Vele straffen zwaarder dan
de eisch.
Poolduik.
Strengere controle op
Radio-uitzendingen.
Hé üikste
51e Jaargang No. 15458
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 14 November 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie; P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMEJN 1 ENper Wcek 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week f 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65 franco per post '0-7214-
Bureaux: Groote Houtstraat 93 0 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN15 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
iederen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f250.- Wijsvinger f 1 50-, Elke andere vinger f50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-.
idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000-. Overlijden f 600-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 14 November.
De Dichters
Dr. J. Bouten heeft gisterenavond voor de
afd. Haarlem van de English Association een
rede gehouden onder den titel „Poetry and
ourselves" de dichtkunst en wij waarin
hij zich op de Engelsche dichtkunst der laat
ste anderhalve eeuw baseerde, maar voor het
overige geen landsgrenzen in acht nam. Met
de geestdrift en de diepgevoelde overtuiging
die dezen zeer begaafden Amsterdamschen
docent kenmerken, streed hij voor de erken
ning van de essentiëele Waarheid in de Dicht
kunst en trachtte te analyseeren waarom de
belangstelling in de poëzie in onzen tijd zoo
sterk dalende is. De menschen verlangen
zichtbare werkelijkheid, feiten, zei hij, en rea-
liseeren niet dat de werkelijk vitale belangen
niet feitelijk aan te toonen, niet bewijsbaar
zi/a. De vorige generatie is „vergiftigd door
usurpators van den dichterstroon". Een zeer
bepe^.te toekenning van den eerenaam
„dichter" noopte hem. wiïde hij de werkelijk
grooten onder Engelands dichters der laatste
150 jaar noemen, zich daarbij te bepalen tot
Browning, Wordsworth en Shelley. De dicht
kunst vindt haar wezen in den geest veeleer
dan in den vormEn dr. Bouten citeerde
Carlyle, die in zijn tijd de Engelschen vroeg
hun Byron terzijde te leggen en hun Goethe
weer op te nemen. Thans zou men kunnen
zeggen tot de Engelschen: leg uw Michael
Arlen terzijde en neem uw Browning en
Shelley weer op.
Ik haal deze uitingen van een geestdriftig
minnaar der schoone letteren, groot érudit
tevens, op enkele punten aan omdat zij een
nieuwe aanklacht inhouden tegen de geeste
lijke armoede van dezen tijd. Het is een arme
tijd, die niet de dichters kent en zooveel meer
verwaarloost. Een tijd waarin zoovelen,
wel voelend hoeveel hun ontbreekt maar niet
wetend waar zij het vinden zullen, zich wer
pen op een of ander politiek stelsel en daar
van alle heil verwachten. Wie collectief naar
geestelijke verrijking wil zoeken komt bedro
gen uit: „men kan geen volmaakt geheel van
onvolmaakte menschen makende verbe
tering moet van binnen komenhet kwaad
is in onszelf, de strijd tegen onszelf. Het is de
zwaarste die een mensch te voeren krijgt",
Hier spreekt weer dr. Bouten, en als hij be
toogt dat zij, die de dichters terzijde leggen
en veroordeelen omdat zij hen niet onmid
dellijk begrijpen, daarmee gebrek aan zelf
kennis én wilskracht toonen, zijn we heele-
maal thuis in dezen tijd. Haastig, oppervlak
kig, lawaaiig, achter-nieuwe-modetjes-critiek-
loos-aanrennend, sceptisch en ruwdat
zijn helaas allemaal adjectieven die op onzen
tijd passen.
En hoevelen ontsnappen aan hetgeen men
dan met een mooi maskerade-woord onder
de noodzaak van „tempo" wil wegmoffelen?
