De Kerkelijke gezindten.
Weer onprettig?
VRIJDAG 3 NOVEMBER 1933
H.
A AR L EM'S DAGBLAD
6
Een belangrijke wijziging
in de cijfers.
Thans zijn de cijfers over de kerkelijke ge
zindten van de laatste volkstelling bekend.
Daaruit blijkt dat er in de laatste 10 jaar een
belangrijke wijziging heeft plaats gehad.
Voor Haarlem en omliggende gemeenten
gelden de volgende procenten;
K e
c3 "2 O
a> <U G <u
S3 O
Haarlem:
1920 29.54 4.21 35.63 1.07 12.28 17.25
1930 2051 4.29 33.37 0.77 9.85 31.21
Haarlemmerliede c.a.:
1920 30.32 8.20 48.60 5.13 7.7.3
1930 21.91 8.30 56.60 3.92 9.27
Haarlemmermeer
1920 45.16 18.67 25.51 0.02 6.55 4.07
1930 38.15 18.13 25.63 0.03 6.57 11.50
Bloemendaal:
1920 37.79 4.53 35.62 0.82 12.84 11.33
1930 28.57 4.57 29.98 1.12 13.89 21.57
Bennebroek:
1920 35.07 2.13 58.22 0.07 3.15 1.34
1930 32.22 13.12 44.00 0.09 4.45 6.12
Beverwijk;
1920 27.24 3.09 52.84 0.59 6.38 2.3a
1930 19.69 2.99 53.64 0.33 5.07 18.28
Heemstede:
1920 29.39 4.55 44.79 0.64 10.45 10.19
1930 23.45 5.03 44.65 0.28 8.50 18.28
Hillegom:
1920 30.80 9.01 55.04 0.06 2.44 2.65
1930 24.72 7.95 56.55 3.43 7.34
Velsen;
1920 37.94 9.71 29.22 0.17 11.17 11.17
1930 26.72 8.66 26.91 0.21 10.78 26.72
Wijk aan Zee en Duin:
1920 28.66 2.81 60.26 0.20 4.05 0.04
1930 22.39 1.93 54.61 0.19 5.41 15.46
Zandvoort:
1920 53.26 2.03 18.79 4.44 8.68 12.78
1930 43.30 2.18 1S.41 4.63 8.04 23.44
Uit deze statistiek blijkt, dat het aantal
landgenooten dat verklaard heeft tot geen
kerkelijke gezindte te behooren zeer sterk
vermeerderd is.
Dit toont ook de statistiek voor het geheele
land aan.
Wij geven die procenten over de laatste
50 jaar;
Ho bd _j
O 3 O
S 2 8
3 o a o
Nederland:
1879 54.50 35.86 2.04 7.29 0.31
1889 48.65 4.01 35.39 2.15 8.32 1.43
1899 48.41 7.08 35.07 204 5.14 2.26
1909 44.18 8.42 3502 1.81 5.60 4.97
1920 41.17 8.33 36.61- 1.68 5.44 7.77
1930 34.43 8.04 36.42 1.41 5.27 14.42
Het percentage van de Nederlanders die
zich tot de Ned. Hervormde kerk rekenen is,
zooals uit deze cijfers blijkt, ook sterk ver
minderd, namelijk van 54.50 pet. in 1879 tot
34.43 pet. in 1930.
In Haarlem daalde het percentage der Ned.
Hervormden in die 50 jaar van 29.54 tot
20.51 pet.
Het percentage van de Haarlemmers dat op
gaf tot geen kerkgenootschap te behooren
steeg in de laatste 10 jaar van 17.25 tot
31.21 pet.
Tengevolge van de uitkomsten der Volks
telling is ook een belangrijke wijziging geko
men in de opgaven van de Statische Gegevens
der gemeente Haarlem. Die opgaven waren
steeds bijgehouden op de basis van de opgaven
gedaan bij de volkstelling van 1920. Nu blijkt,
dat die zeer sterk afwijken van de nieuwe op
gaven.
Ter vergelijking geven wij de cijfers van 1
October 1932 (waarbij de resultaten der volks
telling 1930 nog onbekend waren) en 1 Octo
ber 1933 (waarin de volkstelling wel is ver
werkt)
De aantallen (dus geen percentages) luiden.
