Chi
inoiserie.
BERICHT
51e Jaargang No. 15486
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 16 December 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie; P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMEN! EISper Week 0-25, maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week f0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0-72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëNi_5 regeis 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f250.- Wijsvinger f 150-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000—. Overlijden f 600—, Verlies van Hand, Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
PRINS HENDRIK JUBILEERT.
25 jaar voorzitter van het
Roode Kruis
WAT ONDER ZIJN LEIDING TOT STAND
KWAM.
Vandaag, Zaterdag, viert Prins Hendrik zijn
jubileum als voorzifter van het Nederland-
sehe Roode Kruis, hetgeen hij 25 jaar lang is.
Van alle. voorzitters van het Roode Kruis is
hij het langste in functie, hij is de vijfde pre
sident van het in 1867 door Koning Willem III
zelf gestichte lichaam.
Prins Hendrik interesseerde zich altijd sterk
voor het reddingswezen, en het was vooral na
de groote belangstelling, die hij getoond had
hij de ramp van de „Berlin" in 1907, dat er
aanleiding was tot zijn benoeming, die de Ko
ningin het volgende jaar deed.
Tijdens zijn voorzitterschap is er zeer veel
In het Nederlandsche Roode Kruis tot stand
gekomen.
Uitteraard werden er in den mobilisatietijd
zware eischen aan gesteld, vluchtelingen en
uit de interneeringskampen in het buitenland
vrij gekomen gevangenen, die door Nederland
trokken, moesten verzorgd worden. Bij dat
alles gaf Prins Hendrik steeds persoonlijk van
zijn belangstelling blijk. In de verst afgelegen
deelen van het land bezocht hij de noodzieken-
inrichtingen. Hij was in Maastricht, toen er
bij de grenzen gevochten werd.
De groote vlucht van het Roode Kruis blijkt
uit de in gebruikneming van een nieuw hoofd
kwartier in een patriciërshuis aan de Princes-
segracht te 's-Gravenhage, door eenige vermo
gende landgenooten in 1915 geschonken, ver-
- der uit het groote aantal gebouwen, een 550-
tal in 225 gemeenten des lands mettertijd tot
stand gekomen.
Maar de grootste taak van het Nederland
sche Roode Kruis was toch de vredestaak, die
al grooter uitbreiding nam.
Versch in het geheugen liggen de storm
rampen in den Gelderschen Achterhoek en wat
het Roode Kruis hier aan hulp bood, zulks on
der leiding van den vorstelijk en voorzitter, die
steeds onmiddellijk op de plaats van de ramp
verscheen. Niet alleen eigen land, ook het
buitenland werd geholpen, Duitsche, Oosten-
rijksche en Hongaarsche kinderen, Japan, toen
het door aardbeving geteisterd was.
Wanneer er watersnood was in ons land, de
Prins was ter plaatse, zoo in 1916, zoo in 1926,
in het gebied van Maas en Waal.
Tot de vredestaak behoorde ook het op
richten van Parkhersteliingsoorden, van Roo
de Kruisziekenhuizen, van de hulpposten langs
de wegen, werk, dat alles door den Prins zelf
gecontroleerd wordt.
Toen eenige jaren geleden bij Haarlem het
herstellingsoord Brederodeduin geopend werd
was het de Prins, die de plechtigheid ver
richtte. Zoo ook met het Parkherstellingsoord
aan den Rijksstraatweg.
De transportcolonnes, men weet het, houden
geregeld hun oefeningen om bij rampen niet
onvoorbereid te zijn. Ook deze oefeningen
woont de prins meermalen bij.
Zoo heeft hij zich als voorzitter van dit
nuttige instituut de grootste verdiensten ver
worven, en hedenmiddag heeft men hem daar
van doen blijken.
Hedenmiddag 12 uur is een bijeenkomst ge
houden van de leden der vereeniging in den
Dierentuin te 's-Gravenhage.
