Ho PUS
vrij
Veraart geeft ons zon....
Meden heropening
ikl Beiok^aijiisle
Autograf.
DE NIJENRODE-ZAAK.
51e Jaargang No. 15536
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 16 Februari 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTEK MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMEIN 1 EN per week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
f325, franco per post f 355, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week f<l.Q5, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65 franco per post '0.72]/i.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: I.5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels f 030, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f250.- Wijsvinger f 150-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
idem voor Abonnés op het Gelll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000—. Overlijden f 600—. Verlies van Hand, Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75—. Verlies andere vinger f30—.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN
der geheel gereorganiseerde
v.h. KUNSTZAAL PEDDEMORS
Kruisweg 66, tel. 12687
MEUBEL EN
SIERKUNST
AFDEELINGEN
Bezichtiging
(Adv. Ingez. MedJ
HAARLEM, 16 Februari.
Beter Zakendoen in Engeland.
Uit Engeland komen in den laatsten tijd
betere berichten van „de zakenwereld". Die
worden thans bevestigd in cijfers door de
Engelsche uitvoer-statistiek over Januari. In
die maand blijkt de totale waarde van de
export 2 12 millioen pond sterling hooger te
zijn geweest aan in Januari 1933, en dat lijkt
heel wat. Zelfs tegen den huidigen koers ver
tegenwoordigt die vooruitgang nog zoowat
twintig millioen gulden. Maar als men met
den handels-omvang van een zoo groot land
rekening houdt, blijkt de vooruitgang toch
maar een matig percentage te vertegenwoor
digen. De Engelsche uitvoer in 1933 bedroeg
29.100.000 pd.st.; zij is dus nu gestegen tot
31.600.000 pd.st. Een vooruitgang van 9 pet.
Van een belangrijke opleving kan heele-
jnaal nog niet gesproken worden, als men
nagaat dat in 1929, toen het pond nog op zijn
goudwaarde genoteerd werd, de uitvoer in
Januari 67.000.000 pd.st. waard was. Het hui
dige herstel is dus pas een klein begin, en
dan moet nog maar afgewacht worden of
het zich zal voortzetten. Niemand kan daar
meer met eenige zekerheid een meening over
ten beste geven, en naar die beroeps-econo
men die dat nog trachten te doen wordt niet
meer in ernst geluisterd. Zij zijn er met hun
profetieën al te vaak naast geweest. Wie zulke
voorspellingen wil doen heeft dan ook niet
genoeg aan economische theorieën die al
moeilijk en gevaarlijk genoeg blijken, als men
ze op de practijk wil toepassen maar moet
bovendien een meester zijn in het taxeeren
van de mogelijkheden in het politieke spel,
en een ongewoon kenner van massa-psyoho-
logie. Dit nu zijn geen exacte wetenschappen.
Wel is men het er in Engeland over eens
Öat de depreciatie van het pond sterling in
aanzienlijke mate heeft meegeholpen tot de
stijging van den uitvoer. Dat moet dan ook
wel. Als men nu de percentsgewijze deprecia
tie van het pd.st. vergelijkt met de 9 pet.
stijging van de exportwaarde valt dat nog
niet erg plezierig uit.
En principieel is de internationale handels
politiek nog steeds op den verkeerden weg.
In een oorspronkelijk vrijhandelsland als En
geland is men zich daar in de meeste krin-
ge wel degelijk van bewust, maar gezien de
onmacht van het internationaal gedoe (voor
den oorlog zou men gezegd hebben: „het
Europeesch concert") ziet men blijkbaar
niet de minste kans om van dien weg af te
komen, en gaat er dus maar op door.
De Federation of British Industries heeft de
Engelsche regeering verzocht, zich te verze
keren van bevoegdheden om zoowel ieder im
port-artikel te kunnen contingenteeren als bij
zondere invoerrechten te kunnen heffen op
ieder import-artikel waarvan de productie in
het land van oorsprong gesubsidieerd wordt,
of dat in dat land tegen een hoogeren prijs
wordt verkocht. De Federation zegt dat het
doel van deze bevoegdheid niet zou zijn, het
aantal restricties op den internationalen han
del uit te breiden, maar den Engelschen han
del te bevorderen.
Ja, maar als het effect wel degelijk een
nieuwe restrictie is, komt het er niet veel
meer op aan wat men als het „doel" be
schouwt. Zonder het schoone spreekwoord
„men reek'ne d'uitslag niet, maar teil' het
doel alleen" te willen wraken zal men toch
moeten erkennen dat deze toepassing van
dit nobele woord wat al te ver gaat. En Enge-
lands jongste ervaringen ten aanzien van
dergelijke handelsmaatregelen tegen Ierland
en Frankrijk laten heelemaal geen twijfel
over aan de restricties, die zij op den inter
nationalen handel beteekenen. Zij hebben zelfs
meer dan dat gedaan, en ook den Engelschen
handel benadeeld, zoodat het voorstel van de
British Federation of Industries in de regee-
ringsbureaux nog wel eenigen twijfel zal ont
moeten.
