LTAX
DE KABINETSCRISIS.
De Katholieken en de
kabinetsformatie.
TULUFOON
Mani-kuur
tiet BdQnqti\ksie
T uinmeubeien,
KLOMPEN
CENTRALE
50e Jaargang No. 15308
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 20 Mei 1933
HAARLEM S DAGBLAD
fKrectie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR «««o-r prrprnnnM
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT rtcKtuu
ABONNEMENTEN per Weefe 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
f325, franco per post 3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. 0.65. franco per post f 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 15 regels 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels ƒ030, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 1 50.-. Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 1 00.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN.
Dr. Colijn verzamelt zijn ministers.
De besprekingen van Dr. Colijn over de
formatie van zijn crisisparlement duren nog
steeds voort. Dr. Colijn houdt besprekingen
met verschillende personen, die voor het mi
nisterschap in aanmerking komen. Uiteraard
met meer personen, dan er ministerplaatsen
zijn, wijl 't gebeuren kan, dat een voor een
bepaalde portefeuille als aangewezen man,
de uitnoodiging afwijst en er dan dienten
gevolge een heele omzetting en verschikking
moet plaats hebben, mede in verband met
de noodzakelijkheid om een zekere evenredig
heid te betrachten tusschen de in het minis
terie vertegenwoordigde politieke groepen.
Het is een feit, dat er één ministerschap
bijkomt. Dr. Colijn wil Arbeid" en „Econo
mische Zaken" van elkaar scheiden. De ge
zamenlijke bezetting is te zwaar voor één
man.
Dus; tien ministers. De verdeeling zou
dan aldus worden: 3 R.K., 2 A.R.. 2 C.H., 1
V.D. 1 lib. en één minister, die óf v. d., óf1
lib., óf niet bij een bepaalde groep aange
sloten, maar links georiënteerd is.
Wanneer we nu enkele namen noemen, dan
is het vrij zeker, dat in het crisiskabinet zul
len worden opgenomen de heeren Colijn,
Oud, Slotemaker de Bruine, Deckers en Ver
schuur. De heer Colijn neemt „Binnenland-
sche Zaken", Dr. Deckers, Defensie, Mr. Ver
schuur „Economische Zaken". De ministeriën
der andere evengenoemde heeren hangen
samen met de mogelijkheid van varianten op
een aanvankelijke verdeeling der portefeuil
les. Voorts worden genoemd voor Buitel.
Zaken de heeren Patijn (gezant in Rome),
van Rijehevorsel (commissaris der Kon. in
Brabant), Tjarda van Starkenborgh
Stachouwer (commissaris der Koningin in
Groningen) en De Graeff (oud G.G. en oud
gezant in Tokio en Washington). Voof
Justitie worden genoemd de heeren Van
Schalk en De Savornin Lohman. Voor Water
staat de heeren Frowein (directeur der
Staatsmijnen) en De Vlugt (de Amsterdam-
sche burgemeester). Ook herhalen we nog
eens de namen der héerem De Wilde, Mar-
chant en Jitta, allen ook „papabili".
De grootste moeilijkheid is op het oogen-
blik de bezetting van .Koloniën", wijl de heer
Weiter naar het schijnt heel moeilijk te
Winnen valt voor een ministersportefeuille.
Pïet is natuurlijk mogelijk, dat de kabi
netsformatie nu vlug van stapel loopt. Het
kan echter ook, dat het nog eenige dagen
duurt, vóór er publicaties plaats vinden. De
samenstelling' van een kabinet eischt veel
„passen en meten". Bovendien kent de vor
ming van een extra-parlementair kabinet
een bijzondere moeilijkheid. Bij een parle
mentair kabinet hebben de groepen reeds
vóór het zoeken van ministers door den for
mateur instemming betuigd met diens pro
gram. Bij een extra-parlementair kabinet
komt het programma eerst tot stand in de
eerste samenkomst van de nieuwe ministers,
een vergadering die nog niet de ministerraad
is. Natuurlijk zijn deze waarschijnlijk aan
staande ministers wel op de hoogte van de
groote lijnen van het plan des formateurs.
Maar het zou niet de eerste maal zijn, dat
een kabinetsformateur, vlak bij de haven,
nog strandde. Op programmoeilijkheden! Dat
is o.a. gebeurd tijdens de gezantschapscrisis.
We gelooven niet, dat Dr. Colijn zal stran
den. Willen er alleen op wijzen, dat wanneer
de publicatie van de namen der nieuwe ka
binetsleden nog ietwat uitblijft, dit niet on
begrijpelijk zou zijn.
