HAARLEM IN AMERIKA. ZAKELIJKE OORLOCSBESTRIJDINC. Ten troon geheven. 51e Jaargang No. 15500 VerscKijnt dagelijKs, KeKalve op Zon- en Feestdagen Vrijdag 5 Januari 1934 HAARLEM S DAGBLAD pirectle; P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMEN I ENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden f 3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad per week f 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post ,'0.7254. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10800 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 ADVERTENTIëN: j5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (iederen dag) 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f 250.- Wijsvinger f 1 50.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-. idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN Een Amerikaansch voorbeeld. Onze hoofdredacteur schreef gisteren over de door hem al sinds jaren voorgestane ..za kelijke oorlogsbestrijding", nl. bestrijding, door het machtige wapen der Moderne Reclame tegen het oorlogsgevaar te richten. Hij deel de in dat artikel mede dat een dergelijke campagne in Amerika begonnen is en citeer de een advertentiepagina door de nieuwe in stelling „Paeceways" in het tijdschrift „Edi tor and Publisher" geplaatst. Hier volgt, in vertaling, de hoofdinhoud van deze advertentie' Het zinnelooze van den oorlog. Wat een zinneloos en nutteloos ding is de oorlog! Wat een onmenschelijke, krankzin nige, geestlooze moord-orgie. Als één mensch het doet noemen ze het: moord. Als duizend het doen: heldhaftigheid. Kunt ge niet den ken? Hebt ge geen principes? Wilt ge een moordenaar zijn, omdat een wereld van dwa zen u er goedkeurend voor op den rug klopt? Denk er om: oorlog is niet alleen: gedood worden; gij moet ook anderen dooden. Oor log is niet alleen: blind worden. Gij moet ook anderen blind maken Oorlog beteekent niet alleen, dat uw beide beenen worden afge schoten. Gij moet ook de beenen van anderen afschieten. Oorlog is niet alleen, dat gij door bajonetten doorstoken wordt. Gij moet ook anderen met uw bajonet doorsteken; ande ren, die gij nooit gezien hebt en die in vre destijd misschien uw boezemvrienden zouden kunnen zijn. Oorlog is de absolute bevesti ging van de conclusie, waartoe Bernard Shaw kwam: dat de aarde het gekkenhuis van het heelal is. Hoevelen van u, die dit leest, hebben het doodvonnis van den oorlog te wachten? Hoe- velen zijn veroordeeld tot het verlies van ar men oï beenen? Hoevelen zullen er blind worden? Hoevelen zullen de rest van hun leven doorbrengen in een hospitaal voor oud strijders: „schepsels, die eens menschen wa ren". De jongste groote oorlog kostte aan J6.000.000 menschen het leven. Maar hoevele oorlogsslachtoffers zijn levend-do^? Krankzinnige geldverkwisting. Hoe krankzinnig is de oorlog ook uit eco nomisch oogpunt beschouwd! Wie wint ver liest, Wie heeft den laatsten grooten oorlog gewonnen? Men kan evengoed vragen: Wie heeft de groote aardbeving in Californië gewonnen? De wereldoorlog heeft de wereld naar het bankroet gevoerd. Hij heeft 333 billioen dollars gekost. Hij was de hoofdoor zaak van de tegenwoordige crisis. Eén ding is zeker: als wij den oorlog niet verplette ren, verplettert hij ons. Hoe maken wij een einde aan den oorlog? Hoe kan aan den oorlog een eind worden gemaakt? Er is maar één middel. Zooals Ma jor General O'Ryan zeide: „Wij moeten vre de voeren!" Een houding van passief fata lisme zal nooit een einde aan den oorlog ma'*m. -logen hebben een drieledige oorzaak n" en psychologische, een politieke en een economische. Een machine is opgesteld om den vrede te bewaren. Zij zal alleen werken als