Edelsteen.
De gebeurtenissen
Parijs.
in
Hei Bek&fé$kste
51e Jaargang No. 15529
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 8 Februari 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMEN 1 ENper week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post 3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week f 0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post f 0.7254.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN j5 regels 1.75, elke regel meer ƒ035 Reclames
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f 250.-
idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies
Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
HAARLEM, 8 Februari.
Op den Franschen Vulkaan.
De oude heer Gaston Doumergue is van
daag te Parijs aangekomen en heeft moeizaam
de top van den Franschen vulkaan beklom
men. Hij vormt een ministerie. Zijn rustige
villaatje met tuintje, waar hij zonder twijfel
zijn eigen kool plantte dat is het levens-
herfst-ideaal van eiken Fransehman, en dat
deed zelfs Clemenceau, de Tijger heeft de
oude man in den steek gelaten. Hij had ge
meend er verder zijn laatste jaren in rust en
vrede te kunnen doorbrengen. Met een zucht
moet hij ze achter zich gelaten hebben. Zou
hij er ooit nog terugkeeren? Doumer. die hem
opvolgde als president der republiek, werd
binnen een jaar vermoord. Lebrun, die na
Doumer de gouden kooi betrad, roept den
ouden heer naar Parijs omdat hij geen raad
meer weet.... En hij gaat niet naar de sta
tige functie in het Elysée; hij moet de lood
zware taak op zich nemen die Lebrun zelf
niet vervullen mag. Hij moet premier zijn.
Wel heel goed kent de oude heer Doumergue
het verschil. Vele malen in zijn leven is hij
minister geweest. Ook leider der regeering was
hij al eerder. Maar nu is hij oud en moe; het
zal hem zelfs moeite kosten dien vriendelijken,
rustigen glimlach, die zoo prachtig bij het
Elysée paste, weer te toonen.
En wat moet hij doen als ze straks opnieuw
mochten beproeven, de regeeringsgebouwen en
het Palais Bourbon te bestormen? Hen hun
gang laten gaan? Ondenkbaar. Hij is een goed
en vriendelijk man, maar kan h ij toelaten
dat men het ministerie van Marine in brand
steekt en stormloopt op de Kamer? Neen, hij
zal het evenmin toelaten. En als er wéér ge
vochten moet worden, zal ook hem het „As
sassin, assassin!" toegekrijscht worden. Even
als men het Daladier deed.
Uit zijn rustige villaatje met tuintje is de
oude man naar het kokende, woelende, wilde
Parijs gereisd om nog eenmaal, in de moei
lijkste omstandigheden die denkbaar zijn, de
teugels van het bewind in handen te nemen.
Hij is geen groot staatsman. Dat is hij nooit
geweest, en zoo oud en rustig is hij, dat hij
dat zelf wel ten volle moet beseffen. De tijd
der opwindingen en zelf overschattingen ligt
ver achter hem. Alleen wekt zijn persoon ver
trouwen. Maar is dat genoeg? Zal het nog iets
baten, als de vulkaan weer begint te werken
en hij moet handelen tegen de wandaden van
wilde, redelooze benden?.... tegen loeiende
communards en krijschende, gillende came-
lots-du-Roy?
Een week geleden heeft Lebrun Doumergue
al geroepen. Toen heeft hij nog kunnen weige
ren. Nu niet meer. Het feit op zichzelf bewijst
hoe gevaarlijk de toestand is, en hoe weinig
uitweg men meer ziet. Zóo sterk hebben de
financieele schandalen, die elkaar maar blij
ven opvolgen, het vertrouwen geschokt en de
haat tegen de Kamer ontketend, dat men
een ouden man smeekt terug te keeren....
eigenlijk alleen omdat hij tenminste door
niemand gewantrouwd wordt.
Gisteren schreef ik nog in deze rubriek over
Daladier's eventueele kansen, maar voegde
erbij, mijn oude „standplaats"-als-journalist
kennende: „Ieder uur kunnen de machts
verhoudingen zich wijzigen".
