Hei Beta*ufii$ksie
BERICHT
KONINGIN-MOEDER.
51e Jaargang No. 155G3
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 20 Maart 1934
HAARLEM S DAGBLAD
f>irecüe: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
IABON WEMEN 1 ENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per weck ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post /0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkeriy: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: .5 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand. Voet of Oog f400-, Duim f250- Wijsvinger f 150-, Elke andere vinger f 50-, Arm- of Beenbreuk f 100-,
idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000-. Overlijden f 600-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75-, Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30—.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN
HAARLEM, 20 Maart.
H. M. de Koningin-Moeder.
Vanmorgen om kwart voor acht iuur is
H.M. de Koningin-Moeder overleden, en de
tijding van haar heengaan heeft algemeene
diepe ontroering in ons land gewekt.
Toen de jonge prinses van Waldeck-Pyr-
mont in 1879, als gemalin van den ouden
koning, naar ons land kwam veroverde zij
zich spoedig een groote plaats in het hart
van het Nederlandsche volk. De Duitsche
prinses was al weldra voor iedereen Ko
ningin Emima. De geboorte Van haar doch
ter, in 1880, bracht haar nog nader tot het
volk, en toen tien jaar later de Koning stierf
werd haar in volledig vertrouwen het regent
schap verleend, dat zij acht jaren lang op
voortreffelijke wijze vervulde. In die acht
jaren werd een onverbrekelijke band gelegd,
die het voortduren van haar invloed waar
borgde. In 1898, toen Koningin Wilhelmina
gekroond werd, eindigde haar regeeringstaak
en werd zij de Koningin-Moeder.
Deze titel, die zij gedurende bijna zes-en-
dertig jaren gevoerd heeft, kenschetste haar
invloed volkomen. Een Koninklijke, een Moe
derlijke, een vooral essentieel-vrouwelijke in
vloed. Moeilijk te definieeren misschien,
maar niettemin zeer levend, steeds aanwezig.
Wij allen hebben steeds de rustige, lieftallige,
vriendelijke aanwezigheid beseft van deze
Moeder in Den Haag, die er was voor het ge-
heele volk, en wier verschijning, bij welke
ieenvoudige of plechtige ceremonie ook, ons
steeds eerbied en vertrouwen inboezemde
ons immer ontroerde Als gij u op dezen dag
die laatste maal in herinnering hebt geroe
pen, dat gij de Koningin-Moeder gezien hebt,
zult gij dat beamen. Datzelfde gevoel zal op
nieuw bij u ontwaakt zijn.
Het Moederschap behoort tot het schoon
ste des levens. Ons mannen vervult het
steeds weer met eerbied. Wij hebben het in
de Koningin-Moeder gesublimeerd gezien in
een waardigheid en eenvoud, die ons allen
troffen als ware Majesteit.
Er kunnen andere invloeden gelden op een
volk dan die van den machtigen minister,
van den begaafden staatsman. Zij zijn min
der gemakkelijk vast te stellen, minder ver
klaarbaar in woorden, minder bewijsbaar in
daden. Maar hun blijvende heilzaamheid kan
veel grooter zijn. En het is zulk een invloed
dien de Koningin-Moeder steeds heeft uitge
oefend.
Een essentieel-vrouwelijke invloed. „De
vrouwen zijn het die de moraal scheppen. Wij
mannen codificeeren haar slechts", schreef
onlangs een Fransch journalist, en mij trof
dat woord door zijn waarheid. Het is in dezen
zin dat de Koningin-Moeder door haar voor
beeld, door haar persoonlijkheid en door de
eerbied en ontroering, die zij wekte, zooveel
voor het Nederlandsche volk heeft kunnen
zijn.
Daarom voelen wij allen haar heengaan
als een groot verlies. Zij was voor ons een
Koningin-Moeder in den vollen zin van dien
nobelen naam. In den rouw der Koninklijke
Familie wordt door het geheele volk gedeeld.
