Hel Befaiqdikste
De Luidspreker.
51e Jaargang No. 15369
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 2 Augustus 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENT ENper week 0 25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65, franco per post 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëNI5 regels 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 1—3 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10. uitsluitend contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. erlies andere Vinger f ^0.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM 2 Augustus.
De Koningin-Moeder.
Koning en Koningin.
Vandaag bereikt H.M. de Koningin-Moeder
den hoogen leeftijd van 75 jaar, en alle phra-
serie ontbreekt als wij de overtuiging uitspre- j
ken dat het geheele Nederlandsche volk haar
geluk en welzijn wenscht. Meer clan een halve
eeuw geleden kwam zij. een jong Duitsch
prinsesje, naar ons land om den veel ouderen
koning te huwen. Haar wachtte een zware
taak.'In 1890 reeds, toen zij pas' 32'jaar oud
was, stierf de koning en werd zij regentes.
Maar toen'reeds wist het Nederlandsche volk
dat het een Koningin en een Moeder had ge
vonden. en door alle stormen der tijden heen
is dat besef ons allen bijgebleven. De jonge
buitenlandsche prinses, die naar Nederland
gekomen moet zijn in twijfel en in zorg hoe
het voor haar vreemde volk haar ontvangen
en aanvaarden zou, moet spoedig ervaren
hebben dat zij haar roeping volgde, dat zij
voorbestemd was Nederland's Koningin-Moe
der te zijn. Eeuwenoude tradities van eerbied
en vertrouwen verbinden de natie met het
1-Iuis van Oranje. Het jonge Duitsche prin
sesje was bestemd om daarin ten volle opge
nomen te worden, ten volle Nederlandsche te
zijn, tenvolle dien eerbied en dat vertrouwen
te verwerven. Die toewijding en liefde......
want onverminderd is de wondere bekoring
van haar persoonlijkheid. Een bekoring die
niet alleen ons Nederlanders treft. Het is nog
maar enkele jaren geleden dat, bij een be
zoek dat zij aan Londen bracht, de Engelsche
bladen haar „the dearest old lady of Europe"
de liefste oude dame van Europa noem
den. En wij in Nederland hebben dien war
men geestdrift tenvolle kunnen begrijpen.
De Koningin-Moeder vervult nog steeds
een groote. stille taak voor het Nederlandsche
volk. Een taak, die zich sinds lang niet meer
in regeeringsdaden uit maar die daarom niet
minder belangrijk is. Zij is voor ons eenvou
dig, in den vollen zin der beide woorden en
in hun samenhang: de Koningin-Moeder. Er
is zooveel in deze ontwrichte tijden waaraan
wij zijn gaan twijfelen, maar niet aan haar.
Evenmin als onze eerbied en vertrouwen je
gens het Huis van Oranje, tot welker hand
having zij zooveel heeft bijgedragen vermin
derd zijn.
De Koningin-Moeder moge dit alles op de
zen dag opnieuw tenvolle ervaren. In haar
leven van groote plichtsvervulling, toewijding
en liefde jegens de haren en jegens Neder
land is zij geworden tot een voorbeeld, een
symbool van vrouwelijke zelfopoffering, geest
kracht. zachtheid en charme. Wij zijn dank
baar dat wij de Koningin-Moeder zoo lang
hebben mogen behouden. Wij hopen dat zij
nog vele jaren, in blijden levensavond, in ons
midden zal mogen zijn.
R, P.
DE 75ste VERJAARDAG VAN DE
KONINGIN-MOEDER.
Heden is ook alhier de 75ste verjaardag
van Koningin-Moeder Emma, de waardige en
geliefde moeder van onze Koningin, gevierd.
Van de openbare gebouwen wapperde de vlag,
evenals van de Groote Kerk. het Paleis van
Justitie en van den grooten gashouder aan
den Harmenjansweg. Ook van enkele parti
culiere gebouwen was de vlag uitgestoken.
Hedenmiddag twaalf uur zou de heer Hof
meester het carillon bespelen, maar dit kon
niet plaats hebben, omdat de herstellings
werkzaamheden aan het carillon nog niet ge
reed zijn. Wel zou hedenmiddag in de mu
ziektent m den Hout het gebruikelijke con
cert van de H. O. V. plaats hebben.
ENSCHEDE'S NIEUWE RAADHUIS KOMT
IN GEBRUIK
Te Enschede is de laatste vergadering ge
houden in de zaal boven het politiebureau,
4e volgende zal in het nieuwe raadhuis ge
houden worden.
HOE SOEKARNO GEARRES
TEERD WERD.
TEN HUIZE VAN TH AMR IN.
