Koude-record.
DE WERKLOOSHEID
TE HAARLEM.
Hét ftijksi€
Kroniek der luchtvaart van de laatste dagen.
Sle 'Jaargang No. 15356
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 18 Juli 1933
HAARLI
DirectX; p. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
EM S DA
UITGAVE LOUREXS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
GBLAD
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0-25, per maand LIO, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post 3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, per maand 0 22, per 3 mud. 0-65, franco per post 0-72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: I5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ035. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onre Groentjes
(iederen dag) 1—3 regels 030. elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Gelll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-, Overlijden f 600,-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f 75.-, Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT
HAARLEM, 18 Juli.
Het Raadsel Roosevelt.
Sommigen beschouwen de aanstaande ver
daging van de Economische Wereldconferen
tie. die vrijwel niets heeft opgeleverd, als
haar definitief einde. Dat is wel een beetje
mal, want internationale conferenties eindi
gen nooit in dezen tijd. Sinds 1918 worden ze
voortdurend gehouden, afgebroken, verdaagd,
ontbonden en onveranderlijk na een poos
je weer hervat, zij het dan in een andere
plaats en veelal onder een anderen titel. De
plaats en de titel doen er niets toe; hoofd
zaak is dat ze hervat svorden. Aan deze con
ferentie was al een heele reeks economische
conferenties voorafgegaan, en het is mij niet
duidelijk op welken grond men zou moeten
aannemen dat deze de laatste is geweest. In
tegendeel: er zijn alle redenen om aan te
nemen, dat er een nieuwe reeks op zal volgen
Omdat er het is bij ettelijke gelegenheden
in deze rubriek betoogd maar één uitweg-
voor de wereld is, en die ligt in internatio
nale toenadering. Men kan daarop schimpen,
maar het feit verandert er niet door. Men
kan hoonlachen om een zoo dwaas idealisme,
maar de werkelijkheid toont dat het streven
in deze richting niet ophoudt. Eerder wint
het steeds aan kracht, door alle tegenslagen
heen. Dat is toch wel opmerkelijk. De periode
191S1933, vol uitgestelde en afgebroken en
verdaagde en mislukte internationale confe
renties, geeft desondanks geen achteruitgang-
te zien in haar aantal, maar een voortduren
de toeneming. Ook het aantal permanente
internationale organen is toegenomen. Men
vordert wel. maar het gaat erg hortend en
traag, en de moeilijkheid is. daar optimistisch
bij te blijven en zijn overtuiging vast te hou
den. Dit valt velen te zwaar. Daarom noe
men zij een verdaging een definitieve mis
lukking. hetgeen alleen hun pessimisme be
wijst. Werd officieel ook van een definitieve
mislukking inplaats van een verdaging ge
sproken, dan zou dat alleen bewijzen dat men
in officiëele kringen net zoo pessimistisch en
kortzichtig was. Gelukkig is men dat niet.
Men weet daar langzamerhand wel, dat men
binnenkort toch weer opnieuw begint, en dat
het woord „mislukking"', officieel uitgespro
ken, slechter uitwerking op de wereld heeft
dan „verdaging". Dat is heusch het heele
practische verschil. Een beetje nuchterheid
doet, bij het beschouwen der feiten, veel
.goeds.
Inmiddels heerscht algemeen de overtuiging
•dat het uitblijven van resultaten in Londen
de schuld is van president Franklin Roose
velt, wiens Boodschappen groote verwach-1
tingen hadden gewekt en wiens plotselinge
onwil, om tot stabilisatie der valuta mede te
perken, alles bedierf.
Beter zou men kunnen spreken van 'den
onwil der Vereenigde Staten. Want in Europa
wordt altijd weer opnieuw de fout begaan,
dat men den president van die machtige
republiek als een dictator beschouwt. Dat is
hij allerminst, ook niet als hem zooals dit
jaar met Roosevelt het geval is zekere
extra-bevoegdheden worden verleend. Die zijn
dan nog wel zoo sterk begrensd, dat de presi
dent in zijn buitenlandsch beleid heel weinig
vrijheid van handelen heeft.
Want die Amerikaansche Constitutie is een-
wonderlijk ding. Het is vooral een oud ding,
tot stand gekomen in een tijd toen er ^an
internationale samenwerking niet de minste
sprake was, toen er zelfs nog geen telegrafi
sche verbinding met Europa bestond en het
een paar maanden duurde om den Atlanti-
schen Oceaan over te steken. Toen Amerika
dus alleen voor zichzelf dacht en handelde
en zich van de rest van de wereld eenvoudig
niets aantrok.
