KERSTMIS.
BERICHT
De Pelikaan te Batavia!
Uit
51e Jaargang No. 15491
VerscKijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 22 December 1933
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week fG.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0-72J4.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëN: i.5 regels 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 1i regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f600-. Verlies van Hand. Voet of Oog f400-, Duim f250- Wijsvinger f 150— Elke andere vinger f50— Arm- of Beenbreuk f 100...
idem voor Abonnés op bet Geril. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000... Overlijden f 600-. Verlies van Hand. Voet of Oog f400- Verlies Duim f75-, Vetlies Wijsvinget f75— Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 22 December.
Wij Luchtveroveraars.
Het is dertig jaar geleden dat de verovering
van de lucht door ons, menschen, begon. Wij
zijn allemaal erg trotsch op de resultaten, en
groepsgewijze houden we er nog de noodige
extra-trots op na. Zoo beroemen de Franschen
zich op het wereld-hoogterecord (14000 Al
door Lemoine) en op het wereldrecord voor
de „duurvlucht" (9000 K.M. in 55 uur, door
Codos en Rossi, Aug. 1933 De Italianen snoe
ven op het snelheidsrecord (Scapinelli, 619
K.M. per uur) en de Amerikanen op hun Lind
bergh, die er een gewoonte van gaat maken
alleen of met zijn vrouw den Atlantischen
Oceaan over te vliegen. Wij Hollanders reke
nen ons het wereldkampioenschap der be
trouwbare luchtdiensten op den langen af
stand aan, en vandaag zwellen wij weer eens
van trots op de Pelikaan, die onder de vaste
leiding van Smirnoff en Soer in 100 uur den
afstand Amsterdam-Batavia heeft afgelegd.
Het zit 'in niet in de 76 vlieguren voor 14000
K.M., maar in die 100 uur in totaal.
Alphonse Berget, in een artikel in La Revue
Beige, zet ons allemaal: Franschen, Italianen,
Amerikanen, Nederlanders en de rest, weer
stevig op onze plaats, want hij vergelijkt onze
luchtprestaties met die der vogels en we ko
men er bekaaid af. Als ik zijn cijfers en ver
gelijkingen lees wordt het mij wel duidelijk
dat m den eersten den besten boom-vol-mus-
schen de menschelijke „luchtveroveraars", als
zij ter sprake komen, een hoongesnater moe
ten uitlokken.
De rijstvogel, de pelikaan, de kwartel en al
die andere gevederden, waarnaar de K.L.M.-
toestellen genoemd zijn, beschouwen dit
■waarschijnlijk allesbehalve als een compli
ment. De duiven moeten ons wel heel hard
uitlachen, behalve dan de vredesduif, die
evenwel haar buitengewone traagheid in het
toereiken van haar doel niet aan zichzelf te
Wijten heeft. Dat is heelemaal onze schuld.
Berget neemt de gewone, on-symbolische,
derhalve niet door-den-mensch-geremde
duif als voorbeeld. Hij vergelijkt haar met
een mensch, die zich bescheidenlij k verge
noegt met een sportvliegtuigje dat door een
motor van 20 P.K. wordt gedreven. Eén
paardekracht is gelijk aan 75 kilogrammeter
per seconde. Voorts is uit nauwgezette en tal
rijke proeven bij de bestudeering van den
„menschelijken motor" gebleken, dat het
maximum aan arbeid, dat een mensch kan
presteeren, wanneer hij acht uur per dag
hard werkt, ongeveer gelijk is aan 7 kilogram
meter per seconde, d.w.z. nauwelijks 1/10 pk.
E en20 pk. motor vertegenwoordigt derhalve
een mechanische kracht die, om haar te
evenaren, het gezamenlijke werk van 200 per*
sonen zou vereischen.
„Twee honderd menschen zouden" zegt
Berget, „zich dus gezamenlijk moeten in
spannen, om één mensch te laten vliegen, ter
wijl een duif vliegt uitsluitend door gebruik
te maken van haar spieren, zonder dat zij
genoodzaakt is, een beroep te doen op de
'kracht van 199 van haar soortgenootenWij
moeten dan ook erkennen, dat wij ondanks
allen verbazingwekkender! vooruitgang geen
reden hebben, bijzónder trotsch te zijn op
onze kennis der mechanica, zoowel wat de
theorie als wat de practijk betreft, en dat wij
bij de prestaties, welke de natuur ons overal
vertoont, geweldig ten achter zijn.