Wij menschen-van-dezen-tijd leven veel meer
in de breedte dan in de dieptein de
breedte van onze nieuwste asphaltwegen
vooral, waarop men elkaar passeeren kan
met een snelheid die zoo groot is, dat de
daartoe vereischte ingespanrien concentratie
de noodzaak wegneemt om te moeten den
ken
Het tempo is snel, maar het hedendaagscbe
leven is, in zijn meeste uitingen,- leeg. En
vaak ontstellend goedkoop waarmee ik
niet de prijzen van noodzakelijke levensbe
hoeften bedoel, want het is mij bekend dat
de index weer stijgende is, de huren te hoog
zijn en de belastingen horribel.... maar het
geestelijk leven.
Dr. Bouten heeft voor slechts een vijftigtal
toehoorders gesproken. Dit is een bescheiden
poging om eenige van zijn woorden wat verder
te brengen. Ik heb in deze rubriek eenige
dagen geleden geprotesteerd tegen de abomi
nabele vertooning. door sommigen nog wel
voor „kunst" versleten, van den negermuzikant
Louis Armstrong. Tot mijn genoegen heb ik
gemerkt dat zeer velen daarmee instemden.
Nu ik een rede als die van dr. Bouten kan
eiteeren springt de akeligheid van zulk een
voorstelling, waarnaar zich-ontwikkeld-noe-
mende menschen gaan kijken en luisteren,
nog wel wat scherper in het oog. Hoevelen
hunner herinneren zich ook maar vagelijk
Browning, Shelley en Wordsworth. Of, om het
eenvoudiger te stellen: Hoevelen lezen ooit
nog een gedicht?
Armoede
R. P.
PERSONALIA.
Voor het derde gedeelte van het notarieel
examen is niet geslaagd, als gemeld, de heer
F. Ch. Duppy, maar de heer F. Oh. Dupuy,
te Haarlem.
Heden, Dinsdagmorgen, had aan de Haar-
lemsche Rechtbank de beëediging plaats van
Mr. G. J. Bettink, alhier, als advocaat.
DE HEER G. HORSELENBERG VEERTIG
JAAR BIJ HET KAARSELADEVEER.
De heer G. Horselenberg herdenkt heden,
Dinsdag den dag dat hij veertig jaar in dienst
is bij het Kaarseladeveer. Thans is hij werk
zaam als walknecht en voordien was hij als
schipper in betrekking bij het Kaarseladeveer.
De schepen aan den wal, de kraan op den
wal en de schaftlokalen waren versierd. De
heer en P. en J. Zwart hebben den jubilaris in
zijn woning Bloemerstraat 12 bezocht. De heer
F. H. Blei was wegens ongesteldheid tot zijn
o-roote SDijt verhinderd tegenwoordig te zijn.
Van de directie ontving de heer Horselenberg
behalve de enveloppe een gouden horloge met
inscriptie. Van het personeel ontving de ju
bilaris een leunstoel.
Van verschillende zijden ontving de heer
Horselenberg bloemstukken.
Uitspraak over eerste groep muiters.
Vijf straffen van 18 jaar.
SOERABAJA, 14 November (Aneta).
De Zeekrijgsraad heeft heden de volgende
vonnissen gewezen in de zaken van de eerste
groep beklaagden.
J. K. Kaliwarang, inlandsch matroos dei-
eerste klasse, 18 jaar gevangenisstraf, con
form den eisch.
R. Tuhumena, inlandsch kwartiermeester.
10 jaar gevangenisstraf, conform den eisch.
J. Manuputty, inlandsch matroos der eer
ste klasse, 18 jaar gevangenisstraf, eisch 14
jaar.
Soejidana, inlandsch. matroos der eerste
klasse, 18 jaar gevangenisstraf, eisch 15 jaar.
J. Parinussa, inlandsch matroos der eerste
klasse, 8 jaar gevangenisstraf, conform den
eisch.
Wahap, inlandsch matroos der eerste klas
se, 6 jaar gevangenisstraf, conform den eisch.
Mohammad Sarif, inlandsch matroos twee
de klasse, 9 jaar gevangenisstraf, conform
den eisch.
H. W. Pozumah, inlandsch korporaal-mon
teur, 8 jaar, conform den eisch.
