LETTEREN EN KUNST
DINSDAG 3 OCTOBER 1933
HAARLEM'S DAGBLAD
8
Het Tooneel te Amsterdam.
De opening van hel
Leidsche Plein-Theater.
WEEK-END
door
HET CROOT-NEDERLANDSCH TOONEEL.
Amsterdam is een nieuw theater rijk, en bo
vendien een nieuwe actrice, een actrice van
ras; voor ons tooneel is het eene zoowel
als het andere een hartelijke gelukwensch
waard.
„In de laatste 30 jaar zijn er in Amsterdam
wel schouwburgen afgebrand, maar is er geen
enkele nieuwe bijgekomen", zei Louis Davids
ongewoon deftig in rok gestoken zijn „Zon-
dagsche jurk" noemde hij het in zijn speech
ter beantwoordng van de feestredevoeringen
van den wethouder Dr. Vos en van Paul
Huf. en men mag er zich over verbazen, dat
Davids in dezen tijd van malaise den moed
heeft gehad een nieuw theater te stichten,
waar niemand dat zelfs in de dagen van bloei
en hoog-conjunctuur heeft aangedurfd. En
toch zal men moeilijk kunnen ontdekken, dat
er geen behoefte aan een intiem schouwburg
je was in het centrum van de stad, waar de
uitgaande Amsterdammers elkaar rendez
vous plegen te geven. Zulk een theatertje,
dicht bij Americain, Lido en Trianon is er
nu en de toekomst zal bewijzen, dat het geen
overmoed van Louis Davids is geweest, toen
hij eindelijk tot uitvoering bracht, wat ande
ren niet hebben aangedurfd.
Om dit nieuwe theater in de eerste plaats
zijn wij Zaterdagavond naar Amsterdam ge
gaan. De opening had moeilijk feestelijker
kunnen zijn; een publiek in avondtoilet, dat
het gezellige, kleine zaaltje met zijn 360 zit
plaatsen geheel vulde, een allergenoeglijkst,
vroolijk stuk zonder pretentie, voortreffelijk
opgewekt, levendig spel, een schat van bloe
men, het behoorde alles bij dezen avond van
prettige distinctie.
„Wij hebben vroolijkheid noodig", schreef
R.' P Zaterdag in zijn datumstuk en ook
Louis Davids uitte zich in het programma in
een zelfden geest. Welnu, vroolijkheid werd
ons met .Week-End" in het Leidsche Plein
Theater volop geschonken.
Eerst nog iets over het nieuwe schouwburgje.
Het is een gezellig zaaltje een bonbonnière
of boite zouden ze het in het buitenland noe
men rustig van toon met zijn zilver-grijze
wanden en kleurige bloemmotieven, waarbij
het zeer fraaie tooneelgordijn zich heel ge
lukkig aansluit, een zaaltje met een intieme
sfeer, dat dadelijk zooals Zaterdag wel dui
delijk bleek het contact brengt tusschen
spelers en toeschouwers. En wat een niet te
onderschatten voordeel is, het heeft de gezel
ligste foyers van alle Amsterdamsche theaters.
Voor zeer velen is de pauze nu eenmaal een
even belangrijk nummer van het programma
als het stuk en die velen krijgen in het thea
ter van Louis Davids hun deel. De rookfoyers
met. de roomgele wanden zijn er als geschapen
voor een show en de dames zullen dit even
zeer waardeeren als de heeren. Want niet
waar? je komt in een schouwburg niet
alleen om te zien maar ook om gezien te
worden. Het is een bewijs van menschenkennis.
dat Louis Davids daar rekening mee gehou
den heeft.
Het succes van dit nieuwe theater zal nu
verder alleen afhangen van de Kunst, die er
gegeven wordt. Wanneer die zoo is als Zater
dagavond zijn wij voor de toekomst van dit
schouwburgje niet bang. Week-End, het blij
spel van Noel Coward de schrijver o.a. van
Intimiteiten en De Markiezin is geen stuk,
dat de pretentie heeft van hooge kunst, maar
het is van goeden, beschaafden huize, grap
pig, uitbundig vroolijk zelfs en met groote
tooneelflair geschreven. Amusement in den
goeden zin van het woord en dus als gescha
pen voor dezen somberen tijd, waarin wij
naar opvroolijking hunkeren. Het Groot Ne-
derlandsch Tooneel zal met dit blijspel, waar
van het een voortreffelijke opvoering geeft,
vooral ook veel genoegen beleven in de pro
vincie, waar men ook liever lacht dan huilt.