De bijzondere bekoring van haar persoon
lijkheid werd niet alleen in ons land gevoeld.
Enkele jaren geleden nog, toen zij een bezoek
aan Londen bracht, noemden de Engelsche
bladen haar „the dearest old lady in Europe"
de liefste oude dame in Europaen
het is schoon te kunnen herdenken, nu zij is
heengegaan, dat zij veel geluk gekend moet
hebben door de innige sympathie en eerbied
die haar steeds en overal omgaven. Zij heeft
een groot en schoon leven gehad.
Onze innige deelneming gaat uit naar de
Koninklijke Familie in het groote verlies, dat
haar in de eerste plaats getroffen heeft. De
nagedachtenis van onze Koningin-Moeder zal
in eerbiedige en dankbare herinnering voort
leven.
R. P.
Zij, die zich met ingang van 1 April
per kwartaal abonneeren, ontvangen de
in Maart nog te verschijnen nummers
gratis.
DE ADMINISTRATIE.
HAARLEM IS STIL.
DROEVE MARE OVER DEN DOOD VAN
KONINGIN EMMA VERSPREIDDE
ZICH SNEL.
Gedenkdagen van het Koninklijk Huis zijn
voor ons volk de laatste jaren altijd feest
dagen geweest. Ondanks de tijdsomstandig
heden vierden wij elk jaar de verjaardagen
van het vorstenhuis en de inhuldiging in
1929 van de Koningin-Moeder ligt velen bijna
even versch in het geheugen als de Nationale
Huldiging onzer Koningin op 9 September
van het vorige jaar.
Hoe somber in tegenstelling tot deze dagen
is heden, Dinsdag 20 Maart, die tot lang in
de geschiedenis een nationale rouwdag zal
blijven.
In enkele dagen tijds werd het bericht
over de ziekte van onze Koningin-Moeder
tot een doodsbericht, dat allen getroffen
heeft4 omdat iedereen voelt dat mej 't over
lijden van Koningin Emma een episode uit
onze geschiedenis is afgesloten.
De droeve mare verspreidt zich buitenge
woon snel door onze stad en reeds vroeg in
den morgen staan talrijken voor onze
nieuwsborden in de Groote Houtstraat.
Kort nadat bekend is gewoi-den dat de
Koningin-Moeder is overleden, verkondigen
onze bulletins deze trieste tijding door de
stad en vóór het middag is, brengt een foto
bulletin de grootsche historische oogenblik-
ken der Koningin-Moeder in herinneringen
bij honderden stadgenooten. Om het middag
uur is er wel geen Haarlemmer meer, die
niet met de sombere gebeurtenis op de hoogte
is.
Van openbare gebouwen, de Groote Kerk
vele groote winkelhuizen en bij particulieren
wordt de vlag halfstok geheschen en elk
half uur komen er meer bij. De straten
worden stiller en onze stap klinkt hol tegen
de huizen op. Het straatorgel dat vanmorgen
nog even zijn muziek liet hooren, is 't zwij
gen opgelegd. De bioscopen hebben de bordjes
„Gesloten" voor de deuren hangen en de
verklaring van. d§ reden is wel overbodig.
De menschen zijn stiller, de trams bellen
niet, een lach is een uitzondering. Haarlem
leeft mede met het verlies dat onze Konink
lijke Familie heeft getroffen en legt getui
genis af door stilte.
ALLE VERMAKELIJKHEDEN TE
HAARLEM AFGELAST.
OP LAST VAN HET GEMEENTEBESTUUR.
De waarnemend burgemeester van Haar
lem Mr. M. Slingenberg heeft bepaald, dat
hier heden alle vermakelijkheden worden
stopgezet. Er zijn dus geen bioscoop- en
schouwburgvoorstellingen; geen muziek in
cafés; geen concerten en geen straatmuziek.
Het concert van de H.O.V. vervalt dus ook.
Over de volgende dagen is nog niets be
slist.
