BERICHT
KUNST EN SPEL.
Hei BelauftijlisU
51e Jaargang No. 15559
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 15 Maart 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABOIVNKMKIN IEN per week 025, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 335, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week f 0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65 franco per post f 0.7254.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIéN: j5 regels 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 1-3 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f250.- Wijsvinger f 150-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Wem voor Abonnés op het Gelll. ZondagsbladLevenslange ongeschiktheid f2000-. Overlijden f600-, Vedies van Hand, Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75-. Verlies Wijsvinger f75... Verlies andere vinger f30-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
HAARLEM, 15 Maart.
De Macht der Traditie.
Twee achtriemsgieken, elk bemand met acht
Engelsche studenten, zullen overmorgen op de
Theems om het hardst roeien. Er zullen
minstens honderdduizend toeschouwers zijn,
hoewel Cambridgé in de laatste tien jaar steeds
van Oxford gewonnen heeft en de spanning
er dus een beetje uit is. Behalve die honderd
duizend zullen millioenen andere Engelschen
naar het radio-verslag zitten luisteren en
extra-edities van de kranten koopen om er
ten snelste alles van te weten. Voor het ove
rige zou ik nog kunnen gaan uitweiden over
de buitenlandsche belangstelling, die ook niet
gering is. Geen enkel zich respecteerend dag
blad in geen enkel land zal nalaten, den uit
slag te vermelden en de meeste zullen er ook
min-of-meer uitvoerige telegrafische versla
gen van plaatsen. Andere landen zijn allang
mee aangestoken door de onbegrijpelijke be
langrijkheid van dit in wezen zeer onbedui
dende geval: tweemaal acht jongens, die om
het hardst roeien.
Er zijn in ieder land dat de roeisport be
oefent opwindender races in achten te zien
dan deze. De „Boat Race", zooals het geval
heet (met de aanmatiging van dien meneer
Jansen, die zijn handteekening placht te
plaatsen zonder voorletters) wordt over een
bochtige en daardoor erg onoverzichtelijke
gaan van 7 K.M. lengte geroeid. De groote
afstand belet een hoog snelheidsgemiddelde.
De ongelijkmatige stroom en de bochten be
lemmeren een volkomen zuivere kracht
meting. Als er zijwind staat, heeft de loting
der boeien vaak een beslissende uitwerking
op het resultaat. En alleen de weinige geluk
kigen, die op de volgbooten zitten, zijn in
staat het geheele verloop van de race te vol
gen. Dat zijn er hoogstens een paar honderd.
De menschenmassa langs de oevers ziet niet
meer van de baan dan een kwart, hoogstens
een derde.
In andere landen daarentegen, en ook in
Engeland zelf, kan men ettelijke races in
achtriemsgieken zien over de normale baan-
lengte 2000 M. waarop cfe maximum
snelheid bereikt wordt. Op vele banen star
ten vier, vijf of zelfs zes achten tegelijk. En
ibij de Europeesche kampioenschappen kan
men telken jare zulke groepen achten zien
starten, waarin elke ploeg een gansche natie
vertegenwoordigt. Maar zelfs daar blijft de
belangstelling ver achter bij die. welke voor
de race Oxford-Cambridge bestaat.
Zij is nu eenmaal, als wedkamp, de oudste.
Zij is meer dan een eeuw oud. En dat schijnt
■voldoende te zijn.
Overigens bestaat er tusschen de beide be
trokken universiteiten geen enkel redelijk
aanvaardbaar antagonisme. Zij zijn de oud
ste van Engeland. Zij vertegenwoordigen
geenszins verschillende levensbeschouwingen
of verschillende kringen der maatschappij.
Treffend is juist hun overeenkomst ten deze.
