DE BILT
Een belangrijke dag
te Berlij
i|n.
HET VEEN BRANDT.
LEIPZIGER BONTHANDEL,
VRIJDAG 13 OCTOBER 1933
HAARLEM'S DAGBLAD
2
(Vervolg van pagina 1).
Van der Lubbe is in elkaar gezakt.
Van der Lubbe is tijdens de zitting zoover
ineen gezakt, dat zijn hoofd tusschen zijn
knieën ligt.
Getuige Poeschel schildert de arrestatie van
Van der Lubbe als volgt:
Ik had mijn pistool tot vuren gereed. Bij de
deur stootte ik op van der Lubbe, die klaar
blijkelijk van links naar rechts wilde gaan.
Teen hij zich ontdekt zag schrok hij en deins'
de terug.
Ik riep „Handen omhoog", hetgeen van der
Lubbe onmiddellijk deed.
Ik onderzocht vervolgens zijn broekzakken
en vond slechts een gewoon zakmes en een
portemonaie. Ook haalde ik zijn pas uit zijn
zak.
Voorzitter: Heeft hij daarbij nog iets ge
zegd?
Getuige: Neen, ik heb hem ook niets ge
vraagd. doch alleen gefouilleerd. Hij bood
geen tegenstand. Hij had alleen een broek aan
verder niets; geen hemd ook. Hij was geheel
nat van het zweet en zijn haren hingen ver
ward over zijn gezicht.
Toen ik hem naar het posthuis Brandenbur
ger Tor bracht toonde hij zich onverschillig.
Beklaagde Torgler: „Hebt U gezien, dat ge
tuige Lateit de deur van de groote zaal heeft
geopend?"
Getuige: „Ik weet niet wie die deur heeft
geopend, ik heb het niet gedaan. De deur
stond wijd open."
Torgler: „Toen U vanuit de zijgang de groo
te zaal inkeek, hebt U toen een merkbare
tocht gevoeld?"
Getuige: „Neen".
Torgler: „Hebt U behalve de pas nog iets
bij van der Lubbe gevonden dat men als lid
maatschapsboekje of kaart kan beschouwen?"
Getuige: „Neen. ik heb alleen de pas gevon
den. Ik heb evenwel niet in de zakken gevoeld
doch deze alleen betast."
Officier v. Justitie Parisine: „Het is dus
mogelijk, dat in de zakken nog een samenge
vouwen stuk papier heeft gezeten?"
Voorzitter: ",U hebt de pas niet openge
maakt. Is het mogelijk, dat tusschen de bla
den nog een geschrift heeft gelegen?"
De getuige knikt hierop bevestigend.
De zitting wordt thans voor eenigen tijd
verdaagd.
Van der Lubbe verzet
zich tegen hulp.
Na d.e pauze zit beklaagde van der Lubbe
weer rechtop, alleen het hoofd laat hij nog
hangen.
De tolk geeft hem een zakdoek, doch Van
der Lubbe neemt hiervan geen notitie.
Als de tolk hem dan zelf den neus wil snui
ten. verzet Van der Lubbe zich en klemt zijn
hoofd weer tusschen de knieën.
Bij het hervatten van die zitting leest dr.
Sack het volgende telegram voor, dat hij heeft
ontvangen
„Dagbladen pu'oliceeren telegram uit Parijs
volgens welk journalist Martin Castello op
aansporen van Sack wegens tendentieuse be
richten over Leipzig uit Duitschland uitgewe
zen. Indien onjuist verzoeke dementi".
„I.k verklaar hierbij", gaa-t dr. Sack voort,
„dat ik een Braziliaansch journalist van dien
naam niet ken. zoodat ik niet heb kunnen
aansporen een journalist van dezen naam uit
Duitschland uit te wijzen.
Indien dit telegram uit Parijs bestaat, is
het, zoover het mijn persoon betreft, een
leugen".
Ook het O.M. deelt mede, dat hij niets van
dit geval weet.
De zitting wordt dan vervolgd met het ver
hoor van den nachtportier van portaal V,
Wendt.
DR. ROUX ERNSTIG ONGESTELD
De beroemde chemicus en bacterioloog dr.