de publieke opinie er achter wordt ge mobiliseerd. Dit doet „World Peaceways". Wij houden al onze aandacht gevestigd op de psychologische zijde van het vraagstuk. De manier om een einde aan den oorlog te maken is de waarheid er over te zeggen en hem te ad verteeren zooals hij is: een on menschelijke, domme, doellooze hel. Hebt u ooit Bruce Barton's „Laat ons die hel ad verteeren!" gelezen? Wij zenden u een af druk voor een kwartje. Bruce Barton wil dat de regeeringen gelden zullen bestemmen voor vredespropaganda. De prijs van één enkel slagschip: 35 millioen dollars, zou mil- lioenen geesten gunstig voor den vrede kun nen stemmen. Een brandweer vormt een goeds geldbelegging. Laat ons een brand weer steunen, die den oorlogsbrand kan blusschen. De uitwerking behoort interna tionaal te zijn. „World Peaceways" begint hier (in Amerika), omdat wij hier nu een maal zijn. Gedurende de laatste drie maan den hebben wij advertenties van één pagina geplaatst (of er contracten voor afgeslo ten) in ruim 70 tijdschriften. Wij hebben daarmede bijna 9 millioen menschen bereikt. Wij zijn begonnen in ons eigen land maar zuilen spoedig ook internationaal gaan werken. Wij gaan recht op ons doel af en houden rekening met de practijk en de werkelijkheid. Wij zullen ook de handels belangen ondersteunen. Reeds te lang is de vredeszaak overgelaten aan goedige idealis ten, diplomaten en welmeenende oude da mes. De handel weet nu, dat hij met een oorlog alles kan verliezen en niets winnen. Wij zullen de internationale zakenmenschen warm maken voor den internationalen vrede. Wij willen ook de menschen van het onderwijs in onze groote zaak belang doen stellen. Wij willen dat gij Bruce Barton's „Let's Advertise this Hell" leest. Zooals gezegd: voor een kwartje krijgt u het. Wij willen dat u ons helpt om u te helpen Van u wordt verwacht, dat gij in den volgen den oorlog zult „vechten". „Father Wil liam" kan u dan niet helpen. Hij zal op zijn hoofd gaan staan, zooals gewoonlijk en u aanmoedigen om deel te nemen aan den massamoord. Het is thans de tijd om den volgenden oorlog te verhinderen, nu, vóór dat hij begint. Als u ons wilt helpen, zend o"s dan een dollar of zooveel als ge kunt missen: hoe meer, hoe beter. Wij kunnen ons voor 100 dollars advertentieruimte ver zekeren voor eiken dollar die u ons zendt. Onze registers geven bijna precies deze ver houding aan. Werk met ons mede om een behoorlijke wereld op te bouwen. Als ge een plaatselijke vredesgroep wilt organiseeren, vraag ons om inlichtingen. Gij kunt helpen aan het opbouwen van een gezonde bescha ving. Als ge een stel van acht van onze vredesaanplakbiljetten wenscht te ontvan gen. vraag er om. Zij zijn gratis te krijgen. Zend ons 15 (Amerikaansche) centen voor port en verpakking. Verspil uw energie niet aan klachten over de domheid van het tegenwoordige geslacht. Uw hersens en uw meening hebben geen waarde voor de maatschappij als u ze niet omzet in actie. Tot zoover de advertentie, die de namen draagt van verschillende bekende en voor aanstaande Amerikanen, als leiders dezer beweging. Aan de advertentie is een inschrijvings biljet toegevoegd met het adres der orga nisatie: „World Peaceways, Hotel Roosevelt, New York City". SZYMANSKI WEER VEROORDEELD. O.M. EEN MILLIOEN MARK BOETE. De bekende groot-smokkelaar Szymanski die zooals- bekend geruimen tijd geleden door eenige rechtbanken in de grensstreek van Duitsoliland en Nederland tot jarenlange tuchthuisstraf en hooge geldboeten veroor deeld werd en zich op het oogenblik nog in hechtenis bevindt, heeft Donderdag voor de rechtbank te Wupperthal terecht gestaan. Hij had zich ook hier te verantwoorden voor eenige gevallen