De roemrijke medaille der luchtvaart bezit
dus een keerzijde, veroorzaakt, zooals ge
zegd, door een enorme verkwisting van mo
torische energie. Er bestaat derhalve alle re
den om wanneer men de luchtvaart wil ge
bruiken voor het maken van verre reizen, al
thans voor het vervoer van post en passa
giers, op ernstige wijze dit vraagstuk te be-
studeeren, dat wanneer het niet afdoende
wordt opgelost, van de luchtvaart tengevolge
van de te hooge kosten een wijze van vervoer
zou maken, waarvan de prijs een grootscheep-
sche exploitatie zou beletten. Ik weet zeer wel
dat men de tegenwerping zal maken, dat de
huidige prijs voor luchtvervoer betrekkelijk
laag is. Edoch, de betrekkelijk lage prijs wel
ken men dengenen berekent, die per vliegtuig
willen reizen, is slechts verkregen ten koste
van millioenen, welke de staat uitkeert aan
de vliegtuigconstructeurs en de luchtvaart
maatschappijen, terwijl het autovervoer daar
entegen zichzelf volkomen bedruipt en hoe
genaamd niets van den staat verlangt. Het is
trouwens deze onfahankeirtikheid, die het
aTltovervoer tot een succes heeft gemaakt,
want van het oogenblik af dat de staat zich
ergens mee bemoeit, vooral wanneer hij dit
doet om te „steunen", is het mis.
Hoe moeten wij deze studie aanpakken?"
De kracht die vogels kunnen ontwikkelen,
overtreft verre die van dieren, welke zich op
den beganen grond voortbewegen.
Een bierbrouwerspaard bijv., dat toch
buitengewoon sterk is en acht urn- lang een
kracht van 75 kilogrammeter per seconde
kan ontwikkelen, weegt ongeveer 750 K.G.
Dit komt dus per K.G. gewicht neer op
slechts 110 kilogrammeter, d.w.z. een hon
derdste van dat, wat wij voor den vogel heb
ben berekend!
In dit feit is het, dat het geheim schuilt.
Want wanneer men uitgaat van zijn ana
tomische gesteldheid en daarop eenvoudig
de wetten der aërodynamica toepast, dan
zou in theorie de vogel niet kunnen vliegen.
Desondanks vliegt hij en nog wel op voor
beeldige wijze, veel beter dan de meest ge-
perfectionneerde vliegtuigen. Derhalve moet
dus de toepassing dezer wetten niet juist
zijn, of misschien zijn de wetten zelf foutief.
Zou wellicht de vermaarde wet van den tegen
stand der lucht, volgens welke deze tegen
stand evenredig is aan het vierkant dei-
snelheid, op de vogels niet van toepassing
zijn? Volgens de conclusies, waartoe dr.
Batault, bij zijn waardevolle onderzoekingen
De heer J. W. Henny te Leiden, de verdienste
lijke voorzitter der vereeniging van uitgevers
van dagbladen De „Nederlandsehe Dagblad
pers'', is ter gelegenheid van het zilveren
jubileum dezer vereeniging benoemd tot Offi
cier in de Orde van Oranje Nassau.
is gekomen, is dit vermoedelijk inderdaad
het geval.
Het evenwicht van den vogel in de lucht
en zijn voortbeweging door de atmosfeer, het
zijn functies, die zeer waarschijnlijk niet ge
hoorzamen aan de wetten, welke men voor
het vliegtuig als juist heeft aangenomen en
zij berusten ongetwijfeld niet op hetzelfde
mechanisme.
Er is dus voor de physiologen, de natuur
kundigen en de ingenieurs nog genoeg werk
aan den winkel!"
Tot zoover hetgeen ik aan het artikel van
Berget ontleen.
Er blijkt wel uit dat wij er nog maar een
schijntje verstand van hebben. Uit vogel-
standpunt beschouwd hebben wij- een zeer
plompe methode uitgevonden om, met fantas
tische krachtsverspilling, een nogal komische
parodie op het eigenlijke vliegen ten beste te
geven. Maar- we zijn er zóó' trotsch op, dat wij
er enorme bedragen voor over hebben om dit
door te zetten, in de vage. hoop dat we het
werkelijke geheim van de. vliegkunst, zooais
de vogels dat dagelijks voor onze oogen de-
monstreeren, nog wel eens ontdekken zullen.
Ei- staat iets tegenover. In deze tijden voor
al zijn we dat ge°n beseffen. Als wij het ge
heim van de vogelvlucht ontdekken zou ook
de luchtvaart gerationaliseerd worden, zou
den weer duizenden, die nu leven van de
productie van machines, olie, benzine enz.,
daarvoor bestemd, werkloos worden. Er zou
een uitbreiding van het vliegwezen tegenover
staan. Maar die zou weer andere, bestaande
verkeersdiensten fnuiken. Het zou een jan
boel en een 'hoi?p ellende geven, want de
mensch kan zijn eigen technischen vooruit
gang niet meer aan en s.chopt alles steevast
in de war door zijn groep ^systeem en hope
loos gebrek aan organisatie.
