tiet
Joconde.
51e Jaargang No. 15377,
Verschijnt dagelijks, Behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 11 Augustus 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie; P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOÜRENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN:
per week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
f 3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0.7214.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuïder Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: j5 «gels 1.75, elke regel meer 0-35- Reclames
/ttóO per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f250.-. Wijsvinger f 150—, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000-. Overlijden f 600-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM 1 I Augustus.
Onrust.
Het huidige diplomatieke conflict over
Duitschlands inmenging in Oostenrijks aan
gelegenheden heeft nieuwe onrust in Europa
verwekt, en onmiddellijk twijfel doen rijzen
aan de beteekenis van het Vier Mogendheden
Pact. De vier groote mogendheden Frankrijk,
Duitschip i. Engeland en Italië hebben met
hun pact Europa ..tien jaar vrede gewaar
borgd". En het eerste dat de vier machtigen,
die het geheel in toom zullen houden, gaan
doen is onderling plukharen. Het zijn niet
alleen Frankrijk en Engeland die de Duit-
schers per „vriendschappelijke" nota gispen
fen de Duitschers, die daarop een antwoord
geven waarvoor men blijkbaar een diplomaat
moet zijn om er nog eenige vriendschappe
lijkheid in te zien. maar bovendien geven
Engeland en Frankrijk blijk van ergernis
tegenover Italië, omdat dit op zijn eentje
alvast stappen in Berlijn had ondernomen.
Daarmee wou, zeggen de Engelschen, Musso
lini voor zichzelf „scoren". En hij mag niet
alleen scoren Da's niet netjes. Wat de aan
leiding tot al dit geschrijf betreftdie zal
door de volken, die op deze wijzen vertegen
woordigd worden, met nog meer verwonde
ring beschouwd worden. Als Duitschland zich
mede garant stelt voor tien jaar vrede in
Europa, zijn Duitschlands bemoeiingen met
de Oostenrijksche zaken wel zeer onbegrijpe
lijk.
Men heeft het nu over „een ernstigen toe
stand". Wat diplomaten een ernstigen toe
stand noemen behoeft nog volstrekt geen oor
logsgevaar in te houden, en naar menschelij
ke berekening' is er op het moment geen di
rect oorlogsgevaar, en zal het er evenmin
binnen drie of zes maanden zijn. De zaken
gaan nog veel te slecht.
Maar men vraagt zich met een huivering
af wat er, gezien de huidige verhoudingen in
de wereld, zou gebeuren als de gedeeltelijke
verbetering in het zakenleven, waardoor dezs
zomer zich heeft gekenmerkt, in die eerst
volgende zes maanden in versneld tempo tot
een algemeen herstel van welvaart leidde.
Het voortduren van een malaise-toestand in
de meeste takken van het zakenleven schijnt
op dit moment het eenige dat Europa bevei
ligt tegen de ergste aller rampen: oorlog. Dit
verklaart dan ook het best het plotselinge
besluit van den Franschen Onderwijzersbond,
om de algemeene staking te proclameeren
als tot mobilisatie bevolen zou worden. Het
is "feitelijk een wanhoopsbesluit, genomen in
een sfeer waarin men zich vergeefs afvraagt:
Wat moeten wij nog doen om ontwapening
te bereiken?
Overigens kan men zich nauwelijks voor
stellen dat de 600.000 Fransche onderwijzers
werkelijk en bloc zouden staken als het tot
mobilisatie kwam. Op deze wijze' een- oorlog-
te beletten schijnt een hopelooze verwach
ting. Voorkomen is de eenige wijze van ge
nezen. Komt het eenmaal tot mobilisatiebe
velen en oorlogsverklraiingen, dan zijn de
gemoederen in al de betrokken landen al
zoo verschrikkelijk opgezweept dat er toch
geen houden meer aan is. Dat heeft de his
torie al afdoende geleerd. Gingen de Fran
sche onderwijzers tot' afzonderlijk verzet
over, dan zou dat een burgeroorleg beteeke-
nen en het internationale conflict niet be
letten.
