DE NIJENRODEZAAK.
Prikkebeen.
MAANDAG 19 FEBRUARI 1934
HAARLEM'S DAGBLAD
9
BUITENLAND.
OOSTENRIJK'S ZWARTE
CARNAVALSDAGEN.
Regeeringsverklaring over de rol der
sociaal-democraten.
„Weenen een staat in den staat"
Uit een regeeringsmededeeling uit Wee
nen, door Reuter gepubliceerd, ontleenen wij
het volgende:
In de Oostenrijksche en de wereldgeschie
denis zullen de 12de, 13de en 14de Februari
1934 vermoedelijk te boek staan als de
„zwarte carnavalsdagen van 1934" en de ge
schiedkundigen van later dagen zullen in
de eerste plaats de schuldkwestie gaan analy
seeren. Het is daarom noodzakelijk reeds nu
legendenvorming te voorkomen. -
Het zou een enorme vervalsching der ge
schiedenis zijn, indien men deze pas doorleef
de Februaridagen zou willen zien als het ge
volg van een plotselinge hartstochtelijke op
winding. Het was integendeel een koel overleg
sedert vijftien jaar voorbereide omwente
lingspoging, overeenkomstig een groot gene-
rale-staf-plan, waarin minutieus rekening
werd gehouden met alle details.
De sociaal-democratische partij van Oos
tenrijk was in de laatste jaren onafgebroken
bezig stuk voor stuk haar stellingen te orga-
niseeren. ten einde klaar te zijn voor den dag
der beslissing.
Over de groote Weensche woningblokken
die het socialistische gemeentebestuur lie-
bouwen zegt de verklaring dat deze behalve
het ..socialistische nevendoel" een politiek
doel hadden, omdat, aldus de verklaring, de
bouwwerken aan het Weensche gemeentebe
stuur. dat was de sociaal-democratische par
tij, mogelijk maakten, zijn betrouwbaarste
aanhangers voortdurend geconcentreerd en
onder controle te hebben en door rekenkun
stige verkiezingsmanoeuvres het verkiezings
resultaat in minder betrouwbare stemdistric-
ten te corrigeeren.
Dat met deze bouwwerken ook een belang
rijk militair doel werd beoogd, heeft men door
al de jaren heen wel vermoed, maar eerst
door de gevechten van de laatste dagen is het
duidelijk bewezen.
Want deze bouwwerken waren opgetrokken
op strategisch belangrijke punten en waren
van den aanvang af bedoeld als gemaskerde
vestingen.
Men heeft bij deze bouwwerken aan alles
gedacht, dat noodig is voor de militaire uitrus
- ting van hoogst moderne forten. Met pantser
platen versterkte balkon-balustraden waren
idealen machinegeweer-posten: men heeft in
de kelders gezorgd voor bomvrije onderko
mens voor munitie en wapen materiaal.
Niet tegen woonhuizen, maar tegen vestin
gen moest de artillerie in het geweer worden
gebracht. Overigens heeft de regeering telkens
voor de beschieting begon, een ruimen ter
mijn toegestaan om kinderen en vrouwen,
zoomede ongewapende mannen den vrijen af
tocht mogelijk te maken.
Tenslotte wordt gezegd, dat de sociaal
democratische partij sedert 1920 er de voor
keur aan gegeven heeft in den nationalen
raad de scherpste oppositie te voeren tegen
alle bondsregeeringen; zij heeft door middel
van gemeentebestuur van Weenen een staat
gevormd en door den republikeinschen Schutz
bund een zwaarbewapende partij-garde ge
schapen, De sociaal-democratie heeft met
alle middelen gestreden niet voor een wereld
beschouwing, maar voor de handhaving van
de machtspositie eener minderheid in den
staat. Zij heeft gezondigd tegen de meest
elementaire beginselen der democratie.
Hitier over de gebeurtenissen.