De ontdekking van het geheim van de vo
gelvlucht kan ons dus beter bespaard blij
ven, Maar laat ons. inmiddels met Berget, be
scheiden blijven. Luistert u maar eens als een
van onze plompe luchtmonsters voorbijraast
naar het hoongesnater in zoo'n boom-vol-
musschen. En kijkt u maar eens, in Artis,
naar het spottend gezicht van den pelikaan
en het hautaine facie van den rijstvogel
Zoolang we niet eens in volle-vlucht op een
tak kunnen neerstrijken, ja, zelfs een paar
hectaren grond 1100dig hebben om te kunnen
landen, lijkt het naar niets....
R. P.
MIDDELBARE SCHOLIEREN
De Jeugdgroep voor Soc. Scholieren belegt
a.s. Zondagavond 24 Dec. 7 uur een Kerst
bijeenkomst in haar Jeugdhuis ,,'t Honk", Pie-
ter Maritzstraat 17 (bij de gasfabriek van het
voormalig Schoten).
Op deze bijeenkomst treedt als spreker op de
heer Elffers uit Bentveld, die een Kerstrede
zal houden.
Kerstmis komt, het feest der feesten,
Van de gansche Christenheid;
Zijn ook waarlijk onze geesten
Haren diepen zin gewijd?
Kerstmis komt, met blijde klokken,
Die met helder-teere stem,
D' oude glorie weer vertolken
Van het Kind van Bethlehem.
Kerstmis komt, met sparreboomen,
Van een tijdiijk-eeuwig groen,
Waarin kleine lichtjes droomen,
Rem, zooals de kindren doen.
Kerstmis komt, met hoogtij dagen
Van de laefd' en vrêe op aard,
In de menschien 'n welbehagen
Zijn wij zulk een Kerstfeest waard?
Laat ons menschlijk zwakke streven,
Op het hoogverheven licht,
Op de liefde in ons leven,
Op de vrede zijn gericht.
Kerstmis komt, men durve vragen
Aan zichzelve bij dit feest:
In de mienschen 'n welbehagen.
Leeft dat ook in onzen geest?
NOTARIS GEARRESTEERD IN
DEN HAAG.
GERAFFINEERDE VERVALSCHINGEN
GEPLEEGD?
Naar wij vernemen is Donderdag op last
van den Officier van Justitie te Den. Haag
aangehouden een aldaar sedert 1928 residee-
rende notaris, die verda ht wordt zich te heb -
ben schuldig gemaakt aan onregelmatighe
den in de uitoefening van- zijn ambt.
Na verhoor is de notaris in arrest gesteld,
in afwachting van het nader justitieel on
derzoek.
Hij moet zich hebben schuldig gemaakt
aan vervalsching van acten, o.a. betreffende
hypotheken, en daarbij op geraffineerde
wijze te werk zijn gegaan. De onregelmatig
heden kwamen aan het licht, nadat een be
langhebbende, die zich door de manipulaties
van den notaris zeer benadeeld achtte, daar
omtrent een klacht bij de politie had inge
diend.
Omtrent den omvang van de onregelma
tigheden had het onderzoek Donderdag nog
geen voldoende gegevens opgeleverd.
JUBILEUM F. C. KUIPERS Azn.
Heden was het. 50 jaar geleden dat de heer
F. C. Kuipers Azn., alhier, apotheker-scheikun
dige bij de N.V. Pharm. Groothandel v.h.
Schmalz en Wehrlich en D. Veen en Co., te
Amsterdam, aan de Universiteit te Amster
dam het apothekersdiploma behaalde.
De directie der N.V. zou den jubilaris he
denmiddag te zijnen huize, Tweede Hasse-
laersstraat 8. gaan gelukwenschen.
Reeds hedenmorgen ontving de jubilaris
tal van bewijzen van belangstelling in den
vorm van bloemstukken, brieven en tele
grammen.
Zij, die zich met ingang van 1
Januari per kwartaal ahonneeren,
ontvangen de in December nog te
verschijnen nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
14.000 kilometer in vier etmalen.
Van de 100 uur 70 gevlogen!
Heel Nederland verheugt zich.
Smirnoff.
Soer.
Het is volbracht.
De Pelikaan is er.
In ruim vier etmalen zijn de K.L.M.-piloten
Iwan Smirnoff en Piet Soer naar Indië gevlo
gen. Een afstand van 14.000 kilometer.
