V: m
UIT HET BUITENLAND
De Ontwapeningsconferentie.
DINSDAG 19 SEPTEMBER 1933
HAARLEM'S DAGBLAD
3
De Fransch-Britsche besprekingen te Parijs.
Meeningsverschillen over de controle op de
bewapeningen. Norman Davis neemt heden
aan de besprekingen deel.
Bij de voortgezette verhooren verklaarde
de Duitsche dramaturg Ernst Toller, dat hij
en vele andere schrijvers na den brand met
arrestatie zijn bedreigd en dat talrijken ook in
derdaad in hechtenis zijn genomen en naar
een concentratiekamp zijn overgebracht. De
lijst met de namen moet van te voren zijn
opgemaakt om bij het publiek de meening te
doen post vatten, dat menschen van naam bij
de brandstichting betrokken waren. Duizen
den verblijven nog in de concentratiekampen,
zonder dat zij weten, waarvan zij eigenlijk be
schuldigd worden.
De bevindingen van de commissie zullen
Woensdag worden gepubliceerd.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS
FRANKRIJK.
Van officieele Fransche zijde wordt over
de Engelsch-Fransche besprekingen het vol
gende communiqué uitgegeven:
„Ministerpresident Daladier en de minister
van buitenlandsche zaken Paul Boncour,
hebben den Engelschen ambassadeur te Pa
rijs, Lord Tyrrell en den permanenten verte
genwoordiger van Engeland op de Ontwape
ningsconferentie, onderstaatssecretaris Eden,
ontvangen. Het onderhoud dat duurde van
11 tot 13 en van 15 tot 16.30 gold het onder
zoek van den toestand, zooals die voor het
hervatten van het werk der ontwapenings
conferentie is. Bij deze gedachtenwisseling,
die plaats vond in een sfeer van wederzijdscn
vertrouwen, hebben de vertegenwoordigers
der beide landen de opvatting van hun re
geeringen inzake de verschillende kwesties
uiteengezet met den wensch, de wederzijd-
sche stellingen tot elkaar te doen naderen.
De Engelsche vertegenwoordigers zullen hun
regeering het resultaat der besprekingen
mededeelen. Een nieuwe bijeenkomst zal zeer
binnenkort worden gehouden."
Paul Boncour.
In welingelichte kringen gelooft men, dat
Eden zich voorloopig slechts heeft willen la
ten inlichten en dat hij niet gemachtigd is
tot het voeren van onderhandelingen. Zoo
zou ook verklaard zijn de zinsnede uit het
communiqué, dat hij voor het voortzetten
van de gedachtenwisseling zijn regeering
rapport moet uitbrengen. Paul Boncour zou
het standpunt van Frankrijk in den breede
hebben uiteengezet en er de aandacht op
hebben gevestigd, dat de Fransche regeering
onder de tegenwoordige omstandigheden
niet aan een onmiddellijke ontwapening kan
denken.
De „Paris Soir" meent te weten, dat Bon
cour zich bereid heeft verklaard, toe te stem
men in een trapsgewijze ontwapeningspro-
gramma, dat in Genève zou kunnen worden
uitgewerkt. Voorwaarde voor deze toestem
ming is echter de invoering van een automa
tische en met sancties verbonden controle,
welker werking eenige jaren zou moeten
worden beproefd. Juist over de instelling de
zer controle bestaan echter meeningsver
schillen tusschen Engeland en Frankrijk.
Norman Davis verklaarde voor zijn vertrek
uit Londen, dat men geen positieve resulta
ten mag verwachten vóór de beëindiging van
de gedachtenwisseling tusschen de verschil
lende regeeringen en dat deze gedachtenwis
seling zal voortduren tot den aanvang der
conferentie, d.i. tot 15 October.
Ook Henderson uitte zich niet zeer optimis
tisch en legde er den nadruk op, dat de toe
stand sedert de laatste zitting der Ontwape
ningsconferentie veel meer gespannen is ge
worden. Hij hoopte echter, dat tenslotte ieder
zich zal laten overtuigen van het nut der Ont
wapeningsconferentie.
In Fransche politieke kringen acht men het
waarschijnlijk, dat Boricour Donderdagavond
naar Genève zal vertrekken. Verder wordt
bevestigd, dat ook Daladier deel zal nemen aan
de eerste zittingen van den Volkenbond, waar
hij persoonlijk het woord zal voeren.