van smokkelarij door zijn benden, waaraan hij zich in zijn glorieuzen smokkeltijd heeft schuldig gemaakt. De recht bank veroordeelde hem tot een millioen mark boete en een jaar gevangenisstraf. (De keizer van Abessynië heeft voor persoonlijk gebruik een Fokker-vliegtuig besteld, waarin een troon zal worden gebouivd). In Abessynië, een land In donker Afrika, Daar doet men in den vorstenstand Europa nog niet na. Daar kan de vorst, als hij zich aan Zijn dankbaar volk vertoont, Niet met een kaasbol voor hen staan, Maar slechts met goud gekroond. Daar loopt hij niet in pandjesjas. Maar in het hermelijn. Een keizer moet. voor 't duister ras. Ook zichtbaar keizer zijn. Nu heeft die keizerlijke heer, Een vliegmachien gekocht, En daarvoor ('t doet zijn inzicht eer) Een Fokker uitgezocht.. Want zelfs een keizer, machtig man, Wil wel eens op de vlucht, En heeft weieens bekoring van Verandering van lucht. Maar als hij in zijn vliegtuig stapt En hem zijn natie ziet, Dan past hem, wat u nu wel snapt, Een leeren leunstoel niet. Dan zet hij zich (in hermelijn. Getooid met gouden kroon, Een keizer moet een keizer zijn) In 't vliegtuig op een troon. De motor ronkt met luid geweld, De massa knielt ter neer. En volgt met d oogen over het veld, Haar opgevlogen heer. Nu is de keizer uit het oog, Zij 't uit het hart nog niet. En hij aanschouwt van uit den hoog' Het rijk, waar hij gebiedt. Maar op zijn troon zit hij niet meer, Hij drentelt luchtig rond, Hij werpt zijn keizersmantel neer, Zijn kroon ligt op den grond Want zelfs een keizer, machtig man, Wil weieens op de vlucht. En heeft weieens bekoring van Verandering van lucht. P. GASUS. DR. P. J. KROMSIGT VRAAGT EMIRITAAT AAN. Dr. P. J. Kromsigt, bekend Ned. Herv. pre dikant te Amsterdam, is voornemens tegen het a.s. voorjaar zijn emeritaat aan te vra gen. In 1932 vierde dr. Kromsigt zijn 40-jarig ambtsjubileum. De naam is eigenlijk Harlem, maar dat komt, doordat den Amerikanen de dubbele a niet ligt en voor de overeenkomstige uitspraak is de eene a hun voldoende. Maar een der levendigste stadsdeelen van de machtige metropolis New York, die eens New Amsterdam heette, is wel degelijk naar onze eigen stad genoemd. De dichtstbevolkte nederzetting van negers op onzen aardbol ligt niet in het zwarte werelddeel Afrika, maar in de stad New York en zij heet Harlem. Het is een enorme stad op zichzélf, heel wat grooter dan haar naamgeef ster aan het Spaarne en zij is uitsluitend bevolkt door zwarte broeders. Groote ondernemingen, theaters, kerken bevat zij en alles is neger eigendom en exploitatie. De negers van Harlem komen binnen de grenzen van hun wereldstadsgedeelte slechts met eigen rasgenooten in aanraking en omgekeerd zijn bepaalde gedeelten van Neio York ter beiooning voor negers verboden. Onze afbeeldingen zijn van: links boven de Methbdistenkerk. het geestelijk centrum van de negerstad; rechts: een zwarte prediker op den kansel; links benedenook de ver keersregeling is in handen van het zwarte ras en rechts: een kijkje in een der grootste straten in de zakenwijk van Harlem. BRAND IN DE JAN NIEUWEN- HUIJZENSTRAAT. BEWONERS LANGS EEN LADDER GEVLUCHT. In den afgeloopen nacht kwart voor twee werden de bewoners van het bovenhuis Jan Nieuwenhuizenstraat 26rood de familie Kui pers gewekt door het krabben van de kat aan de deur. De man ging naar zijn woon kamer. die boven een kruidenierswinkel ligt. en zag dat er brand was uitgebroken. Hij snelde weer naar boven om zijn vrouw te waarschuwen. Meenende, dat zij hun woning niet meer langs den normalen weg konden verlaten, zetten zij het raam open en schreeuwen om hulp. Dit werd door eenige surveilleerende politieagenten