Er zijn drie machten in het bewind over
de Vereenigde Staten, inplaats van één, zoo
als ten onrechte zoovelen in Europa veron
derstellen. Die drie machten zijn: ten eerste
de president met zijn kabinet, dat hij zelf
benoemt, maar welks leden niet eens het
recht hebben zitting te nemen in een der bei
de Huizen of daarin het woord te voeren, ten
tweede de Senaat en ten derde het Huis van
Afgevaardigden (het Congres). Wetgevende
en uitvoerende macht zijn dus zeer scherp
gescheiden, werken feitelijk afzonderlijk van
elkaar, zoodat de directe wederzijdscliè in
vloed, dien wij in Europa kennen, totaal ont
breekt. De president heeft de bevoegdheid om
over internationale verdragen te onderhan
delen, maar om ze in werking te kunnen doen
treden heeft hij ook nu een meerderheid
van tweedexMen in den Senaat noodig. En
hoe vaak is dat al niet mislukt! Iedereen her
innert zich president Wilson's falen met het
Verdrag van Versailles en vooral met het Vol
kenbondspact. Amerika sloot tenslotte vrede,
maar tot den Volkenbond is het nog altijd
niet toegetreden.
Wie, zooals schrijver dezes, de onderhande
lingen van Versailles en de stichting van den
Volkenbond heeft meegemaakt, en in diexx
tijd veel Amerikanen ontmoet en met hen ge
sproken, beseft wel waar de schoen altijd nog
wringt. De drie machten in Amerika, hotsend
en botsend tegen elkaar volgens den wil van
een Constitutie, welker bedoeling het is dat
zij tenslotte hun besluiten zullen „uitbalan-
ceeren" en welker opzet het zeer zeker is dat
de president niet teveel persoonlijke macht
zal verwerven, werken als geheel zeer traag.
Vooral in buitenlandsche aangelegenheden,
waarin de Senaat het een traditioneele plicht
schijnt te vinden, den president tegen te
werken. Amerikaansche senatoren zijn aller
minst internationalisten behoudens de
uitzonderingen en zij voelen zich de verte
genwoordigers van Idaho, Wisconsin, Ken
tucky. Massachusetts, Ohio enz. Niet, zooals
hun president, vertegenwoordiger van geheel
Amerika Men vergeet aan deze zijde van den
Oceaan te vaak dat Amerika een federale
bond van tientallen staten is, die nog aan
zienlijke eigen bevoegdheden 'nebben ook.
Als de Vereenigde Staten van Europa be
stonden zou men het wel beter begrijpen.
Men zou van de Nederlandsche leden van
UIT TIEN BLADZIJDEN.
het federale parlement gaan eischen dat zij
voortdurend het Nederlandsche belang voor
opstelden. en het zou heel wat jaren duren
eer men dat aan het Europeesche belang on
dergeschikt wilde maken. Daar gaan genera
ties over heen.
Enkele onafhankelijke, verlichte Amerika
nen mogen de oude Manroe-leer Amerika
voor de Amerikanen als verouderd be
schouwen, in den Senaat overheerscht zonder
twijfel het principe nog. Kan ons dat erg ver
bazen? Hoe ver zijn de begrippen in Duitsch-
land, Italië, Engeland, Frankrijk en.... Ne
derland op dit chapiter gevorderd?
Uit het voorloopige falen van de Economi
sche Wereldconferentie zou men kunnen af
leiden, dat dé samenwerking tusschen de
Europeesche mogendheden, reeds gemateria
liseerd in den Volkenbond en in het Pact
van-Vier, veel verder gevorderd is en ook veel
meer kans op resultaten van blijvende
waarde geelt dan de samenwerking van
Europa met de Vereenigde Staten van Noord-
Amerika. Die conclusie is zeker gerecht
vaardigd, en geeft den voorstanders van de
Vereenigde Staten van Europa, of de Euro
peesche Federatie, of Pan-Europa, weer heel
wat steun.
Herziening van de Amerikaansche con
stitutie zou een groote verandering kunnen
brengen, maar van kans op zulk een herzie
ning blijkt tot dusver nog niets. Zij zou niet
alleen meerderheden van 2.3 in den Senaat
en het Congres maar ook een meerderheid in
de wetgevende lichamen van 3 4 van het aan
tal Staten <36 van de 48) vereischen.
