liet BekugtHksie
De plek waar de Belgische Koning verongelukte.
51e Jaargang No. 15538
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 19 Februari 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie; P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENS DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper Week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
f325, franco per post f355, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mtid. ƒ0.65 franco per post ƒ0.7254.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ035. Reclames
0.60 per regeL Reductie bij abonnement Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels ƒ030, elke regel meer ƒ010. uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering vooi Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f250.- Wijsvinger f 1 50-, Elke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-.
idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000-. Overlijden f 600-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN
HAARLEM, 19 Februari.
De Koning der Belgen, f
Een Koning is heengegaan, en zijn dood
heeft ook buiten zijn land groote ontroering
gewekt. In de 24 jaar van zijn koningschap
zijn zware stormen over het kleine land der
Belgen getrokken. Het is altijd „het slagveld
van Europa" geweest; in 1914 ondervond
het wat het zeggen wil, als kleine natie in
een grooten volkenstrijd betrokken te wor
den. Zijn „neutraliteit was gewaarborgd".
Dat verdrag bleek geen waarde te hebben.
Het werd, toen het er op aan kwam het ge
geven woord te houden, het befaamde
„vodje papier". De groote bondgenooten
voorkwamen de overweldiging van België
niet, en het verdere verloop van den oorlog
zou leeren dat geen enkel klein land door
zijn groote bondgenooten van overweldiging
zou worden gevrijwaard. Met zijn leger werd
de Koning der Belgen teruggedrongen in het
kleine hoekje van den Yser, bij Veurne,
waar hij drie jaren lang zijn hoofdkwartier
hield. In de sfeer der oorlogsreclame van
de geallieerden werd hij als „de soldaten-
koning" betiteld. Oorlogsreclame bevat zelden
waarheid, en in dit geval was zij pure onzin.
Deze vorst was allerminst de „sabreur" van
nature. Evenmin als er van de oude oorlogs-
romantiek iets restte in de modder, de
ellende van de walgelijke slachting
waarin het Noodlot hem dwong, een rol te
vervullen. Dat de republikeinsche socialis
ten van zijn land van hem getuigd hebben
dat zij, in een republiek, geen ander dan
hem als president zouden wenschen, getuigt
veel beter en juister voor hem. Is er een
ander geval bekend waarin een Koning zoo
door zijn republikeinsche tegenstanders
werd geëerd?
Het vorstenlot had Albert I een buiten
gewoon zware taak toebedeeld. Niet alleen
omdat zijn kleine volk in dien noodlottigen
oorlog gesleept werd. maar ook omdat twee
rassen, twee talen in België vereenigd zijn.
In de eindelooze moeilijkheden, die voort
durend uit dezen toestand zijn voortgekomen
heeft de Koning zich steeds boven de par
tijen weten te stellen en is zijn persoon
altijd tenvolle geëerbiedigd en erkend. Vla
mingen en Walen voel engelijkelijk z'n dood
als 'n groot verlies. Een modern constitutio
neel vorst was hijdie zich scrupuleus beperkte
tot de taak die de grondwet hem voorschreef
maar wiens helder verstand en nobel karak
ter vanzelf zijn ministers ertoe noopten zijn
raad in te winnen en groote waarde daaraan
te hechten. Van het constitutioneele koning
schap was hij een ideaal vertegenwoordiger.
De omstandigheden van zijn dood zijn on
gewoon en tragisch. Dat eerste bericht, op
Zondagmorgen, dat naar later bleek het of-
fioieele communiqué van den hofmaarschalk
was. liet buitendien al teveel ruimte voor
veronderstellingen open. Die vervielen even
wel later. Duidelijk blijkt dat de Koning, die
heel vaak dergelijke eenzame wandelingen
ondernam, ook in bergstreken en ditmaal er
in alpentoerusting op was uitgetrokken om
rotsen te beklimmen, die juist tot natuur
reservaat waren verklaard, het slachtoffer van
een ongeluk is geworden. Hij was een ge
boren sportsman. Het vliegtuig was voor hem
allang een gewoon vervoermiddel geworden;
reeds in de jaren vlak na den oorlog ge
bruikte hij het voor bijna al zijn reizen. En
als alpinist had hij in Zwitserland en Italië
zooveel gevaarlijke bergbeklimmingen ver-
richt, dat hij de bestijging van de rotsen van
Marche-les-Dames als een kleinigheid be
schouwd moet hebben. Maar hij was bijna
59 jaar oud; hij heeft blijkbaar zijn la-acht
en behendigheid eenmaal overschat, en het
is hem noodlottiggeworden.