Wel hebben zij natuurlijk tegen de oor
logvoering willen .getuigen, maar het nemen
van een dergelijk besluit en de uitvoering
ervan zijn twee zeer verschillende zaken
van zeer verschillende draagkracht.
Als de huidige antagonismen in Europa
blijven groeien zal er geen ontkomen meer
zijn aan een oorlog niet binnen zes maan
den. maar- zeker binnen enkele jaren. Het
voorkomen hangt niet van vier groote naties
af. maar van geheele beschaafde mensch-
heid. Meenen de kleinere volken, de zaak nu
wel aan de vier machtigen te kunnen over
laten, dan gaan wij in versneld tempo op
den algemeenen ondergang in den fantas-
tischen beestenboel, die „moderne oorlog"
heet, af.
Dit conflict inzake Oostenrijk is het eerste
waarschuwende sein. Het is te hopen dat er
staatslieden bij de kleinere volken zijn, die het
zullen willen verstaan en ernaar handelen.
De Volkenbond kan zijn taak niet aan vier
van zijn sterkste leden overlaten. Zij hebben
wel een pact gemaakt, maar zij werken niet
samen.
Fv. P.
SMOKKELAARS PER AUTO,
DOUANE PER AUTO.
GOEDE AANWINST IN HET GRENS
GEBIED
In de Tel. lezen wij. dat de douane aan
de Duitsch-Limburgsche grens thans een
auto bezit en dat deze reeds goede resulta
ten heeft gegeven bij het achtervolgen van
smokkelaars. Aan de grens bij Kerkrade is
reeds een smokkelauto achterhaald door
hem onder vuur te nemen. De bestuurder
bleek ernstig in den rug gewond, een ander
wist te ontvluchten. Men denkt, dat ook
hij gewond is. De wagen was met margarine
gevuld.
Ook een tweede smokkelauto met 740 pond
Duitsche margarine kon in beslag worden
genomen na een beschieting.
NAAR ZUID - AMERIKAANSCH GEBRUIK.
SANTIAGO DE CHILI. 11 Augustus (Reuter)
De gepensioneerde kolonel Crove. die in
3932 naar de macht greep en president der re-
p..jliek was, is gearresteerd.
ALWEER BRAND TE LEIDEN
IN WONING BOVEN HET LUXORTHEATER.
PANIEK VOORKOMEN, HET HUIS
UITGEBRAND.
Donderdagavond omstreeks kwart voor 10
is brand uitgebroken in het bovenhuis, be-
hoorende bij het Luxortheater. op den Sta
tionsweg te Leiden. Dit bovenhuis wordt be
woond door de familie van den exploitant
van het bioscooptheater, den heer R. Uges.
De brand is ontstaan in een logeerkamer.
De bewoners waren niet thuis, zoodat het
vuur het eerst ontdekt werd door voorbij
gangers, die onmiddellijk de politie en de
brandweer waarschuwden. De vlammen laai
den spoedig zoo hoog en zoo fel op, dat de
brand een zeer ernstig aanzien kreeg, doch
gelukkig was de brandweer spoedig ter
plaatse. Het vuur werd met de beide motor
spuiten krachtig aangepakt, terwijl de Ma-
gyrusladder werd opgesteld Spoedig slaagde
men er aldus in het vuur in te sluiten. Al
lengs werd de vuurgloed minder en na onge
veer 3 kwartier was gevaar voor uitbreiding
voorkomen. Weliswaar brandde het woonhuis
goeddeels uit, maar 't theater zelf werd be
houden, al kreeg het belangrijke waterschade
De brand brak uit tijdens de pauze in de ver
tooning, doch dank zij het tactisch optreden
van de politie ontstond er onder het publiek
geen paniek, doch begaven allen zich rustig
door de uitgangen naar buiten. Geen enkel
incident deed zich daarbij voor.