Dat is dus geen halve maatregel. En dan
bij een vo"lk. welks democratische opvattingen
zich altijd zijn blijven verzetten tegen het
toekennen van meer macht aan één persoon
aan den president.
Bij onze pogingen om het Raadsel Roosevelt
op te lossen verklaren, naar mijn meening.
bovenstaande overwegingen heel veel. De Pre
sident is geenszins Amerika. Hij is slechts
Amerika's eerste dienaar
R. P.
UITZENDINGEN VIA KOOTWIJK ZEER
GOED.
De kwaliteit van de uitzendingen van Radio
Kootwijk op 1875 M. is in Gelderland buiten
gewoon goed, zooals is gebleken, lezen wij in
de Msb. De ontvangst in de naaste omgeving
van het zendstation is echter zeer krachtig,
soms zelfs te sterk. Men dient aldaar de an
tenne te vervangen door een kort stuk draad..
(Prof. De Haas is erin geslaagd
nog een belangrijk lager koude-
punt te bereiken dan indertijd
Prof. Keesom.)
't Wereld koude-kampioenschap,
't Is me toch wel even wat,
Niemand op de wijde wereld,
Heeft ooit zulk een kou gevat.
En wat doen wij, wil ik vragen,
Wij met ons sportief gevoel?
Anders gauw vol kouwc drukte,
Blijven wij haast even koel.
Als een record wordt vei'beterd,
Juichen wij op slag en nou?
Hoogstens denken wij bij 't lezen;
Man, wat doe je in de kou.
Het is zomer, hooggeleerde,
Koud wordt het toch steeds te vroeg.
En als wij verkoeling zoeken,
Is een ijsco koud genoeg.
't Lijkt wel of wij hem negeeren,
Onzen kouöekampioen.
Onzen thermometerbokser.
Mogen wij dat nou wel doen?
Niemand spreekt van onzen vorst-vorst,
Van ons ijskoud fenomeen.
In professor's huis is 't rustig.
Niemand stuurt er kransen heen.
Was ik nu een man van invloed,
Dan wist ik wel wat ik dee,
Lk zou menschen op gaan roepen,
Voor een eere-comité,
Dat hem hulde zou bewijzen,
Daverend en enthousiast.
Als een wereldrecordhouder
In de super-ijssport past.
Zal 'k hem eens zijn meening vragen?
Mogelijk zegt professor dan:
Neen zoo'n hulde laat mij kouder,
Dan ik kou ooit maken kan.
P. GASUS.
PERSONALIA.
Voor het examen handelskennis L. O. is te
's-Gravenhage geslaagd mej. E. A. A. Heere
mans te Haarlem.
Verloop niet ongunstig.
De statistieken die de directeur van den
Gemeentelijken dienst voor de Werkloosheids
bestrijding voor intern gebruik bijhoudt, zijn
interessant, omdat daaruit het verloop der
werkloosheid en vooral de eigenaardighe
den die zich daarbij voordoen gemakkelijk
te volgen is. Bij het bestudecren van de sta
tistiek zooals die op dit oogenblik is. kan blij
ken dat het verloop der werkloosheid op. dit
oogenblik niet ongunstig te noemen is. Er is
eenige grond voor bemoedigende verwachtin
gen.
Op 14 Juli waren 4670 werkloozen inge
schreven. Een zeer hoog getal, maar men
moet. bedenken dat het hoogste aantal van
dit jaar (buiten de vorst-werkloozen i op 10
Februari 5875 was. Een vermindering dus van
1200 of meer dan 20 pet.
Op 2 Juni is het aantal nog iets minder
geweest, namelijk 4460. Daarom is er weel
een stijging geweest, maar die heeft zich de
laatste 3 weken gelukkig niet voortgezet. Als
die stationnaire toestand zich nog eer. maand
voortzet, zal het verblijdende verschijnsel ge
constateerd kunnen worden, dat het aantal
werkloozen hetzelfde is als het jaar te voren.
Verleden jaar is met September bij ver
nieuwing een groote inzinking in het bedrijfs
leven gekomen, waardoor het aantal werk
loozen geregeld met sprongen omhoog liep.
Die Stijging duurde toen voort tot Februari
van dit jaar. Men vleit zich met de hoop. dat
in dezen winter minder stijging zal voorko
men. Daarbij wordt gelet op de plannen die
bij de regeering bestaan om het uitvoeren
van groote productieve werken te bevorde
ren.