Roux, die de medewerker van Pasteur is ge
weest en sinds jaren aan het hoofd van het
Pasteur-instituut staat, is naar de Tel. uit
Parijs verneemt, zeer ernstig ziek. Een griep
aanval heeft hem dermate aangegrepen, dat
ernstige vrees voor zijn leven bestaat. Dr.
Roux is 74 jaar oud.
BRAND IN EEN KLOOSTER.
ZEER GROOTE SCHADE.
Naar het Handelsblad meldt is Donderdag
avond brand uitgebroken in het juvenaat van
de broeders van Onze Lieve Vrouwe der
Zeven Smarten „Huize Roobeek" te Arcen.
Een der zijvleugels, waarin ondergebracht de
bakkerij en leslokalen,, is met het grootste
gedeelte van den inhoud een prooi der vlam
men geworden. De schade is echter nog zeer
aanzienlijk. Deze wordt door de verzekering
gedekt.
De brand is tegen half zes ontstaan, waar
schijnlijk in de bakkerij van het klooster, die
in een der groote zijbeuken van het gebou
wencomplex is ondergerbacht. Toen een der
inwonende broeders het vuur bemerkte, had
dit reeds een grooten omvang aangenomen.
Ook de aangrenzende vertrekken, waarin
een smidse, een timmermans- en een kleer
makerswerkplaats waren ondergerbacht, en
de boven de bakkerij gelegen leslokalen had
den toen reeds vlam gevat.
Vooral omdat de inhoud van dit gedeelte
van het perceel zeer brandbaar was, liet het
vuur zich zeer dreigend aanzien, zoodat ook
de aangrenzende beuken gevaar liepen.
Onmiddellijk werden toen alle klooster
bewoners bestaande uit ongeveer tachtig
jongens, die daar onderwijs ontvangen, en 'n
aantal kloosterlingen gewaarschuwd en
met vereende krachten werd het blusschings
werk begonnen. Hierbij wist men nog een en
ander uit het brandende perceel te redden.
Inmiddels waren toen ook de brandweer te
Arcen en te Venlo gewaarschuwd. De eerste
was vrij spoedig aanwezig, de andere kwam
eerst eenigen tijd later, toen men het vuur
voor het grootste gedeelte reeds meester
was.
De zijbeuk van het gebouw brandde bijna
geheel uit.
DE DONDERDAGIMIDDAGSLUITING.
Donderdag is door de politie een kapper
hier ter stede bekeurd, die in strijd met de
onlangs meevoerde bepalingen zijn zaak na
1 uur Donderdagmiddag open had gehouden.
(Van een onzer redacteuren).
Emmen, 13 October.
Wat droevig zwart inisverwt
den hemel dus.
Staring. De Veenbrand.
Het veen brandt.
Het veen brandt voor ons, achter ons, on
der ons.
De mannen van de spuit hebben ons mee
genomen het veld in, over bruine klompen en
door diepe greppels, en nu brandt de grond
onder onze voeten, zooals hij gebrand heeft
onder de gezinnen, die nu dakloos zijn en
geruïneerd.
Het is een vreemde gedachte, dat de grond
waarop men leeft, brandt.
In Emmen zelf brandt het niet, zeggen de
mannen, dat ligt op den Hondsrug, maar
hierHier stonden huizen midden in het
veen en nu staat er nog een stuk muur ginds
en een raamkozijn daar, met een in hitte
verwrongen fiets er tegen en een wit hondje
zit er bij en blaft tegen wie op ,,'t erf" van
zijn baas komt Het erf van zijn baas was de
bruine veenhei I met de bedreigelijke gaten,
waan uit de rook nu kringelt aan alle kan
ten. En het erf van zijn baas verloochende
zijn eigen kinderen.
Na lang zoeken hebben wij de spuit ge
vonden, want op de velden waar de veen
brand woedt is het daarom nog niet makke
lijk den veenbrand te ontdekken
De eerste uren, toen de orkaan over de
vlakte het vuur door het veen joeg, en de
veenbrand met kilometerssnelhend door het
land schoot, stonden er duizenden menschen
langh de wijken, de zij kanalen van de hoofd
vaarten in het veen, en zagen de wereld ver
gaan. Hun wereld. Er waren er die in het
veen werkten, en voor de vlammen uit vlucht
ten. Er waren er, die in het veen woonden en
hun huis achterlieten, toen het al één vuur
poel was. Er waren er, die met hun schip la
gen in de wijk, en die de veenbrand over hun
hoofden heen zagen gaan, in doodsnood.