Beide gelden als de traditioneele opvoedings
centra van Engelands „jeunesse dorée". De
kleine burgerman, met een confectiepakkie
an, en zelfs de iets-grootere burgerman, die
reeds naar maat gekleed wordt, hebben nooit
in Oxford of in Cambridge gestudeerd en zul
len er ook hun zonen niet heenzenden. Niet
temin zijn zij violent pro-dit of pro-dat, rond
loopend met donkerblauwe of lichtblauwe
rozetten die hun favorieten aangeven. Zij
laten zich dringen in rookerige, rammelende,
knarsende underground-wagons, over perrons
en in volgepakte liften. Zij staan mannetje-
aan-mannetje, urenlang, opeengepakt langs
de modderige jachtpaden tusschen Putney en
Mortlake.
Voor geen geld zouden ze dat stukje Boat-
race, dat zij op deze onplezierige wijze kun
nen aanschouwen, willen missen. Vraagt ge
hun waarom dat zoo is, dan weten zij het
geen van allen. Hun vaders dachten er net
zoo over, en hun grootvaders waren al niet
anders.
Het is een wonderlijk beeld van Oude On
zakelijkheid. Een bekoorlijk beeld niettemin
Van de geheimen der roeitechniek hebben
999 van de 1000 toeschouwers niet de minste
notie. Sommigen praten er wat onzin over:
de meesten wagen er zich maar liever heeïe-
maal niet aan. Met geen mogelijkheid zou
een dier 999 kunnen verklaren, als hij de
race aanschouwt, of Oxford beter is dan het
vorige jaar, of slechter, of het rythme van
Cambridge goed is of dat de ploeg ietwat
„hokt", of Oxford's inzet minder fel of Cam
bridge's rugwerk minder ver doorgevoerd is
Van al die technische dingen, en van vele
andere, hebben ze se^n begrit).
En niet alleen de kleine burgerman, maar
ook de industriemagnaat, de vermaarde too-
neelspeler. de Lord met het aloude familie-
blazcen en de vele kwartieren in zijn wapen,
de eindeloos-gekiekte en -bekletste filmster,
de bisschop van York. de headmaster van
Eton en Mr. Ramsay MacDonald zijn allen
even fel geïnteresseerd in den uitslag van de
Boat Race.
Waarom?
De Macht der Traditie.
En het zijn niet eens althans bijna nooit
de twee sterkste achten ter wereld
R. P.
BUITENPLAAT^ TE AIAAR SE VEEN
UIGEBRND.
BREUKELEN. 15 Maart (V. D.) Donderdag
morgen brak brand uit in Huize Cromwijck
van den heer A. Duynstee. gelegen aan het
Zandpad te Maarseveen. De buitenplaats
brandde grootendeels uit. Een nabij gelëgen
ka ïnkfabriek werd door het vuur bedreigd.
De vermoedelijke oorzaak van den brand
is, dat kapok, welke op den zolder was opge
slagen, door broeiing vlam heeft gevat.
AANRANDING OP HET STRAND
TUSSCHEN IJMUIDEN EN
ZANDVOORT.
DE DADER NOG NIET GEVAT.
In tegenwoordigheid van een aantal rech
terlijke ambtenaren, van den burgemeester
en den Politiecommissaris van Bloemendaal.
resp. de heeren Jhr. Den Tex en A. Hiem-
stra, heeft Woensdagmiddag een groote poli
tiemacht uit Bloemendaal, IJmuiden en
Haarlem een klopjacht in de duinen tus
schen IJmuiden en Zandvoort gehouden op
een man (vermoedelijk een inwoner van
IJmuiden), die verdacht wordt Maandagna
middag op een eenzaam gedeelte op het
strand een vrouw, die daar fietste, te hebben
aangerand. Tot heden is de dader echter nog
niet gevonden. De achtervolging wordt voort
gezet.
DE WINKELSLUITING OP
ZONDAG.
Principiëele bezwaren tegen
verder gaande wijzigingen.
VERKOOP-AUTOMATENWET WORDT
EERSTDAAGS INGEDIEND.
In de memorie van antwoord op het voor-
loopig verslag der Tweede Kamer over het
wetsontwerp tot wijziging der winkelsluitings
wet (technische herziening), zegt de Minister
van de wenschelijkheid, een wijziging van de
winkelsluitingswet te bevorderen in dezen zin,
dat zij alleen een regeling ten aanzien van de
groote bedrijven zou inhouden, geenszins over
tuigd te zijn.