Ramelang, inlandsch matroos derde klasse,
6 jaar gevangenisstraf, conform den eisch.
Soewarso, inlandsch matroos-telegrafist, 7
jaar, eisch 6 jaar.
Ardani, alias Digdodarmo, inlandsch ma
troos tweede klasse, 8 jaar, conform den
eisch.
Saleh, inlandsch matroos-schrijver, 8 jaar,
conform den eisch.
P. Mintje, inlandsch stoker-olieman, 18
jaar, eisch 16 jaar.
J. Hendrik, inlandsch stoker-olieman, 18
jaar, eisch 16 jaar.
Soehardjo, inlandsch stoker tweede klasse,
16 jaar, eisch 14 jaar.
Abdoel Karim, inlandsch stoker eerste klas
se, 8 jaar, eisch 7 jaar.
Achmad, inlandsch stoker eerste klasse, 9
jaar, conform den eisch.
Ali, alias Partodihardjo, ilandsch stoker,
eerste klasse, 8 jaar, eisch 7 jaar.
D. Tatipikalawan, inlandsch stoker eerste
klasse, 9 jaar, conform den eisch.
Alle beklaagden hebben hooger beroep aan-
geteekend.
Zij hebben wederom den officier der admi
nistratie der tweede klasse H. C. van 't Hoff
aangezocht als raadsman.
Overwegingen.
De overwegingen van het vonnis bevatten,
dat beklaagden de aan boord zijnde officie
ren en onderofficieren beroofd hebben van
hun vrijheid tot handelen en opzettelijk heb
ben verhinderd, dienst te verrichten en ge
dwongen zich uitsluitend op te houden op
het achterschip, welke toestand geschapen
werd door twee door de opstandige schepe
lingen gelijktijdig verrichte complexen van
handelingen, nl. ten eerste het onder stoom
gaan met het schip, ten tweede, het ver
meesteren van wapens en munitie.
Alle beklaagden, zegt het vonnis, hebben
handelingen verricht, die moeten worden be
schouwd als rechtstreeksche medewerking.
Het verweer van de raadslieden tegen be
zwarende omstandigheden betreffende on
middellijke hulp, (de tenlaste legging stelde,
dat ter plaatse geen onmiddellijke hulp te
verkrijgen was), heeft den Zeekrijgsraad niet
tot een andere zienswijze gebracht.
Overwegende de soort en de maat van de
straf, dat de ernst van het misdrijf en de
omstandigheden, onder welke het werd ge
pleegd in aanmerking genomen een ernstige
bestraffing vordert, kan evenwel worden vol
staan met de oplegging van een vrijheids
straf als hoofdstraf.
28 November: Europeanen.
Naar wij vernemen zal de Zeekrijgraad te
Soerabaja, op 28 November de zaken behan
delen van de tweede groep der muiters, be
staande uit acht beklaagden, en wel de vol
gende Europeesche schepelingen
M. Boschart, G. F. Dannau, M. Dooieweer,
B. van Leeuwen, W. Tichelaar, P. A. Peeters,
W. Snel, C. A. Vermeulen.
De ten laste legging.
Naar wij vernemen is de ten laste legging
aan deze tweede groep van muiters vrijwel
van denzelfden inhoud als die welke is be-
teekend aan de eerste groep van 19 Inland-
sche schepelingen.
Ten aanzien van den krporaal Boschart
echter luidt de ten laste legging bepaalde
lijk: „dat hij openlijk een pistool droeg en
andere schepelingen va?: een pistool voorzag,
met geweer en bajonet -gewapende schild
wacht bij de machinekamer en andere schild
wachten in de machinekamer of in de om
geving" daarvan deed uitzetten, den stoker
olieman P. iMntje opdroeg wacht te loopen
bij de stoommachines en dat hij in den nacht
van 4 op 5 Februari jl den luitenant ter zee
derde klasse Baron de Vo svan Steenwij k op
zettelijk met een pistool bedreigde en aldus
dwong het luisteren naar radio-seinen te sta
ken".