De operateur heeft onmiddellijk de brand
vrije cabine, die zich dicht bij de- vuurhaard
bevond en waar voor eenige duizenden gul
dens film lag opgeslagen afgesloten.
Omstreeks 11 uur was de brandweer het
vuur meester, hoewel het nablusschingswerk
nog geruimen tijd eischte. Het verkeer, dat
op dit punt altijd druk is, lag volkomen stil.
De reizigers met de trams van de N. Z. H.
T. M. ondervonden ernstigen last, de reizi
gers konden moeilijk het station bereiken.
Het autoverkeer werd omgelegd over Oegst-
geest. De postdienst had ernstige vertraging
Op het terrein van den brand was de loco
burgemeester aanwezig, benevens eenige wet
houders. De oorzaak van den brand is onbe
kend. Verzekering dekt de schade.
Het Luxor-Theater te Leiden is 24 jaar ge
leden gebouwd door den toenmaligen direc
teur, -den heer B. Hartman, die thans het
Luxor Theater te Haarlem exploiteert. Twaalf
jaar geleden verliet de heer Hartman Leiden,
zoodat hij thans niet meer bij de exploitatie
van het Leidsche theater betrokken is.
VAN 9 M- HOOG GEVALLEN
Van 9 menschen vier gewond
STEIGER IN EEN KERK BEZWEKEN
Donderdagmorgen is te Middelburg in de
in aanbouw zijnde kerk der gereformeerde
gemeente aan de Segeerstraat aldaar een
ongeluk geschied, dat betrekkelijk goed is
afgeloopen, meldt de N.R.C.
Aan het dak van dit gebouw hing inwen
dig een groote stelling, die ten deele op
haken rust. Door het ombuigen van een
dezer haken is de stelling voor een groot
deel naar beneden gekomen. Op dit deel
der stelling bevonden zich op dit oogenblik
negen personen; een groot aantal planken
voor het binnenwerk van het dak vergrootte
de zwaarte.
Van de negen personen wisten zich nog
twee aan het dak vast te grijpen, doch de
anderen vielen naar beneden van een hoogte
van ongeveer 9 meter. Een der personen, de
16-jarige G. liep een dijbeenbreuk op en
drie anderen min of meer ernstige in- en
uitwendige kneuzingen.
De politie stelt een onderzoek in naar de
al of niet verantwoordelijkheid van de aan
nemers.
'De kwestie o/ de .Joconde" van
Leonardo da Vinci in het Pa
rijsche Louvre echt is of niet
is opnieuw ter tafel gekomen
door dc „onthulling" van een
Engelschman, die medeplichtig
is geweest aan den diefstal in
1911.)
Nu ruim twintig jaar geleden.
Werd Joconde eens geschaakt.
'k Lees thans, dat de^ oude dame
Weer in opspraak is geraakt.
Want een Engelschman verzekert,
En 'L klinkt verre van galant,
Dat. Joconde een copie is,
Niet van Leonardo's hand.
Met haar raadselachtig lachje, "4
Dat de wereld zoo bekoort.
Glimlacht, vrij van ijdelheden,
Mona Lisa rustig voort.
Het kan haar zelfs niet meer deren.
Als men haar bekladt, of als
Men haar zacht vtfrheven glimlach
Plotseling verkjaart totvalsch.
Ach, ik zal me ervoor hoeden,
Mij te mengen in den strijd;
Op 't gebied van schilderijen
Heb ik geen deskundigheid.
Ik wil dit alleen nog zeggen:
Als 'k de kwestie goed bezie.
Is Joconde voor de kranten,
(In komkommertijd) copie.
En wanneer dc menschen twijflen
Aan haar glimlach', zacht en fijn.
Komt dat. daar men niet gelooft meer,
Dal een lach ooit echt kan zijn.
P. GASUS.
AUTOVERKEER MOET
BIJPASSEN
In het tekort van de spoor
wegen
BELASTING OF VRACHTAUTO- EN
BUSVERKEER?