Juist de averechtsche „crisisbestrijding",
waarbij men verloren internationale welvaart
tracht te herstellen door methodetjes van di
rect nationaal eigenbelang, maakt de voor
uitzichten zoo naargeestig. Als door een of
ander wonder het geschokte vertrouwen in de
wereld zich morgen aan den dag herstelde en
de productiemogelijkheden zich dus meteen
uitbreidden zouden zij verschrikkelijk belem
merd worden juist door de maatregelen, die
alle landen tijdens de crisis hebben inge
voerd. En er zou nog een tweede, veel groo-
tere en wonderbaarlijker metamorphose noo*-
dig zijn eer die werden opgeheven. Want men
tracht hardnekkig in een wereld waar alle
landen economisch van elkaar afhankelijk
zijn, het alleen voor zichzelf op te knappen
en den ander te benadeelen en faaltfaalt
ad infinitum....
R. P.
HET HAARLEMSCHE
GEMEENTEPERSONEEL.
Donderdag vergaderden de Commissies voor
Georganiseerd Overleg voor ambtenaren en
werklieden ten stadhuize, onder leiding van
wethouder Mr. J. Gerritsz, over de door Bur
gemeester en Wethouders voorgestelde aanvul
ling op het onlangs door den Raad vastgestelde
Ambtenarenreglement.
Eerlang zal de Gemeenteraad deze aan
vullende artikelen moeten behandelen, want
enkele daarvan raken principieele kwesties, n.l
het verleenen van ongevraagd ontslag aan
huwende ambtenaressen; het verleenen van
ontslag bij revolutionnaire gezindheid van een
ambtenaar of bij deelneming aan voor ambte
naren verboden organisaties, enz.
Zooals men weet heeft de regeering op
neming van deze artikelen aan alle gemeente
raden voorgeschreven.
Het ontwerp-reglement is door de Commissie
yan Overleg behandeld.
(Door totnutoe onbekend gebleven
personen zijn in het nachtelijk
uur drie volkomen afgeleefde per
sonen-auto's in de Naarder trek
vaart geworpen. Zij worden opge-
vischt om naar de vuilnisbelt te
worden vervoerd).
Op de auto-expositie
In -de hoofdstad van het land,
Staan de glanzend nieuwe wagens,
Op hun stand, bewust van Stand.
En terwijl ze staan te pronken
Met hun snelle slanke lijn,
En een voorwerp van bewondring
Voor de showbezoekers zijn.
Worden in de Naarder Trekvaart,
In het duister van den nacht,
Drie, die hun voorafgegaan zijn,
In een waatrig graf gebracht.
Ook zij stonden eens te pralen,
Waren eens het nieuwst model,
Trotsch bezit der eigenaren.
Maar een auto leeft zoo snel.
Stralend zijn haar jonge dagen,
Maar de glans neemt spoedig af,
Na een kort, maar werkzaam leven,
Daalt zij in een roemloos graf.
In een vaart trekt zij haar meester,
Door het leven voor een poos.
Kan het zijn, dat men juist daarom,
Hier als graf een trekvaart koos.
Hoe dan ook, dit is verboden,
Auto's hooren niet in vaart,
Althans niet in vaart-met-water.
Auto's hooren thuis op d' aard.
Uit de trekvaart opgetakeld,
Worden z' op transport gesteld,
Naar haar allerlaatste rustplaats,
De nog Naarder vuilnisbelt.
P. GASUS.
NIEUW CONTRACT IN HET
BLOEMBOLLENBEDRIJF.
DE BESTUREN ZIJN HET EENS GEWORDEN
Wij vernemen dat in de Donderdag gehou
den conferentie tusschen de besturen van
werkgevers en werknemers in het Bloem-
bollenbedrijf is besloten te adviseeren tot een
gemiddeld loon van 19.per week 18.50
voor de 6 wintermaanden en 19.50 voor de
zomermaanden). Hierover zal nu nader een
beslissing moeten worden genomen. Het con
tract eindigt per 1 Maart a.s.
DE O. S. p.'er DE KADT STAAT
TERECHT.