Dat is wel weer gebleken. Dienzelfden mid
dag om twee uur gaf Daladier, onder aan
drang van den president der Republiek en
van de presidenten van Kamer en Senaat,
den strijd op. Den vorigen avond had hij nog
tot driemaal toe groote meerderheden in de
Kamer gehaald. Maar een Kamermeerderheid
blijkt in Frankrijk geen waarborg meer te
zijn, dat men het bewind kan voeren. Er kan
maar één conclusie uit getrokken worden: de
Kamer vertegenwoordigt de openbare mee
ning niet meer en deze Kamer moet dus weg.
Hoe eerder zij ontbonden wordt, hoe beter net
zal zijn.
Dat in de eerste plaats is Doumergue's
taak. Als hij die kan klaarspelen is de ergste
steen des aanstoots weg. Maar wat dan? De
sfeer ziet er niet best uit voor verkiezingen.
Eerder voor staatsgrepen, van welke zijde
dan ook. Misschien zelfs van den hertog de
Guise?Het schijnt bijna een operette-
idée. Maar snel, heel snel wisselen de getij
den als Frankrijk is zooals nu.
Arme oude Doumergue. Een vertrouwen
wekkend, krachtig ministerie vormen
democratie reddeneen grondwetsherzie
ning uitvoerende financiën saneeren.
de buitenlandsche raadselen oplossen
Heeft hij nog een redelijke kans?
Alleen als de Voorzienigheid hem helpt.
R. P-
TELEFOONPERSONEEL UIT
HET N. A. S.
AFSCHEIDING VAN „ONDERLING
BELANG" TE AMSTERDAM.
De ledenvergadering der Bedrijfsorganisa
tie van Personeel bij den Gem. Telefoondienst
„Onderling Belang" te Amsterdam, heeft be
sloten. zich af te scheiden van den Ned. Fed.
Bond van personeel in Openbaren Dienst en
a'd'i hst lidmaatschap van d:en Bord en
van h-t v v-~r hamr 'eden te d~en bs-
eir en In aar.r'u.'ting hieraan is besloten,
dat de vereen'g'ng medewerking zal veriee-
nen aan stappen. ..welke gedaan zullen moe
ten werden om tot regelmatig verkeer met
de overheien te geraken, naar de daarom
trent in wet en reglementen op den rechts
toestand omschreven regelen".
Een stukje aarde, anders niet,
Dat straks in 't licht der zon, haar stralen
Verblindend ons in d' oogen schiet
Uit duizend hoeken, duizend malen.
Een klompje koud, maar levend vuur,
Een kostbaarheid naar onze normen,
Een wonderwerkje der natuur,
Dat eeuwen hebben helpen vormen.
Een ster uit Moeder Aarde's schoot,
Die in ons steenen tijdperk, heden
(Daar er meer steenen zijn dan brood)
Wordt aangegaapt en aangebeden.
Daar ligt hij, rustig op de hand
Door hem, die 't kleinood vond. gedragen,
Een heel fortuin één diamant,
Ontdekking van een dag der dagen.
Hij vangt zijn aardsche loopbaan aan,
Men zal hem slijpen, wellicht klooven,
Zal men een moord om hem begaan,
Als meer gebeurd; zal men hem rooven?
Zal hij een onheilbrenger zijn,
Die stof leent aan romanverhalen;
Zal iemand voor zijn kouden schijn,
Nog andren prijs dan goud betalen?
Met zulk eèn steen defljdelheid,
Moog' Iemand-zich gelukkig prijzen;
Wie vindt op aarde ib dezen tijd
Den kostelijker Steen der Wijzen?
P. GASUS.
DE OVEREENKOMST MET
BELGIë
Enkele afwijkingen van den
status quo
Omtrent de besprekingen tusschen Neder
land en België, welke zooals reeds gemeld
werd hebben geleid tot de parafeering van
een overeenkomst, vernemen wij uit goede
bron, dat de getroffen voorloopige regeling
enkele afwijkingen inhoudt van den status
quo.
Van Nederlandsche zijde betroffen de ver
langens voornamelijk aardappelen, vleesch,
boter en steenkool, terwijl België meer be
langstelling toonde voor den uitvoer van in-
dustrieele producten.
De groote moeilijkheid is echter, dat in
Belgi bij de agrarische maatregelen een ge
heel ander systeem gevolg dan hier te
lande, waardoor de aanpassing zeer be
zwaarlijk wordt.