In een onderhoud, dat een correspondent
van de Daily Mail met Adolf Hitler had over
de gebeurtenissen in Oostenrijk, zeide deze
o.m.:
„Tal van menschen geloofden, dat de Duit
sche nationaal-socialisten iets met de on
lusten in Oostenrijk uitstaande hadden. Dat
is volkomen onjuist. Wij sympathiseeren
noch met Dollfuss. noch met zijn tegen
standers. Beide partijen passen verkeerde
methoden toe.
Elkeen weet. dat men hem, door granaat-
vuur kan uitschakelen, maar zulke praktijken
zullen een tegenstander niet overtuigen,
hem slechts verbitteren. De eenige manier
bestaat daarin, dat men op zijn tegenstan
ders vat krijgt door hen te overtuigen. Dat
is wat wij in Duitschland bereikt hebben".
Verder zei Hitier o.m.:
„In Oostenrijk zijn 1600 menschen gedood
en 4000 a 5000 gekwetst. De bevolking van
Duitschland is 11 maal zoo groot als die van
Oostenrijk, zoodat in Duitschland de ver
liezen 18.000 dooden en 50.000 gekwetsten
zouden hebben bedragen. Het totale aantal
van onze bij onlusten gedoode tegenstanders
bedroeg 27 en het aantal gekwetsen 150. Ook
is geen huis vernield, geen winkel geplun
derd".
Hitier verklaarde tenslotte, dat op den
duur de nationaal-socialisten in Oostenrijk
het meest profijt van den gang van zaken
zouden trekken, omdat de arbeiders zich bij
hun zullen aansluiten.
Mededeclingen van Karwinsky
In een persconferentie, waar Dr. Dollfuss en
de staatssecretaris van politiewezen dr. Kar-
winkel het woord voerden, deelde laatstge
noemde volgens den corr. van de N. R. C.
mede. dat reeds in October onder den druk
van zijn radicalen vleugel toebereidselen ge
troffen waren tot een mobilisatie van zijn
gewapende krachten en tot een algemeene
staking. Toen de regeering in 't laatst van Oct.
begon met haar eerste huiszoekingen naar
wapens, die veel moeite kostten, kwam zij ge
weldige hoeveelheden op het spoor van een
tot dusver onbekende ontplofbare stof van
zoo'n krachtige uitwerking, dat men er heele
wijken mee in de lucht kan laten vliegen. Vol
gens Karwinsky bestond bij de soc. democra
ten het plan Maandagnacht een gewapende
actie te beginnen.
Dr. Dollfuss: „De droevigste week
van mijn leven".
Dr. Dollfuss zeide o.m.:
„De afgeloopen week is de droevigste van
mijn leven geweest. Wij moesten flink door
tasten, want met halfslachtigheid zou de ramp
nog erger zijn geworden. Wij hebben tot dus
ver 239 dooden en 658 zwaargewonden te be
treuren, van wie 114 dooden en 319 zwaarge
wonden aan de zijde van het gezag.
Tegenover de overdreven berichten in het
buitenland verzoek ik u deze cijfers goed in
de gedachten te houden. Als de Duitsche
rijkskanselier spreekt van 1600 dooden en 5000
gewonden, verraadt hij zichzelf en kan ik het
alleen maar betreuren".
Ten slotte deelde hij nog mee. dat mevrouw
Dollfuss op verzoek van den kardinaal van
Weenen een hulpactie is begonnen voor de na
gelaten betrekkingen van de gesneuvelden, ge
wonden en verder getrofenen der sociaal
democraten.
Zes doodvonnissen werden
voltrokken.
Zaterdag is het doodvonnis voltrokken aan
het Schutzbundlid Stanek, secretaris van den
Metaalarbeidersbond. Daarmede zijn in totaal
zes doodvonnissen ten uitvoer gelegd.
Oostenrijk's onafhankelijkheid.
Het Britsche Foreign Office heeft Zaterdag
een communiqué gepubliceerd, waarin gecon
stateerd wordt, dat de regeeringen van Frank
rijk, Groot-Brittannië en Italië het eens zijn
ten aanzien van de noodzakelijkheid de onaf
hankelijkheid en integriteit van Oostenrijk
overeenkomstig de verdragen te handhaven.