De minister stelt voorts bij nota van wijziging
voor opnieuw in de Winkelsluitingswet op te
nemen de bepalingj dat deze wet niet van toe
passing is op den verkoop door middel van
automaten. De minister had aanvankelijk
voorgesteld deze 'bepaling te doen vervallen,
in verband met een Verkoop-automatenwet,
waarvan het ontwerp eerstdaags bij de Twee
de Kamer zal worden ingediend.
Bij nadere overweging vindt hij het echter
wenschelijk de uitzonderingsbepaling betref
fende automaten in de wet te handhaven,
ten einde te voorkomen, dat een dubium zou
kunnen ontstaan ten aanzien van de verhou
ding tusschen de Winkelsluitingswet en de
eventueeel tot stand te brengen Verkoop-
automatenwet.
Om deze reden acht hij 't inderdaad beter,
de vermelding van den verkoop door middel
van automaten mede in de Winkelsluitings
wet te doen opnemen. Hierdoor blijft tevens
vaststaan, dat de gemeenteraden de bevoegd
heid missen binnen het Kader dezer wet ver
ordening betreffende deze materie vast te
stellen.
Met het standpunt van de leden, die zich
tegenstanders verklaarden van het denkbeeld
van een gelijkstelling van kiosken en kap
perszaken in stations met openbare middelen
van vervoer en restaurants in stations, kan
de minister zich geheel vereenigen.
Daargelaten de principieele bezwaren, de
zich tegen verruiming van verkoopgelegen
heid op Zondag in het algemeen verzetten, is
den minister niet gebleken van een gelijkelijk
over het geheele land bestaande behoefte aan
langdurige openstelling van banketbakkers
winkels enz. op St. Nicolaasdag indien deze
dag een Zondag is.
Het is den minister niet bekend, dat de
huidige regeling betreffende de melkwinkels
ten plattelande bezwaar ontmoet.
Wat betreft het toestaan van afwijkingen
van de wettelijke regeling van de Zondagslui
ting aan winkeliers, die den wekelijkschen
rustdag op den Sabbath of op den Zevenden
dag vieren, meent de minister te mogen op
merken dat. nu in de Winkelsluitingswet een
maal en terecht het beginsel aanvaard
is, dat ook met een anderen rustdag dan den
Zondag wordt rekening gehouden, thans geen
aanleiding bestaat, op dit standpunt terug te
komen. De praktijk heeft uitgewezen, dat de
thans geldende compensatie niet voldoende is
Daarom ligt het voor de hand, dat een ver
ruiming wordt toegestaan.
Van een behoefte aan verruiming van de
mogelijkheid van venten op Zondag is geen
sprake.
A.R. Kamerfractie zal zich verzetten.
Het A.R. Kamerlid v. d. Heuvel heeft te
Hoorn medegedeeld, dat de A.R. Kamer
fractie zich zal verzetten tegen de verruiming
van de verkoopgelegenheid op Zondag. De
fractie beschouwt dit ontwerp o.m. als een
inbreuk op den ..Godsvrede" bij het optreden
van het kabinet-Colijn gesloten.
K. VORRINK WORDT VOOR
ZITTER DER S. D A. P.
DE EENIGE CANDIDAAT.
Uit de mededeelingen van het Partijsecre
tariaat der S. D. A. P. over dé candidaat-
stellingen voor bestuursfuncties blijkt, dat
Koos Vorrink de eenige candidaat is voor het
voorzitterschap van de S.D.A.P.. die zich be
reid verklaard heeft een candidatuur te aan
vaarden, aldus „Het Volk".
Overeenkomstig de statuaire bepalingen
staat thans vast. dat Vorrink op het Paasch-
congres bij enkele candidaatstelling voor ver
kozen zal worden verklaard.