Wij zullen dit prettige stuk toch zeker wel
in Haarlem zien en ik zal dan gelegenheid
hebben er uitvoeriger over te schrijven. Nu
alleen dit: het geeft een week-end bij de fa
milie Bliss, waar alle leden onwetend van
elkaar ieder een gast inviteeren, terwijl er
maar één logeerkamer beschikbaar is. Wan
neer men nu nog weet, dat alle familieleden
even geëxalteerd zijn en mama Bliss, de oud
actrice, van alles een dramatische scene
maakt, dan behoeft men zelf maar uit te re
kenen wat dit week-end in den huize Bliss
wordt, vooral nadat de affecties van de gas
ten voor de leden der Blissen-familie geheel
verkeerd geplaatst werden. „Het is hier een
gekkenhuis!" hooren wij een der gas
ten in wanhoop op een gegeven mo
ment uitroepen en het begint er wer
kelijk op te gelijken wanneer mama Bliss,
gesteund door haar kinderen, haar groot
ste succes-rol uit Lief desstor men voor de
gasten gaat spelen, zonder dat iemand meer
weet, of het alles nu werkelijkheid of komedie
is. De gasten wachten het eind van de logeer
partij niet af. Zij sluipen aan het slot van
het stuk, als de lieve familie in hevig dispuut
is over het stratenplan van Parijs, heimelijk
achter elkander het huis uit, maar de Blis-
sen zijn zoo vervuld van la ville lumière, dao
zij nauwelijks merken weer alleen en zonder
gasten te zijn.
De zaal had uitbundig pleizier m dit vroo-
üjke stuk en leefde volkomen mee met de
Blissen-familie en haar logés. Voor een groot
deel was dat ook te danken aan de levendige
door Frits van Dijk uitstekend geregisseerde
opvoering. Er zat gang en vaart in de ver
tooning. waarin allen Paul Huf, Tilly Perm-
Bouwmeester, Marie Sophie Nathusius en
Ben Aerden als de geëxalteerde Blissen-
familie. Mees Versteeg. Folkert Kramer, Eva
Jansen. Frits van Dijk als de gasten en Marie
van Westerhoven als een juweel van een oude
dienstmaagd met élan en merkbare vreug
de medewerkten en een voortreffelijk geheel
vormden.
Maar de groote verrassing van deze vooi
stelling was voor het Amsterdamsche publiek
de ontdekking van een nieuwe actrice Tilly
Perm-Bouwmeester die, naar ik vernam
een dochter is van den grooten Louis en kort
geleden uit Indië in Holland is gekomen is
een actrice van het zuivere ras. Op haar was
alle aandacht geconcentreerd en zij droeg
het leeuwenaandeel van het succes. Een co
medienne met voortreffelijke plastiek, ele
gant in haar verschijning en soepel in haar
beweging uiterlijk herinnert zij aan haar
tante, mevrouw Mann-Bouwmeester leven
dig. fijn-geestig en aldoor boeiend in haar
spel, in het kort: een actrice met de vonk.
Terecht bracht de regisseur de hulde aan het
slot op haar over. Tilly Perin-Bouwmeester
was de verheugenis van den avond en bleek
een niet genoeg te waardeeren aanwinst voor
het Groot Nederlandsch Tooneel te zijn.
Week-End had een uitbundig succes. Zoo
werd de opening van het nieuwe Leidsche
Plein-Theater dus een feest voor Louis Da
vids, de spelers en het publiek.
J. B. SCHUIL.
,CELOOF EN WETENSCHAP'
Charlotte Kohier.
De vereeniging „Geloof en Wetenschap"
heeft haar seizoen wel bijzonder gelukkig in
gezet met een voordracht-avond van mevrouw
Charlotte Kohier. Het was te verwachten, dat
bij het optreden van Nederland's eerste voor
drachtkunstenares zooals de voorzitter van
Geloof en Wetenschap. Mr. F. Vorstman me
vrouw Kohier terecht noemde de Schouw
burg aan den Jansweg tot den nok gevuld
zou zijn en zij ook in dezen kring een zeer
groot succes zou oogsten.
Het is al weer eenige jaren geleden, dat ik
mevrouw Kohier in den Stadsschouwburg te
Amsterdam voor het eerst De Kinderkruis
tocht en De Speelman heb hooren voordra
gen. Evenzeer als de eerste maal heeft zij mij
nu weer in deze twee werken ongemeen ge
boeid. Ook vroeger heb ik in verband met
deze voordracht den naam van Yvette Guil-
bert genoemd, aan wie zij mij hoe ver
schillend ook de aard van het door haar voor
gedragen werk is in haar voordracht soms
sterk doet denken. Zij heeft datzelfde
expressieve in haar gelaat en het
sterk beeldende in haar actie als
Yvette Guilbert en ook haar mooie, breed
gebaar, waarmee zij bijvoorbeeld een heelen
stoet van engelen voor ons evoqueert' her
innert mij aan hare Fransche kunstzuster.