BATAVIA, 1 Augustus (Aneta) Over de
arrestatie van den heer Ir. Soekarno kan
nog het volgende worden gemeld.
Ir. Soekarno was hier gistermiddag zes
uur aangekomen. Hij had logies besproken
bij den heer Thamrin, vergaderde vervol
gens te Mr. Cornelis ,ten huize van Mr.
Sartono.
Ongeveer 12 uur middernacht was de ver
gadering afgeloopen, waarna de heer Soe
karno zich naar de woning van den heer
Thamrin begaf.
Tijdens het avondmaal te diens huize
werd de te voeren actie besproken, aan de
precaire situatie herinnerd en Soekarno
door zijn vrienden tot de uiterste matiging
geadviseerd.
Na het eten verzocht de buiten wachtende
politie-ambtenaar Ir. Soekarno even te mo
gen spreken, aangezien hij het erf van den
heer Thamrin niet wilde betreden.
De heer Soekarno vroeg waarom deze hem
wilde spreken, waarop de ambtenaar ver
klaarde in het bezit te zijn van een beve!
tot arrestatie. Toen hem gevraagd werd op
grond waarvan die arrestatie zou moeten
geschieden antwoordde hij dit niet te weten
Hij had slechts de hem verstrekte instruc
ties" uit te voeren op niet opzienbarende
wijze.
Ir. Soekarno werd vervolgens weggevoerd
nadat hem nog was medegedeeld dat hij
per vroegtrein hedenmorgen naar Bandoeng
zou worden vervoerd.
De door den heer Soekarno geschreven
brochure was reeds eenige maanden geleden
verschenen en bevatte o.a. een relaas over
de wijze waarop de vrijmaking van Indo
nesia zou dienen te worden verkregen.
De oplaag- van Ir. Soekarno's blad „Fikiran
Ra jat" werd gisteren in beslag genomen.
De brochure „Mentjapi Indonessia Mer-
dika" (het streven 'naar een vrij Indonesia)
had reeds hier en daar opzien gebaard.
Bovendien waren tevoren tegen Ir. Soekarno
diverse strafrechtelijke onderzoekingen
gaande, terwijl in de „Fikiran Ra jat" diver
se haatzaai-artikelen waren verschenen.
(Zooals men zich herinneren zal, werd Ir.
Soekarno eenige jaren geleden tot vier jaar
gevangenisstraf veroordeeld. Hij werd twee
maal gegratieerd en 30 December 1931 uit
de gevangenis ontslagen, nadat hij twee
jaar had uitgezeten.
Den laatsten tijd deed hij weer meer en
meer van zich spreken. Red,)
STRAPERLO.
„MOREEL AFKEURENSWAARDIG VER
SCHIJNSEL," ZEGT DE REGEERING.
In hoeverre behendigheidsspel?
Het Corr. Bur. meldt: Het ministerie van
Binnenlandsche Zaken heeft d.d. 1 Augustus
den volgenden brief aan de burgemeesters
gericht:
„Het is u bekend dat het zgn, „Straperlo-
spel", met name in onze badplaatsen in toe
nemende mate wordt beoefend. Het beet dat
dit spel niet zou vallen onder de verbodsbe
palingen van de wet en dus (mits met ver
gunning van den burgemeester) zou mogen
worden beoefend en geëxploiteerd.
Vooropstellend dat nog geenszins vaststaat
dat het karakter van behendigheidsspel zou
moeten worden aanvaard een onderzoek
ter zake is nog gaande vestigt de regeering
de aandacht erop dat zij geenszins met in
stemming het toenemen van het aantal ge
legenheden tot beoefening daarvan aanziet.
Zij acht het haar plicht op te merken dat
er groote moreele gevaren verbonden zijn aan
het aanwakkeren van de speelzucht onder
het publiek, waarbij vooral het gevaar voor
de jeugd niet over het hoofd mag worden
gezien.
Het zou haar dan ook aangenaam zijn in
dien u ernstig naging of het houden van de
ze speelbanken zich wel verdraagt met het
geen ten deze in ons land als maatstaf wordt
genomen en overwegen of de plaatselijke
overheid mag bijdragen ter bevordering van
een moreel afkeurenswaardig verschijnsel.
Toezending van Haarlem's
Dagblad naar vacantie-adres.
De vacantietijd komt weer aan en wij wil
len niet nalaten, de aandacht van onze lezers
er op te vestigen, dat wij gaarne bereid zijn
him de courant dagelijks naar hun vacantie-
adres te zenden. Van deze faciliteit wordt
ieder jaar in toenemende mate gebruik ge
maakt en wij bewijzen onzen abonnés deze
extra diensten gaarne.
