Doorrookers.
Het Befatoftijkste
51e Jaargang No. 15520
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 29 Januari 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie; P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LÖURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENT ENweek 025, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week /0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65 franco per post '0.7254.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: j5 regels 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
fiederen dag) 13 regels 0.30. elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f250.- Wijsvinger f 1 50.-, Elke andere vinger f50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-.
idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600—, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400—, Verlies Duim f75—. Verlies Wijsvinger f 75—, Verlies andere vinger f 30—.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
HAARLEM, 29 Januari
Een Weggekeken Regeering
De Fransche regeering is verdwenen, en
dat op een zeer ongebruikelijke manier. Zij
heeft geen votum van wantrouwen in de Ka
mer gehad. Integendeel: de laatste dagen
van haar bestaan hebben haar nog verschei
dene vertrouwens-vota van de Kamer-meer
derheid bezorgd. Toch is zij heengegaan:
weggekeken door de openbare meening. Pre
sident Lebrun schijnt premier Chautemps te
hebben gezegd dat hij het maar liever op
moest geven, premier Chautemps heeft dit
aan zijn kabinet voorgesteld, en met alge-
meene stemmen zette het zichzelf af.
Uit dezen gang van zaken is een voor de
hand liggende conclusie te trekken. Als de
Kamer de regeering wenscht te behouden,
maar de regeering gaat zelf weg omdat zij
voelt dat de openbare meening dit wenscht,
dan schijnt het wel heel logisch de Kamer
te ontbinden en de openbare meening uit te
noodigen, de menschen te kiezen die zij wèl
hebben wil.
Er kan dan ook geen twijfel aan bestaan
dat velen in Frankrijk op dit moment over
Kamerontbinding spreken. De wetgeving der
Derde Republiek veroorlooft die evengoed,
als de wetgeving onder de constitutioneele
monarchie in ons land, en in Engeland. In
Nederland is van die wetsbepaling meerma
len gebruik gemaakt, in Engeland zelfs zeer
vaak. In Frankrijk daarentegen, sinds vele
tientallen jaren, nooit meer. Zoo onzeker
als de levens der Fransche regeeringen zijn,
zoo secuur en gewaarborgd zijn, sinds lange
tijden, de parlementen tijdens hun zittings
perioden. Want in de jeugdjaren der Derde
Republiek is er een president geweest, die het
ontbindings-middel te baat wilde nemen om
zijn eigen machtspositie uit te breiden. En
sindsdien heeft men er een schrik van. Na
tuurlijk levert dat nadeel op. De ontbindings-
mogeiijkheid staat niet in de wet om steevast
genegeerd te worden. En het spreekt vanzelf
dat de instabiliteit der regeeringen voor een
groot deel het gevolg is van de te groote sta
biliteit van de Kamer. Als er een zwakke
meerderheid is, of heelemaal geen meerder
heid maar een voortdurend gescharrel met
partij combinaties zooals in dezen tijd
tuimelen de regeeringen de een na de andere
en neemt het politieke gesjacher steeds toe,
terwijl een Kamerontbinding den toestand
zou kunnen saneeren. Wil de Derde Repu
bliek ooit een einde maken aan de komedie
der kaartenhuis-regeeringen, dan zal zij den
moed en het zelfvertrouwen dienen te ver
werven om het middel der Kamerontbinding
toe te passen. Hier zit een van haar ergste
zwakheden.
Vanmorgen komt het bericht, dat president
Lebrun den radicaal-socialist Daladier heeft
uitgenoodigd om een nieuwe regeering te
vormen. Evenals Chautemps en Berriot be
hoort hij tot de sterkste groep in de Kamer,
die sinds de laatste verkiezingen voortdurend
poogt te regeeren, maar zelf geen meerder
heid heeft en steeds weer steun bij anderen
moet zoeken. De radicaal-socialisten kan
men, wat hun partijbeginselen betreft, zoo
ongeveer met ofciZfe vrij zinnig-Aemocraten
vergelijken. Daladier heeft verleden jaar een
poos het bewind gevoerd, en hij wordt be
schouwd als een veel krachtiger figuur dan
zijn par tijgenoot en Herriot, Chautemps en
Sarraut. Er zijn hem wel eens misschien
ten onrechte dictatoriale neigingen toe
geschreven. Voor het overige geldt hij als een
man van zeer hoogstaand karakter; men
acht zijn integriteit boven eiken twijfel ver
heven.