Wat- Charlotte Kohier in De Kinderkruis
tocht doet, is niet meer of minder dan phe-
nomenaal. In elk der zeven verschillende
verhalen is zij een ander persoon, en zij is dat
reeds, voordat zij te spreken aanvangt. Het
is, of heel haar persoonlijkheid een algeheele
transformatie ondergaat, of zij elk verhaal
opnieuw weer volkomen belééft.
Welk een matelooze ellende klinkt er op uit
de klacht van den melaatsche, hoe fijn en
ontroerend in haar teerheid worden de
r.aieve verhalen der kinderen, welk een prach
tige tegenstelling in houding, stem en reciet
van Paus Innocentius III in zijn twijfel en
Paus Gregorius IX in zijn trotsche verze
kerdheid.
Ook nu droeg mevrouw Kohier na de pauze
..De Speelman" voor, fijn geestig, gracieus
var gebaar en met een nooit falende zeker
heid in de wisseling van stemmingen, zoodat
de diepe, mooie gedachte, ondanks de schijn
bare dwaasheid gekristalliseerd tot ons kwam.
Een voorbeeld van volmaakte vertelkunst.
Met bloemen en klaterend applaus heeft
men de groote voordrachtkunstenares gehul
digd. „Een avond, die voor ons onvergetelijk
zal blijven!" zei Mr. Vorstman in zijn dank
woord tot mevrouw Kohier en het lijkt mij
wel zeker, dat hij hiermee de gevoelens van
alle aanwezigen vertolkte. Het was een zeer
mooie avond voor de vereeniging Geloof en
Wetenschap.
J. B. SCHUIL.
EEN NIEUW WERK VAN
TH. VAN REYN.
In opdracht van de Rijkscommissie van
Advies voor opdrachten aan beeldende kun
stenaars (waarvan voorzitter is Prof. Ro
land Holst, en die verder bestaat uit de
heeren Mr. Dr. Beumer, Ir. Bremer, W. Gou
we, Dr. Jan Kalf en Hilda L. Krop, heeft
de Haarlemsche beeldhouwer Th. van Reyn
een buste vervaardigd van den bekenden
Rembrandt kenner, Dr. A. Bredius.
De buste is uitgevoerd in brons en reeds
geplaatst in het Mauritshuis te 's-Graven-
hage (een officieele overdracht heeft niet
plaats-gehad), waar zeven Rembrandts, in
bruikleen afgestaan door Dr. Bredius, een
plaats hebben gevonden. Bij overlijden van
Dr. Bredius worden deze schilderijen eigen
dom van het Rijk.
LEDENCONCERTEN MIJ. TOT BE-V. DER
TOONKUNST.
Hedenavond vindt in den Stadsschouwburg
het le ledenconcert plaats van de Mij tot Be
vordering der Toonkunst.
De Concertgebouw Kamermuziekvereeni-
ging en de solisten Jo Vincent, Ed. v. Bei-
num en Carel v. Leeuwen Boomkamp ver
leen en hun medewerking.
HOE DE LONDENSCHE
ZIEKENHUIZEN MAAG-
LIJDERS BEHANDELEN
Geneesmiddelen thans in Nederland
verkrijgbaar
Engelsche ziekenhuizen, evenals de Engel-
sche doktoren, behandelen lijders aan dyspep
sie, indigestie, maagzuur, opgeblazenheid, gal,
enz. o.a. met een schitterend recept. Dit recept
is: Macleans (Gedeponeerd) Maagpoeder en
is het resultaat van het levenswerk van een
eminenten Londenschen maagspecialist.
Een dame te Huil schrijft:
„Ik heb jarenlang onduldbare pijnen gele
den. Thans kan ik weer vrijwel alles eten. Het
is mijn plicht U te bedanken voor de zeldzame
verlichting, die Uw maagpoeder mij gaf".
Aangenaam om in te nemen, zuiver en vol
komen onschadelijk.
Alle apothekers en drogisten verkoopen Mac
leans (Gedeponeerd» Maagpoeder. Alleen echt
met de handteekening „ALEX C. MACLEAN".
Het wordt nooit los verkocht, doch in groote
flesschen a f 1.75 en kleine flesschen a f 1.