Het program van Dr. Colijn zal wel onge
veer hetzelfde zijn als dat hij met zijn ge
poogd kabinet uit de bekende vijf groepen
wilde bewerkstelligen. Dus in hoofdzaak: be
zuiniging en financieele gezondheid, gezags-
handhaving, bestrijding der werkloosheid en
economische opbouw.
DE VERBODEN VERKIEZINGS
OPTOCHT DER S. D. A. P.
DE VRAGEN VAN DEN HEER JOOSTEN.
In de raadsvergadering van 12 April j.l.
kwamen aan de orde 5 schriftelijke vragen
van den heer Joosten inzake het door den
burgemeester geweigerd verlof voor het
houden van een optocht op Zaterdag l
April 1933, aangevraagd door het bestuur van
de Federatie Haarlem der S.D.A.P., welke
optocht bedoeld was als een reclame in ver
band met de verkiezingen voor de Tweede
Kamer.
Met 17 tegen 16 stemmen besliste toen de
Raad, den heer Joosten toestemming te
geven, de vragen te stellen.
De voorzitter zeide hierna het besluit ter
vernietiging te zullen voordragen.
Thans ontvangen wij het volgend officieel
bericht:
,3ij Kon. Besluit van 10 Mei 1933 No. 13
is het besluit van den raad der gemeente
Haarlem d.d. 12 April 1933, strekkende tot
inwilliging van het verzoek van het raadslid
Joosten, om tot B. en W. een vijftal vragen
te richten, tot 1 September 1933 geschorst".
Bij informatie bleek ons dat dit zóó moet
worden opgevat, dat de beslissing van de
Kroon is opgeschort, dat daarmede tegelij
kertijd de werking van het genoemde Raads
besluit is geschorst en dat de definitieve be
slissing van de Kroon vóór 1 September kan
verwacht worden.
Hoe hun houding was.
Prof. Aalberse en het
crisis-kabinet.
De R.K. pers is gemachtigd over de hou
ding der R. K. fractie bij de kabinetsformatie
het volgende mee te deelen:
Waar is, dat de formatie van een parlemen
tair Kabinet, voortgekomen uit en steunende
op de fracties der Liberalen, Vrijzinnig-
Democraten, Anti-revolutionnairen, Christe-
lijk-Historischen en Roomsch-Katholieken Is
mislukt, omdat de R. K. Kamerfractie, gelijk
te vox'en voldoende bekend was. om zoowel
principieele als practische redenen niet be
reid bleek daaraan hare medewerking te
verleenen.
Deze vooral ook de practische bezwa
ren tegen de vorming van een parlementair
Kabinet op zoo breede. weinig samenhang
vertoonende basis, bleken ook na het bekend
worden van den uitslag der verkiezing on
verzwakt te gelden.
Onwaar is, dat de heeren Aalberse en van
Schaik zouden verklaard hebben, dat zij,
indien daartoe aangezocht, niet bereid zouden
zijn te pogen een parlementair Kabinet op
minder breede basis te vormen.
Onwaar is ook, dat de formatie van een
Rechtsch Parlementair Kabinet zou zijn af
gestuit op gebrek aan voldoende medewer
king van de zijde der Christelijk-Historische
of Roomsch Katholieke Kamerfractie.
Op een vraag van De Maasbode aan prof.
Aalberse om een interview heeft deze mee
gedeeld, dat dit eerst na dr. Colijn's formatie
kan gegeven worden.
Hij wenschte zelfs den schijn te vermijden,
als zou hij hieraan ook maar eenige moeilijk
heid in den weg willen leggen. Het voeren
van een kleingeestige politiek ligt niet op
onzen weg. zoo zeide hij. Integendeel: hij
heeft aan katholieken, die van dr. Colijn het
verzoek hebben ontvangen, in het te vormen
crisis-kabinet zitting te nemen, dringend
aangeraden daaraan gevolg te geven, indien
zij zich met het hun voorgelegde regeerings-
program zouden kunnen vereenigen.
Op de vraag, of dit crisis-kabinet dan een
extra-parlementair kabinet zou worden,
luidde zijn antwoord: Ja, het wordt een
extra-parlementair kabinet ad hoe en het
„hoe" is hier de crisis, en alles wat daar aan
vastzit.
Wij zullen dus nog enkele dagen moeten
wachten.
Naar het blad verder vernam wordt ook
zeer serieus genoemd als nieuwe minister mr.
C. Romme, lid van den gemeenteraad van
Amsterdam.
Verder werden nog de namen genoemd van
den heer Rutgers, gouverneur van Suriname
en van dr. H. J. Lovink.