in den omtrek gehoord. De eigenaar van den kruideniers winkel plaatste met een agent 'n ladder tegen het perceel. Via een belendend perceel wisten zij op het dak te komen, waarna zij een touw om den nok van den gevel bevestigden. Man en vrouw lieten zich langs dit touw op de ladder zakken, waarna zij zich verder in veiligheid konden brengen. Intusschen was de brandweer dank zij het huidige alarmsysteem, snel ter plaatse ge komen. Met één straal op de waterleiding wist zij den brand te beperken tot de bovenkamer, die echter geheel uitbrandde. De achter kamer is gespaard gebleven. De brand is vermoedelijk ontstaa.n door een petroleumlampje dat onder een aqugrium met 25 tropisch visschen geplaatst was. Die zijn allemaal verbrand en de kat is ver dwenen. Verzekering dekt de schade. De eigenaar van den kruidenierswinkel heeft nogal wat waterschade gekregen. De familie Kuipers heeft het verdere ge deelte van den nacht bij buren doorgebracht. DE „POSTJAGER". HET VERTREK HEDENAVOND UITGEZONDEN. In verband met het vertrek van den „Post- jager" uit Ned.-Indië heden te ongeveer 8 uur (Amsterd. tijd) zal de Nederlandsch- Indische Omroep een uitzending organisee- ren, welke door de V.A.R.A. zal worden ge- relayeerd. De aankomst is waarschijnlijk te verwach ten a.s. Maandag op Schiphol. De V.AJt.A., die dan het algemeen programma verzorgt, zal de aankomst trachten uit te zenden. ANTENNEKWESTIE OPGELOST. BATAVIA. 5 Jan. (Aneta) De proefvlucht van de „Postjager" is zeer geslaagd, zoodat op het vertrek van hedennacht wordt gere kend. Het vliegtuig arriveerde om halftwee op het vliegveld Tjililitan nabij Batavia na een geslaagde vlucht. De chef van den tech- nischen dienst van de K. N. I. L. M de heer De Bree, heeft een oplossing gevonden voor de bevestiging van den kogel van de anten ne. waarover de bemanning enthousiast is. Het vliegtuig zal in den nacht van Vrij dag op Zaterdag 3 uur Javatijd (omstreeks 18 uur Amst. tijd) naar Holland vertrekken. De mail, welke de „Postjager'' meevoert is tot 250 K.G. gestegen. Er wordt nog steeds mail aangevoerd. MOEDER EN DOCHTER OVER REDEN. TOT 1000 BOETE VEROORDEELD. Donderdag heeft de Groningsche recht bank den 36-jarigen grossier G. V. te Leeuwarden, die in den avond van 8 Novem ber j.l. m de gemeente Zuidhorn de 36-jarige mevrouw De Haan met haar 13-jarige doch tertje met zijn auto overreed, tengevolge waarvan het meisje onmiddellijk en de moe der spoedig na het ongeval overleed, ver oordeeld tot f 1000 boete subs. 100 dagen hechtenis. De eisch was 6 maanden. EEN K. L. M.-LIJN OP HULL. GROOTE MOGELIJKHEDEN. Alderman Pearlman. president van het vlieghaven-comité, hield Donderdag in den gemeenteraad van Huil een rede, naar aan leiding van het feit, dat deze de gelden toe gestaan had voor den aankoop van hangars, vliegtuigen en een stationsgebouw op het ge meentelijk vliegveld. Pearlman zeide. dat het comité de volledige controle kroeg over het vliegveld. Later zou men verder gaan en een uitgebreider plan uitwerken. Daarbij inbegrepen dan de onder handelingen met de K. L. M. tot instelling van een directe luchtlijn van Amsterdam naar Huil. De volvoering van dit plan, zeide spr., zou groote offers vragen, maar spr. voorziet daarvan dan ook groote mogelijkheden. Er is reeds een maatschappij opgericht voor het onderhouden van een luchtverbin- ding met Derby, in aansluiting op de K.L.M.