Voor het Amsterdamsche Hof diende gis
teren in hooger beroep de zaak van den
propagandist der Onafh. Socialistische Partij
De Kadt, beschuldigd van opruiïng tegen het
gezag. Het betreft hier een door verd. De
Kadt opgestelde en door de O.S.P. verspreide
proclamatie, waarin de muiterij op de
Zeven Provinciën wordt genoemd een der
mooiste daden in de klassenstrijd", waarin
voorts werd beitoogd, dat de „gevangenen
van het imperialisme" moeten worden be
vrijd. dat het voorbeeld van de Zeven Pro
vinciën, den matrozen en soldaten der
Marine voor oogen moet worden gesteld.
Bij de behandeling dezer zaak voor de
Amsterdamsche Rechtbank, is verdachte De
Kadt vrijgesproken, van welk vonnis de of
ficier van Justitie in hooger beroep is ge
gaan.
De proc.gen. achtte het ten laste gelegde
bewezen en vroeg verdachtes veroordeeling
tot 9 maanden gevangenisstraf.
Uitspraak 1 Maart.
Brandweer spoot voor hem de mist weg
en de zon brak door.
Herhaling van de spuitproeven op komst.
Der dingen loop is vaak wonderlijk en hun
samenhang wellicht nog meer. ndien 't doch
tertje van den heer A. W. Veraart, den regen
maker zooals hij heet, geen Engelsche ziekte
had gehad, zou hij waarschijnlijk nooit op het
idee gekomen zijn om regen te maken, want
niet regen is zijn wensch maar wel de zonne
schijn, waaraan de regen vooraf moet gaan
om de lucht te zuiveren. En als Smirnoff niet
met De Pelikaan naar Indië was gevlogen en
op een mistigen dag op Schiphol terug was
gekomen, was de regenmaker wellicht nooit
op de gedachte gekomen om den mist op een
andere manier te bestrijden dan tot nog toe
zijn gewoonte was geweest.
Mist is een wolk die laag hangt en sinds vijf
jaar was het de gewoonte „naar boven" te
gaan en uit vliegtuigen ijs of ook papiersnip
pers te werpen om zoo de wolken tot conden
satie te dwingen, waardoor de zonnestralen
geen belemmeringen meer zouden treffen op
hun weg naar de aarde
Toen De Pelikaan arriveerde na zijn roem
volle tocht kwaan de regenmaker tot de ontdek
king dat het ook mogelijk zou kunnen zijn van
de aarde af tegen den mist te velde te trek
ken door hem weg te spuiten met hoogreiken-
de brandweersfcralen. Het idee kwam te laat
om nog voor de landing van De Pelikaan toe
gepast te kunnen worden maar de heerVeraart
heeft aan verschillende gemeentebesturen toe
stemming gevraagd om proeven te mogen ne
men en ofschoon het verzoek tot het Haar-
lemsche gemeentebestuur het laatst werd ge
daan kwam van daar het eerst een toestem
mend antwoord zoodat hedenmorgen de heer
Veraart in samenwerking met de Haarlem-
sche brandweer bezig was aan het Noorder
Buitenspaarne den mist weg te spuiten.
Smirnoff verschijnt.
De spuiten waren juist begonnen (eerst be
zigde men een, later twee stuks) om hun stra
len tot 40 Meter hoogte op te stuwen, waarbij
zij samen elke minuut 2000 Liter water ver
werken, dat uit het Spaarne werd opgepompt,
toen Smirnoff verscheen die telegrafisch was
gewaarschuwd daar hij veel belangstelling
voor de regen-zonneschijnproeven toont.
..Dat is toch geen mist. meneer", zei hij een
beetje spottend, „er is wel een of twee kilome
ter zicht".
Maar even later moest hij toch toegeven
dat voor de proeven van den regenmaker de
mistlaag geweldig dik was: 400 tot 500 Meter
zelfs, was de laag en de spuiten reikten maar
tot 40 Meter.
Het scheen dat er niet veel kans op succes
was. De gashouder bleef in een dichten nevel
gehuld, het spoorwegviaduct was nauwelijks
te zien, laat staan de kerktorens op den ach
tergrond die in het geheel niet te voorschijn
kwamen en toen men begon te spuiten werd
het zelfs nog erger.
Deheer Veraart was echter erg tevreden over
dezen gang van zaken en buitengewoon opti
mistisch. De bedoeling is namelijk om door het
spuiten te bewerkstelligen dat de waterdamp
op een zekere plaats oververzadigd wordt,
waardoor twee dingen worden bereikt: ten
eerste slaat de mist als regen neer en de lucht
wordt helderder en ten tweede is de lucht op
de plaats van de oververzadiging zwaarder
dan daaromheen, zoodat het gevolg ls: lucht
verplaatsing, wind.