De Nieuwe Rotterdamsche Cou
rant teekent hierbij aan:
Deze verklaring is weinig verhelderend. Het
eerste gedeelte (de twee eerste alinea's) was
reeds bekend en behoefde den volke niet nog
eens kond te worden gedaan.
Dat de heeren Aalberse en Van Schaik
niet bereid waren, een parlementair kabinet
op „minder breede" basis te vormen, is ner
gens beweerd. De Residentiebode heeft ai-
leen meegedeeld, dat die heeren niet in aan
merking wenschten te komen voor, of per
soonlijke bezwaren hadden tegen, het optre
den als formateur van 'n rechtsch kabinet.
Nu is een rechtsch kabinet ook wel een kabi-
niet op minder breede basis, maar hieronder
is ook te verstaan een kabinet, gevormd dooi
de drie rechtsche partijen en de vrijzinnig-
democraten. En de woordkeuze van de ver
klaring der R.K. Kamerfractie kan dus be-
teekenen. dat de heeren Aalberse en Van
Schaik nog wel te vinden waren voor de for
matie van een kabinet op de minder breede
basis van de drie rechtsche partijen plus de
vrijzinnig-democraten. Zoodat de bewering
van de Residentiebode, dat zij niet bereid wa
ren een opdracht tot formatie van een
rechtsch kabinet te aanvaarden nog niet te
gengesproken is.
De laatste zinsnede van de verklaring der
R.-K. Kamerfractie betwist iets, dat bij ons
weten door niemand beweerd is. Integendeel
is bekend geworden, dat de R.K. Kamer
fractie een rechtsch kabinet heeft gewenscht
maar alleen zoo de heer Colijn formateur
daarvan werd.
DE NIEUWE LANGEBRUG.
HET MONTEEREN VAN DE IJZER-
CONSTRUCTIE.
De betonfundeering voor den verbreeden
middenpeiler van de Langebrug, waarop het
ijzeren juk van de nieuwe brug komt te rus
ten. is in zooverre gereed, dat daarop de ijzer
constructie kan worden aangebracht. De ge-
neele bovenbouw van de nieuwe brug. de
ijzerconstructie, vervaardigd in de machine
fabriek v.h. Gebr. Figée, wordt gemonteerd
op den walkant van den Schalkwij kerweg en
gedeeltelijk op dekschuiten tegen dien wal
gemeerd. Geheel gemonteerd zal deze boven
bouw dan worden vervoerd naar de ^plaats
waar de nieuwe brug de bestaande draai
brug moet vervangen.
Met het monteeren van deze ijzerconstruc
tie voor den bovenbouw is reeds een begin
gemaakt.
Het zijvlak van de verbreede Eindjespoort-
brug is zoo goed als klaar.
BEDIENT
UVLUGGER!
(Adv. lngez. Med.)
(De nieuwste damesmode is
thans kunstnagels van
edel metaal.)
Hoe is 't mooglijk, dat de mode
Zoo lang zonder heeft gedaan.
Want nietwaar, metalen nagels
Is iets, dat welin moet slaan.
Het is duidelijk wat die rage
Voor de aanhangster beduidt.
Al haar liefste vijandinnen
Steekt z! ermee de oogen uit.
Gouden kiezen zijn toch immers
Sedert jaren al normaal,
Waarom dan geen nagels tevens
Van het edelste metaal?
Voor een groep van lezeressen
Is 't misschien een beetje duur.
Maar dat stimuleert de waarde
Van die nieuwe mani-kuur.
Weer een levenszorg te minder,
Want zoo'n vrouw is nu ontglipt
Aan verzorging van haar nagels,
Die zijn (steeds) voor haar geknipt.
Waarlijk, wie die mode uitvond
Heeft er eer mee ingelegd.
En dan bleef het grootste voordeel.
Naar 't lijkt, nog ongezegd.
Als 'k een vrouw met gouden nagels
Aan zie komen, berg ik 't lijf,
Om er tijdig voor te zorgen.
Dat ik uit haar klauwen blijf
P. GASUS.
De bouu> van de nieuwe brug over de Ringvaart bij de Cruquius is reeds gevorderd.
De, klapbrug is al geplaatst.
GEVOLGEN VAN DE HUUR-
STAKING IN AMSTERDAM.
TIENTALLEN UITZETTINGEN
De kantonrechter heeft te Amsterdam 34
ontruimingen gelast tengevolge van de huur-
staking in West.