In de late middaguren is Norman Davis gis
teren per vliegtuig te Parijs aangekomen. Hij
zou reeds hedenochtend aan de Engelsch-
Fransche besprekingen deelnemen.
Daladier zeide bij het verlaten van de Quai
d'Orsay, dat hij met bijzondere tevredenheid
kennis heeft genomen van het begrip, dat men
van Engelsche zijde voor de Fransche opvat
ting heeft.
Van Fransche officieele zijde werd mede
gedeeld, dat Eden zich Dinsdagmorgen naar
Londen zal begeven om zijn regeering rapport
uit te brengen over de besprekingen van
Maandag. Woensdag of Donderdag zal Eden
waarschijnlijk te Parijs terug zijn. Naar verder
verluidt, worden de besprekingen over de ont
wapening tusschen Parijs en Rome langs di-
plomatieken weg voortgezet.
Oostenrijk.
Starhemberg neemt stelling
tegen Winkler.
Onder voorzitterschap van Starhemberg is
in Innsbruck een zitting der landsleiders der
Oostenrijksche Heimwehren gehouden. De-
door de zitting gepubliceerde verklaring be-
teekent een nieuwen en scherpen aanval
op den Landbund, resp. het national-staen-
dische Front. Gezegd wordt o.m., dat de
Heimatschutz onwrikbaar vasthoudt aan de
reeds van oudsher door hem vertegenwoor
digde gedachte van een corporatieve staat
volgens fascistische principes.
Een politiek, gelijk Winkler die in Graz
ontwikkeld heeft, zal de Heimatschutz steeds
met de meeste beslistheid bestrijden. De
bondsleider zal het resultaat zijner bespre
kingen met den bondskanselier op een zit
ting op 27 September aan de landsleiders
mededeelen, di dan definitief hun stand
punt' zullen bepalen.
Dantzig.
Het havenverdrag met Polen
geteekend.
Maandag heeft te Warschau de definitieve
onderteekening plaats gevonden van het op
5 Augustus j.l. geparafeerde verdrag tus
schen Polen en" Dantzig inzake de ha
ven van Dantzig en de kwestie der
Poolsche minderheid in Dantzig door de beide
delegatieleiders Roman (Warschau) en
Buettner (Dantzig).
De nieuwe verdragen zullen den Volken
bondsraad te Genève ter kennis worden ge
bracht. Bij die gelegenheid zal ook de be
noeming van een nieuwen Volkenbondscom
missaris voor Dantzig een groote rol spelen.
Cuba.
Staking op de suiker
plantages.
De arbeiders van de Cubaansche suiker
plantages zijn in staking gegaan. Zij hebben
zich van de bedrijven meester gemaakt en
arbeidersraden gevormd. De Fransche eige
naars van suikerraffinaderijen hebben bij
hun consul protest aangeteekend. Te Manza-
nillo wordt gestaakt in alle bedrijven, die
aan Amerikanen toebehooren. De burge
meester werd afgezet.
Concentratiekamp voor
communisten.
De Chineesche regeering heeft besloten In
den strijd tegen het communisme het ver
banningssysteem toe te passen. In het bizon
der zullen worden verbannen die commu
nistische arbeiders, die nog „behouden zullen
kunnen worden voor de volksgemeenschap".
Het verbanningsoord zal in de eerstvolgende
zitting van het kabinet worden vastgesteld.
Voorts heeft de Chineesche regeering ver
klaard, dat alle buitenlanders die passief of
actief het communisme aanhangen direct uit
China zullen worden gezet.
Japansch bombardement op de
stad Kalgan.
Het telegraaf-agentschap Sjimboen Rengo
meldt, dat Japansche bomba-rdem-entsvlieg
tuigen Maandagmorgen vroeg een aanval
hebben gedaan op Kalgan. De luchtaanval
duurde bijna een'uur. De vestingwerken van
de stad weiden verwoest. Vele dooden en ge
wonden worden gemeld.
Volgens Chineesche berichten zouden Ja
pansche vliegtuigen boven Kalgan pamfletten
hebben uitgeworpen, waarop die bedreiging
werd geuit, dat de stad zou worden gebom
bardeerd tenzij de Chineesche troepen uit
Koeyoean zouden worden teruggetrokken.
De Chineesche autoriteiten gelooven dat
d:e commandant van Sjengte (de hoofdstad
der provincie Jehol) op eigen initiatief op
treedt.