Vanavond reeds zal Daladier aan den pre
sident der republiek mededeelen, of hij de op
dracht kan aanvaarden. Hij heeft al ver
klaard „dat hij een kabinet van zeer ach
tenswaardige menschen" zal samenstellen,
en wellicht moet men daaruit afleiden dat
niet partij-overwegingen, maar persoon
lijke eigenschappen bij de vorming der re
geering voorop zullen staan.
En dat de Kamer, onder den indruk der
ontstellende gebeurtenissen in het binnen
land, van de algemeene ontevredenheid der
bevolking en van de onlusten in Parijs, een
dergeijlke regeering dankbaar zal binnen
halen. Om zichzelf maar weer veilig te voe
len.
Want het is niet miskennen dat dit een
heel ernstige crisis is in Frankrijk. Geen cri
sis van een willekeurige regeering, maar van
het régime der Derde Republiek.
Slaagt Daladier, dan zal hij de heele finan-
ciëele Augias-stal der Stavisky's, Alexandres
e.a. met een ijzeren bezem gaan schoonvegen.
Hij schijnt wel de ware man om dit zaakje op
te knappen. En vermoedelijk zuilen de resul
taten schrikbarend zijn. De Kamer zal dat
alles dienen te slikken. Verzet zij zich. dan zal
Daladier voor het feit van Kamerontbinding
komen te staanEn dan is het maar de
vraag of hij zal durven doorzetten.
Zijn beste kans ligt op-dit oogenblik in zijn
populariteit: in het algemeene vertrouwen dat
in en buiten het Palais Bourbon in zijn per
soon gesteld wordt. Maar populariteit is geen
erg vaste basis, vooral niet in Frankrijk, en
allerminst in een tijd als deze. Daladier's da
den zullen het moeten doen. En een dictatuur
schijnt voortshands nog zeer onwaarschijn
lijk, want er bestaat in Frankrijk geen fascis
tische beweging van eenige beteekenis. Dus
zou men hem moeten zien als de man, die
de kans krijgt het régime te saneerenen
een democratie met vele zwakke, bedorven
plekken te genezen en te maken tot een sterk,
integraal geheel. Zal Daladier dat kunnen?
Zal hij tot ingrijpende veranderingen durven
overgaan?
De Fransche gang van zaken is thans voor
den toestand in geheel Europa van groot be
lang.
R. P.
GRAMOFOONWINKEL
UITGEBRAND.
DE LANGE VEERSTRAAT EEN UUR VOOR
HET VERKEER GESTREMD.
Hedenmorgen omstreeks half tien werd de
brandweer drie keer achter elkaar gealar
meerd voor een feilen uitslaanden brand in
de Lange Veers tra at 8, waar een gramofoon
winkel van den heer Ruyzenaar is gevestigd.
De vlammen hadden spoedig de geheele
onderverdieping in lichterlaaie gezet.
Voor de huizen aan de overzijde van de
smalle Lange Veerstraat bestond gevaar, en
een groote etalageruit van een lampenzaak
die tegenover het verbrande perceel is gele
gen. barstte spoedig.
Ook de woningen die boven de brandende
verdieping liggen, liepen gevaar, ook hier zijn
ruiten gesprongen en schroeiden reeds de
gordijnen. De kamers stonden vol rook, die
door de kieren binnendrong.
Met twee slangen bestreed de brandweer de
vlammen die spoedig in hevigheid afnamen,
zoodat het gevaar voor uitbreiding kort na
haar komst geweken was. Achter den ver
branden gramofoonwinkel is een opslagplaats
van een chemicaliëngroothandel, die door
het vuur gespaard werd Uiteraard waren
daar brandbare stoffen aanwezig.
Na een uur ongeveer kon het grootste deel
van de brandweerlieden inrukken en beperk
te men zich tot nablusschen.
De heer Ruyzenaar die op het oogenblik dat
de brand uitbrak in de keuken achter den
winkel vertoefde, hoorde dat er brand was
en toen pas bemerkte hij dat zijn eigen win
kel in vlammen stond. Door een ruit aan den
achterkant in te slaan heeft hij zich in vei
ligheid moeten stellen.
Groote scheppen verbrande stukken gra-
mofoon. halve en heele platen werden op het
asfalt gesmeten en menige muziekliefhebber
heeft een zucht geslaakt, toen hij al dat
schoons als een vormelooze zwarte hoop op
den weg zag liggen, terwijl een brandweer
man er de straalpijp op richtte.
Volgens het ingesteld onderzoek is waar
schijnlijk kortsluiting de oorzaak van den
brand.
De verzekering dekt de schade, die betrek
kelijk ernstig is daar niets is gespaard, voor
zoover het den gramofoonwinkel betreft.
