Omzetbelasting. Hatei de Êemwe&ik. AAN ONZE WEEK-ABONNéS. tiet BeêoH^tifkste '51e Jaargang No. 15406 9 VerscHïjnt dagelijks, behalve op Zon-en Feestdagen Donderdag 14 September 1933 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTENper Week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden 3.25,franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad per week fO.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0-72J4. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 ADVERTENTIëNj5 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (iedcren dag) 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-. Verlies van Hand. Voet of Oog f400-. Duim f250- Wijsvinger f 1 50-, Elke andere vinger f 50-, Arm. of Beenbreuk f 100— Idem voor Abonnés op bet Geril. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000... Overlijden'f 600-, Verlies van Hand. Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75-. Verlies Wijsvinger f75-. Verlies andere vinger f30— DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN. HAARLEM, 14 September. De Rijksdagbrand. Over zes dagen zal te Leipzig het proces te gen de vijf beschuldigden inzake den Rijks dagbrand den Hollander van der Lubbe, den Duitschen communist Torgler en een drietal Bulgaren begonnen worden. Sinds de Affaire Dreyfus is er wellicht geen enkel strafproces aan te wijzen, dat een zoo gewel dige beroering in de wereld te weeg heeft ge bracht. En het merkwaardige geval doet zich voor dat de personen der vijf beschuldigden daarmee allerminst in overeenstemming zijn. De drie Bulgaren zijn eigenlijk heelemaal anonymi, de Hollander van der Lubbe schijnt een buitengemeen onbeduidend jongmensch, waarvan men zich met geen mogelij kheid kan voorstellen hoe hij „uit politieke overtuiging" tot een dergelijk allerzonderlingst misdrijf zou zijn gekomen, en de eenige beschuldigde die als een man van aanmerkelijke verstan delijke ontwikkeling beschouwd kan worden is Torgler, de communistische leider in wij- len-den-Hijksdag. Maar voorzoover tot dusver gebleken is schijnt zijn connectie met de zaak wel uiterst vaag te zijn, en een Fransch blad, dat beweert de acte van beschuldiging te kennen, verklaart dat eigenlijk alles neer zal komen op het hoofd van v. d. Lubbe, dien men als hoofddader beschouwt. Veronderstelt men dat Torgler en zijn mede-communisten inderdaad den Rijksdagbrand veroorzaakt zouden "nebben, dan zou men tegelijkertijd moeten aannemen dat deze lieden onge looflijke domkoppen zijn. Want niets kon hun op 27 Februari, middenin de verkiezings campagne, ongelegener komen dan een der gelijke gebeurtenis, niets kon hun kansen op stembus-succes erger bederven en hun tegen standers beter in den zadel helpen. Dat on middellijk honderden hunner gearresteerd en daarmee onschadelijk gemaakt zouden worden, hadden zij eveneens tevoren met de grootste zekerheid kunnen voorzien. Het is deze omstandigheid vooral die het georganiseerde verzet in het buitenland tegen dit proces heeft ontketend. De Zweedsche ad vocaat Branting' en de wereldvermaarde Fransche advocaat de Moro Giafferi, deze laatste terzijde gestaan door zijn collega Henry Torres beschuldigden er de Nazi's luidkeels van dat zij zelf den brand hebben laten aansteken en proclameeren den Pruisi- schen minister-president' Goering tot hoofd dader. De Moro Giafferi en Torrès hebben in de. .volgepakte Salie Wagram te Parijs de pleidooien voor- de vijf beschuldigden gehou den, die zij te Leipzig hadden willen houden als men hen daar als verdedigers had toege laten. En vandaag beginnen te Londen de zittingen van een internationale enquête-com- missie inzake den Rijksdagbrand, onder voor zitterschap van Sir Stafford Cripps. Piet Nederlaindsche lid dier commissie, die zich ten doel stelt uitsluitend voorlichtend op te treden, is mevrouw BakkerNort. Overige leden zijn de Deensche jurist dr. Vald Huldt, de Belgische advocaat Vermeylen, de Ameri kaan Arthur GarfieldHayes en