De neervallende watermassa's en het welwe
len van de lucht met mist veroorzaakten na
tuurlijk het slechter uitzicht, doch dat zou vol
gens den heer Veraart maar tijdelijk zijn.
De spuitgasten werkten onvermoeid door en
roerden voortdurend met de fladderende stra
len de bovenlucht om. De voorbijgangers, die
van de geheele bedoeling weinig of niets be
grepen. keken verbaasd en dachten waar
schijnlijk aan brandweeroefeningen en een
blussching van. een denkbeeldige schuit die
midden op het'Spaarne in lichterlaaie zou
moeten staan
De heer Veraart bleef echter van succes
overtuigd en na een uur spuiten bleken hier
en daar gaten te ontstaan. De stadsleelijkcrd
was al heel goed zichtbaar, evenals de spoor
brug en de kerktorens op den achtergrond
kon men zeer duidelijk onderscheiden. De
beweging in de lucht werd ook hoe langer
hoe sterker en ook de neerslag leek grooter
te worden.
Om kwart voor twaalf ongeveer zei de heer
Veraart: „Binnen een kwartier zal de zon
wel doorbreken", en wij konden het niet hel
pen, maar.... vonden het wel een beetje tè
optimistisch.
Acht minuten later scheurden de wolken
even uiteen en vertoonde zich een bleeke
schijf die bescheiden haar stralen door de
wolken boorde. Toen sloten dè wolken zich
weer aaneen, doch het pleit was gewonnen:
de zon had geschenen! Nog hield men niet
op met spuiten en niet lang daarna verscheen
de zon ten tweeden male. nu krachtiger en
met meer durf. De mistlaag was weggespo
ten, doorgespoten en de baan der zonnestralen
was vrijgemaakt.
De kwestie is nu echter of in Haarlem de
zon het eerst heeft geschenen of dat wellicht
op een andere plek in ons land de mistlaag
reeds eerder op „natuurlijke" wijze was door
boord. Dat moeten we maar afwachten, want
de resultaten van de controles in den lande
zijn natuurlijk nog niet bekend.
Maar een zeer bijzondere gewaarwording
was het toch wel toen wij plotseling door een
bargrauwe, vettig dikke lucht de zon zagen
doorbreken, waar absoluut geen hoop op
scheen. En dat het juist zoo geschiedde als
geschieden moest volgens de. voorspellingen.
De heer Veraart is pas begonnen met deze
proeven. In Haarlem was het de eerste keer.
Ook is de regenmaker nog van plan deze
proeven in combinatie te doen met de vorige
met die „uit de hoogte", doch dan mag de
mist niet te laag hangen, zooals nu, daar
vliegen dan onmogelijk is.
Een herhaling van deze proef, wellicht reeds
zeer spoedig in Haarlem, kondigde de heer
Veraart reeds aan en wij zien ce resultaten
met belangstelling tegemoet.
N. S. B.-LEIDER AANGEVALLEN
EN MISHANDELD.
POLITIE MOET MET DE VUURWAPENS
TE HULP KOMEN.
SCHOONHOVEN, 15 Februari Gisteravond
hield de groep Schoonhoven van de N. S. B.
een vergadering in de naburige Lopikerkapel.
De vergadering had een rustig verloop. Na
afloop evenwel werd de groepsleider Holswil-
der op den weg aangevallen, op stokslagen
onthaald en met steenen bekogeld zoodat hij
het bewustzijn verloor. De politie die spoedig
ten tooneele verscheen was gedwongen ge
bruik te maken van de vuurwapens, waardoor
een vrouw en een kind werden geraakt.
Deze zijn naar het ziekenhuis overgebracht.
Dr. Blankenstein uit Lopik verleende den
heer Holswilder de eerste hulp, waarna deze
patiënt naar Schoonhoven werd vervoerd om
aldaar verder behandeld te worden.
Levensgevaar bestaat er niet.
De politie heeft de zaak in onderzoek.
Nog steeds onrust in Oostenrijk, de Schutz-
bunders op de Laaerberg hebben zich over
gegeven.
pag. 3
Starhemberg heeft in een onderhoud gezegd,
dat Oostenrijk een strenge dictatuur noo-
dig heeft.
pag. 3
De Fransche regeering Doumergue heeft in
de Kamer een groote meerderheid behaald.
pag. 3
De Tweede Kamer heeft de begrooting van
Suriname aangenomen.
pag. 10
Minister de Graeff over onze betrekkingen
tot België.
pag. 10
De particuliere wapenfabricage in de
Kamer besproken.
pag. 10
Een kleine daling der werkloosheid.