Op dit oogenblik worden, volgens de Bel
gische grondwet, de Koninklijke bevoegd
heden uitgeoefend door den ministerraad.
Voor enkele dagen slechts, want nadat Don
derdag de uitvaart des Konings zal hebben
plaats gehad, zal Vrijdag zijn oudste zoon, de
hertog van Brabant, als Leopold III den
troon bestijgen. Het oude „Le Roi est mort.
Vive le Roi!" zal België op die beide dagen
beheerschen.
De jonge Koning verkeert in de voor deze
tijden wel merkwaardige omstandigheid, dat
hij op een warm welkom van bijna het geheele
Belgische volk zal kunnen rekenen. Zijn per
soon is populair, en zijn vader heeft het Ko
ningschap in België een respect en een ver
trouwen doen verwerven, dat voor den jongen
vorst wel het schoonste deel der nalaten
schap moet zijn. De Belgen zien hem met ver
trouwen komen. Zij waren trotsch op zijn
vader, en zij houden van hom. zijn jonge ge
malin en hun beide kinderen. Dergelijk ver
trouwen zal in Nederland gekoesterd worden
wat onze betrekkingen met het naburigste
staatshoofd aangaat. Het is bekend dat Ko
ning Albert Nederland zeer welgezind was.
Hetzelfde heeft zijn zoon al meermalen doen
blijken, en de reis die hij indertijd met prinses
Astrid door ons Indië maakte heeft dien
indruk versterkt.
Dat ook hem een zware taak wacht is zeker.
De nooden der tijden laten daaraan geen
twijfel over. Maar juist in deze tijden waar
in de twijfel aan de integriteit van zoovele
grooten der aarde zoo groot is, waarin al zoo
velen van him voetstuk zijn gevallen, is het
een machtige zekerheid voor een volk, dat
het zijn staatshoofd niet slechts als leider
maar ook en vooral als mensch volkomen
kan vertrouwen en eerbiedigen. Dat de Bel
gen kunnen zeggen: „Wij hebben een man
aan ons hoofd gehad, die in den waren zin
des woords een edelman was. en wij weten
van zijn zoon dat hij hem waardig is"
dat is een gi-oot ding voor hen. En of het
daarbij een president, een dictator of een
koning geldt is niet de hoofdzaak.
Onder deze gunstige auspiciën zal Leopold
III zijn taak aanvaarden.
R. P.
DE UITSLUITING IN DE
KLEEDINGINDUSTRJE.
GAAT DEFINITIEF WOENSDAG IN.
Nu tusschen werkgevers en werknemers
geen overeenstemming is bereikt inzake het
conflict in het maatkleedingbedrijf. zal
Woensdag a.s. definitief de uitsluiting ingaan
bij de vier georganiseerde patroons te Haar
lem in genoemd bedrijf. Ongeveer 20 werk
nemers zijn bij dit conflict betrokken
KERK TE MUÏDERBERG
AFGELRAND.
BRANDWEER TE LAAT OM HULP TE
BIEDEN.
Gistermiddag om ongeveer half drie werd
brand ontdekt in het kerkgebouw der Ned.
Hei-v. Gem. te Muiderberg. Er sloegen rook
wolken naar buiten en toen hulp kwam op
dagen bleek, dat het houten ltapwerk der ge
welven reeds in brand stond. In korten tijd
stond het kerkgebouw in lichter laaie en
brandde geheel uit. Door de zeer slechte te
lefonische communicatie kwam de brandweer
uit Muiden eerst om vier uur ter plaatse en
kon niets meer tegen de vlammen uitrichten.