Agenten voor Nederland; BOROMAG, Manu
facturers' Agents, 258, Heerengracht, Amster
dam, telefoon 35456.
(Adv. Ingez. Med.)
Mr. Marchant over bezuiniging
op Openbaar Onderwijs.
Waarom hij opheffing van scholen
gemotiveerd acht.
Bezuiniging is voor alles noodig.
Zeer belangrijke verdedigingsrede
tegen protestactie.
De minister van Onderwijs, mr. H. P. Mar
chant, heeft bij de opening van een nieuwe
Ambachtsschool te Jubbega bij Heeren
veen een belangrijke rede gehouden, waar
in hij de actie, die op het oogenblik ge
voerd wordt door het comité voor de openbare
school, heeft bestreden.
„In den tijd, zei de minister, nu wij midden
in een economische, sociale en politieke re
volutie verkeeren, heeft ons volk aan twee
dingen behoefte: vooreerst moeten wij de
naakte en harde werkelijkheid koeibloedig
onder het oog zien. De werkelijkheid in haar
geheel. Wij moeten ons hoeden voor het ge
vaar ons aan een bepaald onderdeel, dat onze
bijzondere belangstelling heeft, vast te zuigen,
zoodat onze aandacht van het geheel wordt
afgeleid.
Deze voorwaarde is nog lang niet algemeen
vervuld. Zelfs het feit, dat wij staan voor een
ongekend tekort van bijna 200 millioen, is niet
voldoende gebleken voor het wakker roepen
van nuchter inzicht.
Thans zijn wij aan een keerpunt gekomen.
Zóó, als het tot dusver ging kan het niet blij
ven gaan. De breedte van de klove, die moet
worden overbrugd, is belangrijk grooter dan zij
werd geschat. Het werken met reusachtige te
korten is niet langer mogelijk. Evenmin is
mogelijk voortdurende verzwaring van lasten
en voortdurende aanwas van' schuld. Nu wij
alleen voor het cohsolideeren van onze vlot
tende schuld 750 millioen moeten leenen, nu
dit bedrag veel hooger zal worden voor het fi
nancieren van productieve werken en om
Indië op de been te houden, worden aan ons
crediet zoo hooge eischen gesteld, dat het
voortduren van tekorten een volstrekte onmo
gelijkheid is.
Er moet dus worden bezuinigd en ingekrom
pen. Wil men hierin slagen zonder onheil te
stichten dan moet het geschieden met beleid.
Maar alles, wat kan worden bezuinigd, moet
worden bezuinigd. Het heeft dus geen zin.
tegen een bepaalde bezuiniging aan te voe
ren, dat men hetzelfde bedrag elders kan be
zuinigen. Wat elders kan worden bezuinigd
moet ook worden bezuinigd. Toch wordt deze
methode dagelijks, ook door het comité van
actie tegen opheffing van openbare scholen,
in toepassing gebracht. Aldus licht men het
volk niet voor; men leidt het op een dwaal
spoor.
Deze inperking van uitgaven is in hooge
mate urgent. Wil men zich overtuigen, waar
wij zullen belanden, indien wij hier niet de
zaken in de hand houden, dan moet men eens
létten op wat in Indië gebeurt. Hier komt uit
de middelen niet eens het bedrag, dat noodig
is voor betaling van rente en aflossing van
leeningen en voor jaarwedden en pensioenen.
Voor den geheelen dienst van onderwijs, pu
blieke werken, gezondheid enz. is geen cent
uit de middelen te putten.
En hier in Nederland? Laat ik, buiten land
bouw en veeteelt, alleen maar spreken van de
Twentsche Industrie, die stil ligt, met 20.000
arbeiders en de tallooze anderen, die ervan
leven. Van ochtend las ik: „Zuid-Limburg-
mijnen met ondergang bedreigd". Hier is
maar één conclusie mogelijk.
Wij moeten met ons allen, eendrachtig,
eensgezind en dadelijk, zonder eenig verwijt,
alle krachten inspannen om althans elke be
perking die mogelijk is, zonder bepaald onheil
te brengen, te verwezenlijken. Wie weigert
mede te werken vergeet zijn plicht. Wie
draalt, schaadt het landsbelang.
Men roept mij toe: Gij schendt de wettelijke
gelijkstelling van openbaar en bijzonder on
derwijs.
Deze bewering vloeit voort uit volslagen on
verstand van de wettelijke en feitelijke ver
houding van openbaar en bijzonder onderwijs;
een onverstand, dat niet viel te onderstellen
bij mannen van het vak.