De openbare vergaderingen mogen ge
houden worden. De bijeenkomst van de V.
A- R. A. op hedenavond gaat dus door, maar
zonder pianospel,
Een levenslicht is uitgedoofd,
Dat lange jaren vredig brandde,
De dood heeft een gezin beroofd.
En er is rouw in heel den lande.
Men heeft het nauwelijks beseft,
Dat het toch eens zoover moest komen,
Waardoor het dubbel smartlijk treft
Nu zij van ons is weggenomen.
Haar eenvoud, eerbiedwaardigheid,
Deed haar ons aller harten winnen,
Van drie geslachten in haax tijd,
Moest elk haar op zijn beurt beminnen.
Nu zij van ons is heengegaan,
Beseffen wij door onze smarten:
Haar beeld zal blijven voortbestaan
In onzen geest, in onze harten.
P. GASUS.
KONINGIN-MOEDER IN DE HAARLEMSCHE
SCHOLEN HERDACHT
Op verzoek van het gemeentebestuur.
B. en W. hebben aan de hoofden der Open
bare Lagere Scholen verzocht het bericht
van 't overlijden van de Koningin-Moeder op
de scholen bekend te maken en in de hoogere
klassen de beteekenis die Koningin Emma
voor ons land en volk in den loop der tijden
heeft gehad te willen herdenken en toe te
lichten.
Tot de hoofden der Middelbare Scholen,
is het verzoek gericht om de leerlingen in de
aula bijeen te roepen, en daar de overleden
vorstin te herdenken.
BURGEMEESTER MAARSCHALK AANGE
REDEN.
Toen de burgemeester van Haarlem, de
heer C. Maarschalk, Vrijdagavond half acht
op de Dreef per fiets de Paviljoenslaan wilde
inrijden, werd hij door een auto aangereden.
Hoewel de toestand, van den burgemeester
geen aanleiding tot bezorgdheid geeft, was
de behandelende geneesheer toch van mee
ning, dat de patiënt volslagen rust moet
hebben en tèr verpleging beter in een zieken
huis opgenomen kan korden. De burgemees
ter is thans in de Maria-Stichting opgeno
men waar hij nog een tiental dagen zal moe
ten blijven.
Hedenmorgen om kwart voor acht is H.M. de
Koningin-Moeder inhaa r paleis aan het
Lange Voorhout overleden.
pag. 3 en 4
De Fransche pers oefent critiek op den rede
van Mussolini.
pag. 8
In Spanje blijft de algeheele onrust voort
duren.
pag. 8
Rusland zal niet tot den Volkenbond toe
treden.
pag. 8
Een nieuw spoor in de affaire Stavisky.
pag. 8
Het proces tegen de moordenaars van den
Roemeenschen premier Dolca is begonnen.
Van onzen Weenschen correspondent; Res
tauratie der Habsburgers op komst?
pag 8
Op 66-jarigen leeftijd is overleden prof. mr.
A. J. Blok, oud-hoogleeraar in het straf
recht.
pag. 6
Volgens berichten uit Brussel zou de Neder
landsche sla-invoer voor België gecontin-
genteerd worden.
pag. 6
De regeering heeft bij den Volksraad inge
diend de ontwerp-ordonnanties inzake de
nieuwe verlofsbezoldiging.
pag. 6
De fraude in den Haag betreft geknoei met
overwerkstaten
pag. 6
Er zijn adressen aan den ministerraad ge
stuurd, waarin om speelbanken in bad
plaatsen wordt gevraagd.
pag. 6
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: H.M. de Koningin-Moeder.
pag. 1
H. G. Cannegieter: Het Frysk Selskip Gijs-
bert Japicx.
pag. 9
J. B. Schuil: Wilhelm Meyer Foerster en
Oud-Heidelberg.
pag. 9
K. de Jong: De Société des instruments an
ciens voor den Heemsteedsclien Kunst
kring.
pag. 9
Rubriek voor vragen.
Baal