De eerste onder-voorzitter, luitenant gene
raal jhr. J. H. Röell heeft in een toespraak tot
den prins de groote plaats geschetst, die hij
in de vereeniging inneemt. Spreker dankte
den Prins voor wat hij gedaan heeft. Allen
zien in hem den echten Roode Kruisman.
Met een driewerf hoera werd deze rede be
sloten.
Als oudste lid van het dagelijksch bestuur
heeft prof. G. J. W. Koolemans Beynen gespro
ken, die getuigde van het vaderlijk gevoel van
den Prins voor de vereeniging.
Spr. bood een ameublement aan voor de
vergaderzaal van het Dagelijksch bestuur.
De Prins heeft daarna zijn dank uitgespro
ken. Hij roemde het K. B., waarbij aan het
Roode Kruis een vredestaak werd- voorgeschre
ven. Hij bracht dank aa nhet hoofdbestuur en
de hoofdcomitéleden, de dagelijksche bestuurs
leden en de militaire commissarissen
Met een Leve het Nederlandsche Roode
Kruis besloot de Prins.
Daarna is een gemeenschappelijke lunch ge
houden, 's middags was er een receptie.
MOCHTEN WINKELS ZONDAGS
OPEN BLIJVEN?
GEMEENTERAAD GING ZIJN BOEKJE TE
BUITEN.
Voor het kantongerecht te Zwolle heb-
lben winkeliers terecht gestaan, die hun
zaken ingevolge de gemeenteverordening op
den Zondag voor Sint-Nicolaas hadden open
gehouden. Er was deswege een proef-proces
verbaal opgemaakt.
Het O.M. meende, dat de gemeenteveror
dening niet bevoegd was te regelen, wat de
wet reeds geregeld heeft en concludeerde tat
schuldig verklaring zonder oplegging van
straf
De vei'dediger, de heer F. v. d. Leeuw,
adjunct-directeur van den Koninklijken
Neder-andschen Middenstandsbond te 's Gra
venhage vond, dat de gemeenteraad de De-
vóegdheid wel bezat, zij had het sluitings
uur da t Zondags om 0 uur begint, opgeheven
en de winkeliers hadden zich als goede bur
gers aan de gemeenteverordening gehouden,
Het O.M. stelde hier tegenover, dar er op
Zondag geen sluitingsuur bestaat, en dat het
■dus ook niet had kunnen worden opgeheven.
De kantonrechter zal 21 December schrif
telijk vonnis wijzen.
IbstauMHt du
serveert U
IJS-SENSATIE-SCHOTELS
met Soep voorafa f0.75
GEBRADEN KONIJN, APPELMOES,
GEB. AARD. met SOEP vooraf f 0.75
Uitgebreide KER5TFJÏEE^U's
11.25 f 1.75 f2 75
RESERVEERT TIJDIG UW TAFEL
BINNENKORT is de benoeming te verwach
ten van mr. dr. G. A. W. Pelkwijk, secre
taris der gemeente 's-Gravenhage, tot bur
gemeester van Utrecht.
TRAGISCH GEVAL IN EEN
TRAMWAGEN.
WAGENBESTUURDER DOOD GEVONDEN.
Vrijdagavond moest een tramwagen van
lijn 4 te 23.48 uur van het eindpunt
- op het viaduct aan de Leidsche-
vaart naar het station vertrekken.
De bestuurder van den volgenden dienst,
die van de tegenovergestelde richting kwam,
zag tot zijn verbazing den anderen wagen
nog staan. Toen hij den wagenbestuurder
niet zag, ging hij dadelijk op onderzoek uit.
Hij vond toen zijn collega, den lieer H. J.
Metz, dood in den wagen liggen. Hij was
achterover -van zijn stuurstoel door de ge
opende deur gevallen. Er zaten geen passa
giers in de tram, dus men had geen hulp
kunnen bieden.