Haarlem. 1 Oct. 1932 1 Oct. 1933
Hervormden: Nederlandsche 35.760 24.555
Fransche of Waalsche 245 225
Lutherschen; Evangelische 3.253 2.631
Hersteld 320 184
Doopsgezinden 972 887
Christelijk Gereformeerden 893 909
Gereformeerde kerken 6.148 5.537
Rcomsch Kotholieken 45.544 43.004
Oud. Roomschen 225 177
Israëlieten: Nederlandsche 948 904
Portugeesche 33 31
Tot andere gezindten: 2.891 3.079
Tot geen kerk behoorend: 22.675 40.222
Totaal
124.224 126.480
VEREENIGING „WETEN EN WERKEN".
In de-dezer dagen gehouden algemeene ver
gadering van de vereeniging „Weten en Wer
ken" werd verslag uitgebracht over het afge-
loopen vereenigingsjaar. Het aantal leden
was een weinig teruggeloopen, evenals het
kassaldo. Intusschen was de toestand van de
vereeniging bevredigend te noemen. In het
bestuur kwam geen verandering.
Over de opkomst der leden bij de lezingen
viel niet te klagen, geen wonder ook, want
deze boden „elck wat wils"; ze waren zeer on
derhoudend en dikwijls verduidelijkt door
lichtbeelden en film.
De voorzitter sprak den wensch uit, dat de
belangstelling' voor de lezingen nog grooter
mag worden.
In het afgeloopen seizoen traden als spre
kers op: de heeren Portielje, Henri Dekking,
G. van der Laan, A. Meilink, Dr. van der Sleen,
ir. Voorzanger, Schuil, Verkruysen, Dr. Schro
der en Wichers; voor 1933 34 zijn uitgenoodïgd
de heeren Jhr. Dr. J. C. Mollerus, I-Ienri Dek
king, Portielje, G. van der Laan, Verkruysen,
Wichers, Schuil. Dr. van der Sleen, Dr. Schro
der en J. R. van der Moer.
HET JUBILé DER BARTELJORIS-
STRAAT-VEREENIGÏNG.
UIT DE GESCHIEDENIS DER STRAAT.
Het bestuur der Barteljorisstraa tve-reemi-.
ging schrijft ons:
De Barteljorisstraatvereeniguig bestaat
thans 20 jaar. Dat dit eén „gebeurtenis" voor
Haarlem is, kunnen wij nu juist niet zeggen.
Er zijn meer belangrijke vereenigingen.
Maarwe leven in den tijid van reclame.
en daarom heeft de Barteljorisstraa-tvereeni-
ging gemeend, dat deze oudste straat van
Haarlem zich eens in haar beisbe gewaad
moest vertoonen.
Reeds voor 500 jaar werd deze straat Bartel
Jiorisstraat genoemd, vermoedelijk naar
iemand, die zoo heette. Dit gedeelte van
Haarlem bestond reedis voor dat ten zuiden
van de Groote Markt en daar de straat op
h-et Grafelijk paleis het Stadhuis uit
mondt, kan ze gevoegelijk als de oudste
straat van Haarlem worden aangemerkt.
Dat er dn oude tijden een ander soort han
del werd gedreven dan thans, blijkt wel uit
een keur van 15 April 1603, waarbij wend ver
baden op Sondag marekt te houden van
conynen en leeuwerikken op dein hoek van
de Bartel Jiorisstraat.
Ook werd in vroegere eeuwen reeds op ver
schillend gebied handel gedreven of zaken
gedaan, hetgeen kan blijken uit de .gevel
opschriften en uithangteekens uit dien tijd.
Zoo heette het huis, waar nu de zaak van de
Fa. I. C. Haan is gevestigd, „de Wynberg".
Aan de overzijde thans \de Gruyter ..in
de vergulde wam" en in la teren tijd btnig
daar „het groot wijnvat" uit. Op de plaats
waar nu N.V. Wed. Oosten en Zoon lis geves
tigd, hing vroeger Jde Fmnsche laers" uit
en daarnaast is reeds meer dan 200 jaar lang
de apotheek „de Eenhoorn" gevestigd. Even
verder was het huis met opschrift: Dit. is.
in. de. Eikel.
Het huis „de vergulde brasem" -thans de
boekhandel Anton Bosse was een der mo
numentale patriciërswoningen, evenals het
„Huis met den boren", waar nu het Magazijn
Lamp gevestigd is. Naast dat huis had men
destijds „de Priktol" en de „Dom van
Utrecht" en op den hoek was de sigarenwin
kel niet passend voor dat vak de drie
Suy ckerbrooden
Later is zij een -der deftigste straten ge
worden en gebleven tot het midden der vo
rige eeuw, toen de straat zich allengs ont
wikkelde tot een belangrijke winkelcentrum.