de Engelsche advocaat D. N. Pritt. Een.vijftiental getuigen, blijkbaar meest Duitschers, zullen door de commissie in haar openbare zittingen wor den gehoord. De heele historie yan den Rijksdagbrand is een zelfs voor deze feibewogen tijden onge- hoord-sensationeele-geschiedenis. Mocht in derdaad bewezen worden, dat de Nazi's den brand hebben veroorzaakt, dan zou het,ge val een der grootste politieke schandalen in de wereldhistorie zijn. Wie poogt de zaak met objectiviteit te beschouwen zal zich overigens geen al te groote illusies maken omtrent re sultaten te Leipzig en te Londen die voor de geheele wereld overtuigend zullen zijn en dus algemeen als feit worden aanvaard. De strijd over den Rijksdagbrand zal nog wel lang blij ven bestaan. Wat steeds meer veld wint in dezen tijd is Haat. Niet Torgler en v. d. Lubbe, en de drie Bul garen. niet de begeerte naar Recht, maar Haatgedachten beheerschen dezen tijd en dit zonderlinge geval. In een land als het onze bij een volk als het onze wekken deze histories walging en afkeer. Na negentien jaren van afbraak en achteruitgang behoeft Europa niets zoozeer als rust en opbouw. Europa is dood moede van zijn beproevingen. Men beraamt nieuwe en martelt het met den Haat. R. P. „HOOGVERRAAD EN ANDERE MISDADEN". DE ROL VOOR HET LEIPZIGER PROCES. LEIPZIG, 14 Sept. (WolffbureauThans is officieel de rol bekend gemaakt voor het proces tegen de brandstichters van den Rijks dag. Het proces zal Donderdag 21 September a.s. 's morgens negen uur in de groote zaal van het Rijksgerechtshof beginnen. De namen van de vijf beklaagden luiden: Marinus van der Lubbe. Ernst Torgler. voormalig Communistisch Rijksdagafgevaardigde. Georg Dimitroff. schrijver. Blagei Popoff, student. Wassil Taneff, schoenmaker. De aanklacht luidt: hoogverraad en andere misdaden. In het vooronderzoek zijn meer dan 500 ge tuigen gehoord. Van de beklaagden is alleen Torgler Duitsch staatsburger; de hoofdverdachte van der Lubbe is Nederlander, de drie overigen zijn Bulgaren. SLAAPZIEKTE EISCHTE 135 DOODF.N. SAINT LOUIS, 13 September 'Reuter) Thans zijn reeds 135 personen aan -de slaap ziekte overleden. NIEUW SUCCES VOOR NEDER- LANDSCHEN SCHEEPSBOUW. GESLAAGDE PROEFVAART VAN DE „TARN". Van IJmuiden uit is Woensdag de proef vaart gehouden van het voor rekening van de Noorsche reederij Wilhelm Wilhelmsen te Oslo bij de Nederlandsc'he Scheepsbouw Mij. te Amsterdam gebouwde motorschip Tarn, een zustérschip van de eveneens te Amster dam gebouwde Tricolore. Te half tien vertrok men 's morgens uit IJmuiden, waarna gevaren werd naar het Schulpengat bij Texel en daarna tot op drie mijl ten Zuiden van Noordwijk. De snelheids proef op den gemeten mijl is blijk van ver trouwen achterwege gebleven. De belangrijkste gast aan boord was de heer Jacob Wang. technisch leider van de reederij Wilh. Wilhelmsen. die namens deze het schip van de Scheepsbouwmpij, heeft overgenomen. Er waren verder een der di recteuren .van de Ned. Scheepsbouwmij., de heer D. Goedkoop Dzn., zoomede eenige in- o' -iU*s van de werf; verder Dr. C. F. Stork, directeur der Storkfabrieken te Hengelo, de heer W. van Duyn. vertegenwoordiger van de scheepvaartinspectie te Amsterdam en voorts directeuren van verschillende reederijen. De proeftocht werd ook meegemaakt door den dichter-zanger Koos Speenhoff en zijn vrouw Cees, die voor de gasten gezongen hebben, o.a. een liedje op de Ned. Scheepsbouw Mij. eh de machinefabriek Stork. De Tam is ingericht voor vrachtvervoer met de allermodernste accomodatie voor twaalf passagiers. Het schip is hoofdzakelijk bestemd voor het vervoer van stukgoed naai en wol van Australië. Het schip is gebouwd naar de hoogste klasse van Lloyds en heeft een draagvermogen van 10,200 ton. De hoofdmotoren zijn dubbel werken de twee- tact compressorlooze Stork-A.E.G.