Schippers lagen er vertellen ons de man
nen met een lading turf in de vaart en
zij konden her nog der. Zij konden alleen
blijven en zien hoe een veenbrand ook voor
water niet wijkt.
Om de tweehonderd mieter liggen in het
hoogveen de wijken, en de wijken zijn tot
acht meter breed. Maar de brand laat zich
door acht meter water niet stuiten, al kan
zelfs wie het zag 't niet begrijpen.
Den menschen in het veen zagen den on
dergang en het is nog geen vier en twintig
uur geleden, maar als in den vroegen avond
onze auto over de verlaten wegen stuift,
heeft men ons den weg dwars door den brand
gewezen, en wij ervaren niets dan dat de hui
zen gesloten zijn en rustig en de menschen
slapen.
Het licht hier en daar Is van een schaar-
sclie straatlantaarn, verder is er niets. Wel
licht zouden wij den weg tot den veenbrand
nimmer gevonden hebben, als men ons niet
gezegd had uit te zien naar de roode lich
ten, die hier en daar een vast punt in de
duisternis zijn. Bij de roode lichten staan
de spuiten, op de hei of in een dekschuit in
de wijk, en door het toeval vonden wij een
spuit. Door het toeval, omdat wij verdwaald
waren en van de hoofdwegen geraakt'
op zijwegen. Wij veronderstellen, dat de
veenbrand nu afgeloopen is, en dat het ge
vaar geweken. Omdat de vlakte voor ons don
ker is en zonder vuur en omdat maar een
enkele keer een windvlaag ons de scherp
prikkelende rook in den neus drijft.
Ten antwoord nemen de mannen, die de
brandwacht hebben dezen nacht ons mee het
veld in, langs witte lijnen op de donkere
aarde: de slangen. De slangen zijn kilometers
lang. maar op het oogenblik zonder water.
Want 's nachts brandt het veen niet. Dat
meenen wij ook en wij schuiven met onzen
voet over de aarde, 's Nachts brandt het
veen niet: op de plaats waar onze voet over
den grond ging ligt de aarde als een gloeiend
rooster. De veenbrand is vlak onder ons en
de smeulende brokken zijn als tondels aan
onze broekspijpen.
's Nachts brandt het veen niet. Wij gaan
verder. De mannen, die beenkappen dragen of
leeren broeken, en die ons in een smeuiig,
maar zeer verstaanbaar dialect vertellen van
hun brandenden grond, nemen ons mee, door
een hollen weg tusschen hoogveen, dat nog
niet afgegraven is. Het is een weg van vuur
en wij, die bang waren om een gebruikte lu
cifer weg te werpen uit vrees voor hernieuwd
gevaar, kunnen onzen sigaret aan den grond
aansteken
Inderdaad, overdag is de veenbrand gevaar
lijker, omdat de atmosfeer droger is en de
wind meestal feller, maar deze eigen nacht-
behoeft de hevige wind van Woensdag maar
terug te komen en het veen vlamt weer op.
Als wij terug gaan naar Emmen, strijken
windvlagen over de open Drentsehe hei. En in
de verte slaan de vlammen op tegen den he
mel met een eigenaardigen beweeglijken gloed
als verrichtte daar een reusachtige vendel-
zwaaier gigantische toeren,
In Emmen is de bevolking in diepen rust,
in zoo diepen slaap, dat het den laten gasten
zelfs niet mogelijk is in vier hotels iemand
wakker te krijgen
's Morgens heeft het veen een gansch an
deren aanblik. Er is overal leven, en langs de
wijken spelen kinderen.
De ruïnes van de verbrande huizen, zon
derling ultgegrepen tusschen een rij van an
dere die volkomen gespaard bleven, schij
nen reeds monumenten uit een verleden.
Mannen spuiten met zware stralen de bo
venste veenlaag tot modder. Zoo wordt de
brand stelselmatig bestreden met tien spui
ten, motorspuiten der gemeente Emmen en
der verveningsmaatschappijen. Men gelooft
binnen een dag nu den brand bezworen te
zullen hebben, maar als de wind weer op
steekt, of Noord wordt
Elk gat in den veenbodem is een trekgat
en elke hoop kluiten een schoorsteen. En
overal rookt de grond me tgrijzen rook, die
een doordringende geur heeft.