Waarschijnlijk had ieder huis in vroeger
tijden z'n eigen mi/n of meer mooien naaan.
Thans doet die straat het met „.Nummers" en
mooie etalages
Voor de B ar tel j or issitraat en d e aldaar ge
vestigde winkelbedrijven wordt thans een
reclamecampagne gevoerd. Het bestuur van
de Barteljoris9traatvereeniging kiest daar
toe gaarne als motto het opschrift, dat op
den gevel van Bakker Swaerberg in 1880 in
deze straat nog te lezen stond onder de fi
guur van de „Geluksgodin-":
Door. Goedts. fortuyn. en. v. arrebeyt. snél..
Suit. ghy. u. broodt. eeten. en winnen, wel.
EXAMEN.
De examens Handelscorrespondentie in de
moderne talen van L.I.T.E.H., Vereeniging
van Leeraren In Talen En Handelscorrespon
dentie, worden in verschillende plaatsen van
ons land gehouden op 21 en 22 December
aanstaande.
PERS0NALL4.
De heer E. M. A. Duykinck Dörner te
Haarlem is te 's-Gravenhage geslaagd voor
wiskunde L.O.
KINDERVOEDING.
De Vereeniging „Kindervoeding" hoopt
Maandag 6 Nov. weer te beginnen met de uit
reiking van warm voedsel aan schoolgaande
kinderen.
INSTITUUT VOOR ARBEIDERS
ONTWIKKELING.
Het maandprogram voor November biedt
dit Instituut het volgende voor hare leden
aan:
Op Dinsdag 7 November komt de heer W.
H. Vliegen spreken in het gebouw der „Haar-
lemsche Veiling", Kleine Houtweg, met het
onderwerp „Dictatuur en Democratie".
Op Zondagmorgen 26 November komt de
heer Theo Thijssen in de bovenzaal van het
Gemeentelijk Concertgebouw spreken over
zijn boek „Het taaie ongerief".
Deze bijeenkomst wordt opgeluisterd door
declamatie van mej. Eva Jansen, een vroe
gere stadgenoote. thans verbonden aan het
Groot Volkstooneel.
De Natuurvrienden gaan een excursie ma
ken naar het Frans Halsmuseum op 19 Nov.
Op 26 November een ochtendwandeling om
Elswout.
De Fotoclub houdt op November a.s. een
fietstocht in de omstreken van Santpoort.
Op 15 November houdt zij een cursus voor
kunstlicht-opnemingen met •ontwikkeling:
op 26 November een fietstocht naar den
Haarlemmerhout en op 29 November een
cursus in het maken van reproducties.
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij: v. Aakt, Iepenstraat
32, armbandje. Bur. v. Poliite, Smedestraat 9,
nummerplaat; autodop; bal; rozenkrans; Me-
demblik, Korte Wolstraat 7. brilmontuur;
Kamminga, Weltevredenplein 33, broche. Prijs
kamp. Archipelstraat 42. blik benzine; Daal
berg, Groote Houtstraat 182, geldstuk; Geurte,
Riouwstraat 5, handschoen; Kleist, Houtvaart-
pad 206. hond (foxterrter)j Negeman, Regu
lierstraat 16, handschoen Ten Dam, Adr.
Loosjesstraat 61, idem. Kennel Fauna, Park
laan 119, h.ondje; Commissaris. Zuidpolder
straat 30, handschoen; v. Lohuizen, Marnix-
straat 97, hond; v. Wijk, Amsterdamstraat
3a b, hout (batting)Meijer, Maart. v. Heems
kerkstraat 48, traject-kaart; Steffers, Bake-
nessergracht 46rd, kaart v. Nederland; Rozen,
Z. Brouwersstraat 3, T.B'.C.-lot; Schneiders,
Kleverlaan 119. muts; De Beer, De Clercq-
straat 135. rijwielpomp: Bouma. Oranjestr 9,
kinderring; Tuyn, Kopsstraat 18. regenpijpen;
Steffers. Hof van Egmond 14. idem. De Jong,
Kerkweg 35, Santpoort, hooivork.