Naar aan De Telegraaf is gebleken, wil
men trachten het tekort van 26 millioen op
de spoorwegen weg te werken door de invoe
ring van een extra-belasting op het automo
bielver keeer langs den weg meer in het bij
zonder het vrachtvervoer en het autobusver-
keer uit welke heffing een opbrengst wordt
becijferd van 6 a 7 millioen per jaar. De
bedoeling van deze heffing is niet alleen het
scheppen van nieuwe inkomsten ter dekking
van het tekort, maar tevens om een princi
pieel meer gelijke verdeeling van lasten tus-
schen de verschillende middelen van vervoer
te land in het leven te roepen.
De leidende gedachte is hierbij om alle
transportmiddelen meer dan tot dusver ge
schiedde te doen bijdragen in de kosten van
het verkeersapparaat in zijn geheel. Naar
aangenomen wordt zal deze betere verdee
ling een gunstigen terugslag op het spoor
wegverkeer uitoefenen, dat volgens bereke
ning in 1930 reeds een nadeel ondervond van
de autoconcurrentie dat op 11 millioen
wordt gesteld.
Door dezen maatregel wordt het mogelijk
geacht, dat de spoorwegen, mede door verder
in te voeren bezuinigingen en rationalisatie,
zullen kunnen komen tot het opstellen van
een sluitende exploitatierekening. Daardoor
zal niet in eens voor de nieuwe begrooting
zal nog moeten worden gerekend op een bij
drage van 10 millioen uit de algemeene
middelen tot dekking van het tekort doch
wel, naar men aanneemt, zeer spoedig kun
nen worden gerekend op een verdwijnen van
het geheele spoorwegtekort.
DE VERPACHTING VAN DEN
STADSSCHOUWBURG
Het Nederlandsche stoomschip Sembüanvan de Stoojnvaart Mij. Nederland, dat aan
het Fransche stoomschip Forbinwaar gisteren aan boord in de Arabische Zee brand
is uitgebrokenassistentie zal verleenen.
EEN ONDERHOUD MET DEN HEER
VAN HEES.
C C. M. van Hees.
„Om U de waarheid te
zeggen begon de heer
van Hees. thans nog
directeur van den Stads
schouwburg. toen wij
hedenmorgan met hem
een onderhoud hadden
omtrent de bekende
kwestie van het ver
pachten van den Stads
schouwburg, „om u de
waarheid te zeggen is
mij van offlicieele ge
meente-zijde niets be
kend geworden over de
verpachting."
En toen wij ons daarover verwonderd
toonden, vervolgde hij:
„Alles wat ik er van weet, is uit de kran
ten. Ik vernam, dat er een verpachtingsvoor-
stel zou komen uit de krant en op dezelfde
wijze weet ik dat er tot verpachting is beslo
ten. Maar ik kan u wel zeggen, dat het voor
mij een heele slag is. Als je. zooals ik, met
hart en ziel gewerkt hebt 3 jaren lang. voor
de tooneelbelangen van den Stadsschouw
burg, als je met liefde je gansche werkkracht
daaraan hebt gegeven, dan beteekent een
achterlaten van wat bereikt is heel wat.
Steeds heb ik mij tot taak gesteld alles wat
op tooneelgebied kunstzinnig en mooi is, hier
ook aan het Haarlemsche publiek te geven,
en al heeft Haarlem ook te lijden door de
nabijheid van Amsterdam, toch heeft men
hier nooit behoeven te zeggen: We hebben
wel een Stadsschouwburg, maar eigenlijk
moeten we toch af en toe naar Amsterdam.
Ik heb dan ook van het publiek immer de
grootste waardeering ondervonden en ook
met de gezelschappen heb ik nooit hevige
onaangenaamheden gehad, waar toch in dit
vak wel aanleiding voor kan zijn".
„Was u, voor u hier kwam. alleen als ac
teur werkzaam?" vroegen wij.