- lijn te Huil, Andere steden in de provincie zullen waarschijnlijk gelijke plannen hebben. Iki Het vertrek van den Postjager wordt heden avond ongeveer 8 uur uitgezonden. pag. 1 Heden of morgen zou de beslissing vallen of Van der Lubbe al dan niet gratie krijgt. pag. 3 In de beleedigingszaak te Wormerveer is te gen den eencn verdachte f 100 subs. 20 da gen en tegen den ander 2 maanden gc- eischt. pag. 6 De aanvaring vóór den Waterweg. pag. 3 Het IJselmeer zit nog vol met ijs. pag. 3 Nieuwe invoerregeling voor steenkool in Duitschland. pag. 4 Brand in de Jan Nieuwenhuiaenstraat te Haarlem. pag. 1 Een Amerikaansch voorbeeld van zakelijke oorlogsbestrijding. pag. 1 Door bemiddeling van den koning is in België een ministerscrisis voorkomen. pag. 3 Er is weinig hoop meer dat de ingesloten mijnwerkers van Bruex nog gered kunnen worden. pag. 3 Pijnenburg-Wals winnen de Brusselsche Zes- daagsche. Zij loopen in het laatste uur een ronde uit. pag 11 President Roosevelt heeft gisteren de begroo ting der V. S. ingediend. pag. 3 Roemenië begint binnenkort uit te zenden op de 1875 M. golf. pag. 3 ARTIKELEN. ENZ. Met den ijsbreker de Ringvaart op. Moeizame tocht van bijna 2 uur door het ijs. na~. 6 J. B. Schuil: „Gijsbreght van Aemstel" door de Amsterdamsche Tooneelverccniging. pag. 7 II. G. Cannegictcr: Filmkunst. „Extase". pag. 7 Voor de vrouw. pag. 8 Voor onze Jeugd. pag. 9 en 10 VALSCHE OBLIGATIES UITGEGEVEN. COMMISSIONNAIR IN EFFECTEN AANGEHOUDEN. Een commissionnair ln effecten te Alk maar is in het tehuis van Bewaring aldaar opgesloten, verdacht van uitgifte van een 50-tal valsche 8 pCt. obligaties van Kerke lijke Leeningen van het R.K Kerkbestuur der parochie van de H. Drievuldigheid te Fadd in Hongarije, naar sterk vermoed wordt, een niet bestaande kerk. STUWDAM BIJ COLMAR DOORGEBROKEN. GEHEELE PERSONEEL VAN DE ELECTRISCHE CENTRALE OMGEKOMEN? PARIJS, 5 Jan. (V. D.) Nabij Orbey ten Westen van Colmar is bij een waterwerk een ernstig ongluk gebeurd. De stuwdam in het bij de centrale behoorende kanaal brak door, waardoor de geheele omgeving werd over stroomd. Volgens nog niet bevestigde berichten zou het geheele personeel van de electrlsche cen trale den dood hebben gevonden. Het dorp Orbey wordt eveneens door het water bedreigd. De brandweer en het garni zoen van Colmar zijn reeds ter plaatse. Het aantal slachtoffers is nog niet bekend. Deze met waterkracht gedreven electrische centrale ligt tusschen de twee aan bezoekers van de Vogezen zeer bekende meren het „Lac noir" en het „Lac blanc". Het „Lac noir" ligt ongeveer 100 meter hooger dan het „Lac blanc" en toen in den loop van den nacht de stuw in het verbindingskanaal doorbrak, had het neerstroomende water in korten tijd de centrale geheel overstroomd. Negen dooden. Omtrent de overstroomingsramp bij Orbey in de buurt van Colmar wordt nader gemeld, dat negen personen zijn verdronken waar onder de directeur en de hoofdingenieur der electrische centrale. Slechts twee arbeiders konden op het laatste oogenblik worden ge red. De schade aan de centrale en de bij— behoorende waterwerken wordt geschat op eenige millioenen francs. Het gevaar bestaat, dat ook de in het dal gelegen huizen door het water worden bereikt. De prefect heeft dan ook de onmiddellijke ontruiming van deze huizen gelast. Het reddingswerk van militai ren en brandweer wordt tenzeerste belemmerd door de sneeuw, die ongeveer een meter hoog ligt. R.K. VOLKSBOND. .Donderdagavond hield de afd. Haarlem van den R.K. Volksbond, in het gebouw St. Bavo onder leiding van haar voorzitter, den heer J. P. H. Castricum. haar eerste algemeens ledenvergadering in het nieuwe jaar. De voorzitter uitte zijn beste wenschen voor de leden der afdeeling, gaf een algemeen overzicht over het afgeloopen jaar. waarin het ledental nog toenam, waarna de geestelijke adviseur der afdeeling. rector J. B. M. Timp, een opwekkende rede hield.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1934 | | pagina 1