschc
Maagdenroof.
Moderne Dansen door Th. W. Bus.
In een overzichtelijk werkje heeft Th. W.
Bus, dansleeraar te Groningen. M. I S. T D.
leeraar M O. Llch. Oef- gegevens verzameld,
die den dansamateur van dienst kunnen
zijn. Behandeld worden de moderne dansen,
de houding der dansers, dansmuziek, enz.
Danswenken worden gegeven en wenken aan
muurbloempjes. Het boekje is uitgegeven
door het dansinstituut Bus.
Werkloosheid, Werktijd tft uur?
Dc N.V. Boek- en Kunstdrukkerij v.h. Mou-
ton en Co. te 's Gravenhage heeft onder den
titel Werkloosheid, Werktijd 40 uur? uitge
geven eenige beschouwingen van het Verbond
van Nederlandsche Werkgevers over de al of
niet wenschelUkheid tot invoering van de
veertigurige werkweek met gelijktijdige ver
hooging van het uur- of tariefloon. De slot
som van dit gedocumenteerd werkje Is dat
het Verbond afwijzend staat tegenover een
dergelijke maatregel, afwijzend in dezen tijd
en op dit oogenblik.
Parlementarisme cn
Dictatuur door ir. B. Wigersma.
Onze stadgenoot lr. B. Wigersma heeft in
het werkje: Parlementarisme en dictatuur
met als ondertitel „De zin der hedendaag-
sche politieke ontwikkeling" een poging ge
daan om aan le toonen, dat het
parlementaire stelsel moest ontaarden
op de wijze waarop het thans ont-
aard is, dat hiervan dus geen verbete
ring van het politieke leven en geen opleving
van de cultuur te verwachten is en dat dc
dictatuur de noodzakelijke overgangstoe
stand moet zijn naar een nieuw cn gezond
parlementarisme. Dc schrijver heeft deze
studie niet gericht tegen of vóór eenige
partij, maar heeft ze bedoeld voor alle Ne
derlanders. die de bezwaren van het huidige
parlementarisme voelen.
Het boekje is verschenen bij C. A. J.
van Dishoeck te Bussum.
Jongensboeken.
De smid van Wilna.
Eric P. Kelly, schrijver van De Trompetter
van Krakau heeft in zijn boek: Dc Smid van
Wilna een verhaal gegeven over Polen in
1832. Dit historisch werk behandelt de po
gingen der Polen om hun koningskroon, waar
van gezegd wordt, dat, zoolang deze niet ver
loren is gegaan. Polen zal leven, te behouden,
ondanks de pogingen van den Czaar van
Rusland, die Polen heeft overmeesterd, om
den kroon te bemachtigen. Het boek bezit
kwaliteiten, die de jongens zeker zullen waar-
deeren. het is boeiend geschreven, en de
hoofdpersonen, die bestaan uit een smid. een
dichter, een priester, een kolenbrander met
zijn dochter en een smidsjongen en een mys
terieus man. die een soldaat van Napoleon
blijkt te zijn, beleven vele spannende avon
turen. Samenzweringen, verraders, belege
ringen van huizen houden de aandacht voort
durend bezig.
Het boek is vertaald door W. Fick-Lugtcn
geïllustreerd door Jan Wiegman en uitgege
ven te Amsterdam bij van Holkema en Wa-
rendorf.
Dc wonderlijke verhalen van
Professor Oelebocle.
Professor Oelebocle is een oud cn alleen
wonend man in een Dultsche plaats, die zeer
geleerd is en die iederen Zondagavond aan
buurkinderen verhalen vertelt, tallooze ver
halen over diamanten, waterdruppels, kome
ten, papier, bloed, spoken, verzonken steden
zon, telegraaf, enz. Hierover vertelt hij zeer
veel wetenswaardigds. doch in een zoo aan
genamen vorm. dat de jeugd het boek met
bijzonder groot genoegen zal lezen of hooren
voorlezen. Het bock is geschreven door Bruno
H. Bürgel, voor Nederland bewerkt door H.
Petermeijer. geïllustreerd door E ten Harm-
sen van der Beek. en uitgegeven bij van Hol
kema en Warendorf te Amsterdam.
Fakkeldragers door Ed. Coenraads.
In de Wereldbibliotheek Is uitgekomen de
vierde druk 'lOen12e duizend) van den ro
man van Ed Coenraads: Fakkeldragers.
Deze roman behandelt de korte periode van
overheersching door revolutionnalren van
Sinzheim na d enoorlog en den ondergang
daarvan. In het. bijzonder wordt de strijd
ran een jong idealistisch revolutionair ge
schilderd.