„O neen", antwoordde de heer van Hees,
„Ik ben begonnen bij het bekende gezelschap
van Legras en Haspels, hl Rotterdam als ac
teur. Een jaar of 5 later maakte ik deel uit
van het eerste volledige tooneelgezelschap dat
in Oost-ïndië op tournee ging. Daar ben ik
gebleven met Brondgeest en vervulde bij het
gezelschap ook de functie van secretaris en
penningmeester, waarbij ik tevens de leiding
had. Achttien maanden was ik ln de Oost,
daarna maakte ik een tournee naar West-
In dië."
Wij herinneren eraan, dat nu, 27 jaar na
dien, ziin zoon, Adri van Hees, op tournee is
in de West.
„Een jaar lang heb ik hl het bestuur ge
zeten van het Utrechtsche Tooneelgezelschap,
waarna ik weer bij de Rotterdammers kwam
en toen bij Royaards in Amsterdam. Men
heeft mij toen het directeurschap van den
nieuwen Schouwburg in Heerlen aangeboden,
doch door toevallige omstandigheden ging de
bouw niet door. In de laatste jaren. ik ben
nog bij Heyermans en bij Verkade geweest
was ik acteur en administrateur bij Open
luchtspelen. En toen kwam ik hier".
„Dus U is.
„Op 1 Augustus van dit jaar 35 jaar aan het
tooneel verbonden geweest".
We vroegen zijn meening over de verpach
ting.
De heer van Hees zeide hierop slechts, dat
hij bet volkomen eens is met het rapport van
de Commissie van Beheer.
„U heeft bedankt voor het voorstel onder
den heer Deinum te blijven werken?"
„In zekeren zin. De heer Deinum heeft mij
slechts terloops gevraagd, nog vóór de raads
zitting, of ik onder een cventueelen pachter
zou willen blijven. Hij heeft daarbij niet ge
zegd, dat hij zelf dat zou kunnen worden
Maar u begrijpt, dat ik na 8 jaar zelfstandig
gearbeid te hebben niet onder een ander, wie
dan ook, hetzelfde werk wil doen.
Of het mogelijk is het personeel in te krim
pen? Absoluut niet. In den tijd van het be
staan van den Stadsschouwburg is het getal
werksters al van 8 op 3 teruggebracht en dat
der ouvreuses en garderobejuffrouwen van
11 op 8. Nooit meer dan 3 suppoosten zijn hier
werkzaam, en een verdere inkrimping is vol
gens mij voor den goeden gang van zaken
onmogelijk, evenmin bij het avondpersoneel
op het tooneel.
Waarom zijn alle gezelschappen, ook de
buitenlandsche zoo uitermate tevreden met
de inrichting hier? Omdat de decors o.a. in
zoo uitstekenden staat gehouden worden, in
de zomermaanden. Het personeel heeft niet
meer vacantie dan het andere gemeenteper-
soneel, en wanneer in de zomermaanden niets
wordt gedaan aan de decors, dan zullen deze
verwaarloosd worden, zooals ook al in de
rapporten der commissie is opgemerkt".
We spraken nog over de abonnementsvoor
stellingen. welk instituut in zijn periode tot
stand is gekomen.
En toen verlieten wij het directeurskamer
tje in den Stadsschouwburg, dat binnenkort
voor den heer van Hees als directeur gesloten
zal worden
CODOS EN ROSSI TERUG
MARSEILLE. 11 Augustus (Reuter). De
Fransche vliegers Codes en Rossi, die het
wereldrecord lange afstand verbeterd heb
ben, zijn gisteravond geland op het vliegveld
Marignane bij Marseille, waar de bevolking
hun een enthousiasten ontvangst bereidde.
Li Rome hadden de vliegers een tusschen-
landing gemaakt om benzine in te nemen. 1
Honderveertij: gevallen van paratyphus in
Winsum.
pag. 4
In Leiden heeft weer brand gewoed, (hans in
het Luxor-Theater.
pag- 1
Een Nederlandsche opera met Nederlandsche
artist en gesticht.
pag. 6
'leden is te Amsterdam overleden Jhr. J. G.