Opvallend is, dat in de laatste maand het
aantal werklooze schilders weer belangrijk
toegenomen is. Begin Juni van dit jaar waren
slechts 100 schilders werkloos Op 14 Juli was
dit aantal weer gestegen tot 200. hoewel het
gunstige tijdstip voor het uitvoeren van schil-
derswerken toch nog niet verstreken is.
Het aantal werklooze bouwvakarbeiders dat
sinds begin van dit jaar belangrijk vermin
derd is door de opleving in de bouwnijver
heid, blijft den laats ten tijd vrijwel station-
nair. De menschen die dus aan het werk ge
gaan zijn, blijven hun brood verdienen.
Elders in het land is ook een opleving in de
metaalindustrie geconstateerd. Te Haarlem
is daarvan nog niet veel gebleken, wel heb
ben eenige fabrieken gelukkig vrij behoorlijk
werk.
DRIEHONDERD MENSCHEN
WERKLOOS.
MASSA-ONTSLAG BIJ ROTTERDAMSCHE
TRAM.
Gezien de slechte bedrijfsresultaten zij
liepen met 30 pet. terug heeft de directie
van de Rotterdamsche eleclrische tram zich
genoodzaakt gezien tien procent van het
personeel tegen half September ontslag aan
te zeggen, aldus bericht de Tel. Ongeveer 200
man van het rijdend en een kleine 100'man
van het technisch personeel zijn van dezen
noodgedwongen maatregel de dupe. Verschei
dene van hen die op wachtgeld komen zijn
niet jong meer en bovendien reeds vele jaren
bij de maatschappij in dienst.
HUN ORGANISATIES ZOUDEN
ONTBONDEN WORDEN.
De A.-R. Rotterdammer vernam, dat de
justitie scherp zou optreden tegen de in Ne
derland ageerende Nazi's en hun vereenigin-
gen zal opheffen, gelijk reeds te 's-Graven
hage op last van hoogerhand door de politie
is geschied. Tegelijkertijd zou echter worden
opgetreden tegen hier ageerende buitenland
sche sociaal-democraten en deswege zou het
juist te Amsterdam verschenen weekblad
„Freie Presse" worden verboden. Het Volk
teekent hierbij aan. dat de Freie Presse een
uitgave is van een Hollandsche onderneming
en de regeering over uitgave van Nederland
sche ondernemingen niets te zeggen heeft.
1 JANUARI VERHOOGDE
LEERLINGENSCHAAL?
VERVROEGDE INVOERING
WET-TERPSTRA.
Naar de Msb. verneemt ligt het in het voor
nemen van den minister van Onderwijs, K. en
W. de wet-Terpstra tot verhooging van de
leerlingenschaal reeds met ingang van 1
Januari 1934 te doen invoeren.
Zooals men weet, zou voor de volledige in
werkingtreding een overgangstijd gelden tot
1 Januari 1935. De bedoeling is nu dezen ter
mijn met 1 jaar te bekorten.
Belangrijke conclusies van (le commissie voor
de handelspolitic te Londen.
pag. 3
Het verloop der werkloosheid te Haarlem is
niet ongunstig.
pag. 1
G. A. Pos overleden.
pag. 9
In de vacature ds. A. Trouw is beroepen ds.
H. J. Klein Wassink te Culemborg.
pag. 1
ARTIKELEN. ENZ.
K. P.: Het Raadsel Roosevelt.
pag. 1
Ton Ruygrok. Balbo's Voorbereidingen.
pag. 3
Van onzen Londcnschen correspondent. De
Wereldconferentie. Naar verdaging?
pag. 9
DS. H. J. KLEIN WASSINK
OPVOLGER VAN DS. A. TROUW?
MET GROOTE MEERDERHEID BEROEPEN.
Het bestuur der Vereeniging van Vrijzinnig
Hervormden heeft, zooals bekend, een drietal
opgemaakt, ter voorziening in de vacature
ontstaan doordat Ds. A. Trouw in Mei naar
Den Haag is vertrokken.
De stemming der leden had tot resultaat
dat Ds. H. J. Klein Wassink. predikant te
Culemborg 209 stemmen van dc 296 verwierf.
De overige werden uitgebracht op Ds. A.
Noorman, predikant te Borculo en Ds. J. G.
Steenbeek, predikant te Mantgum.