Vele vrouwen zijn op gezelte fijclen hei slachtoffer
van pijnen. Denk niet, dat tegen dit lijden weinig
te doen is, want de vele vrouwen die geleerd heb
ben "AKKERTJES" te gebruiken, weten wel beter.
AKKER-CACHETS bestrijden vrouwenpijnen en zijn
Nederiondsch een uitkomst in de donkere dagen der vrouw. In plaats
van neerslachtig zult Ge U opgewekt en rustig voelen.
AKKER-CACHETS zijn een nieuwe zeer werkzame vinding van
Apotheker Dumonl. Ze hebben geen enkele nadeelige werking.
De cachet-vorm is de meest ideale manier van innemen. "AKKERTJES
hebben in korten tijd bewezen een geneesmiddel bij uitnemend
heid le zijn. Haal nog heden een doosje. Ook U zult tevreden zijn!
AKKER.CACHETS ("AKKERTJES")
Volgens recept van Apotheker Dumont. Slechts 50 cef^ Per T2 stuks.
(Adv. Ingez. Med.)
ARROND.-RECHTBANK.
„Verzet je maar tegen dien
agent
Iii Santpoort is op 3 Augustus een mail
aangehouden, die daar op den openbaren weg
gelegenheid gaf tot hazardspel.
Toen twee veldwachters hem meenamen
naar het bureau, stroomden een paar
honderd man publiek samen, waar onder een
19-jarig jongmensch, dat riep: „Verzet je
maar! Die man houdt je vast als een dier.
Dat moet je mij eens doen!"
Het gevolg hiervan was, dat de arrestant
zich meer ging verzetten en later wegens
wederspannigheidjs.veroordeeld. Thans stond
voor de rechtbank Tiet jonge mehsëh terecht,
dat de bewuste opruiende woorden, verge
zeld van een scheldwoord, zou hebben ge
bezigd.
Verdachte ontkende. Wel had hij over de
wijze van vasthouden gesproken, maar een
aansporing tot verzet had hij niet geuit. Dat
zou een andere jongen hebben gedaan, dien
hij eerst met name noemde, doch welks
naam hij even later niet heel precies meer
wist. Hij verklaarde niet geweten te hebben,
waarom de man gearresteerd was.
Pres.: Waarom bemoei jé je er dan mee,
als je niet weet, waarover het gaat?"
Beide agenten beweerden pertinent, dat
verdachte-" de aangehaalde woorden heeft
gezegd.
De Officier, die opmerkte, dat de agenten
al een moeilijke taak hadden, vond het erg,
dat menschen, die er niets mee te maken
hadden, die taak nog verzwaarde. Hij eischte
een gevangenisstraf van 3 maanden.
Uitspraak over 14 dagen.
Onrechtmatig trekken van steun.
Wederom heeft de rechtbank alhier een
zaak te berechten gekregen van een arbei
der, die, hoewel hij werk had, zich als werk-
looze voordeed en zoodoende op onrecht
matige wijze steun kreeg uitbetaald.
Een 36-jarige metselaar heeft tusschen
Sept 1932 en Maart 1933 steeds de lijsten
van den Gem. Dienst van Werkloosheidsbe
strijding geteekend en ontving als zijnde
werkloos uitkeeringen van gemeente en ge
deeltelijk van het Rijk, die werden uitbetaald
door den Alg. Ned. Bouwvakarbeiders. Toen
tenslotte uitkwam, dat de man gedurende
dien tijd werk had, heeft hij den steun van
de laatste week terugbetaald.
Een ambtenaar, die hem zijn uitkeeringen
gaf, verklaarde voor de rechtbank als ge
tuige, dat verdachte nooit gezegd heeft werk
te hebben.
De Officier achtte het feit zeer ernstig. De
ambtenaren moeten kunnen vertrouwen op
hen die hun handteekening zetten. Als dat
vertrouwen geschonden wordt, moet er zwaar
worden gestraft. Hij eischte een gevange
nisstraf van 6 maanden met aftrek van de
36 dagen voorloopige hechtenis.
Mr. Tonino meende, dat hier een voor
waardelijke straf op haar plaats zou zijn,
om den verdachte te helpen zijn zwakke na
tuur te overwinnen. Deze heeft thans weer
werk en zou met een ruggesteun weer een
goed lid van de maatschappij kunnen worden.
Uitspraak over 14 dagen.
Is de Haarlemsclie verordening
tegen tabaksautomaten on
verbindend?