Naar wij vernemen zal Maandag in 30 wo
ningen de ontruiming worden ten uitvoer
gelegd. De inboedels waarop reeds beslag is
gelegd zullen worden meegenomen, terwijl
op het loon van die huurstakers die in vaste
betrekkingen, zooals in gemeentedienst zijn,
beslag zal worden gelegd.
RÏJWIELDIEVEN AAN
GEHOUDEN?
IN HET BEZIT VAN GESTOLEN FIETSEN.
Vrijdagnamiddag omstreeks kwart voor
zeven is door de politie alhier een 29-jarige
Haarlemsche meubelmaker aangehouden,
verdacht van diefstal van rijwielen. Bij hem
thuis werden eenige fietsen gevonden. Tevens
is aangehouden een 34-jarige chauffeur, die
verdacht wordt, eveneens van rijwieldiefstal,
of van heling van rijwielen. Beide gear
resteerden zijn in verzekerde bewaring ge
steld.
Nader vernemen wij het volgende:
Door particulieren werden dikwüls rijwie
len gekocht, die later bleken van diefstal al-
komstig te zijn. De gevolgde sporen leidde
naar bovengenoemden meubelmaker, te wiens
huize gestolen fietsen en onderdeelen daar
van werden aangetroffen.
De politie zet het onderzoek nog voort.
Vermoedelijk heeft men met deze arrestaties
een goede vangst gedaan.
COMMISSIE-WELTER
ONTBONDEN.
DE HEER WELTER ONDERSCHEIDEN
Bij Koninklijk besluit is met dankbetuiging
ontbonden dc staatscommissie Weiter, inge
steld bij KB. van 26 October 1931. om bezui
nigingsvoorstellen te doen. De voorzitter, oud
minister Ch. J. I. M. Weiter, oud-vice-presi-
dent van den Raad van Nederlandsch-Indië
is bevorderd tot groot-officiel' in de Orde van
Oranje-Nassau.
HET ANTWOORD VAN
RUSLAND AAN ROOSEVELT.
OOK DE SOVJET-UNIE WIL SAMEN
WERKING.
MOSKOU, 20 Mei (V.D.) De voorzitter
van net Centraal Executief Comité der Unie
van Socialistische Sovjet Republieken, Kali
nin. heeft het volgende antwoord gezonden
op de boodschap van den president der Ver-
eenigde Staten. Roosevelt.
..Ik bevestig de ontvangst van uw bood
schap aan de mogendheden voor de vesti
ging van den politleken en economischer,
vrede. Ik ben er van overtuigd, dat deze
warme instemming vindt bij de volken dei-
Sovjet Unie. Uitdrukking gevend aan den wil
dezer volken neemt de Sovjet-regeering reeds
langer aan tien jaar deel aan alle inter
nationale conferenties waarbij zij nooit op
hield de aandacht te vestigen op de nood
zakelijkheid van algemeene ontwapening,
als eerste voorwaarde om den vrede tus
schen mogendheden te verzekeren.
De Sovjet-regeering heeft le Genève zelf
voorgesteld en herhaaldelijk gesteund alle
concrete voorstellingen voor algemeene ont
wapening en vooral de voorstellen die een
vermindering der maximale bewapening be
oogden. daarbij tegelijkertijd ontmaskerende
de pogingen om de ontwapeningsidec te ge
bruiken voor nationale politieke belangen
van sommige staten. De Sovjet-regeering
heeft ook maatregelen voorgesteld en ge
steund. om aanvallen in de toekomst on
mogelijk te maken en te voorkomen dat som
mige staten hun grondgebied ten koste van
anderen uitbreiden. De Sovjet-regeering heeft
non-agressieverdragen gesloten met de mees
te landen waarmee zij in officieele relaties
staat en daarom kan zij uw voorstel om
non-agressieverdragen met alle landen te
sluiten, niet anders dan toejuichen. Het
geldt voor de Sovjet-politiek ten aanzien van
den economischen vrede.
Zooals men weet heeft de Sovjet-regeering
te Genève een economisch non-agressiepact
voorgesteld en heeft zij ook economische
overeenkomsten op dien grondslag gesloten,
die gaarne bereid is uit te breiden tot alle
andere landen. De Sovjet-regeering is voor
nemens ook in de toekomst deze politiek
voort te zetten in den zelfden geest. Zij zal
gaarne samenwerken met alle regeeringen
die er eveneens bij geïnteresseerd zijn dat
deze politiek zoowel ter ontwapeningscon
ferentie als ter economische conferentie te
Londen, wordt toegepast".
TIJDELIJK LEERAAR GEM. AVONDSCHOOL
VOOR HANDELSONDERWIJS.