W. Striek van Linschoten, tot voor kort bur
gemeester van Beverwijk.
pag. 1
Een onderhoud mot den heer Van Hees over
dc verpachting van den Stadsschouwburg.
pag 1
Hot programma voor dc huldiging van de
koningin op 9 September.
pag. 11
Cricket: Dc wedstrijd bondsclftalH. C. C'. De
Engelschen scoren 324 in de eerste innings.
pag. 9
Weer een Duitsche radio-aanval op Oostenrijk
Pa?' 3
Gewapende interventie van Amerika op Cuba.
pag. 3
In Ierland wordt gevreesd voor een fascisti-
schen staatsgreep.
pag. 3
Loos alarm voor Lindbergh. Gerucht over zijn
dood, dat onjuist bleek te zijn.
pag. 3
Schennis der keizerlijke graven in Leningrad?
pag. 3
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Onrust.
pag. I
K. P.: Het gouden jubileum van den N. C. B.
pag- 11
Van onzen Londensehen Correspondent: Ru
zie met de Blauwhemden in Ierland.
pag. 3
II. G. Cannegietcr: Dc Film „Congorilla".
pag. 6
II. G. Cannegieter: „De Bilt seint".
pag. 6
Jhr. dr. J. C. Mollerus; Per K. L. M.-kist naar
Indië.
Voor dc vrouw.
L. S.: Langs dc Straat. Grenskantoor.
pag. 4
pag. 10
pag. II.
Jhr. J. C. W. Sfrick van Linschoten
overleden.
Beverwijk 's oud-Burgemeester.
Dc oud-burgemeester van Beverwijk, jhr.
J. C. W. Strick van Linschoten, is heden 11a
een korte ongesteldheid in de Ziekenverple
ging, Prinsengracht tc Amsterdam, in den
ouderdom van 74 jaar overleden.
Nog versch ligt in het geheugen het af
scheid, dat hij 1 Juni j.l, had genomen als
burgemeester van Beverwijk. Ilij was van 15
Maart 1898 tot 31 Mei 1933 burgemeester van
deze gemeente geweest. Voordien was hij bur
gemeester van Texel. Thans leefde hij als
ambteloos burger te Amsterdam, waar de
dood wel zeer kort nadat hij rust was gaan
genieten hieraan een onverwacht einde ge
maakt heeft.
De teraardebestelling zal waarschijnlijk ge
schieden in De Bilt, waar jhr. Strick van Lin
schoten geboren is.
Jhr. Strick van Linschoten werd te dc Bilt
geboren.
De overledene was van l October 1880—14
Mei 1889 secretaris en gemeente-ontvanger
van Anna Paulowna en van 24 Mei 1889—6
Januari 1893 secretaris van Haarlemmcrliedc
en de thans opgeheven gemeente Spaarn-
woude.
Van 7 Januari 1893—14 Maart 1898 was hij
burgemeester van Texel, waarna hij van 15
Maart 1898—1 Januari 1933 burgemeester van
Beverwijk was.
De overledene was Officier in de orde van
Oranje Nassau.
Jhr. Strick van Linschoten was een zeer
actief man, dien tijd noch moeite te veel
waren, waar het gold de belangen van zijn
gemeente te dienen. In de volle kracht van
zijn leven heeft hij zich daaraan altijd met
groote ambitie gegeven. In de verfraaiing en
ontwikkeling van Beverwijk had de burge
meester een zeer groot aandeel, en bijna,
spreekwoordelijk was zijn groote zin voor
orde en regel, niet alleen op het raadhuis,
maar vooral ook in de gemeente zelf. Hij
heeft nooit gestreeft naar populariteit en ge
voelde zich naar zijn eigen verklaring, soms
zelfs geïsoleerd.
Bij de huldiging in Juni was zijn gezond
heidstoestand reeds zwak. maar men hoopte
dat de rust hem veel gcea zou doen. Niemand
had verwacht dat de slag zoo spoedig zou
vallen.