pag. 4
Tegen wetenschappelijke hulp aan oorlogs
rusting.
pag. 4
De arrestatie van Heinz Liepmann.
pag. 4
Kastekort bij een ontvanger der directe be
lastingen ontdekt.
pag. 4
De verdachten en de getuigen in de Nyen-
rode zaak wisselen elkaar af.
pag. 2
Proeven van den heer Veraart.
pag 1
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Beter zakendoen in Engeland.
pag. 1
Van onzen Weensclien correspondent: De
bloedige onlusten in Oostenrijk.
pag. 3
J. B. Schuil: De Jonge Spelers: De wereld op
zijn kop.
pag. 6
J. B. Schuil: Groot Nederlandsch Tooneel:
De groote reis.
pag. 6
Speciale correspondentie: De Nyenrodc zaak.
pag. 1
2e dag.
De politie had gemeend meaf luister aan
de zaak te moeten bijzetten, want niet alleen
was de bezetting in de Lange Leidsche ver
sterkt, maar op de Prinsengracht voor 't
gerechtsgebouw waren twee ruiters en twee
agenten te voet opgesteld, tot stemme ver
bazing van twee oude juffrouwen, die daar
passeerden en zich nu als eenig publiek op
stelden in afwachting van hetgeen zou
komen. Maar er kwam niets; zelfs voerden
de ruiters, geflankeerd door het voetvolk,
geen charge op de twee oude juffrouwen
uit. Toen we in de pauze de voordeur uit
gingen, waren politie en publiek verdwenen.
De tweede dag was gewijl aan den heer ln
deconfiture, van wien we reeds eerder spra
ken en het eerste nieuwe gezicht, dat we
zagen, was dat van Frits, den kruiersbaas
zoogezegd, want hij was degene die de heeren
uit de familie van Piet de Mop had opgedra
gen de goederen uit Nijenrode te halen.
't Was duidelijk, dat Frits geen onbekende
was bij de bevolking der publieke tribune,
want zoodra werd aangekondigd, dat hij als
getuige zou verschijnen voer er eenige on
rust door de rijen daarboven. Men trachtte
over de balustrade te zien, om Frits bij zijn
eerste optreden in 't oog te vatten en fluister
de: „Daar komt ie!"
't Was jammer, dat Frits leed aan een
spierverstijving in het been. want dat maakte
zijn stap minder veerkrachtig, doch het
leverde het voordeel op. dat hij niet voor 't
hekje behoefde te blijven, maar op een zacht
bekleeden stoel op het podium voor den pre
sident mocht plaats nemen, een voorrecht,
dat geen der getuigen was ten deel geval
len en dat niet nagelaten zal hebben boven
een gevoel van achting en bevrediging op te
wekken. Want vergeet niet, lui als Frits en
zijn vriend-compagnon hebben li be
paalde kringen een zeker aanzien. Dit aan
zien is er in de eerste plapts op gebaseerd
dat zij altijd „poen" hebben en dus in staat
zijn eventueel contant te betalen. Of nu wel
altijd de handelswaarde wordt gegeven,
blijve buiten beschouwing.
En Frits is dan ook nu een en al vrijmoe
digheid, alsof hij met den president !n een
café aan tafel zat. Hij laadt geen schuld op
de jongens, evenmin op den koopman, die
hem over de zaak heeft aangeklampt en
wil er vooral den nadruk op leggen, dat
dergelijke inbraakjes by nacht, in opdracht
van een kasteelheer, eigenlijk heel gewoon
zijn. Wat kan er voor kwaad in steken als
de eigenaar het zelf vraagt? En daarom had
hij den jongens bij hun nachtelijke expeditie
een soort paspoort meegegeven, geteekend
per order met den naam van den kasteelheer
en dien van zich zelf en ongeveer luidende:
„Gelieve mee te geven of te laten halen":
dan volgde de lijst van goederen, die ge
haald moest worden.
„Denk om den negerjongen!1*, stond er
op. Meen niet. dat de heer van Nijenrode
een negerbokserkampioen Ln dienst had en
dat de zin de beteekenis had: wacht u voor
den hond!
Die negerjongen die elk oogenblik zijn
kroeskop boven het hekje uitstak, was een
geschilderde en nog steeds zweeft er een
waas van geheimzinnigheid om hem he~n;
niemand heeft nog kunnen vertellen, waarom
om dien negerjongen gedacht moest wor
den.
De nonchalante mede deeling van Frits, dat
De heer Veraart (geheel rechts) met Iwan Smirnoff volgen met den commandant
van de brandweer, den heer C. J. van den Broek en den ondercommandant, den
heer G. Spaan, de spuitverrichtingen.