De wagen werd aan den volgenden dienst
gekoppeld en naar de remise gereden. Hier
werd oogenblikkelijk geneeskundige hulp ont
boden. De dokter kon echter slechts den
dood constateeren. Met de inmiddels ontbo
den ziekenauto van de firma Mathot, werd
het stoffelijk overschot van den heer Metz,
die reeds van Juni 1906 af as conducteur in
dienst van de N.Z.H.T.M. was, naar het Zie
kenhuis vei-voerd.
De heer Metz was ook een bekend biljart
speler. Onze Biljart-medewerker schrijft ons
het volgende:
„Vrijdagavond is onverwacht een bekende
figuur uit de biljartbeweging in Haarlem
heengegaan, rd. de heer H. J. Metz, lid van
de biljartvereniging „B.C. Haarlem" in de
Barteljorisstraat alhier.
Wijlen der» heer Metz (in biljartkringen
Jan Metz genoemd) was een onzer sterkste
biljarters en tevens een der sympothiekste
verschijningen. Hij was zeer bescheiden in
zijn optreden, waardoor hij zich vele vrien
den verwierf. In den wedstrijd was hij zeer
gevreesd om zijn buitengewone kalmte, die
hem vaak een verloren partij op het aller
laatst deed winnen.
Met weemoed zullen de biljarters hem her
denken als een goed voorbeeld op biljartsport
gebied. Hij ruste in vrede".
(Te Amsterdam is een Chinees
aangehouden met 16 valsche
rijksdaalders, die, naar men
vermoedt, in China gemaakt
zijn)
Neerland eert de schoone leuze
Van het „welkom vreemdeling",
Maar als hij ons gaat bedriegen,
Wordt het wel een ander ding.
De Chinees met apen?ioo£?es
Heeft het hier nog niet zoo slecht,
De Chinees met apenstreken
Komt bij het gerecht terecht
Onze munten zijn ook heden
Nog ten volle goud op snee,
Mogen andre landen wijken,
Daar doen wij maar niet- aan mee
Wij zijn wel in het bijzonder
Zeer gevoelig op het punt.
Van vervalsching onzer trouwe,
Teederlijk beschermde munt.
Wou 't Chineesje graag een slag slaan,
Dan heeft hij vergeefs getracht
Riksja-riksja, lekka-lekka,
Heeft de man bepaald gedacht.
DE GEMEENTE-FINANCIëN
VAN HILLEGOM.
SOMBERE MEDEDEELINGEN.
Zij, die zich met ingang van 1
Januari per kwartaal abonneeren,
ontvangen de in December nog te
verschijnen nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
Aanvankelijk een tekort op de be
grooting van f 145.800. Strenge
bezuinigingsmaatregelen. Een
korting van 15% op locnen en sa
larissen van het gemeenteperso-
neel. 100 opcenten op de Fonds-
belasting en 200 opcenten op de
Personeele belasting.
B. en W. hebben in een toelichting op de be-
g,rooting voor 1934 aan den raad mededce-
lingen gedaan over den somberen financieels;
toestand. De gemeente is voor schier onover
komelijke moeilijkheden geplaatst.
De begrooting voor 1933 ving nog aan met
een batig saldo, nu wordt de begrooting voor
1934 begonnen met een nadeelig saldo over
1932 van f 14740. De post voor uitkeeringen aan
werkloozen moet f 40.100 hooger uitgetrokken
worden dan verleden jaar, terwijl bovendien
nog f 12.250 meer geraamd moet worden voor
subsidie aan werkloozen kassen.
Hier tegenover staat een steeds trager vloe
ien der inkomsten, dat het belastbaar inkomen
wederom lager moest worden geraamd, ter
wijl de nieuwe regeling der korting op de uit-
keering uit- het gemeentefonds en de regeling
van het rijks-subsidie-percentage inzake uit-
keerin-g aan werkloozen een vermindering der
inkomsten met f 20.000 beteekenit.