-Hesselman motoren, elk van 4200 PK., welke het schip een dienstsnelheid van ruim 16 knoopen ge ven. De complete machine-installatie met alle hulpwerktuigen werd door dë machinefabriek Gebr. Stork en Co. te Hengelo geleverd. De electrische installatie is uitgevoerd door de N.V. Gröeneveld. v, d. Poll Co.'s Electro- technischë. fabriek te Amsterdam. De pijplei dingen buiten de motorkamer zijn gelegd door de N.V. Nede.rlandsche Fabriek van Bronswerkëii v': h. Bêeht en Dyserinck te Am sterdam. De verwarming geschiedt door stoom, de aandrijving van hulpwerktuigen electrisch. In het oog loopend is de groote eenvoud der installatie. Met de Tricolore kan de Tarn beschouwd worden te behooren tot de snelste vracht schepen ter wereld. Bij het noenmaal aan boord is de over dracht geschied. Te ruim zes uur debai-keerden de genoo- digden aan den Toeristensteiger te IJmuiden. waarna naar men ons meedeelde de „Tarn" nog in den avond onder eigen vlag naar Heisingfors zou vertrekken, om aldaar en in andere Baltische havens lading in te nemen voor Australië. TOCH SAMENVOEGING VAN ENSCHEDé EN LONNEKER? MINISTER DE WILDE ZAL EEN ONTWERP INDIENEN. Bij Gedeputeerde Staten van Overijssel is thans bericht ingekomen van den minister van Binnenlandsche Zaken, dat hij de sa menvoeging van Eschedi e Lonneker zal be vorderen. Wordt het spoedig in te dienen wetsontwerp aangenomen, dan kan de sa menvoeging op 1 Mei 1934 reeds ingaan, lezen wij in de Tel. Er zou een gemeente ontstaan van 15.000 H.A. oppervlakte, en 85.000 inwoners. Enschedé zou dus in grootte de achtste stad van Nederland worden, onmiddellijk volgende op Haarlem, Groningen en Eindhoven. Aanvankelijk was gemeld, dat minister De Wilde niet voor de samenvoeging voelde. Er is dus een omzetbelasting gekomen, Iets niéuws, ook al is zij van Oud, Vanouds naar belastingervaring genomen, Voorspel 'k haar langdurig behoud. Als opzet" is 't, zachtjes gezegd, niet van gister, Een noodzet veeleer van vandaag. Als inzet pakt ons deze crisisminister, Ondanks ons verzet bij de kraag. Zoo'n slagzet mag even als afzet doen schrikken, Hier helpt ons berusting alleen, Wij moeten dit zetpil toch lijdelijk slikken, Dus zet u er maar overheen. Slechts wil 'k onzen lastigen zetbaas verklaren, Opdat hij ons niet meer verrast: Er staat nu „bezet" op de deur als het ware, Van a tot zet zijn wij belast. P. GASUS. UW RECEPTIE VOOR UW HUWELIJKSDINER ALLE FEESTMAALTIJDEN (Adv. lngez. Med.) DE OPENING DER STATEN-GENERAAL. DE HULDE DER ORAX 1IEVENDE VEREENIGINGEN. Het secretariaat van de Vereeniging Ko ninginnedag alhier- deelt ons mede, dat hoe wel de vaandelopstelling- der Oranjsliévende Vereenigingen te 's Graven ha ge bij gelegen heid' van d-e. opening der Staten Generaal is bedoeld voor de Haagse he Vereenigingen, het ook aan vereenigingen van elders is toege staan daaraan deel te nemen. Deze huldiging kan echter niet zijn een massa demonstratie, doch de Vereenigingen moeten zich beperken tot een kleine depu tatie met vaandel. Het secretariaat van de Vereeniging Ko ninginnedag, Jansstraat 19. is bereid voor Haarlem opgaven tot deelneming in ont vangst te nemen tot uiterlijk Zaterdag 16 dezer, teneinde bij de organisatie in den Haag een plaats van opstelling nader te ver zorgen. Bij voldoende deelneming zal er' op een gezelschapsbiljet kunnen worden gereisd. INBRAAK 'woensdagmiddag tusschen twaalf uur en half twee heeft iémand zich vermoedelijk met be hulp van een valschen sleutel toegang veiv schaft tot het kantoor van de firma J. Sabelis en Co., glashandel aan het Spaarne 75. De be zoeker heeft getracht, lessenaars open te bre ken, maar dit is hem niet gelukt. Er wordt niets vermist. Aangezien onze bezorgers verplicht zijn op tijd af te rekenen, verzoeken wij beleefd het abonnementsgeld bij eerste aanbieding te vol doen. Wij vestigen er de aandacht op, dat de abonnés NIET zijn verzekerd, zoolang het abonnementsgeld NIET is betaald. HET HOOFDKWARTIER VAN DE BRITSCHE FASCISTEN. De leiders aan den arbeid in Whitelands College, hun nieuwe vereenigingsgebouw in Chelsea. VERGIFTIGDE PALING? Hond der familie Ibelings