De veenbrand woedt ondergronds en heime
lijk. En wie het nimmer zag kan er zich geen
voorstelling van maken. Op twee uur afstand
in Zwolle, zeggen ze: Hié brandt het veen?
Ze wisten het niet.
PROF. JULES PERSIJN
OVERLEDEN.
ANTWERPEN, 12 October (V. D.) De be
kende letterkundige en criticus Prof. Dr.
Jules Persyn, o.m. leeraar aan de hoogeschool
van Gent is overleden.
Dr. Jules Persyn was in 1878 te Wachtebeke
(West-Vlaanderen) geboren. Hij schreef o.a„
critische werken over de Nederlandsche
schrijvers Dr. Schaepman. v. Deyssel en ver
der over Vlaamsche letterkunde en Noorsche
literatuur, oa. een boek „Henrik Ibsen". Hij
was vader van 13 kinderen, van wie het jong-
meldt:
Hoogste barometerstand 770.3 m.M. te La
Coruna.
Laagste barometerstand 737.2 m.M. te
Vardö.
en voorspelt:
zwakken tot matigen. Westelijken tot Zuid-
Westelijken wind. Half tot zwaar bewolkt.
Weinig of geen regen. Iets zachter.
Uit het Buitenland
DE OPKLARING IS SLECHTS TIJDELIJK.
De depressie in het Noord-Oosten trok
snel weg, en wordt gevolgd door een sterk stij
gen van den barometer. Hoewel de stijging
van den luchtdruk in onze omgeving en in
Frankrijk nog niet beëindigd is, zal dit toch
spoedig het geval zijn, en zal de luchtdruk
wederom gaan dalen hij de nadering van een
nieuwe uitgebreide depressie in het Westen.
Deze nieuwe depressie doet haar invloed
reeds gelden op Ierland en IJsland, de sche
pen op den Oceaan, ten Westen van de Golf
van Biscaje en Portugal melden zeer hooge
temperaturen. Ten gevolge van het afnemen
van het luchtdrukverval naar het Noord-
Oosten kwamen de stormen in het Oostzee
gebied tot bedaren. Een kleine depressie in
Golf van Genua geeft aanleiding tot storm
achtige winden langs de Riviera. (Mistral) In
de Alpen en langs de Pyreneeën vielen zware
regens, evenzoo in Lapland en in geheel
Noor d-Oos tel ij k waar nemingsgebie d
In onze omgeving zal de wind spoedig weer
naar het Zuid-Westen krimpen.
Thermometer
Hoogste gisteren
Laagste heden nacht
Hoogste heden tot 12 uur
61 F.
50 F.
56 F.
Barometer
Stand heden morgen 10 uur 766 m.M.
Stand van gisteren 760 m.M.
Neiging: Vooruitgang.
Opgave van:
CAREL -VAN HUIZEN Opticien
Kleine Houtstraat 13, Telefoon 14112
DENKT AAN DE WEELDEBELASTING.
Bontmantels, Bontkragen en Bontvellen zijn
nu goedkoop.'Gratis opzetten van bontkragen.
Spoedreparatie-inrichting
GROOTE HOUTSTRAAT 105, Telef. 10577
(Adv. Ingez. Med.)
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM, 13 October.
Ondertrouwd 12 October: J. B. Bos en J. J.
de Haas; C. J. Oudendijk en A. C. Hoes; W.
v. d. Poll en E, Franssen; J. Ha van Kordelaar
en A. C. Beets; W. A. Wassenberg en C. Huls
hof.
Getrouwd 12 October: H. J. v. cl. Meer en
H. G. Odink; C. Smits en T. van Broekhuizen;
D. C. Moorhoff en E. C. Schefferlie; C. M. M.
Constandse en A. Velthuijsen; A. de Jong
en C. J. F. Diesbergen; J. H. Koerts en S. J.
de Josselin de Jong.
Bevallen 10 October: T. OnderstalBosch,
d.; W. VisserSmit, d.; 11 October B. Bos
Schroder, z.; J. M. Zeldenrijk—de Jong, z.;
12 October: J. WijnhovenPeters, z.; D. Heij-
boerVerheul, z.;
Overleden 10 October: W. J. Schous
Bonne, 66 j., Kamperlaan; A. M. Goosens, 54
j., Groote Houtstraat,
EEN NIEUW GIFGAS, MET
DIRECT DOODELIJKE
WERKING.