Beklaagde Dannau wordt nog speciaal be
schuldigd met een soksleutel de afsluiting
van de voor-munitie-bergplaats te hebben
opengebroken en stokerswerkzaamheden te
hebben verricht en aldus met de anderen De
Zeven Provinciën onder stoom te hebben ge
houden.
De beklaagde Dooieweerd en Peeters wor
den beschuldigd de machines stoomklaar te
hebben gemaakt en in werking te hebben
gebracht, waarna zij bij herhaling wacht lie
pen evenals de beklaagden Van. Leeuwen,
Tichelaar, Snel en Vermeulen.
Voorts wordt nog in de ten laste legging
opgemerkt, adt Dannau, Dooieweerd, Van
Leeuwen en Tichelaar als meerderen opzet
telijk in deelneming met minderen hebben
gehandeld.
ONTPLOFFING TE ROTTERDAM.
Chauffeur ernstig gewond.
Twinfig perceelen beschadigd.
HET MC-.UiUZhT VOOR ARÏST1DE BRIAND,
dat ter gelegenheid van den Wapenstilstands
dag te Pacy-sur-Eure in Normandïë werd
onthuld.
Hedenmorgen omstreeks kwart over zeven
eschiedae een ontploffing in het ketelhuis
van de N.V. Goudsche Kleerbleekerij, gelegen
aan de Groene Hilledijk 5557 te Rotter
dam.
Het nieuwe ketelhuis van de wasscherij
werd in een ruïne veranderd evenals het
oude ketelhuis. Voorts werden de oude en
de nieuwe wasscherij ernstig beschadigd.
Op het momeivt van de ontploffing be
vonden zich vier mannen in de wasscherij,
onder wie? de machinist die den ketel juist
had opgestookt. Wonder boven wonder zijn
alle vier ongedeerd uit de ruïne te voor
schijn gekomen. Op de binnenplaats stond
een vrachtauto, waaruit juist de chauffeur
stapte op het moment dat de ontploffing ge
schiedde. De auto werd omvergeworpen, de
chauffeur werd opgenomen en kwam in een
ijzeren bak terecht. Met een gebroken hals
wervel is hij naar het ziekenhuis aan den
Coolsingel vervoerd.
De ontploffing richtte groote schade aan
aan de nabijgelegen huizen
Vijftien huizen en vier winkelhuizen tegen
over de wasscherij werden ernstig bescha
digd. De stukken puin kwamen ook terecht
tegen huizen gelegen in deze buurt. Ook hier
werden ruiten en daken beschadigd.
De oorzaak van de ontploffing is nog on
bekend. Voor zoover men weet was alles in
orde. De ketel die 15 jaar oud was is nog
in Augustus gekeurd.
(De bekende P ooionder zoeker Sir
Hubert Wilkins heeft zijn plan
aangekondigd om zijn pooltocht
per duikboot onder het ijs door,
die de eerste maal jnislukt is,
met een betere boot te herhalen).
Er 's weinig, dat ik liever
Dan reisjes maken doe,
Als een van u mij meevraagt,
Sla ik vandaag nog toe.
Hoe verder weg hoe beter,
Ik trek er met u heen,
Naar Oosten, Westen, Zuiden,
Niet naar de Pool alleen.
Hoeveel ik ook van dolen
In verre streken houd,
De Pool neen, beide Polen,
Laten mij ijzig koud.
Dus lees ik met verbazing,
Van Hubert Wilkins' plan,
Om naar de Pool te duiken,
Wat drijft den braven man?
Hij heeft het toch tevoren,
Al eenmaal geprobeerd,
Is, wonder boven wonder,
Heelhuis teruggekeerd
En nu wil hij opnieuw gaan
In koude en gevaar,
Een zonder twijfel dapper,
Vreemdsoortig duikelaar.
Wel wordt de boot nu sterker,
Dan die van indertijd,
Wel wordt de expeditie
Veel beter voorbereid.
En al zou 'k niet graag meegaan
Op die speciale reis,
Hij gaat, dat moet ik zeggen,
Niet onder één nacht ijs.