gestorven EEN VREEMD GEVAL TE MUIDEK3ERG. Er heeft zich, naar ons ter oore kwam, ten huize van den thans gedetineerden foto graaf I. J. Ibelings te Muiderberg, die op 5 September j.l. te Muiden een 4-tal person or. neerschoot, een zonderling geval voorgedaan dat de aandacht der Justitie ernstig bezm houdt. Nadat Ibelings in het Huis van Bewaring te Amsterdam was opgesloten, heeft zij vrouw een stukje geproefd van gerookte pa ling, welke haar- man op den Dinsdag van den moordaanslag uit Amsterdam had mee gebracht. Zoodra mevr. I van die paling proefde, viel het haar op, dat er een biizon- der onaangename smaak aan was, waarom zij het stukje, dat zij in haar mond lvad, on middellijk uitspuwde. Haar zoon heeft to?r. van die paling niet gegeten. Men gaf een stuk aan den hond, met het gevolg, dat he: dier zwaar ziek werd en een paar dager, daarna is gestorven. Wij vernamen nog, dat, toen me va-, I. haa; echtgenoot voor de laatste maal in het, Huls van Bewaring opzocht, zij tot hare groote verwondering van hem hoorde, dat hij ver wonderd was, haar gezond en wel vóór zien te zien, aangezien liij meende, dat zij zwaai ziek lag. Ook is het opgevallen, dat Ibeling - toen hij de paling mee naar huis bracht, zijn huisgenooten heeft aangespoord, er van te nuttigen. In den regel gebruikte Ibelings wegens zijn suikerziekte, bijzondere spijzen geheel alleen en zijn vrouw en zoon deelden daarin zelden mede. De vrouw van Ibelings heeft den rijksveld wachter te Muiderberg met het bovensta? "i- de in kennis gesteld, waarna een gedeelt; van de paling in een verzegelde flesch ter beschikking is gesteld van den Officier van Justitie te Amsterdam, die een sch-eik-r- g onderzoek zou laten plaats hebben. Boven dien zou de familie I. een deel van de paling door den Keuringsdienst te Amsterdam la ten onderzoeken. Het cadaver van den hond --oor een onderzoek getransporteerd naar Utrecht. OP ONBEWAAKTE OVERWEGEN Vrachtauto door tram gegrepen. BEVERWIJKSCHE JONGEN GEWOND. Woensdagmiddag werd naar het Handels blad meldt, een vrachtauto, beladen met drie ton bloembollen, op een onbewaakten overweg van den Rijksweg AlkmaarHelder tusschen Schoorl en Koedijk door de tractor tram. die om 5.30 uit Schoorl was ver trokken van achteren gegrepen met het ge volg. dat het 16-jarig zoontje van den eigenaar-bestuurder den heer J. Koster uit Beverwijk op de rails werd geslingerd en met een hersenschudding in het ziekenhuis te Alkmaar moest worden opgenomen. De vrachtauto reed van Den Helder in de rich ting Alkmaar. Hoewel het uitzicht ter plaatse niet belem merd wordt, is het toch moeilijk de tram te ontdekken, aangezien de tram ongeveer in gelijke richting den weg kruist. De wagen werd van achteren op ongeveer 25 c.M. van het einde door de tram gegrepen en bekwam slechts geringe schade. Een naast den jongen zittende knecht kwam er. evenals de bestuurder, zonder letsel af. Een dootlc, een gewonde. Een Kit de richting Ameren naderende per sonen auto, waarin vier personen gezeten waren en welke auto bestuurd werd door den caféhouder W. Kusters uit Dilkrath. is op den beruchten onbewaakten overweg onder Duiken (D.) door personentrein 2908 Brug genViersen gegrepen, meldt de Tel. uit Ven-' lo. De bestuurder van den auto werd door de locomotief opgenomen en een eindweegs ver der zwaar gewond in een greppel gewor pen. Een der inzittenden, die naast den be stuurder gezeten had, liep ernstige inwendige kneuzingen en een beenbreuk op, terwijl de echtgenoote en een kind van den bestuurder, die beiden achter in den wagen zaten, onge deerd bleven. De auto werd totaal vernield. Onmiddellijk na het ongeluk was geneeskun dige hulp ter plaatse. Na voorloopig te zijn verbonden werden de beide zwaargewonden naar het Cornelius-Ziekenhuis te Duiken overgebracht. Kort na aankomst aldaar is de bestuurder K. aan de verwondingen overle den. DUITSCH SPION IN FRANKRIJK VEROORDEELD METZ, 14 September 'Reuter) De recht bank heeft Henri Muller, oud-officier