Voor de. rechtbank stond Donderdagmid
dag in hooger beroep terecht een caféhouder
alhier, die door den kantonrechter was ver
oordeeld tot een boete van f 0.50 subs 1 dag
hechtenis wegens het in gebruik hebben van
een tabaksautomaat in zijn verlofzaak, die
voor het publiek toegankelijk is. De officier
vroeg bevestiging van het gewezen vonnis.
Voor verdachte trad mr. F. A. Davidson als
gemachtigde op. Deze zei dat de strafvervol
ging was uitgelokt óm uit te maken of het
hebben van een zoodanige automaat straf
baar is. De politieverordening, art. 206 bis
beoogt in het belang der gezondheid- te ver
hinderen, dat aan kinderen beneden den 16-
jarigen leeftijd tabak wordt verstrekt. Plei
ter wijst in dit verband op art. 54 van de
drankwet, waarin wordt verboden om in za
ken met vergunning kinderen beneden 16
jaar toe te laten behalve in gezelschap van
meerderjarigen. Gemachtigde meent, dat art.
168 Gemeentewet wordt overschreden, en
wijst op Winkelsluitingswet art. 3 h, waarin
de winkelsluitingswet niet toepasselijk wordt
verklaard op den verkoop door middel van
automaten. Mr. Davidson acht de verorde
ning onverbindend.
Hij vraagt zich tenslotte af, waarom in
Haarlem deze bezwarende bepalingen aan
vaard worden en elders niet. Hij meent, dat
hier ontslag van rechtsvervolging moet vol
gen.
Uitspraak over 14 dagen.
Tj LETTEREN EN KUNST |j
HET TOONEEL
MARIE LOUISE.
Het Jubileumstuk van Fientje de la Mar.
Het voorbeeld van Fie Carelsen, die in Ma
ta Hari jubileerde, een sensatiestuk, dat een
fiasco voor het gezelschap en min of meer ook
voor haar werd, had een waarschuwing voor
Fientje de la Mar moeten zijn. De keuze van
Marie Louise voor een jubileum bleek al even
ongelukkig als die van Mata Hari was en
het lijkt mij dan ook wel zeker, dat deze vrou
welijke spion ons tooneel niet lang onveilig
zal maken-
Hoe is het mogelijk, vraag je je na de op
voering van Marie Louise af, dat een schrijf
ster als Bets Ranucci Beekman, die het fijn-
geestige „Dat wat je niet hebt" heeft ge
schreven en in haar machtperiode bij Co-
moedia en Het Vereenigd Tooneel toch niet
bepaald van een ouderwetschen smaak blijk
heeft gegeven, zoo'n melodramatische draak
voor het jubileum van Fientje de la Mar heeft
kunnen maken. Dit oppervlakkige onhandig
geschreven en met grove middelen op de
traanklieren werkende stuk, is beneden de
waardigheid van een talentrijke, geestige en.
moderne vrouw als Bets Ranucci is. Zij had
om haar zelf te citeeren „onze toch al ar
moedige tooneelschrijfkunst een dergelijken
schok moeten besparen". „Het arme wurm"
en ik haal weer aan, wat mevrouw Ranucci
zelf deze maand als recente in De Tooneel-
spiegel schreef „zou er aan kunnen over
lijden".
Marie Louise is de naam van de vrouw, die
in het proces van den onlangs in Engeland
wegens spionnage veroordeelden luitenant van
óe Schotsche Hooglanders een zoo geheim
zinnige rol heeft gespeeld. Wie en wat Marie
Louise eigenlijk was, zijn wij nooit te hoo-
ren gekomen, maar zij heeft Bets Ranucci
tot een tooneelspel geïnspireerd. Marie Louise
is volgens de schrijfster een tweede Mata
Hari, die voor den Duitschen spionnage dienst
werkt en argelooze, verliefde officieren mi
litaire geheimen weet te ontfutselen. Zulke
vrouwen zijn doorgaans niet van het sympa
thiekste soort en het is vrijwel onbegonnen
werk voor een auteur om van zoo'n spion
een „heldin" te willen maken.