Hoewel naar alle zijden de uiterste soberheid
werd betracht wees de aanvankelijk opge
maakte begrooting een tekcrt -aan van
f 145.800; drastisiche bezuinigingsmaatrege
len moesten dus worden genomen. De door
de minderheid van B'. en W. voorgestelde ver
slechtering van de positie der steun trekken-
den werd door de meerderheid niet aanvaard
evenmin als een verhooging van den gasprijs.
Het subsidie aan de bewaarscholen werd van
f 3 op f 2 per kind gebracht. Door schrapping i
van den post consumptie, intrekking der ver- I
goeding aan de waarnemend-hoofden aan la- j
gere en u.l.o. scholen, electrificatie der straat
verlichting wordt een besparing berekend van
f 12.800. Onder deze versobering is eveneens
vervat het afvoeren van nagenoeg alle werk
lieden niet behcorende tot het vaste personeel
van Openbare Werken inclusief de Reiniging).
Het bedrag daarvoor ad f 8400 is overgebracht
naar „Werkverschaffing" om deze werklieden
te doeh arbeiden in de gesubsidieerde werk
verschaffing of de werkzaamheden pro rato
terug te brengen.
Beslcten werd voor te stellen op de sala
rissen en loonen van het gemeenteperscneel
over de geheele linie met ingang van 1 Ja
nuari een korting toe te passen van 15%
(8 1/2% pensioenverhaal en 6 1/2% vaste kor
ting) hetgeen een besparing geeft van f 1700.
Het resteerena tekort van f 126.000 zal moe
ten worden gevonden door de volgende maat
regelen: verhooging der rechten voor het le
digen van beerputten; f 1000, begrafensrech-
ten: f 800. leges secretarie: f 1050. verhooging
der staatbelasting met 50%: f 6000, heffing
van 100 oocenten op de gemeentefondsbelas
ting 1934 1935: f 8000, plaatsing der gemeente
in de 3de klasse van de fondsbelasting: f 3700,
heffing van 200 opcenten op de personeele be
lasting: f 60.000. heffing van rechten op het
ophalen van huisvuil: f 8000.
Verder wordt f 10.000 gehaald uit de reserve
van het gasbedrijf, wordt de winst van f 8450
die over 1932 door het electriciteitsbedrijf is
uitgekeerd in de gemeentekas gestort en wordt
de post voor onvoorziene uitgaven van f 23000
tot f 4000 verlaagd.
Na het gereedkomen der concept begrooting
moest nog een tegenvaller worden verwerkt
dcor een wijziging in de korting op de uitkee-
ring uit het gemeentefonds ad f 6000 dat al
leen kan worden opgevangen door de subsidie
aan het Burgerlijk Armbestuur van f 38000 op
f 32000 terug te brengen.
Mocht dit onvoldoende blijken, dan zal moe
ten worden ovevwogen de gemeente voor 1935
te doen plaatsen in de 7e klasse der perso
neele belasting of over te gaan tot tariefs-
verhooging van het gasverbruik.
N.V. TECHNISCH BUREAU RADIO-
TORGLER'S VERDEDIGER
BEGONNEN.
DR. SACK VERTROUWT OP DEN
RECHTSSTAAT.
NOODLANDING IN HYDEPARK. Tot groote verbazing van de wandelaars streek dezer
dagen een Britsch legervliegtuig neer in Hyde park in Londen. Het toestel was door motor
defect tot een nood landing gedwongen.
LEIPZIG, 16 Dec. (Wolffbureau)Bij het
begin van de zitting van den Senaat over de
brandstichting in den Rijksdag krijgt heden
onmiddellijk de verdediger van Torgler, Dr.
Sack, het woord.