Onderhandelingen met -het Kwantoeng-ie-
ger zijn door bemiddeling van den militairen
attaché te Peking aangevangen.
DE LAATSTE GETUIGEN-
VERHOOREN TE LONDEN.
Torgler's zoon, Otto Kuhnen
en Ernst Toller.
„UITSPRAAK" OP WOENSDAG BEPAALD,
Over het verloop van de zitting van Maan
dag van het voorproces inzake den Rijksdag
brand meldt V. D. uit Londen:
De zoon van Torgler, Kurt, verklaarde, dat
op 28 Februari, den dag na den brand, de po
litie een bezoek had gebracht aan hun etage
woning, waar zij zijn vader zochten.
Den avond tevoren had zijn vader gesproken
over den Rijksdagbrand waarbij hij zeide, dat
het ongewenscht was dat hij naar zijn wo
ning zou terugkeeren. Hij bracht den nacht
door met een kameraad, zekeren Kuhnen. La
ter werd de vader gearresteerd.
De deuren werden gesloten tijdens het ver
hoor van Otto Kuhnen, den secretaris van den
Rijksdaggroep der Duitsche Communistische
Partij. Deze zeide, dat het onmogelijk was om
de brandstof op te slaan in de vertrekken,
welke in het Rijksdaggebouw ter beschik
king waren gesteld der communisten, daar
deze voortdurend in het oog werden gehou
den. Torgler heeft met getuige den nacht
van den brand doorgebracht: den volgenden
ochtend heeft de politie getuige gearresteerd.
Torgler kleedde zich en verliet het huis.
Eenige uren later werd Torgler overgebracht
naar het hoofdbureau van politie en nadat hij
eenige weken in de gevangenis had verkeerd,
werd Kuhnen ondervraagd en vrijgelaten op
het bewijs van zijn alibi.
Hays (Vereenigde Staten) stelde de vraag
of de brand een deel uitmaakte van de alge-
meene revolutie. Kuhnen zeide: „Kan iemand
zich voorstellen, dat Van der Lubbe uit Hol
land komt, het Rijksdaggebouw binnengaat,
zich vervoegt bij Torgler en tot hem zegt:
„Laten we het Rijksdaggebouw laten afbran
den"? Torgler en de drie Bulgaren zijn volko
men onschuldig, zegt Kuhnen, die voorts ver
klaart, dat hij v. d. Lubbe niet kende en voor
zoover hij wist Torgler evenmin. Hij twijfelde
er niet aan, of de Nazi's waren de eigenlijke
brandstichters.
PENSIOEN VOOR DE FAMILIE HOELZ.
REVAL, 18 September (V. Naar uit Mos
kou wordt gemeld, heeft de regeering de
familie van den verdronken communist Hoelz
een pensioen toegekend van 300 roebel per
maand. z
NIEUW PERZISCH KABINET
GEVORMD.
TEHERAN, 18 September (V. D.) Het
nieuwe Perzische kabinet is heden onder
voorzitterschap van Mirza Mohammed Al
Khan Faroughi gevormd. Minister van bui
tenlandsche zaken is Megher Khan.
STéPHAN PICHON OVERLEDEN.
FRANSCH OUD-MINISTER VAN BUITEN
LANDSCHE ZAKEN.
PARIJS, 18 September (V. D.) In Lons de
Saunier is Maandag in den ouderdom van 76
jaar de voormalige minister Stéphan Pichon
overleden.
Hij was van 1906 tot 1911 en vervolgens
van Maart 1913 tot Augustus 1914 en eindelijk
van November 1917 tot Januari 1920 minister
van buitenlandsche Zaken. Toen Clemenceau
na de verkiezing van Deschanel tot president
in 1920 aftrad trok Pichon zich geheel uit de
politiek terug.
BELANGRIJKE SCHILDERIJEN
DIEFSTAL TE BERLIJN.
DE DADER NAAR NEDERLAND
GEVLUCHT?
BERLIJN. 18 Sept. (V.D.) Zaterdag
middag heeft uit den antiquiteitenhandel van
Goldschmidt en Co de 40-jarige bediende
Karl Manchen een aantal schilderijen in olie
verf, tapijten etc., ter waarde van ongeveer
70.000 Mark gestolen. Manchen heeft de doe
ken met kennis van zaken uit de lijsten ge
haald en om de ontdekking van zijn daad zoo
lang mogelijk te vertragen, heeft hij na met
de buit i de zaak te hebben verlaten de deur
jaloezie-grendel vernield. Sindsdien is hij
met zijn vrouw en een kind van één jaar
verdwenen. Waarschijnlijk acht men het, dat
hij naar Nederland gevlucht is. Onder de ge
stolen schilderijen bevinden zich doeken van
Niederm'ann, Renoir, Guardi, Terborch, Cé-
zanne, Pissaro en Slevogt.