Maandag vertrokken zij voor hun poging,
die weldra door de hartelijke bewondering en
de warme sympathie van heel Nederland ge
dragen werd. In Nederlandschen tijd gerekend
Vrijdagmorgen, in Indischen tijd Vrijdagavond
(doordat zij de zon tegemoet vlogen hadden
zij een formeel-nadeelig tijdsverschil) zijn zij
te Batavia aangekomen.
Zij hadden de taak om, nu de Zilvermeeuw
weigerde, toch een snelle vlucht te maken
vrijwillig op zich genomen. Het was aan hen
overgelaten, hoe zij het doen zouden. Welnu,
reeds bij den start twijfelde niemand er aan,
of zij zouden het snel doen. Maar zóó snel
Niet alleen namen zij de post van de Zilver
meeuw mee, die nu nog op tijd door een deel
van Indië verspreid kan worden, vóór-
Kerstmis zij namen ook de mail van den
Postjager over, den Post jager, wiens aanvan
kelijk voorgestelde record van 41/2 dag zij nog
verbeterd hebben!
Gansch Nederland en Indië zijn vervuld van
blijdschap, vooral na de teleurstellende mis
lukkingen, die aan deze vlucht vooraf gingen.
De loop van den tocht is sinds de laatste
berichten als volgt:
Om 16.05 uur plaatselijken tijd is de Pelikaan
Donderdag te Rangoon aangekomen. Te 16.45
vertrok het toestel reeds weer.
Donderdagmiddag 13.30 uur in Amsterdam-
schen Tijd kwam de Pelikaan te Bangkok aan.
te 17.50 vertrek naar Alor Star. 's Avonds 23.15
(A.T.) te Alor Star in de Straits, 0.05 vertrek
uit Alor Star, Vrijdagochtend 5.30 (A.T.) aan
komst te Singapore.
Twintig minuten later vertrok het toestel
uit Singapore voor de laatste etappe naar
Nederlandsch-Indië.
Om kwart over zes hedenmorgen (A.T.) zet
ten Smirnoff en Soer den Pelikaan op het
vliegveld te Palembang neer en reeds om 6.38
(A.T.) stegen zij weer op voor de vlucht naar
Batavia.
Te 16.20 plaatselijken tijd, dat is 9.32 uur in
den morgen Amsterdamschen tijd is de Peli
kaan te Batavia aangekomen.
Zij waren Maandag 's morgens half vijf van
Schiphol vertrokken.
De totale vlucht is derhalve gemaakt in 101
uur en 2 minuten. Deze prestatie dwingt te
meer eerbied af daar de vlucht geschiedde
met een gewoon verkeersvliegtuig van de
K.L.M., zoodat de vlugge overtocht niet in de
eerste plaats is te danken aan de snelheid
van het vliegtuig, doch aan de wilskracht en
het doorzettingsvermogen van de bemanning,
die op zoo schitterende wijze de opdracht,
welke zij van de directie van de K.L.M. heeft
ontvangen, heeft uitgevoerd.
Dit blijkt ook uit de vlieguren, die gemaakt
zijn.
Door onduidelijkheid, wat de tijdaangifte
betreft in eenige telegrammen en het ont
breken van het juiste tijdstip van vertrek in
Calcutta, kan nog niet nauwkeurig worden
nagegaan, hoeveel vlieguren er gemaakt zijn,
Volgens een globale berekening wijkt dit
aantal niet van het normale aantal, dat op
Voor de Haarl. rechtbank zijn brandstich
tingen te Wormerveer en Edam behandeld;
tezamen werd 12 3,4 jaar geëischt.
pag. 3
De Pelikaan is te Batavia aangekomen. De
vlucht is in ruim vier etmalen volbracht.
De bemanning in goeden welstand.
pag. 1
De Tweede Kamer is tot 13 Februari op reces
pag. 6
Rusland doet belangrijke aankoopen in Ne
derland.
pag. 4
De Nederlandsehe gezant te Berlijn zal ern
stige bedenkingen inbrengen tegen het
eenzijdige Duitsche transfsrmox-at.Vium.
pag. 4
De burgemeester van Maartensdijk, lid van
de N. S. B., is door den minister terecht
gewezen wegens een uitlating in een ver
gadering.
pag, 4
De J. P. Coen van de Mij. Nederland, die
eenige jaren heeft opgelegen zal weer in
de vaart komen. Ook andere schepen weer
in de vaart.
pag. 4
In den mist zijn Donderdagavond tal van
aanvaringen geschied. Op de Maas bij Rot
terdam een doode cn eenige gewonden.
pag. 5
De voorzitter van De Nederlandsehe Dagblad
pers, de heer J. W. Henny onderscheiden.