De overeenkomst houdt voorts in een ver
klaring dat men wederzijds in een geest van
welwillendheid elkanders moeilijkheden zou
onderzoeken en een oplossing ervoor zou
trachten te vinden.
Deze wederzij dsche bereidheid maakte het
echter dan ook niet mogelijk het systeem van
onze gewijzigde Crisis-Invoerwet in voile
kracht op de Belgische artikelen toe te pas
sen, zoodat tijdens de komende besprekingen
reeds eenige tegemoetkomingen zullen geklen
op het stuk der contingenteeringen.
Naar wij vernemen ligt het in het voorne
men van den minister van landbouw van
België den heer Sap binnenkort naar Den
Haag te komen teneinde persoonlijk met den
minister van Economische Zaken mr. Ver
schuur, verschillende kwesties nader onder d<
oogen te zien.
POLITIEKE GEZINDHEID VAN
DE AMBTENAREN.
De Koningin heeft, naar het Hbld. ver
neemt, het besluit geteekend, waarbij het
ambtenarenreglement voor de provincie
Utrecht in overeenstemming is gebracht met
de rijksregeling, zoodat ambtenaren, wegens
bun politieke gezindheid kunnen worden ont
slagen. Met name is in dit reglement thans
de mogelijkheid van eervol ontslag opgeno
men op grond van revolutionnaire gezind
heid en voorts het lidmaatschap of het steun-
verleenen aan een vereeniging die naar het
oordeel der overheid een behoorlijke plichts
vervulling in verzaak kan brengen of scha
den.
Naar de Tel. schrijft zal hiervan vermoede
lijk het gevolg zijn, dat ir. Mussert en de heer
Geelkerken met ingang van 1 Mei den pro-
incialsn d'.:r.?t zif'cn verlaten.
15-JARIG BFSTAAN DTR A.J.C.
Ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan
der A.J.C. zal er een propaganda-avond wor
den gehouden op 1 Maart, in de groote zaal
van het Concertgebouw. Als spreker zal op
treden de heer Koos Vorrink. Verder treden
op de Roode Valken en de Roode Wachters.
ECHTE WALES-AN TH RAC IET
0.3. a I 2.60
WITTOP KONING - HAARLEM
HARMENJANSWEG 67A TELEFOON 16100
(Adv. Ingez. MedJ
Nog weer nieuwe ongeregeldheden.
Oplossing der crisis toegejuicht.
(Men zie ook pag. 3).
PARIJS, 8 Februari (V. D.) In tal van po
litieke kringen te Parijs beschouwt men het
aftreden van het- kabinet Daladier als het
logisch gevolg der jongste gebeurtenissen en
begroet men met een gevoel van verlichting
de opdracht" aan den oud-president der re
publiek Doumergue.
Afgezien van de uiterst linksche groepen
wordt deze oplossing algemeen toegejuicht,
omdat zij naar de meening van velen de
eenige waarborg is voor opheldering van den
toestand en geruststelling van de geesten.
Men beschouwt Doumergue als de juiste man
op de juiste plaats en men verwacht her
stel van den binnenlandschen vrede door de
vorming van een regeering van nationale
eenheid.
De meeningen over ontbinding van de Ka
mer en uitschrijving van nieuwe verkiezin
gen loopen uiteen. Zelfs een deel van de
radicale pers blijft van meening, dat on
danks de huidige 'omstandigheden aan de
opdracht aan Doumergue de voorkeur dient
te worden gegeven boven het voortbestaan
van het kabinet-Daladier. aangezien deze op
lossing altijd nog een betere garantie voor
het bestaan van de grondwet is. dan voort
zetting van het als mislukt te beschouwen
experiment.
Groote verontwaardiging heerscht echter
uiterst links. De socialistische „Populaire"
verwijt het afgetreden kabinet, dat het on
danks de bereidheid tot steun der socialisten
de regeeringsmacht heeft uitgeleverd aan de
nationale eenheid.
De communistische „Humanité" roept de
arbeiders en arbeidsters op Vrijdagavond te
8 uur te demonstreeren op de Place de la
République.
De dooden en gewonden.
PARIJS, 8 Februari (V. D.) De buitenge
wone ordediensten der politie zijn vannacht
te 2 uur ingetrokken.