Te Parijs en te Rome is een soortgelijk com
muniqué gepubliceerd.
Toch nog een schietpartij.
WEENEN, 18 Februari (VJD.) Heden
middag werd de bevolking van het vijfde
district opgeschrikt door een schietpartij bij
het Arbeïterheim Reumann Hoff; plotseling
werden n.l. naar schatting een tweehonderd
tal schoten gelost uit twee gemeentewoon
huizen, die daartegenover liggen.
De schoten waren gericht op de daar ge
plaatste wachtpost. Een lid van de wacht
post beantwoordde krachtig het vuur. Een
huiszoeking werd onmiddellijk gehouden in
de huizen, waaruit de schoten gelost waren.
Hedenavond zijn tien knalbommen ont
ploft in de onmiddellijke nabijheid van de
opera. Men weet niet, of het hier een her
vatting van de nat.-soc. papierbommen-
propaganda betreft.
Koloman Wallisch gearresteerd.
De (bekende Schutzbund-leider Koloman
Wallisch, die een der leiders van den opstand
in Stiermarken was en die ook bij de com
munistische revolutie onder leiding van Bela
Kun in Hongarije indertijd een belangrijke
rol heeft gespeeld, is in het gebergte nabij
Leizen door een politie-patrouille gearres
teerd. Op zijn hoofd was een prijs van 50-00
schilling gesteld. Zeer waarschijnlijk zal
Wallisch onmiddellijk voor een standgerecht
woi'den gebracht en veroordeeld worden tot
den dood door den strop.
Duitschland.
Kardinaal Faulhaber beschul
digt de regeering.
De aartsbisschop van München, Kardinaal
Faulhaber, heeft in zijn Vastenpreek van
Zondag een openlijken aanval gedaan op de
nationaal-socialistische leiders en de re
geering er van beschuldigd de overeenkomst
tusschen den Paus en Duitschland te sabo-
teeren.
Een protestnota aan het
Vaticaan.
Reuter meldt uit Madrid, dat in de Kathe-
draal van Madrid ter gelegenheid van
een plechtigheid ter eere van den paus
aanvallen werden gedaan op de politiek van
de republiek ten aanzien van den godsdienst,
waarbij de apostolische nuntius het woord
voerde.
De Spaansche regeering heeft naar aan
leiding hiervan een nota gericht tot het
Vatikaan, waarin wordt gezegd wordt, dat
zij niet wenscht dat de kerken worden ge
bezigd voor een campagne van politieken
aard noch voor protestbetoogingen tegen de
wetten der republiek.
NOODLOTTIGE BOTSING
TUSSCHEN TWEE TREïLERS.
12 DOODEN.
SAN SEBASTIAN, 17 Februari (Reuter)
In de nabijheid van Pasajes zijn twee Spaan
sche treilers met elkaar in botsing gekomen
en gezonken. Twaalf personen zijn hierbij
om het leven gekomen.
DIMITROF c.s. KOMEN VRIJ.
HITLER GEEFT DE VERZEKERING.
De Daily Mail heeft, naar wij elders mede
deelden, een onderhoud gehad met Hitier
over de Oostenrijksche kwestie. Het blad
stelde den Nazileider ook nog deze vraag:
„Is het Uw bedoeling dat Dimitrof, Popof
en Tanef vrijgelaten zullen worden?"
Hitier antwoordde, naar de correspondent
met nadruk onderstreept, letterlijk: „Het ge
recht heeft gesproken, de uitspraak zal ver
vuld worden".
De correspondent vroeg verder: „Gelooft
U dat deze mannen zullen worden vrijgelaten
en over de Duitsche grens zullen worden ge
bracht?"
Hitler had hierop geantwoord: „Dat zullen
zij zeker", hoewel hij eraan toevoegde te
gelooven, dat hun vrijspraak niet de meening
van het Duitsche volk weergaf. Niettemin zou
het vonnis van het Rijksgerechtshof worden
uitgevoerd.