Ds. H. J. Klein Wassink heeft nog geen be
slissing genomen over de aanneming van dit
beroep
ROTTERDAM EN SCHIEDAM AAN
ELKAAR GEKOPPELD.
DOOR BEBOUWING VAN OUD-MATIIENESSE
B. cn W. van Rotterdam hebben een voor
stel ingediend tot, het doen bebouwen van
den polder Oud-Mathenessc. Dit is het kleine
gedeelte open terrein, dat Rotterdam nog van
Schiedam scheidt. Er is een plan gemaakt
voor 16.000 inwoners met plantsoenen, strand
bad, speelterrein enz. Op dc grens van Schie
dam zal een groote weg van de Maas naar
het Noorden loopen.
HUISZOEKINGEN BIJ VRIENDEN
VAN SCHEIDEMANN.
VIER PERSONEN GEARRESTEERD.
Op bevel van de geheime staatspolitie zUn
huiszoekingen gehouden bij vrienden van
Scheideman. n.l. den voormaligcn stedelijken
afgevaardigde Christian Wittrock. professor
Sautter en advocaat Zinn. De actie had
hoofdzakelijk ten doel vast te stellen of en
in hoeverre de genoemden nog betrekkingen
onderhielden met Scheidemann. Bij de huis
zoekingen werden photographieën en ..Greuel-
propagandamaterial" gevonden. Bij Zinn
kwam men bovendien gedeelten van het ver
mogen van den vroegeren Reichsbanner op
het spoor. De drie genoemden en de bureau
chef van Zinn, Beckmann zijn gearresteerd.
WILEY POST TE MOSKOU
GELAND.
Maandag om 14,28 uur Oost-Europeesche
tijd is de wereldvlieger Wiley Post op het
hoofdvliegveld van Moskou geland.. Ter be
groeting waren aanwezig vertegenwoordigers
der Sovjet-Regeering, onder leiding van Ba-
ranow alsmede vertegenwoordigers van de
maatschappij Ossoaviacnim.onder leiding van
Malinowski. Ook de Engelsche, Amerikaan
sche en Russische pers was vertegenwoordigd.
De vlieger verklaarde tegenover Russische
militaire vliegdeskundigen. dat hij op de
vlucht naar Rusland met atmosferische
moeilijkheden had te kampen gehad. On
danks dit alles gevoelde hij zich zeer goed.
Na een zeer kort oponthoud wil hij nog heden
verder vliegen.
In Koningsbergen had hij moeten landen,
omdat zijn instrumenten niet goed meer
werkten -en hij zich niet kon oriënteeren.
Aan de mecaniciens van het terrein ver
zocht Post zijn olietoevoer-inrichting even
te willen repareeren, daar deze onderweg be
schadigd was.
Kort na zijn landing is Post door een dok
ter onderzocht, die constateerde dat de al-
gemeene toestand van den vlieger goed was,
met uitzondering van een sterke vermoeid
heid der oogen.
De dokter schreef compressen voor.
Post startte te 17,12 (M.E.T.) naar Novosi
birsk.
PASSAGIER VAN STELLA MARIS"' NOG
NOG NIET GEVONDEN.
Volgens ingewonnen informatie in Dussel-
dorf is gebleken, dat het bij Terschelling ge
vonden lijk niet dat is van den heer G. B. die
eenige weken geleden bij Ameland met het
jacht ..Stella Maris" is verdronken.
Op het lijk werden geen verdere aanwijzin*
gen gevonden omtrent dc identiteit.
generaal Balbo (rechts staand)
na zijn landing in Shediac (Nieuw Brunswijk),
naast een Canadeeschen zeekapitein. Geheel
in overeenstemming met zijn prestatie ïs de
merkwaardige wijze waarop de foto overkwam.
Wiley Post toch, nam in zijn Oceaanvlïegtuïg
de foto mee naar Berlijn, vanwaar wij haar
weer per vliegtuig ontvingen!
de Amerikaansch-Litausche
vliegers Darius en Girenas, die na hun ge
slaagde Oceaanvlucht boven Brandenburg ver
ongelukten en den dood vonden.
Onder links het vertrek van Post uit Berlijn
naar Moskou, nadat hij in recordtijd van 26
uur van New-York gekomen was als eerste, die
geen tusschenlanding maakte; rechts Post
voor zijn vliegtuig, onmiddellijk na de landing.
NU STRENG OPTREDEN TEGEN
NAZI'S IN NEDERLAND?
HEER VERTROKKEN NAAR NOVOSIBIRSK.