Zij, die zich met ingang van t April
per kwartaal abonneeren, ontvangen de
in Maart nog te verschijnen nummers
gratis.
DE ADMINISTRATIE.
TECHNISCHE PROEFTOCHT
VAN DE „ALMKERK".
OP 22 EN 23 MAART A.S.
Naar wij vernemen zal het tweede der vier
motorschepen, welke door de Nederlandsche
Scheepsbouw Maatschappij in opdracht van
de Vereenigde Nederlandsche Scheepvaart
Maatschappij te "s Gravenhage worden ge
bouwd. de „Almkerk", op 22 en 23 Maart a s.
zijn technischen proeftocht op de Noordzee
houden.
Evenals het zusterschip „Aagtekerk", dat
kort na den 23 Januari jl. gehouden offi-
cieelen proeftocht zijn eerste groote reis heeft
aanvaard, is de „Almkerkeen geheel volgens
de moderne eischen gebouwd vrachtschip
met passagiers-accomodatie. De Stork-AE.G.
Hesselman-motoren zijn door Verschure en
Cos Scheepswerf en Machinefabriek in de
motorkamer geplaatst.
In opdracht van de V. N. S. M zijn thans
op de werf van Goedkoop te Amsterdam nog
in aanbouw twee passagiersschepen voor den
Afrikadienst, de „Bloemfontein" en de „Ja
gersfontein". De stapelloop van eerstge
noemd schip zal 16 Juni a.s. plaats vinden;
die van de „Jagersfontein" geschiedt enkele
DE VERORDENING OVER GEMEENTE
POLITIE EN HET AMBTENAREN
REGLEMENT VASTGESTELD.
In de Woensdag gehouden raadsvergadering
is de verordening over de gemeentepolitie
en het ambtenarenreglement vastgesteld,
zonder groote wijzigingen in het voorge
stelde. De bepalingen van het ambtenaren
reglement zijn ook van toepassing verklaard,
op het onderwijzend personeel.
EEN NOORSCH SCHIP OVER
ROMPELD.
DOOR ALS PASSAGIERS VERMOMDE
ZEEROOVERS.
HONGKONG, 15 Maart (Reuter). Het Noor-
sche stoomschip „Norviken" is door zeeroo-
vers overvallen.
HONGKONG 15 Maart (Reuter). Omtrent
den overval van Chineesche zeeroovers op
het Noorsche schip „Norviken" wordt nader
gemeld
22 Chineesche zeeroovers overrompelden,
als passagiers vermomd, de officieren en be
manning van de „Norviken", een schip dat
2924 ton meet.
Zij wierpen de radio-toestellen over boord
en plunderden vervolgens het schip.
Gisteren hebben de zeeroovers het vaartuig
verlaten, met medeneming van 10 Chinee
sche passagiers als gijzelaars.
De overval heeft Dinsdag-jl. plaats gehad,
doch eerst thans werd te Hongkong bericht
ontvangen.
De kapitein en de bemanning schijnen en-
gedeerd.
MARLENE DIETRICH EN DE
NAZIS.
GEEN' STEUN VOOR DE NAZI-KAS.
HOLLYWOOD. 15 Maart. (Reuter). Mariene
Dietrich ontkende heden, dat zij heeft bijge
dragen in de Nazi-kas.
Zij voegde hieraan toe. dat zij niet binnen
kort naar Duitschland zal gaan.
Mariene verklaarde, dat zij wel een cheque
van 500 dollar heeft gezonden voor de Win-
terhilfe voor arme kinderen, een zelfde som
heeft zij aan een liefdadige vereeniging te
Los Angelos gegeven.
Zij weigerde verder haar houding ten aan
zien van de Nationaal-Socialisten te bespre
ken.
(Op het diner van den K.N.V.B., gehouden
ta den voetbalwedstrijd Nederland—België,
heeft Minister Marchant een beroep gedaan
op den welvarenden voetbalbond, om het
noodlijdende Concertgebouw te helpen).
In Amsterdams Concertgebouw
Is er concert de groote zaal
Is half gevuld, 't publiek dat trouw
Nog bleef de Garde Musicale.