Op straffe van algeheele
uitsluiting.
Minister wordt beroepsinstantie.
Spoedig een beslissing over
zendtijdbesluit.
In de Memorie van Antwoord over de be
grooting van P. T. T. deelt minister De Wilde
over het zendtijdbesluit mede. dat het onbe
vredigende daarvan niet in de voornaamste
plaats een gevolg is van de beginselen, waar
op de regeling berust, doch dat het gemis
aai: samenwerking" tusschen de omroepveree-
nigingen menigen goeden maatregel tegen
houdt.
De minister is van meening, dat de omroep
organisaties de radiovraagstukken te veel
zien als een vereenigingsbelang en niet als
een belang van het geheele volk; voorts dat
de beteekenis van den radio-omroep zoo
groot is geworden, dat de regeering zich niet
kan onttrekken aan het geven van leiding'
en dat zij op bepaalde onderdeelen en bin
nen het kader van hetgeen historisch is tot
stand gekomen, de eindbeslissing in han
den moet hebben.
Wat de regeling van den zendtijd betreft,
de minister heeft dit onderwerp in ernstige
studie genomen; binnenkort hoopt hij zijn
standpunt te bepalen. Voor het oogenblik moet
hij zich onthouden nader op dit onderwerp
in te gaan.
Wel stelt hij voorop dat met betrekking tot
hetgeen voor uitzending kan worden toege
laten, vooral in de huidige tijdsomstandighe
den de wettelijke bepalingen zeer streng
moeten worden toegepast. De regeering mag
niet dulden, dat van den zendtijd misbruik
wordt gemaakt om revolutie te prediken, an
dersdenkenden in hun heiligste gevoelens te
beleedigen, het gezag belachelijk te maken, de
vriendschappelijke betrekkingen met andere
landen in gevaar te brengen enz.
In overeenstemming met adviezen van ra-
dioraad en controle-commissie is thans een
regeling ontworpen welke reeds in een ver
gevorderd stadium van voorbereiding is. waar
bij in een beroepsinstantie wordt voorzien en
de minister van Binnenlandsche Zaken ais
de eindbeslissing-gevende instantie wordt
aangewezen, doordat hem de bevoegdheid
wordt gegeven des noodig besluiten van de
radio controlecommissie te vernietigen met
inachtneming van de in het radioreglement
gestelde normen.
Een tweede stap behoort te zijn verscher
ping van de eischen welke de controle stelt.
Deze moet er allereerst toé 'leiden om de uit
zending van tegen-nationale voortdurend
herhaalde uitingen zooals de Internationale
te verbieden. In deze richting zijn cn worden
reeds de noodige maatregelen getroffen.
Voorts zal enkelen omroepvereenigingen
aan het verstand gebracht moeten worden dat
zij zich binnen de perken van de wettelijk
gestelde regelen hebben te houden op straffe
van anders eerst voor een bepaalden termijn
en bij herhaling voor goed te worden uitge
sloten.
Bovenbedoelde maatregelen beoogen geens
zins de vrijheid van meeningsuiting aan ban
den te leggen, doch wel om voor goed een
einde te maken aan uitzendingen welke met
De Zeekrijgsraad heeft vijf muiters veroor
deeld tot 18 jaar gevangenisstraf. De mees
te straffen conform den eisch, geen enkele
lager, acht hooger.
pag. 1
28 November zullen acht Europeesche muiters
te Soerabaja terecht staan.
pag. 1
Teneinde ontduiking van de omzetbelasting
tegen te gaan, wordt de invoer van tal van
goederen tot 1 Januari gecontingenteerd.
pag. 4
Onder Zwollerkerspel is een auto in het
lichtmiskanaal gereden. Zestienjarige zoon
redde zijn familie. De moeder echter over
leden.
pag. 4
In de afgeloopen dagen heeft weer een
groot aantal aanrijdingen inet auto's
plaats gehad. Vele dooden en gewonden.