van de Reichswehr, veroordeeld tot drie jaar ge vangenisstraf met 1000 franc boete, wegens spionnage in 't fortengebied nabij Maginot. DAM DER STAKENDE SCHIPPERS WEGGERUIMD. COMPrEGNE- 14 September 'Reuter) Militairen hebben de versperringen, welke de stakende schippers met hun aken voor de sluizen hadden gelegd weggeruimd. Twaalf personen werden gearresteerd. De Tweede Kamer heeft het ontwerp omzet belasting aangenomen. Bloembollen, boeken en geneesmiddelen vrij. pag. 3 Te Rotterdam is een autobus door een tram omgeworpen. Vijf mcnsclien kregen snij- wonden. pag. 4 Bij de opening der Staten-Generaal zal de jeugd de koningin een aubade brengen. pag. 4 Tc Hengelo zijn drie huizen afgebrand. pag. 4 Ernstig ongeluk op een onbewaakten overweg. pag. 1 Vreemd voorval te Muiderberg. pag. 1 Geslaagde proefvaart van het motorschip „Tarn''. pag. 1 Massamoord in een Chineesche provincie. pn«. 3 Verwacht wordt, dat ook in België een uni formverbod zal komen. pag. 3 75.000 arbeiders zijn in de Amerikaansche mij nen en kleedingindustric in staking gegaan. pag. 3 De uitvoering van het Japanschc vlootplau staat vast. pag. 3 Iets over de dahliatcntoonstclling te Am sterdam. pag. 6 ARTIKELEN. ENZ. R. P.: De Rijksdagbrand. pag. 1 J. II. de Bois: Muurschilderingen door II. F. Boot. pag. 2 E. E. J.P.: Mode-show Van der Laan. nag. 6 Van onzen Londenschen correspondent: Neder- landsche concurrentie aan de Britsche kustvaart. pag. 3 Ton Ruygrok: Langs dc Straat. Het Systeem. pag. 4 Voor de vrouw. pag. 7 DE BRAND IN HET RIJKSDAG GEBOUW. DE INTERN. JURTSTFX^OMMISSIE ONDERZOEKT. LONDEN. 14 Sept. 'V. D.) Het merkwaar digste proces, dat ooit in Londen is gevoerd, is hedenmorgen begonnen in de Courtroom in de Careystreet achter het Gerechtsgebouw te Londen. Het was dc eerste zitting van de Internationale Commissie van Juristen, die een onderzoek zal instellen naar den brand in het Rijksdageebouw. De zitting werd ge opend door Sir Stafford Cripps, die een korte inleiding hield. Slechts 50 personen, die daar voor speciale vergunning hadden gekregen, konden in de kleine zaal worden toegelaten. Drie deuren geven toegang tot de zaal en aan elke deur is een strenge controle. In dc Commissie zitten 9 bekende juristen, o.w. de vroegere Ttaliaansche minister-president, Nitti. de Fransche advocaat Moro Giafferi, het Zweedsche Eerste-Knmeriid George Bran ting en het Nederlandscbe Tweede-Kamer lid, mevr. Bakker-Nort. Heden wordt aange vangen met het hooren van getuigen, die ;n- lichtingen kunnen geven over den brand in het Rijksdaggebouw. Van de 16 getuigen, die de vorige weck te Amsterdam door een sub commissie der Internationale Juristencom missie werden gehoord, zullen te Londen 3 gehoord worden. Het doel van het hooren van de getuigen en het verzamelen van bewijs materiaal omtrent den brand is de wereld te overtuigen van de werkelijke schuld aan de zen brand. De conclusies van de Internatio nale Juristencommissie zullen worden gepu bliceerd, vóór dat het proces te Leipzig zal beginnen. FANATICI DRIJVEN NAAR OORLOG. DICTATUUR DREIGT IN JAPAN. TOKIO, 14 September. (Reuter). In een bij eenkomst van Japanschc journalisten ver klaarde de minister van financiën Taka- hashi. dat indien de toestand in Japan zich m de huidige richting blijft ontwikkelen, vrees beslaat, dat Japan onder een dictatuur zal komen. Talrijke fanatici staan gereed het land in een oorlog te storten met Sovjet-Rusland, Amerika of Engeland. Zij verlangen door terroristische handelin gen den staat van beleg uit te lokken, om de militaire autoriteiten gelegenheid te geven het bestuur op zich te nemen. In de komende maanden staat Japan voor groote moeilijkheden. Op de eerste plaats moet een groot tekort op de begrooting wor den gedekt, verder heeft men den pariteits- eisch voor de vlootsterkte en tenslotte moet besloten worden of Japan lid zal blijven van den Volkenhond.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1933 | | pagina 1