3e dag.
Schakel no. 1, de heer, die zich indertijd
heeft voorgesteld als de vriend van den heer
van Nijenrode, naar wiens opdracht hij zegt
gehandeld te hebben, heeft afgedaan als ver
dachte voorloopig althans en kan nu
als getuige gehoord worden.
Van verschillende zijden en in de eerste
plaats van die der verdediging, is tegen deze
wijze van procesvoering bezwaar ingebracht,
althans is er een zekere verwondering voor
te kennen gegeven. Waarom die zaak ge
splitst en waarom niet eerst de hoofdper
soon gehoord?
De Officier heeft hiervoor zijn goede reden,
want hij zou. als 't op hetzelfde neerkwam,
zeer zeker niet den tthans gevolgden. zeer
omslachtigen weg hebben gekozen, doch de
verdachten en bloc hebben voorgebracht.
Wat is echter het geval?
Zocals men eenigen tijd geleden in de dag
bladen heeft kunnen lezen, ontkent de heer
van Nijenrode de bedoelde opdracht te heb
ben gegeven. Wanneer nu alle verdachten
tegelijk waren opgeroepen, had tegenover
de eventueele ontkentenis slechts de verkla
ring van een verdachte gestaan, welke ver
klaring wel als bewijsmateriaal tegen hem
zelf kan aangevoerd worden, maar niet tegen
een anderen verdachte, omdat het geen ver
klaring van een onder eede staand getuige
is. Het geheele bewijsmateriaal zou dan ge
zocht moeten worden buiten die verklaring
om, wat. zoover men thans kan oordeelen,
ondoenlijk is.
Nu is de vriend als verdachte gehoord en
kan hij tegen den ander worden uitgespeeld,
maar het spreekt, dat er nog ander bewijs
materiaal moet komen, wil een veroordeeling
kunnen volgen.
De door den Officier gevolgde weg zal voor
de justitie wel de juiste zijn. De verdedigers
protesteeren wel, maar als verdedigers pro
testeeren, wil het nog niet zeggen, dat de
Officier het niet bij het rechte eind heeft.
Als er misdrijf is gepleegd, wil de justitie
en wil ons rechtsgevoel, dat de schuldigen
gestraft worden, of zij kasteelheer dan wel
jongens van de vlakte zijn en daarom kunnen
we het slechts toejuichen, dat de justitie
angstvallig waakt voor verzwakking van het
bewijsmateriaal.
De derde dag was gewijd aan schakel twee
den koopman, die de opdracht had overge
nomen van no. 1 en doorgegeven aan no. 3.
Alles wat thans door verdachte en getuigen
werd verteld, werd reeds eerder gehoord en
zal waarschijnlijk nog eenige keeren gehoord
worden, alleen wijdde de vriend van den
kasteelheer uitvoerig uit over zijn verhouding
tot dezen. Hij had den heer van Nijenrode
niet als zoodanig, maar als zakenvriend meer
malen groote geldelijke voordeelen bezorgd
o.a. door ongedekte wissels voor hem te ac
cepteeren en het was daarom, dat hij zich
tot dien vriend wendde, toen hijzelf de finan-
cieele trap was afgerold. Toen hij hem in
begin 1932 voor eventueele hulp bezocht, ging
het over overname der Grondcredietbank
waarvoor de kasteelheer echter geen geld
wilde geven, omdat hij op andere wijze, meer
voordeel van zijn geld kon trekken. Na af
loop dier gewichtige besprekingen werd het
een meer gewoon gesprek en liet de gast
heer zijn kunstschatten zien. Van het zien
kwam het tot praten over gevaar voor brand,
diefstal^ kwaadwilligheid en dergelijke 'en
öe vriend scheen met een grooten zorg ver
vuld voor het welzijn der kunststukken. De
kasteelheer was niet zoo zwaartillend en ver
telde, dat alles behoorlijk verzekerd was.