De brand is vermoedelijk ontstaan door
een kachel, welke na den ochtenddienst was
blijven branden.
ECHTE WALES-ANTHRACIET
o.a. a f 2.60
WITTOP KONING - HAARLEM
HARWIENJANSWEG 67A TELEFOON 16100
(Adv. Ingez. UedJ
DE VERHURING VAN HET
CONCERTGEBOUW.
VRAGEN VAN HET RAADSLID JOH. VISSER.
Het raadslid Joh. Visser heeft de volgende
vragen aan B. en W. ingezonden:
I. Is het aan B. en W. bekend dat op Don
derdagavond 22 Februari a.s. de Gemeente
lijke Concertzaal verhuurd is aan de afdeeling
van de S. D. A. P. alhier, voor het houden
van een protestvergadering tegen de Oosten-
rij ksche regeering?
n. Zijn Burgemeester en Wethouders,
gelet op het besluit om de Gemeentelijke Con
certzaal niet meer beschikbaar te stellen voor
de Communistische partijen en voor de
„Vrienden der Sovjet-Unie", eveneens niet
meer beschikbaar te stellen voor de N.S.B.,
niet van meening, dat deze besluiten dwin
gen tot scherp toezien op de striktste onpar
tijdigheid ten opzichte van corporaties aan
wie het gebruik der Gemeentelijke Concert
zaal wél wordt toegestaan?
En meenen Burgemeester en Wethouders
dit in aanmerking nemende, aan een corpo
ratie de genoemde zaal te mogen beschikbaar
stellen voor een demonstratie tegenover een
buitenlandsche regeering?
III. Zijn Burgemeester en Wethouders be
reid, om alsnog op grond van bovengenoemde
overwegingen de beschikbaarstelling der Ge
meentelijke Concertzaal op gemelden datum
aan de afdeeling der S. D. A. P., in te trek
ken?
H. O. V.
JAN VAN GILSE, GASTDIRIGENT,
ANNIE WOUD, SOLISTE.
Het concert van Dinsdag 20 Februari zal
geleid worden door den bekenden Holland-
schen componist Jan van Gilse, oud-dirigent
van het U. S. O.; eën van de vele kunsenaars
die zich tijdens de ziekte van den heer
Schuurman spontaan en belangeloos be
schikbaar gesteld hebben om voor de H. O. V.
in de bres te springen.
Onze gevierde Haarlemsche zangeres Annie
Woud, zal als soliste optreden met aria's van
Gluck en liederen van Gustav Mahler. Het
programma bevat verder werken van Cheru-
'oini. Mozart, Grieg, en Jan van Gilse.
Ten einde zooveel mogelijk iedereen in de
gelegenheid te stellen dit zeer aantrekkelijke
concert bij te wonen zal de toegangsprijs lager
zijn dan gewoonlijk.
Koning Albert van België is Zaterdagmiddag
te Marche les Dames tengevolge van een
noodlottig ongeval om het leven gekomen.
pag- 3
Kroonprins Leopold zal Vrijdag tot koning
ingehuldigd worden.
pag. 3
Marche les Dames, waar koning Albert ver
ongelukt is.
pag. 4
Het rapport der commissie Idenburg is open
baar geworden.
pag 10
Een landbouwregeling met België getroffen.
pag. 10
Eindhoven internationale luchthaven.
pag. 10
Een stuk celluloidfilm bij de brandstichting
in de telefooncentrale gebruikt?
pag. 10
De uitsluiting in de kleedingindustrie.
pag. 1
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: De Koning der Belgen.f
pag 1
Jan Greshoff: België rouwt.
pag. 3
K. de Jong: Concert der II. O. V.
pag 9
Annelise Lerbs: H.D. Vertelling: Het sprookje
van de eeuwige jeugd.
pag. 12
NEDERLANDSCII MOTOR KUSTSCHIP
AANGEVAREN.