Bij oorlog zal het worden
„geopenbaard"
Parijs 13 October (Reuter) De Petit Jour
naal verneemt uit Clermont-Ferrand, dat
twee professoren, Bert en Dorier, toevallig
bij onderzoekingen naar parfums een nieuw
gifgas hebben ontdekt, dat veel schadelijker
is dan de tot nu toe bekende gifgassen.
De samenstelling is en blijft evenwel ge
heim en zal slechts bij oorlog worden ge
openbaard.
V. D. meldt nog dat tegen dit gas geen
bescherming 'bestaat, daar het door de
kleeren heen in de huid dringt, en dan een
direct doodelijke werking heeft.
Men zegt dat de uitvinders weigeren het
Fransche ministerie van Ooidog de beschik
king over hun uitvinding te geven, zoolang
Frankrijk zich niet hoeft te verdedigen.
Acht dagen zouden voldoende zijn het gas
in groote hoeveelheden te kunnen produ-
ceeren.
463e STAATSLOTERIJ
(Niet officieel)
5de klasse, 17de lüst
Trekking van Vrijdag 13 October 1933
Hooge Prijzen
3000.— 11689 (premie)
400.— 20337
200.— 14724
100.— 11436 13270
Prijzen van 70.
1617 2102 2804 5177 5413 5746 5840 5920
5938 6290 6337 6448 6631 7201 8682 9453
9S54 9777 10520 10865 11617 13892 14671 15060
15731 17120 17291 18102 19582
Nieten
186 211 985 1078 1244 1400 1997 2001
2040 2214 2385 2403 3832 3932 3966 4076
4077 4088 4373 4532 47E2 5313 5381 5762
5767 5952 6803 7162 7353 7888 8010 8482
9033 9152 9561 10017 1006 10326 10424 11307
11552 12128 12299 12882 12947 13284 13829 13838
14275 14993 15287 15810 158:3 16253 16402 16424
16614 17318 17407 18606 18739 18764 19086 19917
20609 20856
Verbetering: 5e klas 16e I jst 5422 m.z. 5424.
BAKKERS BEGINNEN EEN UUR
VROEGER.
I-Iet gisteren behandelde wetsontwerp, be
treffende den bakkersarbeid waardoor bet
aanva.ngsuur van bakkerijen met minder dan
6 gezellen ook van 6 tot 5 uur wordt ver
vroegd. wordt aangenomen met 52 tegen 21
stemmen (tegen de soc.-dem., de communis
ten en Sneevliet).
VRACHTAUTO I NBR.AND.
Hedenborgen half 5 is op den Wagenweg bij
de Jordensstraat door onbekende ooi-zaak,
vermoedelijk door kortsluiting, een met
groenten beladen vrachtauto, bestuurd dooi
den 31-jarigen v. d. M. uit Rijnsburg in
brand geraakt. De bestuurder trachtte met
behulp van de politie en een brandweerman
de vlammen te dooven met zand', dat zij uit
het trottoir haalden. Dit mocht echter niet
gelukken. Daarop heeft de brandweerman het
vuur niet een slang op de waterleiding ge-
bluscht. De groante werd in een andere auto
overgeladen. De beschadigde auto is naar een
garage aan het Plein gesleept.
INFORMATIEKOERSEN.
(Medegedeeld door de Rot.. Bank Ver.)
Londen 7.70 3 4—1 3/4
Berlijn 59.19—23
Parijs 9.72 1/4—1 1/4
Brussel 34.55—58
Zurich 480306
Rome 13.01—05
New-York 1.65 1/4—6 1/4
AMSTERDAMSCHE BEURS
VRIJDAG 13 OCTOBER 933
OPGEGEVEN DOOR DE ROTTERBAMSCHE
BANKVEREENIGING KANTOOR HAARLEM
Staatsl, Bii)I.
4 1/2 pCt. Nederl.
191'
5 pet. Ned. 1919
4 1/2 pet. Nedert,
Indië 1930 II
StnatsJ. Buitenland,
5 1/2 pet. Duitschl.
1930 (YoungTeen.)..
7 pet. Duitschl.
1924 (Damesleen.)
Scheepv. Mijen.