„Steek maar gerust een paar miniaturen in
je zak", zou hij gezegd hebben; „ik krijg ze
toch vergoed". De verzekeringsmaatschap
pijen, die blijkbaar een All risks polis hadden
gegeven, waren coulant; toen er een kost
bare vaas gebroken was, was in een paar
weken de schade vergoed.
Zoo vloeide het gesprek over miniatuur
tjes, schilderijtjes en goedgeloovige verzeke
ringsagenten, om ten slotte langs leege
kassen te strijken en de wensch ontsproot die
kassen te vullen. Zoo eindigde het vriend
schappelijk bezoek in een misdadig complot,
waarbij onbaatzuchtigheid en vriendschap
ook een rol speelden, want de Hagenaar
wilde volstrekt geen direct persoonlijk voor
deel. Wel kon het hem 't pad effenen maar een
financieel project, dat hem in het hoofd
spookte, want vergeet niet, de kasteelheer
was iemand, die met onbepaalde credieten
naar Zuid-Amerika was gereisd om koffie
te koopen en zoo'n vriend, die met millioenen
speelt, is een niet te versmaden steun. Op dat
oogenblik echter speelde hij niet met mil
lioenen, want hij was er voor te vinden voor
een ongelukkige 58000 gulden met zijn vrij
heid te spelen. Zoo althans vertelde het de
vriend.
Toen later de zaak aan 't rollen was, de
vriend zich in arrest bevond en zich heilig
had voorgenomen den heer van Nijenrode
niet te verraden, moest hij ervaren, met hoe
zwarten ondank hij werd beloond, want zijn
opdrachtgever diende een klacht wegens
chantage tegen hem in. Toen draaide het in
zijn ziel en hij besloot denonciateur te wor
den, niet uit wraak, maar om zich te zuive
ren van de blaam hem opgelegd. En zooveel
hij de eerste weken had gelogen, zooveel
waarheid sprak hij later. Toch knaagde het
nog steeds aan zijn geweten, dat hij zijn eens
gegeven woord niet had gehouden.
Dit alles had nu eigenlijk niet veel uit
staande met schakel 2. want hier kwam het
er alleen op aan of hij de opdracht had over
genomen, en, wat het voornaamste was, of
bij die overdracht gezegd was, dat het er
om ging de verzekering op te lichten. Het
koopmannetje hij had destijds een winkel
hield vol, dat bij het ontvangen der op
dracht niet over assurantie was gerept en
de heer uit Den Haag, die wel eens gemeend
had, dat het wel zoo was, wist het nu niet
zeker meer. Later, ja, toen de heele wereld
het wist, ja, toen was de assurantie te sprake
gekomen en hierover waren ze het roerend
eens, maar in den beginne?
't Is mogelijk en 't is niet mogelijk zei
de vriend van den kasteelheer en door deze
duidelijke verklaring werd aan de verklaring
van schakel 2 weinig afbreuk gedaan. De
schakels sloten nog goed.
Hoe of die twee eigenlijk met elkaar in
kennis waren gekomen?
Och, de kleine koopman had in den oor
logstijd den toen grooten koopman opge
zocht, omdat deze in tabak handelde en hem
een handeltje voorgesteld. De groote had er
nu nog spijt van daar toen niet op te zijn
ingegaan, want hij had daardoor 60 mille
minder winst geboekt. Zoo was er een zekere
vrienschapsband ontstaan, welke den groo-
Een Schot heeft, ten koste van
40.000 gulden een expeditie uit
gerust, om in de binnenlanden van
Chili een nieuio soort vlinder te
zoeken, die daar gesignaleerd is).
U gaat ook een enkel keertje
Wel naar Artis toe misschien,
Om, u onbekende, dieren,
Van gezicht tot snuit te zien
Als u met uw buurverkeertje
Thuiskomt van dit avontuur,
Zegt u mogelijk: 't was aardig
Maar zoo'n tochtje wordt toch duur.
Nou, dan durf ik wel te zeggen.
Dat u niet naar Chili gaat.
Om één vlinder op te sporen,
Die daar, naar men ze., bestaat.