Als men de voorgedragen stellingen leest,
komt men onder den indruk alsof het euvel
der kleine schooltjes bij uitstek een euvel is
van het bijzonder onderwijs. Toch is het tegen
deel waar.
In 1931 waren er 110 openbare scholen met
minder dan 24 kinderen. Bijzondere scholen
met minder dan 24 kinderen waren er in het
geheel niet. Met minder dan 40 kinderen waren
er 328 openbare scholen en 66 bijzondere.
De waarheid is derhalve precies het omge
keerde.
Indien het euvel der kleine schooltjes een
euvel moet worden genoemd óf van het bijzon
der onderwijs, óf van het openbare, is het
het euvel van het openbare en niet van het
bijzondere onderwijs. Hieruit volgt reeds, dat
de eisch: tegen opheffing van elke openbare
school moet ook een bijzondere school worden
opgeheven, volmaakt onredelijk is. De eisch
houdt geen rekening met de feiten.
De wet geeft niets anders dan de financieele
gelijkstelling; gelijkheid is er tusschen de
beide takken van ons onderwijs geenszins. Dc
financieele gelijkstelling beteekent dit: het
bedrag, dat uit de publieke kas vloeit voor de
bekostiging van het openbaar onderwijs,
wordt op denzelfden voet uit de publieke kas
betaald, aan het bijzonder onderwijs. Met het
aantal scholen, dat er voor beide takken moet
zijn, heeft dit niets te maken; het aantal scho
len wordt bepaald naar de behoefte. Voor het i
openbare onderwijs wordt het aantal bepaald
door de overheid.
Hier komt in overweging:
le. door welke regeling het beste onderwijs
wordt verzekerd;
2e. of door verbeterde middelen van ver
keer concentratie mogelijk is.
Voor mij is die school de beste, waar leven
is en doorstrooming, waar volbezette klassen
zijn en voor elke klasse een leerkracht, die er
zich geheel aan kan geven. Vroeger werd dit
algemeen als het ideaal beschouwd.
Er wordt geen algemeene slachting aange
richt; er wordt geval voor geval overwogen,
wat er moet worden veranderd. Met alle be
zwaren wordt rekening gehouden. Als wij ge
reed zullen zijn, zal de paedagoog die de zaken
objectief bekijkt, moeten toegeven, dat het
openbaar onderwijs in zijn geheel, en daarom
gaat het, er beter van zal zijn geworden.
Natuurlijk zijn er in elk bijzonder geval, be
zwaren.
Het aantal bijzondere scholen wordt bepaald
door de schoolbesturen. De wet stelt de voor
waarden, waaraan zij moeten voldoen, in
waarborgsommen en het aantal kinderen.
Het spreekt vanzelf; voorzoover het euvel
der kleine schooltjes zich ook vertoont bij
het bijzondere onderwijs, zal ook hier de con
centratie moeten worden bevorderd. Dit is
echter minder eenvoudig dan het schijnt.
In onderling overleg zal hier het noodige
geschieden.
Alle gevallen van opheffing eener openbare
school worden stuk voor stuk in hooger be
roep door de Regeering bekeken met inacht
neming van alle ingebrachte bezwaren. Er
zijn veel scholen, waarover geen geschil is. Op
de meeting spreekt men van 500 tot 600 scho
len. Het gaat om minder dan de helft van
500. Dat schiet dus al op.
Waar het plaatselijk gezag medewerking
heeft geweigerd, zal de Regeering doen wat
ter plaatse is verzuimd.
De tweede eisch buiten het aanvaarden in
koelen bloede van de werkelijkheid is, dat wij
allen niet het hoofd laten hangen, doch ver
vuld blijven van goeden moed.
Eenmaal zal de zon weer heenbreken door
den mist ,al moeten wij langer in de duister
nis blijven dan wij hadden verwacht.
Onze taak is, te voorkomen, dat onder de
geboden bezuiniging ons onderwijs niet langer
aan redelijke eischen zou voldoen. Waar de
behoefte is, moet, als het maar eenigszins kan,
het onderwijs wezen.
UIT DE OMSTREKEN
IJMUIDEN
BESOMMINGEN.
Trawlers:
Betje Ro 16, 325 manden f 2010
Adelante IJm. 19, 510 manden f 2660
En Avant IJm 8, 1080 manden f 4400
Hermine IJm. 154, 100 manden f 1190.
Gezina IJm. 140, 300 manden f 1230
Flamingo IJm. 42, 115 manden f 1490
Loggers: KW 19 f 720; KW 161 f 880.