't Orkest is wijd en zijd vermaard.
Den hoogsten vorm der Kunst gewijd,
Van de muziek op deze aard'
Uit jongsten en vervlogen tijd.
En of het regent, dat het giet,
Daarbuiten, niemand dien het deert.
Men let op zulke dingen niet,
Daarbinnen, waar men schoonheid eert..
In het Olympisch Stadion
Vertoont men 't groote voet-ballet,
Daar waren, toen het spel begon,
Alle tribunes vol bezet.
De ploegen, wijd en zijd vermaard,
Bekampen een sportieven strijd,
In bijkans ieder land op aard',
De rage van den nieuwen tijd.
En of het regent, dat het giet,
Daarbuiten, is van geen belang,
Wat modder deert den spelers niet,
Het spel gaat even fel zijn gang....
En als de strijd is uitgewoed,
Het laatst sonoor accoord verstomd,
Als speelkunst kunstig spel begroet
En na 't applaus tesamenkomt;
Dan vraagt de kunst: Gij zijt zoo rijk
En ik moet modderen, wil het gaan,
Geef mij wat van uw aardsche slijk,
Dan kan 'k in schoonheid voortbestaan.
P. GASUS.
BEWUSTELOOS GEVONDEN.
AANRIJDING ONDER HALFWEG?
Woensdagavond is een 24-jarige juffrouw
uit Haarlem nadat zij een bezoek had. ge
bracht aan haar verloofde in Amsterdam na
bij Halfweg waarschijnlijk door een ongeluk
van haar fiets gevallen. Een chauffeur vond
haar althans in den loop van den avond in
bewusteloozen toestand op den weg liggen
even buiten Halfweg aan de zijde van Haar
lem.
Hij heeft haar opgenomen en met zijn wa
gen naar den politiepost aan de Amsterdam-
sche Vaart gebracht. Daarna is zij naar het
St. Elisabethgasthuis vervoerd, waar zij ter
observatie is opgenomen. Zij had geen won
den doch klaagde over pijn in het achter
hoofd. Haar toestand was hedenmorgen be
vredigend.
De juiste toedracht blijft voorals nog een
raadsel, ofschoon het waarschijnlijk is dat
men hier met een verkeersongeluk heeft te
doen.
DURE ETSEN DIE GEEN ETSEN
WAREN
WEER WAT NIEUWS OM GELD TE MAKEN.
Een bewoonster van de Gedempte Oude
Gracht deelde aan de politie mede dat zij
Zaterdagavond van een onbekenden man aan
de deur een ets had gekocht voor den prijs
van zeven gulden.
Bij onderzoek bleek dat de teekening
hcelemaal geen ets was en dat de waarde in
ieder geval geen zeven gulden was....
Ook andere inwoners schijnen van dezen
etsenverkooper etsen gekocht te hebben na
tuurlijk tegen flinke prijzen.
Het is weer eens een andere manier om geld
te maken.
Een dynamietontploffing in San Salvador
eischte meer dan honderd slachtoffers.
pag. 3
Bij een instorting te Beiroeth zijn 27 perso
nen om het leven gekomen.
pag. 8
Prins Sixtus van Bourbon, bekend door zijn
rol in den wereldoorlog, is te Parijs over
leden.
pag. 3
De Lord groot zegelbewaarder Eden heeft
in het Britsche Lagerhuis verslag uitge
bracht over zijn Europeesche rondreis.
pag. 3
In de Eerste Kamer heeft minister 3Karchant
de bekende circulaire der acht professoren
afgekeurd.
pag. 3
Thans zullen ook de garnalenvisschers steun
ontvangen.
pag. 3
Prof. van Gelderen heeft nadere inlichtingen
verstrekt over de Londensche suikercon
ferentie.
pag. 4
Te Amsterdam is een hoeveelheid rund-
vleesch in beslag genomen. Later moest de
partij echter weer vrij gegeven worden.