Maar een Schot, die welgesteld is,
Gaat toch met dat doel erheen
En ik licht mijn hoed vol eerbied
Voor dien super-Prikkebeen.
Voor een jacht in 't wilde oerwoud,
Lijkt dit een geval voor spot.
Want een vlinder eer dan tijgers,
Krijkt men veilig onder Schot.
Maar het is niet zoo eenvoudig.
Want de tijgers weten niet,
Dat die Schot er met zijn netje
Enkel maar op vlinders schiet.
Veertig duizend harde guldens,
Offert hij dan toch maar aan
d' Expeditie die reeds Schotsch is
En aan ook nog scheef kan gaan.
Eerbied moge u vervullen,
Als u dit berichtje leest.
Dat is dan toch maar wat anders
Op 't gebied van Schotjesgeest.
P. GASUS.
ten nog aangename herinneringen bezorgde,
want de kleine had den tijd, dat er geen
haver te krijgen was, zorg gedragen, dat de
rijpaarden van den ander geen gebrek be-
behoefden te lijden. Hiervoor was de groote
nog dankbaar, schoon de rijpaarden al lang
zijn verdwenen met alle andere glorie.
En zoo raakte de zaak van den kleinen
koopman ook op haar eind, wat voor zijn ver
dediger Mr. Loeb reden was ontslag uit de
voorloopige hechtenis te vragen.
Waarom is de man in arrest gehouden?
vroeg de verdediger. Opdat hij niet met de
andere verdachten zou kunnen praten. Maar
dat zou juist een motief zijn om hem nu vrij
te laten, grapte de advocaat, want alle ver
dachten zitten in het Huis van Bewaring en
als hij er dan uit is, kan hij zeker niet met
ze spreken.'' Maar toen werd de verdediger
ernstig, sprak van de eerlijke bekentenis,
door geen getuigenis ontzenuwd; van 's mans
goed gedrag en van zijn wil om de waarheid
aan den dag te brengen, opdat zij, die het
plan in elkaar hadden gezet, gestraft zouden
worden. Hij gaf een beeld van de huiselijke
ellende; als gevolg van de hechtenis en
vroeg vrijheid voor den man, opdat deze zijn
vrouw in haar zwaren strijd om het bestaan
tot steun zou kunnen zijn. Dit hoorende zeg
gen, viel verdachte op zijn bank terug en be
dekte snikkende het gelaat met de handen.
Of mijnheer de Officier het woord verlangde?
vroeg de president.
De officier zag er van af, wat een goed
voorteeken was en de rechtbank ging in
raadkamer.
't Duurde lang, voor ze terugkwam en toen
vroeg ze aan den verdediger of verdachte
eenige waarborgen wilde geven. Verdachte
wilde alles beloven en de rechtbank trok zich
opnieuw terug om mede te deelen, dat de
voorloopige hechtenis werd geschorst, maar
verdachte moest ten allen tijde bereikbaar
zijn en verschijnen als hij geroepen werd,
terwijl hij geen contact met andere In de
zaak betrokken personen mocht zoeken.
Wil u het stuk, waarin die voorwaarden
zijn genoemd, teekenen? vroeg de president.
Verdachte wilde het, hij zou het geteekend
hebben als erin gestaan had, dat hij krui
pende naar huis moest, want de vrijheid
lachte hem toe. Hij dankte, groette de hee-
ren, de perslui, de politie, ieder dien hij zag
en mocht afreizen.
Toen kwamen de drie jongens, maar t
was te laat geworden om hun zaak te behan
delen en de president wou dan ook alleen
maar zeggen, dat ze geschorst was.
Maar de verdedigers, die aangemoedigd
waren door het succes van hun confrère, be
gonnen nu ook alle drie te betoogen, dat de
hechtenis hunner cliënten geen zin had, want
hun verklaringen hadden zij afgelegd en
eigenlijk gezegd waren ze onschuldig. Mr.