De regeling bestendigende, die wij den
vorigen zomer hebben ingesteld, zullen wij
ook dit jaar voor nazending binnen de lands
grenzen geenerlei kosten van verzending in
rekening brengen voor de eerste week van
het verblijf elders. Zij, die niet langer dan
een week uitstedig blijven, behoeven dus geen
extra kosten voor porti boven hun abonne
mentsgeld te voldoen, voor hen die langer
wegblijven, begint de betalingsverplichting
der verzendingskosten eerst bij de tweede
week hunner afwezigheid.
Wij moeten vriendelijk doch dringend ver
zoeken het tijdelijk adres voor nazending
vooral tijdig op te geven aan onze administra
tie, onder vermelding tevens van het ge
wone adres.
DIRECTIE HAARLEM'S DAGBLAD.
'De heer Lee Chrisman, veiling
meester in Kentucky, is tot
wereldkampioen hardschreeu-
wer uitgeroepen, nadat gecon
stateerd was, dat zijn stem op
een afstand van bijna 13 KM.
nog hoorbaar ivas.)
Nou nou, meneer Chrisman, dat is een
prestatie,
Dat maakt me een beetje paf.
Dat is wat je noemt nou een stemband
inflatie.
Daar neem ik mijn hoed voor af.
U hebt op een veiling een stem in 't kapittel,
Dat staat al bij voorbaat vast.
De koopers beweren geen iota (of tittel),
Maar koopen, als het u past.
Een mooie carrière kan u nog wachten.
Reis „stemmig" de wereld rond.
En overal zal men u stellig achten.
Als man met den grootsten mond.
Van mij zal u geen concurrentie dreigen;
Wanneer u aan :t spreken slaat.
Dan zal ik zeker bescheidenlijk zwijgen,
Ik schrijf liever dan ik praat.
Maar toch is er kans, dat gij wordt geslagen,
Hier gaat. uw titel teloor
Ik denk aan mijn mobilisatiedagen
En aan mijn sergeant majoor.
P. GASUS.
TWEE NEDERLANDERS
VERONGELUKT.
IN BELC.Ië MET AUTO OMGESLAGEN.
In den afgeloopen nacht te ongeveer 2
uur reden op den weg Blankenberghe
Brugge twee in Brugge wonende Nederlanders
in de auto van hun patroon, den radiohande
laar Claeys te Brugge. Bij Zuyenkerke botste
de wagen tegen een stilstaande vrachtauto,
met het gevolg, dat de rijdende wagen om
sloeg, naast den weg terecht kwam en daar
in brand raakte. Reddingspogingen van voor
bijgangers mochten niet baten, zoodat de
22-jarige J. Witterynck in de vlammen om
kwam. Dc 41-jarige J. Verhoeven wist zich
uit de auto te bevrijden en liep slechts lichte
verwondingen op. Het parket uit Brugge
stelt een onderzoek in.
DRIE AANLEGSTEIGERS
VERNIELD.
AANVARING DOOR SLEEP TE NIJMEGEN.
Op de Waal te Nijmegen is een sleepboot,
doordat een zuigerstang weigerde nadat de
boot uitgeweken had. met volle kracht tegen
de steigers van de Nederlandsche Stoomboot-
reederij. van de Nijmeegsche boot en van de
firma Te Winkel en Oomes gevaren. Alle drie
de steigers werden geheel vernield.
Het voorste sleepschip, de „Walsum 25"
verspeelde bij de aanvaring een anker en
liep voorts averij aan den boeg op. Als ge
volg van deze aanvaring was de aanlegstei
ger van het overzetveer eenigen tijd ver
sperd. Na een half uur stagnatie kon de veer
dienst echter hervat worden. Ook de scheep
vaart op de rivier is eenigen tijd gestremd
geweest, meldt het Handelsblad.
REGEERINGSCOMMISSARIS
VOOR DE BOLLENTEELT.
MR. M. SLINGENBERG ZAL DE
SANEERING LEIDEN.
Bij beschikking van den minister van
oeconomische zaken is benoemd tot regee-
ringscommissaris voor het bloembollensanee-
ringsplan 1933 Mr. M. Slingenberg, lid van
de Eerste Kamer der Staten-Generaal te
Haarlem.
Koningin en Prinses.
MET 24 VLIEGTUIGEN OVER
NEDERLAND.