„Toen wij", zoo zeide hij. op 27 Febuan
hoorden dat de Rijksdag in brand was gesto
ken was wel iedere Duitscher. of hij zich nu
meer of minder een Duitsch. politiek mensch
voelde, getroffen. Hij moest zich wel afvra
gen: hoever is de geestelijke afdwaling in
Duitschland gekomen, dat het hoogste goed,
dat de Duitscher heeft, niet zeker was voor
de hand van een verrader? Voor ieder politiek
Duitscher stond toen vast: Nu is de tijd geko
men, dat de politieke verwarring bestuurd
moet worden. Van de eene zijde werd onmid
dellijk de leider erkend, aan de andere zijde
de minister van politie, die zag, dat hier niet
alleen preventieve maatregelen moesten wer
ken, doch dat hij den plicht had in te grijpen.
Het proces heeft getoond, dat ook in den
nieuwen staat van Adolf Hitler de rechters
onafhankelijk zullen zijn.
Het proces zal toonen. dat het woord dat
Adolf Hitler op 23 Maart heeft gesproken,
dat deze nieuwe Duitsche staat zal zijn een
rechtsstaat op nationalen grondslag, door de
nakomende gebeurtenissen wordt geheiligd. In
zooverre is dit proces een stuk Duitsche ge
schiedenis, een proefsteen voor ons Duitschers
en een proefsteen naar buiten.
LEIPZIG, 16 Dec. (Reuter.) Men tracht
thans het O. M. in een scheeve positie te bren
gen evenals den rechter. Tenslotte heeft men
nog zijn laatste beerton over mij uitgegoten.
Men heeft gezegd, dat ik een dubbel spel
speel; dat ik Torgler wil verraden omdat wij
twee wereldbeschouwingen hebben, n.l. mijn
communistischen cliënt Torgler en ik de na-
tionaal-socialistische verdediger.
Deze lieden kunnen niet begrijpen, dat een
fatsoenlijk nationaal socialist fatsoenlijk,
fair en correct, een mensch met een anderen
gedachtegang kan verdedigen.
Dr. Sack leest vervolgens een telegram voor,
dat hij in den afgeloopen nacht van het z.g.
„verdedigerscomité'' heeft ontvangen en dat
als volgt-luidt: „De eisch van den officier te
gen Torgler bewijst, dat U met de leiding van
uw verdediging in het bijzonder met het af
wijzen van elke politieke verdediging uw
mandaat aan den aanklager en d-e regeering
hebt verraden. Alles wat men getracht heeft,
om Dr. Sack in een kwaad daglicht te plaat
sen, heeft echter een ding niet tot stand ge
bracht, n.l. wantrouwen te zaaien tusschen
den Communist Torgler en zijn nationaal-
soc. verdediger. Ik heb er niet lang over na
gedacht. zoo verklaart Dr. Sack verder, na
dat ik de verdediging op mij genomen had,
om naar Parijs te gaan om daar te onderzoe
ken, of ontlastend materiaal voorhanden
was. Ik ben echter bedroefd teruggekomen.
Er brak iets in mij, toen mij zeide: „Wat wil
dan Herr Doctor Sack? Gelooft U dan wer
kelijk. dat het ons gaat om de onschuld of
schuld van Torgler? Het gaat om de ten-
denz".
Toen ik na twee dagen uit Londen terug
kwam, heb ik mij afgevraagd: „Is het dan
werkelijk mogelijk, dat een aantal eminente
juristen een dergelijke bewijsvoering zonder
critiek aanneemt, dat de zoo nationaal inge
heide Engelschen zich niet critisch stellen
:n;enover het menschenmateriaal, dat hij
laar heeft gezien?
Ik trok toen de eenig-mogelijke consequen-
SPECIALISTEN.
Zijlstraat 87a
Telefoon 11322.
(Adv. Ingez. Med.)
Dr. Seuffert heeft in het proces te Leipzig
tuchthuisstraf voor Van der Lubbe ge
vraagd.
pag. 3
De uitspraak van het proces valt in de tweede
helft van de volgende week.
pag. 3
Vandaag is Dr. Sack zijn pleidooi voor Torgler
begonnen.
nag. 1
Bij de ramp met het Fransche luchtschip
„Dyck" zijn 5 menschen om het leven ge
komen.
pag. 3
Sombere mcdcdeelingen over de gemeentefi-
nanciën van Hillegom.
pag. .1
Prins Hendrik 25 jaar voorzitter van het
Roode Kruis.
pag 1
In de Tweede Kamer heeft minister Mar-
cliant zijn beleid over onderwijs verdedigd.