Stokvis, die 't eerst sprak, vergaloppeerde
zich even, toen hij zei, dat de verdachten in
't Huis van Bewaring ook met elkaar konden
spreken, want de president zag hierin een
beschuldiging aan het adres der bewaarders
Mr. Stokvis zette dit recht, door zijn hoog
respect voor de bewaarders uit te spreken en
zei. dat de centrale verwarming de schul
dige was, want die buizen waren zooveel als
de telefoongeleiding.
Is dat zoo? vroeg de president aan de jon
gens en zij zeiden, dat 't zoo was.
De officier was niet voor de drievoudige
invrijheidstelling met het oog op gekonkel.
De rechtbank ging in raadkamer, bleef niet
lang en zei tot groote verrassing van iedereen,
dat de zaak voor onbepaalden tijd werd ge
schorst en de drie transportarbeiders op vrije
voeten werden gesteld, zonder condities.
En onderwijl tuurde een veldwachtersoog
met scherpen blik van onder de helmkap
naar een persman, die in een oogenblik van
verveling op een voor hem liggend vel vloei
papier vreemde figuren tooverde. 't Leken
meisjes met lange gezichten en piekharen
hoogst moderne producten van teekenkunst.
Toen greep de veldwachter het vloeipapier,
vouwde het op en stak het in den zak, daar
bij decreteerende: „Hier mag niet geteekend
worden," waaruit bleek, dat hij werkelijk
teekentalent bij den collega had ontdekt.
LETTEREN EN KUNST
Dinsdag 4e zitting.
S. O. S. IJSBERG.
Naar wij vernemen zullen binnenkort in
het Luxor Theater worden vertoond de films
S.O.S. IJsberg en The Invisible Man. naar
het boek van H. G. Wells.
MUZIEK.
CONCERT DER H. O. V.
Solist: Jo Juda.
De violist Jo Juda was al eens vroeger als
solist met de H. O. V. opgetreden. Vergeleken
met toen scheen zijn spel nu gegroeid in de
richting van het persoonlijke, temperament-
rijke; technisch was het ook vroeger reeds in
orde. Bruch's geliefde vioolconcert bood hem
Zondagavond gelegenheid verschillende zijden
van zijn violistisch talent gevoelvollen zang,
gaaf passagewerk, krachtig accoordenspel,
zuivere intonaties te toonen en hij liet die
gelegenheid niet onbenut. Vooral in de Intro
ductie en het Adagio waren zoowel groote lijn
als détails te roemen. De Finale boette m. i.
door een te sterke terughouding van het
hoofdtempo iets van haar glans en meeslee-
pendheid in. Enkele nerveuze spanningen en
ontladingen in de verschillende deelen leken
nog ongewild.
Het succes van Juda's vertolking was zoo
danig, dat hij zich tot een toegift genoopt zag.
Kan het verwonderen, dat de oud-leerling van
Carl Flesch daartoe het Preludium uit de eer
ste Solo-sonate van Bach koos; dat op zijn
weergave daarvan het magistrale voorbeeld
zijn stempel gedrukt had? Breed en helder
was zijn voordracht van het imposante stuk,
zoodat het mij eenigszins speet "dat nij er ce
Fuga niet aan toevoegde. Van het goede krijgt
men niet zoo gauw te veel. Doch het was al
meer dan waartoe hij zich volgens het pro
gramma verplicht had en dus past ons erken
telijkheid.
Schuurmans begeleiding van het viool
concert was zeer consciëntieus en correct. Bij
de Fidelio-Ouverture haperde in 't begin nog
al wat aan de zuiverheid der onderlinge stem
ming. Dvorak's Vijfde Symphonie werd met
wisselend geluk gespeeld. De heer Stotijn Jr.
had de zware taak om beurten hobo en alt
hobo te moeten spelen, maar hij deed zijn
naam eer aan en vooral in de solo aan het
begin van het Largo verloochende het bloed
zich niet. De stemming van zijn instrument
scheen iets te verschillen met die van de ove
rige van ons orkest; 't kan ook temperatuurs-
invloed geweest zijn. De pauken traden in
Ouverture en Symphonie wel eens wat te
krachtig op in vergelijking met de bezetting
van het strijkorkest.