Dit is mevrouw Ranucci dan ook allerminst
gelukt. Marie Louise tracht zich wel tegen
over luitenant Jim Bradley schoon te was-
schen door een in tranen gedrenkt verhaal
over haar huwelijk en haar zoogenaamd mis
lukt leven, maar ons ontroert zij daarmee in
het °eheel niet en overtuigen doet zij ons
nor minder. Dat een jonge, mooie vrouw een
zoo vuil, laag en oneerbaar handwerk moet
kievn, wil er bij ons niet in en wij blijven
het ~ok na haar aan den luitenant opge-
dischte geschiedenis uit den stuiversroman
even abject vinden. Als Marie Louise dan
toevallig eens werkelijk verliefd wondt op een
van haar slachtoffers, is dat voor ons nog
geen reden om 'medelijden met haar te krij
gen, ook al jeremieert zij nog zoo hard en
maakt zij nog zoo dramatische scènes. „Ja,
goeie mensch", zijn wij geneigd te zeggen,
„dat zijn de risico's van het vak!"
Alle moeite, die Fientje de la Mar doet,
om ons als Marie Louise te ontroeren, is te-
vergeefsch. Het blijft louter en. dat ligt
aan het stuk theatraal gedoe en uiterlijk
heid. Wij krijgen..niet .anders dan scènes
zonder fond, telkens herhaald. Drie maal
zagen wij Fientje de la Mar in wanhoop ge
leund tegen de deur, driemaal om hetzelfde
motief.
Voor den door Marie Louise zoo heviglij'k
beminden Engelschen luitenant konden wij
ook al geen 'greintje medelijden of sympa
thie gevoelen. Wat 'n slap stuk mensch is
dat! En wat een onnoozele en onhandige
jonge man! Bij eoö'ri ventje-, dat bij den
eersten zoen al heelemaal weg is en in een
hotel overal zijn geheime papieren laat rond
slingeren, heeft een vrouwelijke spion ai heel
weinig moeite. Wij hooren telkens spreken
van een zeer belangrijke militaire uitvin
ding van een bijzonder soort bommen
werper die dit slappe, jonge mensch zou
hebben gedaan. Ik zou zoo zeggen, dat het
Engeland toch ook wat waard meest zijn om
die uitvinding te leeren kennen vooral
wanneer zij reeds in Duitsohe handen heet
te zijn gekomen en dat het den geleerden
uitvinder toch niet zoo moeilijk moet vallen
om die uitvinding te reconstrueeren, ook al
heeft men hem zijn papieren ontstolen.
En al die ontstellende tooneelonhandigheden
en technische fouten in dit stuk! Herhaalde
lijk worden geheime gesprekken en belangrijke
„telefoontjes" door de toevallig binnengekomen
tegenpartij afgeluisterd.
Marie Louise leest als zij heel alleen in de
kamer zit tot onze informatie heele kran
tenberichten over het proces hardop voor, en
een chef van den Duitschèn spionnagedienst
laat zich op een zoo onnoozele en kinderlijke
manier in de luren leggen door een Franschen
spion, dat wij aan zijn verstandelijke vermo
gens gaan twijfelen. Werkelijk, mevrouw Ra
nucci, de militaire spionnen zijn wel 'n beetje
leeper, gewiekster en helaas gevaarlijker
dan u ze ons zoo maar luchtigjes tracht voor
te stellen.
Mevrouw Ranucci heeft haar personen
ook Marie Louise zelf herhaaldelijk geof
ferd aan louter theatrale effecten, waarvan
zij succes verwachtte. Het ergst is dat wel aan
het slot. Marie Louise is in wanhoop over het
lot van den door haar zoo hevig beminden
luitenant Bradley. Zij jammert en weeklaagt,
wringt haar handen, loopt radeloos de kamer
rond, als plots de Duitsche majoor von Hensch,
in wiens macht zij is door een compromitee-
rend stuk met een generaal verschijnt.
De generaal mag niet weten, dat aan Von
Hensch gewichtige papieren zijn ontstolen en
daarom moet hij worden „afgeleid".
Von Hensch vraagt Marie Louise een chan
son voor te dragen en zij zingt Le Prisonnier.
Zoo laat zij zich door het gedicht meevoeren,
dat zij bij den laatsten regel op den grond
neerstort. „De tegenwoordige jeugd heeft geen
ruggegraat" zegt de generaal en het doek zakt.
Het stuk is uit. Een onhandiger slot van een
stuk zag ik zelden of nooit.
De menschen in de zaal keken elkaar ver
wonderd aan en vroegen:
„Is het nou uit?" Marie Louise had Le Pri
sonnier gezongen niet omdat de dramati
sche situatie dat eischte, maar enkele en
alleen, omdat Fientje de la Mar onze eerste
vfhansonnière is. „Een slot dat pakt!" heeft
mevrouw Ranucci waarschijnlijk gedacht.