pag. 4
Te Rotterdam is een ketel van een wassche
rij ontploft. Een chauffeur brak een hals
wervel. Groote verwoestingen in de om
geving.
pag. 1
Minister De Wilde zal spoedig zijn standpunt
tegenover het zendtijdenbesluit bepaeln. Er
komt een strengere controle en een be
roepsinstantie.
pag. 1
In het Britsche Lagerhuis is een motie van
wantrouwen tegen de regeering verworpen.
pag. 3
Mussolini heeft besloten de Kamer van Af
gevaardigden op te heffen.
pag 3
Te Berlijn doen geruchten de ronde, dat bin
nenkort algeheele politieke amne Lie zal
worden afgekondigd.
pag". 3
Van der Lubbe is gisteren tijdens het prc-
ces spraakzamer geworden.
pag. 7
ARTIKELENENZ.
R. P.: De dichters.
pag. 1
Van onzen Londenschen correspondent: De
stokoude auto's en hun race Londen
Brighton.
pag. 2
Van onzen Berlijnschcn correspondent; Het
Duitsche strafrecht naar nat. soc. ideeën
gewijzigd.
pag. 3
J. B. Schuil: Het Groot Nederlandsch Tooneel
met „Hare Majesteit regeert".
pag. 7
K. de Jong: Fcestconcert van Schoten's Chr.
Gemengd Koor.
pag. 7
Dam- en Schaakrubriek.
pag. S
het oog op de wettelijk gestelde normen bij
een strenge doch rechtvaardige toepassing
daarvan ontoelaatbaar moeten worden ge
acht.
De minister behoudt zich de bepaling van
zijn definitief standpunt ten aanzien van po
litieke uitzendingen nog voor.
De minister is niet van meening, dat de
radio-omroep-controle-commissie steeds wil
lekeuriger bij de beoordeeling van den inhoud
der programma's optreedt. Dat de commissie
voortdurend meer bezwaren inbrengt tegen
uitzendingen, vooral van de Vara is een ge
volg van het feit, dat deze vereeniging zich
nog steeds niet kan aanpassen bij de scher
pere controle, welke na de in het radio-regle
ment gegeven toelichting van de wettelijke
normen, wordt toegepast.
HET
„BEHOUDEN HUIS"
GEVONDEN.
WEER
De hut van Heemskerck en
Barendsz.
DOOK RUSSISCHE EXPEDITIE GEZIEN.
MOSKOU, 14 November (Reuter). De over
blijfselen van de hut van Willem Barendsz
zijn gevonden door een expeditie onder leiding
van Mileradowitsj. die op een toch naar het
Pool-gebied Nova Zembla bereikte.
Bij een dichtgevroren haven ontdekte men
de plek, waar Heemskerck en Barensz in
1596/97 hebben overwinterd.
Naar de leider der expeditie meedeelt, had
de colonne een plateau van 22 meter hoogte
bestegen in het Noord-Oosten van Kaap
Sporyi Navolok; hier werden overblijfselen
aangetroffen van het huis, dat Barendsz en
de zijnen moeten hebben bewoond; de funda
menten van een gebouwtje van 8 bij 8 meter.
In de nabijheid vond men ijzeren ringen
en duigen van een groote ton, die de over
winteraars op Nova Zembla hoogstwaarschijn
lijk als badkuip hebben gebruikt.
Voorts eenig vaatwerk, houten schoeisel en
een breede leeren ceintuur.
Aan den zeekant vond men nog resten van
een boot, een ijzeren harpoen, waarvan de
haak goed bewaard was gebleven en een ge
broken roeiriem.
De merkwaardige vondsten zijn naar het In
stituut voor Poolonderzoek te Leningrad ge
zonden.
Een der deelnemers aan de expeditie. Pi-
niegin, veronderstelde nog, dat. dich bij deze
ij shaven zich het graf van Barentsz moet
bevinden.
Het Russische instituut voor Poolonderzoek
zal volgend jaar de onderzoekingen in deze
streek voortzetten.