BOTSING TUSSCHEN TWEE
SCHEPEN.
EEN BOOT GEZONKEN, 60 GEWONDEN
STOCKHOLM, 18 Sept. (V.D.) In den
nacht van Zondag op Maandag heeft niet ver
van de haven van Malmö een ernstig scheeps
ongeval plaatsgehad. Een Zweedseh passa
giersschip en een Noorsch schip kwamen in
volle vaart met elkaar in botsing, waarbij meer
dan 50 passagiers van het Zweedsche schip
werden gewond. Het Noorsche schip zonk, de
17 opvarenden konden worden gered.
Paniek op de „Malmö".
KOPENHAGEN, 18 September (V. D.) Om
trent de panische tooneelen, die aan boord
van het Deenschen stoomschip Malmö ont
stonden na de aanvaring met 'het Noorsche
schip verhalen ooggetuigen, dat iedereen zich
naar het dek verdrong, vrouwen trachtten
gillend over boord te springen. Vooral vree-
selijk schijnt de angst geweest te zijn in de
eetzaal van de le klasse, waar de passagiers
juist het middagmaal nuttigden. Enkele se
conden na de aanvaring bood de eetzaal nog
slechts een gruwelijk tooneel, waar in een
wilden chaos gebroken meubelen, versplin
terd glas, bloedende menschen en etens
resten op den grond lagen. Een passagier
werd door de groote ruit het voorruim in
geslingerd. Door angst en pijn volkomen ver
wilderd schreeuwden de menschen als
waanzinnigen.. Toen het stoomschip reeds
aan de kade gemeerd lag poogden nog
enkelen overboord te springen.
De reederij deelt mede, dat van de in totaal
60 gewonden nog slechts 11 met beenbreuken
en hersenschuddingen in het ziekenhuis lig
gen. Voor geen hunner bestaat levensgevaar,
doch men vreest, dat een als vermist opge
geven student bij de aanvaring over boord
geslagen is.
OPTOCHT TE MADRID VERBODEN.
MADRID, 18 Sept. (V.D.) Rechts ge-
orienteerde grondbezitters, pachters en land
arbeiders hadden tegen Maandag een grooten
massa-optocht te Madrid voorbereid. Ongeveer
200.000 boeren zouden naar de hoofdstad ko
men doch de regeering heeft dezen opmarsch
verboden aangezien met algemeene staking
was gedreigd.
HAMILTON VERONGELUKT.
BERLIJN, 18 Sept. (V. D.) De bekende En
gelsche coureur G. Hamilton, is, naar „Der
Montag" meldt, Zondag te Brünn tijdens de
Masaryk-Ring-rennen om het leven geko
men.
ZEILJACHT VERGAAN.
BERLIJN. 18 Sept. (V. D.) „Der Montag"
meldt, dat Zondag bij Pillau een zeilboot is
verongelukt, waarbij drie personen, de eige
naar, een koopman uit Koningsberg en twee
tot nu toe nog niet bekende dames, zijn ver
dronken Een-vierde opvarende kon worden
gered.
SCHIP GEZONKEN.
MEXICO CITY, 18 September (Reuter). Na
bij Tampico is het mailschip Elgolfe gezon
ken; alle opvarenden zijn evenwel, zij het
dan na een paniek, gered. Te Maramar en
Valparaiso zijn vele kleine booten vergaan
ook de wandelpier werd vernield.
Hoe de toestand zich tijdens de zomermaanden ontwikkeld
heeft. De nieuwe Fransche eischen. In hoeverre zouden
de Fransche eischen inzake het internationaal toezicht voor
Duitschland aannemelijk kunnen worden gemaakt? De
taak der Engelsche, Italiaansche en Amerikaansche
bemiddelaars.
(Van onzen correspondent). 1
GENèVE, 15 September 1933.