pag. 4
De Haarlemsche Gemeenteraad heeft giste
ren de verordening betreffende de gemeen
tepolitie en het ambtenaren-reglement
vastgesteld.
pag. 6
De winkelsluiting op Zondag; A. R. Kamer
fractie zal zich tegen uitbreiding verzetten.
pag. 1
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: De macht der traditie.
pag. 1
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Vermindering der ar
beidsconflicten
pag. 4
Van onzen Engelschen correspondent: En
geland verwacht een begrootingsoverschot.
pag. 2
J. B. Schuil: Nederl. Vereeniging van Fa
brieksarbeiders. Kunstavond.
pag. 8
K. de Jong: Concert der II. O. V.
pag. 8
J. H. de Bois: A. I. Grootens' Levenswerk.
pag. 8
Voor de vrouw.
HAUSSE IN DE BEWAPENINGS
INDUSTRIE.
1766 NIEUWE OORLOGSSCHEPEN IN 1933.
In 1933 werden door Engeland. Amerika,
Japan, Frankrijk en Rusland samen 1768
nieuwe oorlogsschepen gebouwd! Het yloot-
programma dezer staten voorziet verder nog
van den bouw van 120 oorlogsbodems.
Eesti (Estland) heeft vor de uitbreiding
van zijn oorlogsvloot een som van 9 mil-
lioen toegestaan. De desbetreffende orders
tot aanbouw werden in Engeland en Finland
geplaatst.
Japans streven is er op gericht, om in 1938
de grootste vloot der wereld te bezitten.
De Tsjechische bewapeningsindustrie
heeft voor haar oorlogsmateriaalfabriekcn te
Brunn opdrachten ten bedrage van 100 mil-
lioen kronen uit het buitenland ontvangen.
Dientengevolge kunnen die fabrieken het
aantal hunner arbeiders voor een jaar met
1000 man verhoogen!
HAARLEMSCHE MOTORDIENST.
DEELNEMING AAN EEN OEFENRIT.
Aan den op 23 en 24 Maart te houden
oefenrit door de Vrijwillige Burgerwacht te
Amsterdam zal door de Schoolcompagnie van
den motordienst te Haarlem worden deelge
nomen met een auto- en een motorrijwiel
team.
Het autoteam zal worden gevormd door
majoor A. M. M. van Loon. kapitein H. Polis
en le luitenant C. F. A. Milders. het motor
rijwiel team door le luitenants W. van Hulst,
L. W. Haberkorn, sergeanten, J. E. Lange, J.
Krediet.
Verder zal nog worden deelgenomen
door 7 militairen van het dienstplichtig per
soneel van het korps.
ERNSTIGE GEVOLGEN.
Ir. Max Cosijns. die met professor Piccard de eerste stratosfeervlucM ondernam,
treft in Brussel voorbereidingen voor een nieuwe opstijging. In het laboratorium
van de Universiteit te Brussel is men thans bezig de benoodigde instrumenten in
den gondel aan te brengen.
TWEEJARIG JONGETJE TEGEN EEN
VRACHTAUTO GELOOPEN.
Woensdagmiddag om ongeveer kwart voor
vijf liep de tweejarige F. R van Hetem in de
Goetzeestraat voor het huis waar hij woont
van de stoep af den rijweg op. juist toen een
vrachtauto langs reed. Het ventje liep tegen
den zijkant van den wagen en een lid van
den Ongevallendienst en een doktor hebben
hem behandeld voor de oogenschünlijW/ niet
ernstige schaafwondjes die hij aan het ge
zicht en de knieën had.
Des avonds tegen een uur of acht werd zijn
I toestand plotseling erger. Men achtte over
brenging naar het ziekenhuis St. Johannes
de Deo noodzakelijk, waar bleek dat hij ten
gevolge van een hersenbloeding gedeeltelijk
verlamd was.
De chauffeur van den vrachtwegen treft
geen schuld aan het ongeluk. Hedenmorgen
was de toestand van het knaapje naar om
standigheden betrekkelijk goed.