Aude Vaart
Oude Boot
Scheepv. Unie
Stoomv. Mij. Ned.
Industrieën Binl.
Accoustiek
Alg. K.zijde Unie....
A. N. I. E. M. (Nat.
Bezit)
v; Berkei's Patent
Ca\vé Delft
Neclerl. Ford
Ned. Ind. Gas (Nat.
Bezit)
Gem. Bez. Philips
Unilever N.V,
Industrieën Bultl.
Anaconda Copper
Associated Gas
Bethlehem Steel
Centr. Publ, Serv.
Cities Service
General Aviation
Intern. Nickel
Nevada Copper
North Amer. Cy.
U. S. Steel
Banken Binuenl,
Koloniale Bank .,0.
Cert. I-Iandel Mij.
Indische Bank
Banken Buitenl.
Deutsche Reichsb.
Frahsche Banken
Petrol. Mij. Binl,
Kon. Petroleum
Perlak
Petroleum Buitl.
Continental Oil
Shell Union
Cultuur Maatsck.
H. V. A
Java Cultuur
N. I. S. U.
Vorstenlanden'
Mijnbouw Mij.
Alg. Exploratie
Billiton II
Boeton
Tabak-Maatsch.
Deli Batavia Tabak
Deli Maatsch
Besoeki
Senembah
Rubber Maatsch.
A'dam Rubber
Deii Bat. Rubber
Ned. Ind. Rubber
Koffie
Ver. Ind. Cultuur
Ondern.
Spoorw. Buitenl.
Comm. Milwaukee
Missouri Kansas
Texas
Wabash Railway
on Pacific
Prolongatiekoers
45—Ve g.
129-131
180H g
85H-S5
10Va
22X g
2
31Va-31 X g
1723*-173
96
11^-113/8
5H
131
11
117^
108%
12S%g
92% 93% g
40
27/8
74
HET VERBOUWDE LUXOR-
THEATER.
JUBILEUM B. C. HARTMAN.
Het was heden voor den heer B. C. Hart
man. den eigenaar van het Luxor Theater
wel een gedenkwaardige en zeldzame dag. Hij
is namelijk vandaag 25 jaar bioscoop-direc
teur en zijn theater in de Groote Houtstraat
bestaat 12 1/2 .jaar. De eerste helft van deze
kwart eeuw exploiteerde hij het Luxor Thea
ter te Leiden. Vooral zijn jubileum is zeld
zaam; hij is de eenige bioscoop-directeur in
ons land, die dit tot dusver vieren mocht.
Toen we hem vanmiddag om één uur onze
gelukwenschen kwamen aanbieden, was de
ruime hal van het schitterend verbouwde
theater reeds bijna geheel gevuld met bloe
men, o.a. van den heer L. Groen, directeur
van de Fox-Film; van den directeur der
Metro Goldwyn Mayer; van den Haarlem-
schen Journalistenkring; van de directie van
het Rialto Theater aan de Ceintuurbaan te
Amsterdam, enz.
Ook ontving de heer Hartman talrijke
schriftelijke bewijzen van belangstelling,
waarbij tot zijn groot genoegen heel harte
lijke brieven van Leidsche vrienden.
De heer Hartman en zijn vrouw verricht
ten vanmorgen allereerst een daad van
piëteit. Zij legden namelijk een krans op
het graf van de moeder van den jubilaris,
mede-oprichtster van de onderneming, die
twintig ja-ar lang met haar zoon had samen
gewerkt.
Zooals onze lezers weten houdt de heer
Hartman hedenmiddag tusschen drie en vijf
uur in de tearoom van zijn theater receptie
en in de voorstelling van vanavond wordt hij
gehuldigd.
„DE ZEVEN PROVINCIëN" KOMT
AAN DE ORDE.
Men geloofde niet dat een bom
geworpen zou worden.
WEINIG VERZET VAN DE OFFICIEREN.
BATAVIA, 13 Oct. (Aneta). De dagvaar-
dingen inzake de muiterij aan boord van cle
„De Zeven Provinciën" zullen Maandag 16
October aan de eerste groep der muiters wor
den beteelcend.
Aan den vooravond van de behandeling
van de zaken der muiters door den Zee
krijgsraad te Soerabaja publiceert de „Java-
Bode" mededeelingen over de houding der
officieren van de „De Zeven Provinciën" vóór
en tijdens de muiterij aan boord van dit schip.