Het verkeer ondervond ruim een uur stag
natie, en moest worden geleid over het Spaar-
ne en door de Damstraat.
HET KOVACS LAJOS-CONCERT
OP 2 FEBRUARI.
EEN COMITé GEVORMD.
Omtrent het door de A.V.R.O. ten bate
van de H. O. V. aangeboden concert op
Vrijdagavond 2 Februari a.s. door Kovacs
Lajos te geven, vernemen wij nader dat ter
opluistering van dien avond zich het
volgende dames-comité gevormd:
Eere-comité: Mevr. A. RöellBaronesse
de Vos van Steen wijk, mevr. A. Maarschalk-
Coppenal.
Comité, de dames: J. J. Tademade
Breuk, H. Teding van Berkhout—Van
Marken. H. Smit van GelderVas Visser.
Ch. v. Tculon van der Koog—Van Braam,
A. M. Nienhuis-Versteegh. Fr. R. van Rand-
wijek. H. V. J. E. Haitsma MuiierSurie.
Dit Comité heef', zich de medewerking
van een aantal jonge dames verzekerd, die
Kovacs en zijn band gastvrij zullen ont
vangen en die programma's en versnape
ringen zullen aanbieden waarvan de op
brengst mede ten bate van de H.O.V. komt.
doch waarvan de prijzen zeer matig zullen
worden gehouden. Ook de toegangsprijzen
behoeven geen beletsel te zijn voor een uit
verkochte zaal daar deze met inbegrip van
plaatsbespreking f 1.50 bedraagt. Voor hen
die prijs ste'Ien op een goede plaats en dip
ten bate van de H.O.V. f 0.50 extra willen
betalen, bestaat gelegenheid op Dinsdag en
Woensdag reeds een voorbesprekingrecht
uit te oefenen. Verwacht wordt dat daarvan
een ruim gebruik zal worden gemaakt. Zij,
voor wie deze extra uitgaaf een bezwaar
vormt, krijgen gelegenheid voor zoover er
nog plaatsruimte beschikbaar is, zonder
extra kosten hun plaatsen Donderdag en
Vrijdag te bespreken
ECHTE WALES- ANTHRACIET
o.a. a 2.60
WITTOP KONING HAARLEM
HARMENJANSWEG 67A TELEFOON 16100
(Adv. Ingez Med.)
HANDEL IN TRAANGAS
PISTOLEN?
VIJF PERSONEN TE ENSCHEDé
GEARRESTEERD.
De politie te Enschedé heeft tegen vijf
personen proces-verbaal opgemaakt, wegens
invoer van lithopistolen, wapenen in den
vorm van vulpotlooden, waarmede losse pa
tronen en gaspatronen kunnen worden afge
vuurd. De hoofdverdachte was, volgens de
N.R.Ct., tot voor kort lid van de N.S.B. Onder
de anderen bevinden zich twee N. S. B.-leden
De handel in deze vuurwapenen is, aldus
genoemd blad, van zeer beperkten omvang
geweest. In totaal zijn 5 van deze lithorevol
vers ontdekt.
Het Tweede Kamerlid de heer Van der
Heide heeft aan den minister van Justitie
de volgende vraag gesteld.
Wil de minister doen onderzoeken of in
Enschedé handel gedreven wordt in traan
gaspistolen, die door handlangsters van een
lid der Nat. Beweging aldaar uit Duitsch-
land zouden worden binnengesmokkeld en of
in het kringhuis van die beweging aldaar re
volvers en buksen verkocht werden of in
laatsten tijd verkocht zijn?
ZIEKENHUIS IN MANDSJOERIJE
IN BRAND.
TOT NOG TOE 15 DOODEN.
MOEKBEN. 27 Jan. (V.D.) Te Sjanpin is
tengevolge wan het ontploffen van een ben
zinereservoir in het ziekenhuis brand uitge
broken. Het houten gebouw is geheel in de
asch gelegd. Tot dusverre zijn 15 dooden ge
borgen.
COMPLOT TEGEN LORD
ALLENBY?
REIS DOOR NED.-INDIë. AFGEBROKEN.
De Straits-bladen en de Indische pers hiel
den zich de laatste dagen bezig met het on
verklaarbare uitblijven van verdere bijzonder
heden over het verloop van de reis van den
gewezen Britschen hoogen commissaris voor
Egypte, Lord Allenby, die 8 Januari j.l. op Ja
va arriveerde, door den Gouverneur-Gene
raal in audiëntie werd ontvangen, daarna
Bali zou bezoeken, doch omtrent wien daarna
niets meer werd vernomen.