Kotters: E 298 f 830; E 401 f 370; E 408 f 280
MARKTPRIJZEN.
Tarbot per K.G. f 0.65—f 0.40
Griet per 50 K.G. f 25—f 15
Tongen per K.G. f 1.25f 0.65
Groote schol per 50 K.G. f 27.50
Middelschol per 50 K.G. f 25
Zetschol per 50 K.G. f 22
Klein schol per 50 K.G. f 18—f 3
Schar per 50 K.G. f 8—f 2.60
Rog per 20 stuks f 8
Kleine poon per 50 K.G. f 6—f 4.30
Middelschelvisch per 50 K.G. f 24^-f 19
Kleine schelvisch per 50 K.G. f 8.20f 1.40
Kabeljauw per 125 K.G. f 36f 21
BLOEMEN DAAL
LANDDAG BOND VAN JONGELIBERALEN.
Zondagmiddag werd op Kraantje Lek te
Overveen een Landdag gehouden, georgani
seerd door het Jong-Liberaal Propaganda
Fonds.
De bedoeling van dezen landdag was, als
volgt aangekondigd: een waardig protest te
laten hooren tegen de onrijpe en onzakelijke
critiek van slecht ingelichte jongeren op ons
huidig politiek systeem
Onder het lommer van het oude geboomte
van Kraantje Lek heette de voorzitter van het
Propagandafonds, de heer J. L. v. Amerongen
de aanwezigen welkom en speciaal de aanwe
zigen van de Commissie van aanbeveling,
welke bestond uit mej. Dr. E. C. van Dorp, Mr.
A. J. Enschede. Mr. C. H. Guepin, Mr. A. S.
Miedema, Jhr. G. C. Quarles van Ufford, C. W.
de Visser, Mr. W. C. Wendelaar en K. F. H.
Maas Jr.
Mr. D. Fock had bericht van verhindering-
gezonden. Verschillende leden van de Com
missie van aanbeveling woonden de bijeenkomst
bij, welke vrij goed bezocht was.
In verband met de plaats van samenkomst
herinnerde de heer Van Amerongen aan het
historisch plekje in de buurt het Manpad,
waar zes eeuwen geleden, de Hollanders zich
vereenigden om den invloed van buiten, n.l.
die der Vlamingen tegen te gaan.
Nu, in 1933, heeft hij de Nederlanders op
geroepen, om een ander niet-Nederlandsche
idee te bestrijden, n.l. hét Fascisme, een strijd
evenwel, die niet met de wapens wordt ge
voerd, maar met het verstand.
Die strijd moet worden gevoerd, opdat het
Liberalisme zich later niet moet kunnen ver
wijten, dat het de zaken heeft laten loopen.
Misschien had het Liberalisme 30 jaren ge
leden anders moeten optreden. Van ons mag
dit later niet gezegd worden.
Onze leuze moet zijn: ik zal handhaven.
(Luid applaus).
De muziek zet nu in en staande wordt het
Wilhelmus gezongen, waarna een spontaan:
„Leve de Koningin" volgt.
De eerste spreker is Mr. J. Rutgers uit
's-Gravenhage met het onderwerp: „Nationaal
Socialisme een gevaar!"
Spr. schetste den economischen achteruit
gang van ons land in de laatste jaren, ten
gevolge van de wereldcrisis. Velen worden
hierdoor getroffen en in veler geest klinkt de
kreet; zoo gaat het niet langer.
Inderdaad is er veel veranderd. In de jaren
19141918 reeds, maar toen rees het bewust
zijn: wij moeten één nationale eenheid vor
men. Ook Troelstra voelde, dat de nationale
gedachte de nationale geschillen overheerscht.
Later komt de economische oorlog met
als gevolg de geesel der werkloosheid. Maar
dit is toch zeker niet de schuld van ons volk
en onze regeering.
Men zegge daarom niet: de regeering kan
alles.
Wij Liberalen steunen daarom de nationale
regeering, gaat spr. voort. Alle goedwillenden
moeten de handen ineenslaan, om de moei
lijkheden te boven te komen. Communisten,
de S.D.A.P. en de nieuwe opkomende stroo
mingen van Fascisme en Nat. Socialisme ont-1
trekken zich aan deze taak en ondergraven
de regeering.
Noodig is den Liberalen Staat te verdedigen.
Spr. schetst dan de Liberale idee van Thor-
becke, met als tegenstelling: het volk is er
om geregeerd te worden, als quintessence van
het Fascisme.
Met voorbeelden toont spr. aan hoe het
Liberalisme als kampioen is opgetreden voor
de nationale gedachte en voor de constitutio-
neele monarchie.