Voor het signaal tot muiterij weerklonk
meldde de sergeant-constabel Van Florestin
dat munitie was ontvreemd. Hoeveel munitie
er gestolen was kon niet worden nagegaan
daar de inventarislijst niet bij de hand was.
De officieren snelden naar hun hutten, doch"
aangezien de patronen voor de pistolen ge
borgen waren in dichtgesoldeerde doosjes kon
de bewapening niet zoo snel geschieden.
Daarop klonk het fluitsignaal,, waarmede de
muiters in actie werden gebracht en dat van
tevoren was afgesproken.
Den officieren werd door de muiters aange
zegd dat zij zich rustig hadden te houden en
zich naar het achterschip hadden te begeven,
waar zij moesten blijven.
Het blad gaat dan voort; „Geen der officie
ren heeft zich verzet en hoewel zij voor des
nachts 1 uur, het tijdstip waarop het schip
wegvoer, wel over geladen pistolen beschik
ten, is ook geen enkele poging beproefd om
tegenover de muiters op te treden.
De luitenant ter zee derde klasse A. N.
baron de Vos van Steenwij k was bij het uit
breken van de muiterij in de radio-hut, van
waar hij eerst Soerabaja daarna Scheveningen
opriep met het verzoek Soerabaja van het
uitbreken van de muiterij op de hoogte te
stellen.
Op dat oogenblik naderden Bosschart en
Paradja (twee der hoofdleiders) den seinen
den officier in de radi.o-hut, waarop korporaal
Bosschart dezen opdroeg heen te gaan.
Luitenant ter zee De Vos van Steenwijk, dié
gewapend was met een geladen revolver,
dreigde den muiter even, doch toen hij zag,
dat meerdere muiters kwamen, ging hij ge
willig mee.
Nadat het muitende schip van de reedë
was weggestoomd kregen de officieren van
de muiters het bevel om zich te verzamelen
teneinde aldaar een deputatie te ontvangen.
De muiters zeiden geen kwaad in den zin
te hebben.
Een der oudere officieren bleek volstrekt
niet gestemd te zijn voor verzet-
Toen de muiters uit de radio-berichten
vernamen dat zij in Holland en in Indië voor
communisten werden aangezien, besloot de
meerderheid der muiters zich weer onder de
officieren te stelln, den Commandant aan
boord toe te laten. Hiertegen verzette zich
Kawilarang, die de „De Zeven Provinciën"
bestuurde. Door dit verzet is men op het
plan om zich weer onder de officieren te
stellen, teruggekomen.
Gedurende de vaart toonde de oproerige
bemanning eerbied voor de vlag.
Toen het eskader in zicht kwam en de
eisch gesteld word de witte vlag te hijschen,
werd dit niet serieus opgenomen en gezegd;
„Ze doen toch niets. Het is bangmakerij, er
zijn immers officieren aan boord".
Nadat de bom bijna 50 dooden en gewon
den had gemaakt sprongen de officieren,
dreigend met de revolver in de hand te voor
schijn. waarop korporaal Bosschart met on
gewilde ironie zeideé „Het is nu niet meer
noodig".
Voorts is gebleken dat de luitenants ter zee
derde klasse A. N. baron de Vos van Steen-
wijk en R. Ritsema van Eek eeh paar malen
onder hun collega's het denkbeeld opperden
een overval op de muiters te doen. Anderen
bonden dit nutteloos.
Toch deden de muiters niet erg bloeddor
stig. Toen een jong matroos met een gela
den geweer zat te spelen en door een ver-
keerdt beweging' het schot afging, ontstond
onder de muiters een volslagen paniek.
Gedurende de reis ging het onder de offi-
ciei-en zeer gemoedelijk toe.
De officier van den Marine-stoomvaart
dienst der derde klasse W. Beets en de offi
cier van gezondheid der tweede klasse H. C.
Bos zaten voortdurend te bridgen.
Op een dag dat het schip langs Sumatra
voer namen de muiters den voorraad geweren
en munitie op. waarbij bleek dat een paar
geweren ontbraken. De muiters zeiden dat
de officieren die wel zouden hebben geno
men. waarna hij hen visitatie werd gehouden.
Enkele officieren hadden hiertegen bezwaren
maar anderen zeiden: „Laat ze maar"."