Bij de onlusten in den afgeloopen nacht
is ook de directeur der stedelijke politie Mar-
chant ernstig gewond, terwijl ook een redac
teur van de „Intransigeant" zwaar gewond
moest worden weggedragen.
300 personen werden gearresteerd, ongeveer
200 personen werden gewond, alsmede 10
politie-agenten.
Teraardebestelling op stads
kosten.
PARIJS, 8 Februari (V. D.) Het gemeente
bestuur van Parijs heeft besloten de bij de
onlusten om het leven gekomen personen op
kosten van de stad Parijs te doen bijzetten.
Oproep van den Franschen
troonpretendent.
PARIJS, 8 Februari (V. D.) De in België
gevestigde pretendent voor den troon in
Frankrijk uit het huis Bourbon, de hertog
Jean de Guise, publiceert in de .Action Fran-
Qaise" den volgenden oproep aan het Fran-
sche volk: „Thans ziet ge. waarheen 60 jaar
republikeinsche heerschappij en partijbeleid
u hebben gevoerd. Franschen aller partijen
en aller standen, het uur is gekomen om het
monarchistische beginsel te aanvaarden,
waar de grootheid van Frankrijk berustte en
eeuwenlang geduurd heeft. Slechts dit begin
sel kan den vrede, de orde, de gerechtigheid
en de continuiteit van het gezag waarborgen
Geceven in ballingschap den 7en Februari,
1934".
Betoogers voor de
rechtbank.
PARIJS, 8 Februari - (Reuter). In verband
met de betoogingen van Dinsdagavond zijn
acht betoogers naar den rechter van in
structie verwezen. 35 betoogers, die op hee-
terdaad zijn betrapt zullen voor de rechtban
ken moeten verschijnen.
DOUMERGUE TE PARIJS AANGEKOMEN.
PARIJS. Doumergue is hedenmorgen uit
Toulouse te Parijs aangekomen, waar hij
door een groote menschenmenigte verwel
komd werd. Hij begaf zich onmiddellijk naar
het Eysée voor een bespreking met Lebrun.
Ook hedenmorgen nog
ongeregeldheden.
PARIJS, 8 Februari (Reuter). Nog heden
ochtend vroeg trekken sterke poli tie-pa troub
les door de straten van Parijs.
Herhaaldelijk slooten zij op benden com
munisten, waarbij zich andere lichtschuwe
elementen hebben aangesloten.
In den tuin van de Tuilerieën werden 10
communisten overvallen, die bezig waren een
loopgraaf te maken en de politie met revol
verschoten ontvingen.
Na heftigen tegenstand werden zij gear
resteerd.
Officieel wordt medegedeeld, dat bij de on
lusten van gisteravond en vannacht 12 per
sonen zijn gedood; bovendien werden tal
rijke gewonden in de ziekenhuizen opgeno
men.
In totaal werd een honderdtal personen
gearresteerd, waarvan de meesten in ver
zekerde bewaring worden gehouden.
Auto's in brand
gestoken.
PARIJS, 8 Februari (Reuter). Ook in ver
schillende plaatsen in de provincie hebben
ongeregeldheden plaats gehad. Zoo raakte te
Perplignan leden van de Action Fran^aise
slaags met de politie, waarbij een aantal
personen werd gearresteerd. Te Rijssel moest
een demonstratie van linksche elementen
uiteen worden gedreven, eveneens te Greno
ble en Lyon. In deze laatste plaats werden
een aantal automobielen omvergeworpen en
in brand gestoken. 24 personen werden hier
gewond in het ziekenhuis opgenomen.
TEGEN TERREURDADEN.
„GEEN BEHOEFTE AAN POLITIEKE
NIEUWLICHTERIJ DOOR VREEMDELINGEN"
Volgens de Memorie van Antwoord aan de
EersteKamer nopens de begrootirug vanJustitie
zal. aangezien hiertelande aan politieke nieuw
lichterij van vreemdelingen ten koste van de
openbare orde en rust niet de minste behoefte
bestaat, deze met kracht blijven gekeerd.