Te Salcombe. een haventje aan de kust van
Devonshire, is het Nederlandsche motorkust
vaartuig „Nejaco" zwaar beschadigd binnen
gevaren Het scheepje dat 272 ton bruto meet,
is vermoedelijk in aanvaring geweest met een
lichtschip.
Uit de Belgische pers.
De Belgische pers geeft in zwart omlijste
voorpagina's de ontstellende gebeurtenis in
de bergen bij Namen weer.
In een aantal bieden lezen wij. dat de
koning zich naar Marche les Dames begeven
had om daar de schilderachtige rotsen te
bezoeken, die kortgeleden werden bestemd
om tot natuurreservaat te worden ingericht.
Het was niet de eerste keer, dat. de koning
deze plek bezocht. Hij had, voordat hij ver
trok. alles in orde gemaakt om des avonds
een soirée bij te wonen in 't Palais des Sports
te Brussel.
Het Laatste Nieuws schrijft:
Zondagmorgen werd in het land de ontstel
lende tijding verspreid, dat koning Albert
tengevolge van een ongeluk overleden was.
De meeste wilden het niet gelooven, want
men blijft liefst ongeloovig, wanneer het
ongelukken geldt, waardoor menschen, die
ons dierbaar zijn, getroffen worden en koning
Albert was door zijn volk. zonder onderscheid
van gedachten of standen, zoo geliefd, dat
maar steeds een logenstraffing van de on
gelukstijding verwacht werd. Maar de droeve
tijding werd bevestigd en ons land verliest
een Vorst, aan wien het te danken heeft, dat
het zich door de lastigste jaren van zijn ge
schiedenis kon heenworstelen en zijn onaf
hankelijkheid bewaarde.
Op elk gebied betoonde koning Albert zich
een edel mensch in den hoogsten zin van het
woord.
Le Soir schrijft om De welbeminde
koning, het hoofd en de leider van zijn volk,
is onttrokken aan de koninklijke familie en
de Belgen, juist op een uur. waarop zijn
tegenwoordigheid en doordachte handel
wijze zoo dringend noodzakelijk bleken. Bel
gië beweent in hem den eminentste zijner
kinderen, den grootsten en meest heldhaftigen
dienaar.
De Standaard: De tijding, die wij
thans brengen is rouwvol voor geheel
het land en voor de gansche wereld,
want de vorst is overleden, die niet
slechts door allen in den lande, maar geheel
de beschaafde wereld op de handen werd ge
dragen. die geëerd en gevierd was door allen,
die nog eerbied hebben voor vorstelijke
schranderheid, voor eer en plicht. Het is een
ramp, die ons treft; dit is niet te verbloemen.
Albert I. aldus La Dernière Heure, bezat een
onvoorwaardelijke trouw aan zijn eed. De
grondwet beteekende voor hem de noodzake
lijke garanties voor de solidariteit van het land.
Hij maakte haar tot de basis van de konink
lijke macht en het koninklijk prestige, de bron
van het vertrouwen van het volk en zijn ko
ning en tegelijkertijd tot de noodzakelijke
voorwaarden voor den binnenlandschen vrede
en de welvaart. Het is deze nauwgezette eer
bied voor de grondwet, die sympathie voor
koning Albert verwekte zelfs bij diegenen, die
zooals wij het principe der monarchie niet
aanvaarden.
Het Fransche blad Paris Soir zegt o.m.:
Frankrijk zal den dood van den koning dei-
Belgen als een nationale rouw gevoelen. Een
zoo mooi voorbeeld van menschelijkheid
schrijft het blad, verdwijnt niet, zonder dat
de geheele wereld zich van een achteruitgang
bewust is geworden. Hij verraste door zijn cul
tuur en de uitgebreidheid van zijn kennis
ieder, die het geluk had met hem in aanraking
te komen,
De plaats waar het lijk gevonden werd. Een pijl geeft aan van welke rots de koning viel De hoogte is
ongeveer 12 Meter.