Voorwaarden voor Gandhi's vrijlating.
pag. 3
Arrestaties bij den Duitschen radio-omroep.
pag. 3
Economisch urgentieplan door de katholieke
bonden opgesteld.
pag 4
Belangrijke Rubens-tentoonstelling in Rot
terdam.
pas. 3
Mr. Slingenberg regeeringscommissaris voor
het blocmbollen-sanceringsplan.
pag. I
Dc drie Amsterdamsche socialistische wet
houders zullen aftreden.
pag 1
Rondvlucht der K. L. M. boven Nederland.
pag. 1
ART1KF.LBN. ENZ.
R. P.; Dc Koningin-Moeder.
pag. 1
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Per K.L.M.-kist naar
Indic. Van Bagdad, via Buskir naar Djask.
pag. 5
Eenige bijzonderheden over de nieuwe studio
van de A. V. R. O.
pag. 3
Van onzen Londenschen correspondent: Lloyd
George blijft onvast van beginsel.
pag. 3
Rondvlucht ter bevordering
van luchttoerisme.
IN TWEE DAGEN HET LAND ROND.
Ten einde in breeden kring de reeds be
staande belangstelling voor luchttoerisme in
Nederland aan te wakkeren en de mogelijk
heden op dat gebied daadwerkelijk te de-
monstreeren, had de Commissie voor Lucht
toerisme van de Koninklijke Nederlandsche
Vereeniging voor Luchtvaart, met medewer
king van dc K.L.M., de Rotterdamsche Aero
Club. de Nationale Luchtvaart School en.de
Algemeene Nederlandsche' Vereeniging voor
Vreemdelingenverkeer, op 29 en 30 April van
het vorige jaar de Nederlandsche Rondvlucht.
1932 georganiseerd.
Deze rondvlucht werd een groot succes en
derhalve zal dit jaar een nieuwe rondvlucht
gehouden worden, waaraan thans ook de in
middels opgerichte commissie voor luchttoe
risme van den A.N.W.B, deelneemt. Door deze
concentratie van alle desbetreffende krach
ten en lichamen kan het voortbestaan van
de Nederlandsche rondvlucht als jaarlijks
terugkeerende aviatische gebeurtenis verze
kerd geacht worden. Met bijzondere waardee
ring wordt melding gemaakt van ook mili
taire medewerking, dank zij de goedkeuring
van den minister van defensie.
De rondvlucht wordt dit jaar gehouden
Vrijdag 25 en Zaterdag 26 Augustus. Een ver
schil met verleden jaar is, dat men na den
eersten dag niet op Schiphol en Waalhaven
terugkomt, doch in Twente overnacht.
De route is:
25 Augustus:
Vliegveld Waalhaven, Rotterdam, Delft.
's-Gravenhage, Scheveningen. Noordwljk.
Zandvoort. Haarlem, vliegveld Schiphol 1ste
landing), Amsterdam. Zaanstreek, Hoorn,
Medemblik. Wieringen, vliegveld De Kooy (2c
landing). Den Helder. Texel, Vlieland. Ter
schelling, Ameland, Dokkum, Groningen.
Eelde (3e landing). Assen, Meppol, Zwolle,
Deventer, vliegveld Twente (de landing en
einde van het eerste dagparcours).
26 Augustus:
Vliegveld Twente, Zutphen. Arnhem, Nij
megen, Vcnlo, Helmond. Eindhoven (5e lan
ding), 's Hertogenbosch. Breda. Bergen op
Zoon*.. Zeeuwsch Vlaanderen, vliegveld Vlis-
singen (6e landing). Middelburg, Haamstede
(7e landing), Waalhaven (8ste landing Schip
hol (9de landing en einde van het tweede
dagparcours.)
Het geheele parcours is 1013 K.M. lang.
Wederom zullen enkele wedstrijden aan do
rondvlucht verbonden worden, waarvoor
reeds een groot aantal prijzen uitgeloofd is.
Gezien het succes van den fot(*wedstrijd van
verleden jaar. zal deze ook ditmaal op de
landingsterreinen gehouden worden. Voorts
zal voor deelnemende vliegers wederom een
belangwekkende wedstrijd georganiseerd wor
den. Op verschillende plaatsen zullen op de
route witte kruizen worden uitgelegd. Aan
de bemanningen, die de plaats van de waar
genomen kruizen het meest nauwkeurig op
hun kaarten hebben ingeschetst vallen de
prijzen te beurt.
Als derde wedstrijd zal het uitwerpen uit
een der vliegtuigen van kleine papieren para
chutes met genummerde kaarten boven
Hoorn, Medemblik, Den Burg. Dokkum. Zut
phen, Breda. Bergen op Zoom en Axel geor
ganiseerd worden. De vinders van dc drie
laagste nummers krijgen een prijs.