Het is waar, dat de voordracht van
Fientje de la Mar prachtig, ja grootsch
was, maar zij gaf met dat chan
son den doodsteek aan de toch al niet zeer
soliede Marie Louise. Ik dacht aan een pop,
waaruit al het zaagsel weg loopt en die in
elkaar geschrompeld neer valt.
Jammer, dat een zoo groote kunstenares als
Fientje de la Mar in-een zoo vooze en slecht
geschreven rol heeft gejubileerd. O zeker,
zij heeft ook in deze rol getoond een sterk
dramatisch talent te bezitten, maar tot leven
heeft zij Marie Louise geen oogenblik kun
nen brengen. Het .was alles louter uiterlijk
spel, theater en nog eens theater, dat niet
werkelijk ontroerde en het Is maar zelden,
dat wij dit laatste van Fientjes de la Mar
moeten zeggen.
Behalve Johan Kaart had geen enkele der
dames en heeren reden mevrouw Ranucci
dankbaar te zijn voor haar of zijn rol. Jan
van Ees worstelde den heelen avond met zijn
partij, maar luitenant Bradley was een zoo
bloedeloos wezen, dat hij meer aan een mas
cotte dan aan een mensch deed denken.
Majoor Von Hensch. die door Cof Hermus
moest worden opgeknapt, was even hol als
de frases 't waren, die hij kreeg te debiteer en
en generaal v. Reiner „Flor 3a Roche"
deed denken aan een versteend mensch.
Wanneer de Duitsch officieren allen zoo zijn
als deze twee vertegenwoordigers, dan be
hoeft Europa zich nog niet ongerust te
maken over het leger van Hitier.
Minny Erfman beschikt niet over vol
doende dramatische kracht voor een rol
als Sonja Pellegrini. Alleen Joh. Kaart had
zijn „draai" als Jean Sylvestre, de Fransche
spion, die telkens in andere gedaante ver
scheen. Wel verwonderde het mij, dat nie4-
mand hem herkende, daar ik in de zaal er
telkens Johan Kaart in zag, maar zijn spel
was hoogst komisch en dat verzoende ons
met de veel te veel uitgesponnen tooneelen
waarin deze Fransche spion optrad.
Later wij hopen, dat' Fientje de la Mar
spoedig een ander en beter stuk vindt om
haar jubileumtournee meer voort te zetten.
Hoe spoediger Marie Louise wordt begraven,
hoe beter, vooral ook voor de reputatie, van
haar geestelijke moeder, mevrouw Ranucci
Beekman.
J. B. SCHUIL.
JAN VAN RIEMSDIJK.
20 JAAR DICHTER-ZANGER.
Het is nu al 20 jaar geleden, dat Jan van
Riemsdijk zijn zakenleven vaarwel zcide, om
zich uitsluitend te gaan wijden aan het ca
baret.
Geboren te Rotterdam als zoon van den ma
kelaar R. P. R. van Riemsdijk kwam hij als
kind reeds dikwijls op de Veluwe, waar zijn
vader een groot landgoed had. Hij leerde zoo
doende de gebruiken en de eigenaardige
levensbeschouwingen alsmede den aard van
deze oeroude bevolking kennen, die hij later
op de planken op zoo'n meesterlijke wijze heeft
weergegeven. Hij bezong het leven van dezen
tijd. maar bekeken door den bril van dèh
Gelderschen landman, die uiterlijk dom en
traag, innerlijk leep telkens weer bewijst een
gezonde levensopvatting te bezitten.
Jan van Riemsdijk vormde in den loop der
jaren een gezelschap van beschaafde en veel
zijdige jongere artisten, dat „De Hollanders"
gedoopt werd (een naam die zijn ontstaan te
danken heeft aan de tournee naar Amerika).
Met dit ensemble maakt hij thans wederom
een tournee door ons land en het programma
draagt evenals verleden jaar het karakter van
een cabaret-revue in een 12-tal kleinkunst
tafereelen.
In vele steden hebben zich commissies ge
vormd om den jubilaris te huldigen. Zoo werd
hij in Groningen toegesproken door den voor
zitter van het Schouwburgbestuur, den heer
Smit. die hem een krans overhandigde, waar
na het publiek hem staande een ovatie bracht.
Woensdag 8 November a.s. treedt het ensem
ble op in" den Schouwburg,- alhier.