Uiteraard brachten de bladen, die deze aan
gelegenheid op prominente plaatsen op de
voorpagina's bespraken, de klaarblijkelijke
plotselinge reisverandering, waaromtrent de
meest strikte geheimhouding in acht was
genomen, in verband met de vlootconf eren tie,
welke momenteel te Singapore aan boord van
den Britschen kruiser „Kent" wordt gehou
den.
Aneta is thans in 'staat hieromtrent de vol
gende bijzonderheden te brengen, welke, om
begrijpelijke redenen tot dusver niet ter pu
blicatie konden worden vrijgegeven.
Tijdens het verblijf van Lord Allenby op
Java ontving de Indische recherche een tele
gram van den politieken inlichtingendienst
uit Washington, waarin werd gemeld, dat op
het leven van Lord Allenby door een aantal
lieden van buitenlandsche, niet-Nederland-
sche. nationaliteit, een aanslag was beraamd,
ïn dit telegram werd het signalement der ver
dachten meegeseind. Hierna is lord Allenby
voortdurend door de politie geschaduwd. Hij
vond dit zoo hinderlijk dat hij in het geheim
naar Medan is gevlogen en verder gereisd,
zoodat hij thans Ned. Indië heeft verlaten.
In 1933 zijn in ons land meer dan
1400 millioen sigaren gerookt; een
vermeerdering van 56 millioen,
vergeleken met 1932).
Zacht gezegd zijn dus sigaren
In ons land toch wel in „trek":
Het in rook vervliegend kwantum
In één jaar. is lang niet gek.
Als elk hoofd van de bevolking
Hier gelijk aan rooken zou.
Dus, behalve dan wij mannen.
Elke zuigeling en vrouw;
Dan was het, globaal berekend,
Toch nog, alles bij elkaar,
Honderzeventig sigaren,
In elk, en per hoofd, per jaar.
Maar de baby is onschuldig
En de vróuw gelukkig ook,
Dus wij mannen zijn aanspraaklijk
Voor die heele massa rook.
Daarbij komen sigaretten,
En de pijpers, ook niet mis,
Wonder, dat ons land niet blijvend
Tn een mist beneveld is.
Wij zijn een gedegen volkje,
Nuchter, zakelijk, secuur,
Maar als het op rooken aankomt,
Spelen wij verwoed met vuur.
SPORTVLIEGTUIG NEER
GESTORT.
Bestuurder ernstig gewond.
FATALE NOODLANDING.
Te Goidschalxoord. nabij Oud-Beijerland,
kwam de heer v. Vliet, uit Den Haag, toen
hij een noodlanding moest maken, in aanra
king met geleiddraden van het electrisclie
licht, waardoor het toestel neerstortte. De be
stuurder, die alleen in het toestel zat werd in
zorgwekkenden toestand naar het Diacones-
senhuis te Rotterdam vervoerd.
Het toestel werd zwaar beschadigd.
De heer Van Vliet, die nog niet in het be
zit van een brevet was, was zich op Waal
haven in het landen aan het oefenen geweest.
Hem was aangeraden in de buurt van het
vliegveld te blijven. Waarschijnlijk is hij, na
dat de landingen enkele malen uitstekend
waren gelukt, op groote hoogte in de
wolken gaan vliegen, waardoor hij den koers
is kwijtgeraakt, is gaan dalen om zich te
oriënteeren waarbij den motor heeft afgezet
en deze niet meer aan den gang heeft kun
nen krijgen.
De heer v. Vliet wevd met een arm- en been
fractuur en zeer ernstige hoofdwonden opge
nomen.
ALS MEN HANDSCHOENEN
WASCHT MET BENZINE.
NAAST EEN BRANDEND GASCOMFOOR
De 33-jarige musicus H. v. d. B. was Zon
dagmiddag om kwart over twee in de keuken
van zijn woning in de Thorbeckestraat bezig
handschoenen te wasschen met benzine, naast
een brandend gascomfoor. Hij had de hand
schoenen aangetrokken en plotseling vatten
ze vlam. Onmiddellijk bluschte bij het vuur
met zand uit zijn tuin. doch zijn handen en
onderarmen waren reeds met brandwonden
bedekt. Na voorloopig verbonden te zijn door
een lid van den Ongevallendienst is hij per
auto naar het St. Elisabeth's gasthuis gebracht.