Voorzitter Henderson, die op 29 Juni van de
Algemeene Commissie de opdracht gekregen
heeft door persoonlijke besprekingen met de
verschillende regeeringen de tweede lezing
van MacDonald's ontwerp-conventie zoo voor
te bereiden, dat deze op 16 October a.s. met
goede kansen op een eindsucces zal kunnen
beginnen, heeft na een eerste rondreis door
de voornaamste Europeesche hoofdsteden in
de eerste helft van Juli zichzelf en verschil
lenden ontwapenings-specialiteiten in de an
dere landen de noodige zomervacantie gegund
en dus geen verdere stappen ter uitvoering
van de hem door de Algemeene Commissie
toevertrouwde opdracht ondernomeri.
De Fransche diplomatie heeft inmiddels een
belangrijke activiteit met betrekking tot het.
ontwapeningsvraagstuk ontwikkeld, zoodat wij
wederom een nieuwe ontwikkeling in de ont
wapeningsbesprekingen kunnen vaststellen. De
ommekeer in de Fransche houding, die zich
reeds in het voorjaar tijdens de eerste lezing
van MacDonald's ontwerp-conventie begon af
te teekenen. schijnt zich thans geheel te heb
ben voltrokken. De Fransche regeering heeft
blijkbaar afgezien van de hopeloos gebleken
pogingen, om tot een Europeesch Veiligheids
verdrag te komen, en stelt thans haar bereid
willigheid, om tot een aanzienlijke bewape
ningsvermindering mede te werken, afhanke
lijk van de aanvaarding van de Fransche
amendementen op de artikelen van Mac
Donald's ontwerp-conventie, die op het inter
nationaal toezicht op de loyale naleving der
ontwapeningsvoorschriflen der te sluiten con
ventie betrekking hebben.
In zeker opzicht zou men deze wijziging van
het Fransche standpunt over de veiligheids-
eischen, waaraan de eerste conventie tot ver
mindering der bewapening tevens zal moeten
beantwoorden, als een vooruitgang kunnen
beschouwen, die de kansen op een bevredigend
einde der Ontwapeningsconferentie heeft ver
beterd. De Engelsche regeering heeft toch her
haaldelijk verklaard tot een Europeesch vei-
iigheidsverdrag niet te willen toetreden en
daar anderzijds Duitschland, Italië, België,
Nederland en andere staten een toetreden tot
een slechts continentaal Europeesch veilig
heidsverdrag (dus zonder Engeland) hebben
van de hand gewezen, moest de hoop naar be
vrediging van dezen Franschcn veiligheids-
eisch, zelfs in den beperkten vorm van een
continentaal Europeesch Pakt, wel geheel en
al worden opgegeven.
Daarentegen heeft de gedachte aan een
doeltreffend internationaal toezicht op de na
leving der Ontwapeningsconventie een voort-
durenden vooruitgang gemaakt, zooals ik in
mijn brieven gedurende den vorigen winter
reeds heb uiteengezet. De regceringen van
Engeland, Italië en de Vereenigde Staten van
Amerika, die in de jaren van de voorberei-
dingscommissie-Loudon niet verder wilden
gaan dan de toekenning van het recht aan de
te scheppen Permanente Ontwapeningscom
missie, om over beweerde schendingen der
Ontwapeningsconventie personen te hooren en
daarover een rapport aan den Volkenbonds
raad uit te brengen, hebben in het afgeloopen
jaar den Franschen wensch ingewilligd, dat
deze Permanente Ontwapeningscommissie ook
het recht zou hebben een enquête in het van
verdragbreuk beschuldigde land zelf te orga-
niseeren. Het ontwerp-MacDonald gaf in dit
opzicht dan ook aan de oorspronkelijke, in de
commissie-Loudon door Frankrijk steeds ge
stelde veiligheidseischen op het stuk van het
internationale toezicht een volkomen voldoe
ning.
Sinds het aan het bewind komen der Hitier-
regeering in Duitschland is Frankrijk echter
zelfs hiermede niet langer tevreden. De Fran
sche delegatie ter Ontwapeningsconferentie
diende dan ook in Juni een reeks ingrijpende
amendementen op dit hoofdstuk van Mac
Donald's ontwerp-conventie in. Volgens deze
nieuwste Fransche voorstellen zou de Perma
nente Ontwapeningscommissie niet slechts
een enquête naar de naleving der Ontwape
ningsconventie moeten instellen telkens, wan
neer een regeering een andere ervan verdenkt
het met de ontwapeningsvoorschriften niet al
te streng te nemen, doch zou een enquête
regelmatig in alle staten op periodieke tijd
stippen moeten plaats vinden. Een „automa
tisch en permanent" internationaal toezicht
op de bewapening der verschillende staten is
thans de Fransche leuze op dit punt gewor
den.