Schuurman liet het orkest in den bijval na
de uitvoering der Symphonie deelen.
K. DE JONG.
Het Tooneel te Amsterdam.
Amsf. Tooneelvereeniging
DE DRIE APPELBOOMEN.
De drie Appelbcomen, het havenstuk van
Jens C. Nielsen, waarvan het gezelschap van
Van Dalsum en Defresne, Zaterdag de pre-
mièe in de hoofdstad heeft gegeven, is door
het Amsterdamsche publiek zeer hartelijk ont
vangen. Ei- was tenminste aan het slot zoo
warm en langdurig applaus, dat men van een
„ovatie" kon spreken. Op mij persoonlijk heeft
dit stuk met zijn melo-dramatischen inhoud,
zijn trage handeling en zijn volkomen gemis
aan humor echter weinig indruk gemaakt.
Van de spelers hebben zich in het bijzonder
Jules Verstraete en La Chapelle onderscheiden,
Verstraete prachtig levend in de rol van den
kroegbaas Mondschein. La Chapelle van ge
voelige innigheid als de verloopen dokter.
Defresne zorgde als regisseur voor een leven
dig. kleurrijk geheel. Charley Toorop als
schilder voor een merkwaardig en suggestief
decor.
Omdat het stuk heden als abonnementsvoor
stelling in onzen Stadsschouwburg gaat, wil ik
met de uitvoerige bespreking tot morgen
wachten.
J. B. SCHUIL.
DE JANTJES.
De directie van het Rembrandt Theater
organiseert naar aanleiding der première
voor Haarlem van Donderdag op Vrijdag een
nachtvoorstelling met het Nederlandsche
filmwerk De Jantjes.
Eenige vertolkers der hoofdrollen zullen
hierbij aanwezig zijn.
AGENDA
Heden:
MAANDAG 19 FEBRUARI
Stadsschouwburg: Amsterd. Tooneelver-
een. „De drie Appelboomen -8 uur.
Schouwburg Jansweg: „Zwarte Griet".
8.15 uur.
Rembrandt Theater; „De Twee Weezen".
Op het tooneel: Mary en Erik-Comp. Rol
schaatsen Act. 7 en 9.15 uur.
Palace: „De Privé-Secretaresse". Op het
tooneel: Amsy Moina: Krontjongliedjes.
7 en 9.15 uur
Luxor Sound Theater: „De gevangene van
Port Zamba" en „Je geld of je Liefde" 8.15 u.
N.V. Haarl. Auto Centrale. Jaarl. alg.
vergad. van aandeelh. Ten kantore. 4.30 uur.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan
dags. Toegang vrij.
Heemstede: Geb. Ned. Protestanten
bond: Concert met Annie Woud en Felix de
Nobel. 8.15 uur.
DINSDAG 20 FEBRUARI
Stadsschouwburg: Fritz Hirsch Operette.
„Zwei Herzen im 3 4 Takt". 8 uur.
Hersteld Apost. Zendinggemeente: Open
bare lezing: „De maat van den Tempel
Gods". Wilhelminastraat 21. 8 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
AGENDA TE HAARLEM.
Heden:
MAANDAG 19 FEBRUARI
Stadsschouwburg: Amsterd. Tooneelver-
een. „De drie Appelboomen.". 8 uur.
Schouwburg Jansweg: „Zwarte Griet".
8.15 uur.
Rembrandt Theater: „De Twee Weezen".
Op het tooneel: Mary en Erik-Comp. Rol
schaatsen Act. 7 en 9.15 uur.
Palace: ,.De Privé-Secretaresse". Op het
tooneel: Amsy Moina: Krontjongliedjes.
7 en 9.15 uur.
Luxor Sound Theater: „De gevangene van
Port Zamba" en „Je geld of je Liefde". 8.35 u.
DINSDAG 20 FEBRUARI
Stadsschouwburg: Fritz Hirsch Operette.
„Zwei Her2en im 3'4 Takt". 8 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