Het Fransche kabinet Chautemps is Zaterdag
afgetreden.
pag. 3
Stalin heeft op het congres van de commu
nistische partij in Sovjet-Rusland een
scherpen aanval op Japan gericht.
pag. 3
Gevreesd wordt, dat tienduizend menschen
bij de overstroomingen in China om het
leven zijn gekomen.
pag. 3
Bij de gemeentegasfabriek te Boxtel is men
ernstige fraude op het spoor gekomen.
pag 4
De vermoedelijke dader van den moordaan
slag te Haarlem gearresteerd.
pag. 1
Brand in de Lange Veerstraat te Haarlem.
pag. 2
Bisschop Müller proclameert zich tot dicta
tor der Evangelische kerk.
pag. 1
Byrds Zuidpool-expeditic door ijs bedreigd.
pag. 1
Minister Marehant onderzoekt een moge
lijkheid voor vervroegd onderwijzerspen
sioen.
pag. 4
Voorstel van 4 pet. loonsverlaging door den
minister goedgekeurd.
pag. 4
Handel in traangaspistolen te Enschede.
pag. 1
Wenselien der Eerste Kamer inzake het we
gennet.
pag. 4
ARTIKELEN, ENZ.
R. P. Een weggekeken regeering.
pag. 1
J. B. Schuil: Reinhardt Bühne: Der Diener
zweier Herren.
pag. 9
K. de Jong: Fritz Hirsch operette: Zwei Her
zen irn Dreivierteltakt.
pag. 9
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Japansclie warenhui
zen in Ned. Indië.
pag. 9
Van onzen Londenschen correspondent: De
bijbel van Sinai.
pag. 3
BYRD'S EXPEDITIE IN
GEVAAR.
Het kamp door het ijs
bedreigd.
DE „JACOB RUPPERT' DRIJFT
HULPELOOS ROND.
NEW YORK. 28 Januari (V.D.) Uit de
Walvisch-Baai is alhier een radiobericht van
admiraal Byrd binnengekomen, volgens het
welk 45 leden van de Zuidpool-expedltie zich
in gevaar bevinden. Het kamp. waarin zij
zich bevinden, wordt bedreigd door het los
raken van de de bocht bedekkende ijs-
tongen, doordat de temperatuur slechts even
boven het vriespunt ligt. Vier andere leden
van de expeditie werden in Klein-Amerika
de hoofdbasis van de expeditie, vastgehouden
en zijn zonder eenig contact met hun kame
raden, Intusschen drijft het Vlaggeschip van
admiraal Byrd. „Jakob Ruppert" te midden
van ijsschotsen en is niet in staat voor anker
te gaan.
OPPOSITIE IN DE DUITSCHE
KERK ONDERDRUKT?
Ds. Mueller proclameert zich
tot dictator.
OPPOSANTF. KERKLEIDER
GEARRESTEERD.
De Columbia, waarmede de Amerikanen Cham berlin en Levine de laatste ook nog door
andere gebeurtenissen bekend geworden over den Atlantischen Oceaan zijn gevlogen, is
ver brand.
Na een strijd van verscheidene maanden is
de oppositiebeweging in de Duitsche Evange
lische kerk thans onderdrukt, meldt V.D.
uit Berlijn..
Dr. Niemoeller, de leider van den Pfarrer-
Notbund (voormalig commandant van een
onderzeeër) is gisteren in arrest gesteld. Alle
predikanten die op 14 Januari de bekende
verklaring van de kansel voorlazen, zijn ge
schorst.
Mueller heeft zich in een decreet van Zon
dag tot dictator geproclameerd. Alle overige
kerkleiders hebben gecapituleerd.
BERLIJN. 27 Januari (V.D.) Het bureau
van den Rijksblschop deelt mede. dat de
Rijksbisschop heden alle leiders der Evan
gelische kerk tot een bespreking heeft uit
genoodigd
Na de discussies is door de leiders een ge
meenschappelijke verklaring afgelegd, waarin
gezegd wordt, dat de leiders eensgezind
uiting geven aan hun on voor waar de lij ken
trouw aan het Derde Rijk en den Führer.
De leiders veroordeelen scherp alle critlek
op staat, volk en beweging, die het rijk in
gevaar kunnen brengen 'Hier worden na
tuurlijk bedoeld die leiders die den Rijks
bisschop trouw gebleven zijn. Red.)
In het bijzonder veroordeelen zij het, dat
„de buitenlandsche pers gebruikt wordt om
de wrijving in de kerk valschelijk voor te
stellen als strijd tegen den staat". De ver
gaderde kerkleiders staan als één man ach
ter den rijksbisschop en zijn bereid, zijn
maatregelen en verordeningen uit te voeren
de oppositie daartegen t« verhinderen en
met alle beschikbare middelen het gezag van
den rijksbisschop te versterken.