B. en W. stellen den Raad voor, den heer
G. H. Wamelink te Haarlem te benoemen
tot tijdelijk leeraar aan de Gem. Avondschool
voor Handelsonderwijs, wegens ziekte van
den leeraar, den heer B. de Boer.
Duitschland aanvaardt het plan MaoDonald
als basis voor de ontwapeningsconventie.
(2c Dlad le pag.)
Dr. Colijn verzamelt zijn ministers.
(le blad. le pag)
De houding van de Katholieken ten opzichte
van de Kabinetsformatie.
(le blad, le pag.)
Indische dienstweigeraars in hooger beroep..
(3e blad, le pag.)
Verdachte uit de moordzaak Numansdorp tot
10 jaar veroordeeld.
(2e blad. 2e pag.)
Tennis: Nederland staat met 20 in den
Davis Cup wedstrijd te Berlijn achter.
(3e blad, le pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
Scarabaeus: Het nieuwe raadhuis in Enschede
i4e blad. le pag.)
Emmy J. B.: De vrouw in dc twintigste eeuw.
Vrouwen onderling en verkiezingen.
(4e blad. le pag.)
Financieele Kroniek: Nieuwe lijnen in de groo
te politiek.
'4e blad. 3e oag.)
J. B. Schuil: Schimmenspel van dc Waag-
spelers.
<4e blad. 3e pag.i
Vr. S.: H.D. Vertelling: „Een vrouw vecht
(4e blad, 2e pag.)
Uit de wereld van de film.
(4e blad. 2e pag.)
K. de Jong: Concert in de Noorderkerk.
(le blad. 3e pag.)
G. J. Kalt: Uitvoering door Bloemendaal's
Gemengd Koor.
(4e blad, 3e pag.)
Het Haarlemsche Stadsbeeld: De Parklaan.
(4e blad. 2e pag.)
Ligstoelen en Tuinparasols
kunt U beter in oe
koopen op HET PLEINTJE hoek
Dr Le ij d ss i raat, Teleioon 11784.
Levering overal heen franco thuis,
(Adv. lngez. Med.)
HET VENTVERBOD.
VRAGEN VA NDEN HEEK OVERSTEEGEN.
Het raadslid, de heer G. Overstcegen. heeft
aan den Raad der gemeente het volgende
stuk gericht:
Gaarne zag ondergeteekende in de eerst
volgende raadsvergadering de volgende zaak
aan de orde gesteld:
Door het College van B. en *W. zijn een
groot aantal kooplieden en straatventers, on
dersteunden van den Dienst van Maatschap
pelijk Hulpbetoon, met een ^'e.:n handelsgeld
(eenige weken ondersteuning in éénsi vrij
willig en onvrijwillig, uit de steunregeling
gezet.
Terwijl B. en W. evenals ondergeteekende
er van bewust zijn dat door de economische
crisis deze groep, evenals de werkloozen en
kleine middenstanders, in den allcrbenard-
stcn toestand leeft, heeft het College niet
alleen geaarzeld om dezen maatregel tot het
uiterste toe te passen maar bovendien nog
hier ter stede een ventverbod uitgevaardigd
welke het levenspeil van genoemde groep nog
belangrijker zal verslechteren.
Hoewel B. en W. blijkbaar gebruik hebben
gemaakt, in het laatste geval, van art. 85 der
Algemeene Politieverordening, ben ik van
meening dat de argumentatie van genoemd
verbod '..in het belang van de openbare orde
of veiligheid") volkomen in strijd Is met de
feiten en de waarheid.
Is het College niet met ondergeteekende
van meening dat beide genoemde maatrege
len tegen elkander indruisrhen en het levens
peil van genoemde groep extra gedrukt
wordt?
Zoo ja. Zijn B. en W. dan bereid om de
kooplieden en straatventers in quaestie weer
onmiddellijk op te nemen in de steunrege
ling op de basis als voorheen gebruikelijk
was; en tevens het uit.•■"■d'gde ventver
bod in te trekken! Zoo niet. Willen B. en W.
dan hiervan mededeeling doen aan den
Raad?
SPORTFONDSENBAD HAARLEM
TEEKENINGEN GOEDGEKEURD
Bij den heer en mevrouw Joh. M. Schmidt
is een bericht van B en W. ingekomen, waar
in wordt mededeeld. dat uit een oogpunt van
welstand geen bezwaren bestaan tegen liet
bouwplan voor het Sportfondsenbad aan hot
Frederikspark, zooals dit is ingediend. Nu
moet de commissie zich nog verder met
Bouw- en Woningtoezicht verstaan.