De K.L.M. neemt deel met 4 vliegtuigen,
plaats biedende aan 40 passagiers.
De passageprijzen zijn in vergelijking met
verleden jaar lager.
De organisatoren hopen dit jaar een ..lucht
karavaan" van 24 vliegtuigen te kunnen uit
brengen en daarmede hier te lande nieuwe
belangstelling voor het luchttoerisme op te
wekken.
HAARLEMSCHE REDDINGSBRIGADE.
J.l. Zondag werd aan de Houtvaart en Dins
dagavond in het Kegelgebouw praciisch en
theoretisch examen afgenomen voor het bri
gadediploma. Geslaagd zijn mej. Houben en
de heeren Endert, Knol en Seubring.
EEN WASCHLIJN ONDER
STROOM.
ACHTTIENJARIG MEISJE GEDOOD.
Te Hedel is Dinsdagmiddag omstreeks 1
uur bij het café Jansen een ernstig ongeluk
geschied. dat aan de 18-jarige Johanna
Brands het leven heeft gekost.
Het meisje moest om eenige bezoekers door
den achter het huis gelegen tuin te geleiden,
een waschlijn in de hoogte houden. Deze lijn
stond, waarschijnlijk door ondeugdelijke
electrische geleiding in het huls. onder
stroom, met het gevolg, dat het meisje dooi
den electrlschén stroom getroffen werd en
bewusteloos neerviel. Een dokter heeft nog
getracht mét behulp van zuurstof-apparaten
de levensgeesten op te. wekken, doch mocht
hierin niet meer slagen.
SOCIAALDEMOCRATEN
ZULLEN AFTREDEN.
DRIE AMSTERDAMSCHE WETHOUDERS
GAAN HEEN.
Dinsdagavond ls de vergadering van ge
delegeerden der Amsterdamsche Federatie
van dc S.D.A.P. die 24 Juli j.l. moest worden
afgebroken wegens tijdgebrek, voortgezet.
Het woord was thans aan de leden van de
raadsfractie en aan het. Federatiebestuur.
Naar wij vernemen heeft de vergadering
tenslotte met overgroote meerderheid het ad
vies van 't federatiebestuur en van de raads
fractie aanvaard, zoodat. dc drie soc-dcmo-
cratisch'c wethouders zullen aftreden.
BUITENGEWOON VOLKS
CONCERT DER H. O. V.
ANNIE WOUD, SOLISTE.
Alvorens de H.O.V. met vacantie gaat. wil
Marinus Adam de bezoekers en het .or
kest verrassen met een iNtverkochle zaal
en heeft zich daartoe verzekerd van de
medewerking van Annie Woud.
Een buitengewoon programma zal uitge
voerd worden met o.a. als eerste uitvoering:
„Se Au delle mia morte" van A. Scarlatti en
..Tu )o sai" van G. Torclli. voor strijkorkest
bewerkt door Foüx de Nobel.
Het programma wordt besloten met „Der
Trompeter von Siickingen".
CHINEESCH-CHINEESCHE
OORLOG.
OP HET MAASSTATION TE ROTTERDAM.
Dinsdagavond tegen middernacht is in de
wachtkamer van het Maasstation te Rotter
dam een hevige vechtpartij ontstaan tus-
schen Chineezen. Een honderdtal Chineezen
van Katendrecht zouden vandaar vertrek
ken naar Berlijn om op te treden als figu
ranten in een film. welke de Chlneesch-Ja-
pansche oorlog in becid zou brengen. Over
dit contract mot de filmmaatschappij was
vermoedelijk om nationalistische redenen
onder de Chineezen verschil van meening
ontstaan. Een aantal tegenstanders van het
gaan naar Berlijn, mengde zich onder de ver
trekkende,n. kregen ruzie met hen en er ont
stond een vechtpartij. Hierbij werd in de
wachtkamer zeer veel meubilair vernield.
Twee Chineezen werdei? gearresteerd, terwijl
twee gewond werden. Eenige tegenstanders
van het gaan naar Berlijn wisten op listige
wijze te ontkomen. Zij gingen naar Katen
drecht en trommelden aldaar een groot aan
tal Chineezen bij elkaar. Deze trokken met
auto's en autobussen naar het Maasstation,
waar zij, daar er weinig politie aanwezig was,
gemakkelijk op het perron konden komen
Er was echter inmiddels politieversterking
gearriveerd. De Chineezen werden van het
perron verwijderd en de hekken gesloten. De
Chineezen die daarop aan de Oosterkade sa
menschoolden werden door de politie verdre
ven. Er hadden geen verdere ongeregeld
heden meer plaats.