De minister spreekt op het avondfeest.
pag. 15
De doodstraf voor Van der Lubbe en vrij
spraak voor Torgler en de Bulgaren?
pag. 3
In de Fransche spionnage-zaak zijn weer
nieuwe arrestaties verricht.
pag. 3
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Wij luchtveroveraars.
pag. 1
Van onzen Londenschen correspondent. In
ternationale controle op de bewapeningen.
pag. 3
Sport in 't Kort.
pag. 5
II. S. B.: Techniek en training van wande
len voor beginners.
pag. 5
K. de Jong: Piano-avond Hugo Kander Vel
den; Kovacs Lajos.
oag. 6
J. B. Schuil: Nieuw Leven met „De heilige
Vlam".
pag. 6
J. H. de Bois: Moderne kunst bij Goudstik
ker te Amsterdam.
pag. 15
J. H. de Bois: Kersttentoonstelling bij Teyler
pag. 6
Kinderrubriek.
pag. 9 en 10
Jhr. dr. J. C. Mollerus. Een excursie op Bali.
pag. 4
Het Feestdiner ter gelegenheid van het 25- jarig bestaan van de vereeniging De Nederlandsehe Dagbladpers.
v.l.n.r. minister Merchant, de heer Henri Kuypers, vice-voorzitter van de ND.P., Prins Hendrik, de heer J, W.' Henny
voorzitter van de N.D.P., minister Verschuur, de heer H, Nijgh, penning meester van de jV.DJPj
de luchtlijn naar Nederlandsch-Indië wordt
gevlogen af.
Het aantal vlieguren zal zeer waarschijnlijk
ruim 74 hebben bedragen bij een gemiddelde
van 75 vlieguren per vlucht.
Het blijkt dus. dat de bemanning sinds het
vertrek uit Amsterdam van de ruim 100 uren
ongeveer 75 uren in de lucht is geweest.
Het record was tot dusver 7 dagen.
De bemanning van de Pelikaan bestaat uit
de heeren I. Smirnoff, eerste bestuurder, P.
Soer, tweede bestuurder, C. van Beukering,
radio-telegrafist en J. H. M. Grosfeld, werk
tuigkundige.
Niet alleen aan de beide piloten, die om de
beurt geslapen moeten hebben, zijn de zwaar
ste eischen gesteld, doch vooral ook aan den
marconist, die tijdens het vliegen steeds moest
luisteren om den koers te bepalen en aan den
werktuigkundige, die onmiddellijk na de lan
dingen altijd aan het werk moet.
Zij allen hebben een zeer buitengewone
prestatie geleverd, waarvoor hun groote hulde
toekomt, die hun te zijner tijd dan ook, naar
wij vertrouwen, wel geworden zal.
Grootsche ontvangst.
Aneta meldt reeds uit Batavia over de voor
bereidingen:
Allerwege worden voorbereidingen getroffen
voor een grootsche ontvangst van de beman
ning van de Pelikaan.
82.000 poststukken aan boord.
Aan boord bevonden zich bij aankomst 82.000
poststukken waarvan een belangrijk deel on
derweg was overgenomen, n.l. de post van den
Postjager.
Nog eerder dan de Zilvermeeuw
er moest zijn.
Het Haagsch Correspondentie-bureau seint
ons: Ten teeken van vreugde over de aan
komst te Batavia na de zoo buitengewoon
snelle reis van de „Pelikaan" was heden aan
het hoofdgebouw der K.L.M. aan den Hofweg
te 's-Gravenhage het Oranje-blanje-bleu uit
gestoken.
Van de directie der K.L.M. vernamen wij
voorts dat, terwijl de reis werd volbracht in
vier etmalen, vier uur en veertig minuten (dus
honderd uur en veertig minuten), de eigen
lijke vliegtijd 74 uur en 42 minuten heeft be
dragen. De aankomst te Batavia geschiedde 55
minuten eerder, dan was voorzien in het reis
schema van de „Zilvermeeuw". Bovendien was
de „Pelikaan" anderhalf uur later van Schip
hol vertrokken.
De bemanning zeer wel.
De directie van de K.L.M. heeft vanmorgen
reeds getelefoneerd met de bemanning van
de „Pelikaan". Deze deelde mede, dat ^ij zich
zeer wel gevoelde. Alleen had zij behoefte
om wat te slapen.
Nog deelde de directie van K.L.M. ons
mede. dat de ontvangst van de „Pelikaan"
te Batavia buitengewoon enthousiast is ge
wensts»