Ds. van Duyl de gouwleider der Fascisten
roept.uit: Houdt op met denken en komt tot
ons.
Wij wenschen geen tijd, waarin men in Ne
derland roept: Waar is de Koningin? als in
Duitschland en Italië, waar de president en de
Koning op het tweede plan staan.
Wij hebben noodig eerlijke bestuurders en
rust. De Fascisten volgen de Marxistische
methoden en maken gebruik van de ontevre
denheid om aanhangers te krijgen.
In hun zelfoverschatting meenen zij dat zij,
of de Staat, alles kunnen.
Spr. vraagt: hebt vertrouwen in U zelf en
in ons volk. Gij Geuzenvolk, helpt uzelf en
desespereert niet! (Luid applaus).
In de pauze werden staaltjes van Duitsch
Hitlerisme vertoond als dolkmessen met in
scriptie; Blut und Ehre enz.
De tweede spr. de heer G. van den Burg
schetste in vlijmend scherpe woorden de
wreede natuur van het Fascisme zooals het
zich openbaart in de concentratiekampen,
kuddegeest, Jodenvervolging ehz.
Wij Nederlanders willen geen vuist, geen
uniform, geen naaperij, geen haat en geen
landverraders, geen bespotting van het volk,
maar hersenen om te denken en een hart om
te voelen.
De fouten van onzen tijd willen wij erkennen
en ze bestrijden maar wij hebben een front
noodig van alle jongeren tegen het Fascisme.
Wij hebben gekozen roept spr.: Strijd tegen
het Fascisme.
Met een opwekking tot aansluiting en een
dankwoord sloot de voorzitter den Landdag.
463e STAATSLOTERIJ
(Niet officieel)
5de klasse, lOcle lijst
Trekking van Dinsdag 3 October 1933
Hooge Prijzen
1000.—: 92 4781 5237 6315 16240
400.—: 1707 16124 16262
200.—: 770 1031 15424
100.— 264 717 103B 1449 3305 4104 4372
5140 6793 9423 10971 10985 12017 12084 13480
13933 18022 20923
Prijzen van j 70.
81 86 143 253 320 396 453 490
613 653 743 982 1262 1460 1524 1530
1598 1627 1643 1656 1698 2049 2059 2220
2260 2324 2341 2453 2470 2513 2679 2698
2704 2733 2749 2826 2867 2918 2922 2943
3008 3040 3130 3162 3163 3262 3384 3412
3417 3435 3617 3638 3800 3854 3940 3974
4117 4225 4264 4324 4455 4489 4588 4779
4780 5068 5085 5202 5267 5269 5342 5382
5395 5457 5514 5680 5711 5899 6031 6079
6104 6152 6200 6381 6474 6509 6664 6697
6725 6893 6920 7084 7101 7148 7366 7608
7734 7788 7835 7862 7965 7963 7977 8167
8209 8317 8426 8540 8597 8612 8760 8917
8945 9032 9137 9267 9274 9282 9345 9575'
9633 9805 9828 10100 10127 10149 10251 10263
10418 10486 10491 10633 10751 10778 10842 10851'
10978 11084 11106 11206 11374 11656 11663 11797
11815 11820 12054 12095 12250 12341 12373 12424
12426 12508 12714 12836 12842 12910 i2962 13061
13291 13316 13709 13941 14074 14151 14190 14344
14356 14677 14765 14790 14831 14-971 14972 15066
15074 15175 15221 15262 15364 15365 ,5386 15389
15401 15488 15497 15499 15516 15628 15716 15957
16042 16068 16206 16289 16444 16541 16720 16813
16953 17198 17436'17566 17621 17680 17836 17871
17950 18091 18197 18268 18306 18426 13536 18631
18685 18689 18866 18905 18949 19109 19199 19258
19290 19384 19439 19446 19468 19551 19566 19756
19794 19842 19949 19997 20029 20151 20484 20491
20661 20673 20770 20807 20904
26
273
497
714
910
1152
1600
1799
2052
2321
70
71
Nieten
106 161
185
543 548 619 625 651
724 782
938 959
1161 1139
1614 1638
1810 1876
2112 2164
2345 2352
2607 2637
2785 2810 2831
3009 3105 3135
3339 3348 3365
3639 3646 3659
3876 3917 3921
4069 4085 4089
4286 4301 4397
795
965
1265
1713
1914
2178
2395
2712
2908
3164
1026
1410
1752
1936
2212
2472
2742
2953
3206
3371 3410
3667 3726