Woensdag stemming.
pag. 6
Hedenmorgen is de elfstedentocht onder re
corddeelneming begonnen.
pae 6
ARTIKELEN. ENZ.
Een Jurist: Vrouwe Justitia. Plichten en rech
ten van verdachten en getuigen.
pag 3
W. Sch.: Bij de weermakers op bezoek.
pag. 7
J. B. Schuil: Frits Schinkel, veertig jaar too-
neeldilettant.
pag. 9
J. B. Schuil: Gezelschap Jessner met „Nina"
pag. 9
K. de Jong: Josephine Baker in Haarlem.
pag. 9
K. de Jong: Radiomuziek der week.
pag. 9
Financieele Kroniek.
pag. 11
Voor de vrouw.
pag. 3
Sport in 't kort.
pag. 5
tieDuitschers in het buitenland, die zich nog
Duitschers noemen, die geen verantwoorde
lijkheidsgevoel hebben voor hetgeen zij hun
volk in het vaderland aandoen, zijn voor mij
niets anders dan geweldige landverraders. Dit
zeg ik hier in alle openbaarheid.
Als verdediger van Torgler verlang ik geen
mildheid. Oordeelt gestreng, doch oordeelt
rechtvaardig."
KERSTFEEST VOOR DE ARMEN
DE POTTEN VAN HET LEGER DES HEILS.
Evenals vorige jaren zal het Leger des
Heïls te Haarlem weer een Kerstfeest voor
de armen orgariiseeren.
Het gemeentebestuur heeft toestemming
gegeven om de Kerstpotten op verschillende
punten der stad te plaatsen en wel van.
heden af tot en met Woensdag.
In deze crisisdagen wordt veel armoede
geleden daarom zou het Leger des Heils
verheugd zijn, als vele giften binnen kwamen
opdat weer met royale hand uitgedeeld zal
kunnen worden.
GEVAL VAN BRANDSTICHTING.
DOOR EEN BESCHONKEN MAN.
In den afgeoopen nacht te 12.45 uur ver
voegde zich een bejaarde vrouw bij den brug
wachter van de Lange Brug, die hem mede
deelde, dat haar kostganger brand in haar
woning aan het Zuider Buitenspaarne 34
wilde stichten.
Onmiddellijk werd de politie gewaarschuwd.
Het bleek dat dit perceel bewoond werd door
de 79-jarige juffrouw A. R.. geb. S. Zij deelde
aan de politie mede, dat haar kostganger,
de 37-jarige koopman C. D„ te half één dron
ken was thuis gekomen. Hij was dadelijk aan
het ruziemaken gegaan. Hij nam een petro-
eumkan en stortte den Inhoud over den vloer
en den boedel uit. Zij zag nog, dat hij een
lucifer aanstak. Toen werd zij zóó angstig,
dat zij het huis uit vluchtte en naar den
brugwachter liep.
Bij haar komst in het percee constateerde
de politie, dat er een begin van brand was
ontstaan in de achterkamer. Eenige voor
werpen smeulden nog, maar het vuur was
uit zichzelf gedoofd.
In die kamer vond men den genoemden
kostganger, die onder den invloed van ster
ken drank bleek te verkeeren. Hij gaf slechts
verwarde en onzinnige antwoorden. Daarom
werd hij voor een nader onderzoek naar het
noitiebureau gebracht en hier in verzekerde
bewaring gesteld.
Eenig huisraad Is verbrand.
De oude vrouw was zóó overstuur, dat zij
"iet mr" in haar woning terug durfde te
keeren. Na gekameerd te zijn, werd zij bij
haar in de buurt wonende dochter onderge
bracht.