Op zichzelf zou deze nieuwe Fransche eisch
nog niet verontrustend voor de kansen op suc
ces der Ontwapeningsconferentie behoeven te
zijn. De besprekingen over deze Fransche
amendementen in de maand Juni brachten
weliswaar aan het licht, dat Duitschland,
Engeland, Italië en de Vereenigde Staten van
Amerika weinig geestdriftig over deze uit
breiding der Fransche toczicht-eischen zijn,
doch een „onaannemelijk" lieten zij niet hoo
ren. Nadolny gaf daarbij uitdrukkelijk te ken
nen, dat Duitschland bereid is ook een ver
scherpt toezicht te aanvaarden, mits dit voor
alle landen gelijk zal zijn en een werkelijke be
wapeningsvermindering ermede gepaard zal
gaan.
Het gevaarlijke van. de nieuwe Fransche
gedragslijn in het ontwapeningsvraagstuk. is
nu, dat de Fransche regeering thans tevens
eischt, dat het stelsel van het „automatische
en permanente internationale toezicht" een
vijftal jaren zal moeten hebben gewerkt en
zijn doeltreffendheid moeten bewezen hebben,
voordat Frankrijk tot vermindering zijner be
wapening verplicht zal zijn!
Het is begrijpelijk, dat de Duitsche regeering
dezen nieuwen eisch onaannemelijk verklaart.
Het praktische gevolg van de aanvaarding
van het nieuwste Fransche ontwapenings
standpunt zou toch zijn, dat gedurende vijf
jaren de bestaande toestand van juridische
en feitelijke bewapening-ongelijkheid onver
zwakt bestendigd zou worden en dat als re
sultaat der Ontwapeningsconferentie slechts
zou overblijven de invoering van een nieuw in
ternationaal toezicht, dat weliswaar zooge
naamd voor alle staten van toepassing zou
zijn, doch in waarheid slechts gericht zou zijn
tegen die staten, wien bij de vredesverdragen
ontwapeningsverplichtingen werden opgelegd!
De besprekingen, die thans langs diploma-
tieken weg tusschen Engeland. Frankrijk en
Italië aan den gang zijn en die thans weldra
te Parijs mondeling met medewerking van den
Amerikaanschen gedelegeerde Norman Davis
zullen worden voortgezet, hebben nu ten doel
een voor Frankrijk en Duitschland beide aan
nemelijk compromis op den grondslag der
Fransche toezieht-eischcn tot stand te bren
gen. De taak der Amerikaansche, Engelsche en
Italiaansche bemiddelaars zal hierin moeten
bestaan Frankrijk ertoe te bewegen reeds tij
dens den vijfjarigen proeftijd van het nieuwe
toezicht-instituut tot een begin van bewape-
ningsvermindering over te gaan en voorts
zoodanige bindende verplichtingen over de
rechtsgelijkheid en een radicale bewapenings-
vermindering na afloop van den proeftijd op
zich te nemen, dat daardoor het Duitsche wan
trouwen zou komen te vervallen, dat het
nieuwe Fransche standpunt slechts een nieuwe
poging is, om van de ontwapeningsverplichtin
gen bevrijd te worden. Verscherpt toezicht,
doch dan ook de zekerheid van ontwapening
moet de leuze der bemiddelaars zijn!
B, DE JONG VAN BEEK EN DONK.
GROOTE BRAND TE KRONACH.
23 SCHUREN VERBRAND.
KRONACH (Opper Franken)18 September
(Wolffbureau). In den nacht van Zaterdag
op Zondag heeft in een dorpje in de nabij
heid een ernstige brand gewoed. 23 Schuren
werden een prooi der vlammen; de schade is
zeer aanzienlijk, aangezien een groot deel
van den oogst reeds geborgen was. Vermoe
delijk is de brand aan kwaadwilligheid te
wijten, daar het vuur op drie plaatsen tegelijk
uitbrak.
BIJ EEN ORKAAN 67 PERSONEN
GEWOND.
MEXICO City, 18 September 'Reuter). Bij
de orkaan, welke Tamipco heeft geteisterd
zijn minstens 67 personen om het leven ge
komen en een honderdtal gewond. Eenige
duizenden zijn dakloos, de schade wordt op
eenige millioenen dollar geschat.