1762
1947
2236
2507
2746
2961
3227
3485
3797
4515
4701
4934
5227
5500
5773
5912
4555 4557
4736 4809
4935 5004
5254 5266
5532 5542
5807 5828
5923 5946 5949
6084 6118 6130
4097 4120 4209
4441 4488 4504
4597 4647 4659
4811 4820 4827
5062 5124 5133
5284 5294 5398
5636 5679 5692
5834 5846 5873
5980 5987
6157 6162
6951
7142
7391
7687
7887
8162
8460
9301
9497
9739
6215 6222 6246 6295 6297 6309
6483 6513 6569 6605 6703 6709
1819 6828 6850 6859
>963 6987 7050 7070
7145 7237 7288 7299 7311
7400 7501 7518 7564 7650
7700 7750 7794 7815 7833
7890 7892 8000 8022 8081
8200 8240 8243 8292 8294
i486 8503 8510 8538
8660 8668.8713 8833 8888
9145 9146 9154 9158 9171
9353 9408 9416 9443
9517 9582 9610 9636 9670
9776 9815 9846 9866 9929
10055 10057 10157 10164 10165 10202
10363 10376 10417 10445 10453 10476
10536 10541 10558 10620 10671 10681
10796 10818 10891 10910 10929 10972
11043 11116 11119 11204 11236 11280
11334 11373 11397 11402 11411 11416
11454 11473 11485 11581 11633 11659
21727 11735 11743 11759 11791 11795
21872
11890 11900 12029 12133 12228 12263
12318 12352 12369 12385 12401 12402
12437 12450 12485 12519 12535 12545
12616 12720 12798 12840 12854 12875
12942 13005 13012 13027 13083 13108
13172 13205 13256 13259 13260 13276
13355 13370 13377 13382 13420 13442
13501 13503 13513 13514 13568 13624
13714 13726 13734 13746 13753 13883
13964 14007 14011 14092 14163 14188
14247 14249 14254 14329 14377 14379
14419 14434 14483 14581 14582 14614
14703 14713 14770 14785 14794 14796
14868 14881 14894 14943 14968 14979
15067 15118 15130 15182 15184 15202
15234 15257 15380 15397 15438 15444
15535 15581 15622 15714 15718 15815
15853 15874 15875 15883 15938 15939
16094 16096 16175 16234 16255 16294
16485 16488 16582 16597 16633 16634
16738 16744 16745 16753 16762 16879
16971 16974 17097 17105 17190 17201
17373 17424 17435 17471 17495 17530
17641 17717 17785 17787 17789 17840
17910 17925 17937 17994 18014 18018
18084 18117 18118 18123 18136 18144
18162 18176 18179 18190 18232 18259
18349 18372 18392 18407 18408 18409
18593 18594 18624 18635 18642 18661
18741 18751 18789 18810 18822 18844
18963 18985 19037 19101 19128 19161
19261 19272 19364 19444 19450 19456
19574 19619 19627 19637 19661 19678
19695 19736 19738 19750 19789 19795
20007 20026 20053 20056 20057 20066
20201 20221 20239 20267 20281 20287
20357 20384 20396 20428 20433 20530
20649 20698 20712 20737 20739 20774
20894 20945 20963
.Verbetering 5e kl. 9e lijst: 1211 m.
196 209
478 481
686 695
857 901
1102 1120
1487 1548
1763 1787
1956 1965
2246 2261
2543 2575
2770 2776
2985 2998
3299 3323
3585 3621
3802 3862
4018 4044
4211 4259
4506 4513
4670 4685
4858 4916
5150 5174
5412 5414
5748 5772
5886 5895
6027 6071
6189 6195
6391 6466
6711 6712
6918 6946
7128 7139
7350 7378
7653 7670
7839 7859
8106 8159
8341 8376
8552 8592
8901 8923
9224 9265
9448 9492
9679 9733
9964 10014
10278 10279
10492 10506
10711 10788
10988 11013
11282 11296
11446 11453
11696 11713
11862 11871
12264 12297
12408 12409
12596 12608
12891 12914
13139 13171
13348 13352
13457 13468
13639 13669
13913 13921
14242 14246
14409 14410
14615 14644
14803 14853
14981 15054
15217 15227
15434 15490
15821 15845
16002 16091
16327 16450
16646 16714
16883 16945
17247 17300
17551 17567
17851 17896
18048 13060
18149 18160
18287 18294
18468 18565
18718 18726
18890 18946
19172 19230
19506 19537
19689 19690
19982 19985
20129 20182
20327 20346
20538 20581