De minister zal met zijn ambtgenoot van
Waterstaat overleg plegen over de vraag, of
er aanleiding is. tot verhooging van de be
staande maximumgrens ter zake van het ont
zeggen van de bevoegdheid, motorrijtuigen te
besturen. Ook zal de minister nagaan of er
geen termen zijn. de maximumgrens van de
straf bij misdrijven ingevolge roekeloosheid en
onvoorzichtig rijden te verhoogen.
Indien binnen niet al te langen tijd het
tusschen de betrokken departementen gaande
overleg omtrent een wettelijke regeling be
treffende een gemakkelijke inning van klei
ne vorderingen tot een bevredigend resultaat
kunnen voeren, zou dit verheugend zijn.
Bij de stukadoorsstaking in Amsterdam
hebben zich daden van terreur voorgedaan,
die in een geordend rechtstelsel niet kun
nen worden geduld. Soortgelijke daden moe
ten in de toekomst met kracht worden onder
drukt. De minister richtte dezer dagen een
dringende aanschrijving betreffende deze en
aanverwante delicten tot de parketten en po-
iitie-autoriteiten.
Artilleriecolonnes trekken door de straten van Parijs, een maatregel van de toen
nog aan het bewind zijnde regeeringrDaladier,
Doumergue kabinetsformateur in Frankrijk;
opnieuw rumoer in de Fransche hoofdstad.
Groote kans op Kamerontbinding.
pag. 1 en 3
De Oostenrijksche burgenvacht wordt verder
gemobiliseerd.
pag. 3
De beraamde aanslag op Lord Allenby.
pag. 1
De Eerste Kamer in actie.
pag. 5
De fraude met den uitvoer van varkens.
pag. 4
Verlaging van de loodsgelden.
pag. 2
De overeenkomst met België.
pag. 1
De moeilijkheden in het bakkersbedrijf.
pag. 13
Inbrekersbende te Oss gearresteerd.
pag. 5
Minister Slotemaker de Bruine nogmaals over
de werkloosheid.
pag. 2
Het 75-jarig bestaan van het Ooglijdersgast-
huis te Utrecht.
pag. 4
Het handelsverkeer met Rusland.
pag. 4
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Op den Franschen vulkaan.
pag. 1
Van onzen Parijschcn correspondent: Per
soonlijke bevindingen over de onlusten in
de Seine-stad.
pag. 3
Ingezonden stuk: Verklaringen van den heer
v. d. Weide inzake den brand in de tele
fooncentrale.
pag. 5
J. B. Schuil: Feestavond R.K. Volksbond Sint
Genesius: De geheimzinnige Boeddha.
pag- 13
J. H. de Bois: Litteraire kantteekeningen.
pag- 13
Van onzen Geneefschen correspondent: De
ontwapeningsconferentie.
pag. 2
Jhr. Mollerus: Onze buitenlandsche handel
in 1933.
pag. 6
ONS PRINSENHOOFSCH
GEZELSCHAP.
De Jeune Premier, mr. Slingenberg, in de rol
van „Telemarckus", in Zwitserland.
DE BERAAMDE AANSLAG
TEGEN LORD ALLENBY OP
JAVA
DE LORD TE PLYMOUTH GEARRIVEERD
Aneta-Holland meldt d.d. 8 Februari uit
Londen;
Hedenmorgen is de Engelsche bevelhebber,
Lord Allenby uit het Verre Oosten te Plymouth
aangekomen.
Omtrent den aanslag, die op Java op hem
zou zijn beraamd, verklaarde hij, er zeker van
te zijn. dat geen Nederlanders daarbij betrok
ken waren. Hij sprak zijn gToote waardeering
voor de activiteit der Nederlandsche autoritei
ten op Java uit, die hem niet alleen gewaar
schuwd hadden, doch ook alle noodige maat
regelen hadden getroffen en hem een politie-
escorte ter beschikking hadden gesteld.
Allenby verklaarde niet te weten of mis
schien Japanners. Ohineezen of andere Oos
terlingen bij het tegen zijn leven gesmede
oompiot betrokken waren.
POL'TIFKT, MO*N
GUADALAJARA
PARIJS. 8 Februari (V. D.) Uit Mexico
wordt gemeld, dat de burgemeester van Gua
dalajara en drie zijner vrienden door bandie
ten in een hinderlaag zijn gelokt en ver
moord. De misdaad die groote opwinding ver
oorzaakte, zou politieke drijfveeren hebben,