NIEUWS UIT INDIE.
MOORD TE BATAVIA.
DE DADER REKENT.
BATAVIA. 18 September (Aneta) Heden
nacht heeft in een hotel alhier een moord
plaats gehad, waarvan het slachtoffer is
mevrouw W. BogaardDenkers.
Het slachtoffer was nog in het leven toen
m enhaar vond. Zij verklaarde, dat een
zekere G. R. uit Makassar de dader was.
De hotelgasten werden opgeschrikt door
hulpgeroep. Zij hoorden: „Niet doen, help,
moord!"
Het slachtoffer werd door den directeur
van het hotel aangetroffen voor do directie
kamer gearresteerd. Hij deed een verward
waar zij is overleden. De dader werd in haar
kamer gaarresteerd. Hij deed een verward
verhaal over zijn echtgonootc uit Makassar,
die beiden wilde vermoorden.
De vermoorde vrouw is 23 April 1899 te
Renkum geboren. Zij vestigde zich met twee
zoontjes, resp. zes en acht jaar. in November
1932 te Bandoeng, komende uit Makassar,
waar haar echtgenoot ambtenaar bij de
P.T.T. is. Het slachtoffer had al eens uit
Makassar een dreigbrief van R. ontvangen
tot terugbetaling van geleend geld, Hierin
wordt voorloopig de ondergrond van den
moord aangenomen.
Vier maanden geleden schreef haar echt
genoot uit Makassar een brief aan de politie
te Bandoeng, waarin hij verzocht zijn vrouw
tegen R. te beschermen, wanneer deze te
Bandoeng mocht komen. R. is geboren te
Boskoop en 58 jaar oud, Hij was reeds jaren
in Indië Beiden hadden zich in het hotel
als echtpaar onder een valschen naam doen
inschrijven. De moord had plaats door een
steek in don buik. De dader heeft bekend.
R. is oud-militair van den hospltaaldlenst.
Hij was jarenlang vendu-houder te Makassar,
lid van den Kerkeraad en interesseerde zich
zeer voor vrouwen. Hij verdween nu en dan
naar Java en liet dan zijn zaken totaal in
den steek. Zijn verhouding met de vermoorde
was bekend. Hij vertrok 12 September naar
Java. De vermoorde verzocht kortgeleden
haar echtgenoot te Makassar te mogen te
rugkomen, waarop mevrouw R. te Ma
kassar zich uitgelaten moeten hebben: „Dan
vermoord ik haar".
PLEIDOOI VOOR PENSIOEN VOOR REENS.
BATAVIA, 18 Sept. (Aneta). Aneta ver
neemt, dat het hoofdbestuur van hel. Ned.-
Indisch Onderwijzersgenootschap voornemens
is een audiëntie aan te vragen teneinde pen
sioen voor den heer Reens te bepleiten. Op
een maand na zou n.l. aan den heer Reens
wegens tien jarigen dienst proportioneel pen
sioen kunnen worden toegekend. Hiervoor is
echter dispensatie noodig.
De heer Reens zal evenals de heer Vrijburg,
wegens ongeschiktheid eervol worden ont
slagen.
OUD-OVERSTE BIJ AUTO-ONGELUK
GEWOND.
BANDOENG, 18 Sept. (Aneta). Bij een
auto-botsing, welke Zondagmorgen te Tji-
koedapateuh plaats vond. is de oud-luitcnant-
kolonel der infanterie IJssel de Schepper
zwaargewond. Hij werd naar het hospitaal te
Tjimahi overgebracht. Zijn toestand is on
zeker.
AGENDA
DINSDAG 19 SEPTEMBER
Groote "Kerk: Orgelbespeling 8.159.15 u.
Schouwburg Jansweg: „George wil wel".
8.15 uur.
Luxor Sound Theater: „Arsene Lupin".
8.15 uur.
Palace: „Seizoen in Cairo". Op het tooneel:
The Cantons, Chinese Paper Fantasies.
7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: „Het meisje met de
vier verloofden". Op het tooneel: „Beuker
en Denijs", de Nedeiiandsche pianisten: de
partners van Maurice Chevalier. 7 en 9.15 u.
Tcyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 113 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrij.
WOENSDAG 20 SEPTEMBER
Bioscoopvoorstellingen 's middags en des
avonds
