Tropenbuit.
Het ddoMftijkste
51e Jaargang No. 15577
Verschijnt dagelijlcs, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 6 April 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMLN I KN per week 0-25, p-er maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per weck ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65 franco per post '0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëNj5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels ƒ0.30. elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-. Duim f 250.-, Wijsvinger f 150... Elke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100...
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000... Overlijden f 600... Verlies van Hand, Voet of Oog f400... Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30...
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN
HAARLEM, 6 April.
Doorzetten.
Iemand schrijft mij een brief, waarin hij
op beminnelijken toon vraagt waarom wij
ons eigenlijk nog druk maken over „die ont
wapening". Zouden wij maar niet liever uit
scheiden met ons te interesseeren voor een
zoo hopelooze zaak? Gevolgd door „er is al
tijd oorlog geweest", „het ligt aan de men-
schen", „ze zouden overgebakken moeten
worden" en meer van die frissche en oor
spronkelijke gedachten.
Het antwoord is: wij zullen er zeker en vast
niet mee uitscheiden. Het is natuurlijk pret
tiger en gemakkelijker als men den wind mee
heeft, zooals een paar jaar geleden. Maar
tegenwind heeft toch ook zijn bijzondere aan
trekkelijkheden. Men moet er zijn kracht ten
volle tegen inzetten. Het bloed stroomt snel.
Men concentreert zijn wil en voelt dat het
leven goed is, hetgeen op zichzelf als het
meest afdoende argument tegen den oorlog
blijft gelden. Ook vormen de anderen, die
eveneens tegen den wind ingaan, geen kudde.
Het is allesbehalve verheffend, tot een kudde
te behooren. Het stompt erg af; men wordt
er niet beter, maar minder van. En de an
deren, die evenals wij tegen dezen wind op
tornen. zijn wel heel veel talrijker dan vroe
ger. Die briefschrijver zegt mij: „De jeugd
voelt er niet voor". Onzin. Er is zeker een
deel der tegenwoordige jeugd, dat heldhaf
tigheid en romantiek zelfs in de treurige
slachtingsmethodes van den modernen oor
log meent te zien. Er is daarentegen een an
der deel dat zijn hersens en zijn menschelijk
gevoel, sneller ontwikkelt en beter gebruikt,
en snapt dat zijn toekomst-taak opbouw en
geen afbraak is. Aan het eerstgenoemde deel
behoeft men trouwens ook nog heelemaal
niet te wanhopen. De opinie van een acht
tienjarige is voor vele wijzigingen vatbaar,
hetgeen maar goed is ook, want niemand on
zer heeft op dien leeftijd een gerijpt inzicht
in 's levens zaken gehad, en de tegenwoordige
jongens zijn niet anders dan wij waren. Het
meeste hebben ze nog te leeren.
Gisteren sprak ik ook nog iemand, die mij
met een ietwat medelijdend glimlachje herin
nerde aan het petitionnement van de Neder-
landsche Dagbladpers, anno 1931. „Dat heeft
toch niet veel uitgewerkt", meende hij, die
blijkbaar in de vroolijke veronderstelling ge
leefd had. dat de allereerste samenwerking-
voor-één doel van de geheele Dagbladpers van
één klein land meteen de wereldontwapening
zou brengen. Nu, ik heb het hem pogen uit te
leggen. Veel gaf het niet. De Mode is tegen
ons.
Een heel amusant verschijnsel, de Mode,
maar een tikje oppervlakkig en onbenullig,
nietwaar? En erg vatbaar voor verandering,
net als de wind. die nu tegen is maar straks
ineens weer mee zal zijn, en dan weer
draaien.
Van Mode en van weerhanen moeten wij
het niet hebben, maar juist van diegenen die
sterk genoeg zijn, hun eigen diepgewortelde,
gezonde en ook zakelijk-juiste overtuiging te
blijven volgen. Zij zijn, sinds 1918, niet alleen
in aantal maar ook in wilskracht en enthou
siasme gegroeid. Zij vormen, in de geheele
wereld, een macht wier invloed steeds toe
nemend blijft. De Engelschman zou er de
uitdrukking „they have come to stay" op
toepassen. Zoo is het: wij zijn gekomen om te
blijven. Van persoonlijk succes, van hoera-
vergaderingen, van holle rhetoriek moeten
wij het niet hebben. Maar ons arsenaal van
strijdmiddelen, van éérlijke, loyale overtui
gingsmiddelen is geweldig groot.
Nieuwe worden telkens weer ontworpen, en
in toepassing gebracht. Er wordt in alle
landen een ontzaglijke i hoeveelheid arbeid
voor de bestrijding van het oorlogsgevaar
verricht door menschen die er met toewijding
hun vrijen tijd en werkkracht aan opofferen,
zonder er een cent mee te verdienen, zonder
kans er lucratieve baantjes of lintjes mee
te veroveren. Tegen wind en stroom in, en
vaak onder afkeurend geblaat van een kudde
die het nog niet tot eigen oordeel en na
denken heeft kunnen brengen-
Opgeven? Ermee uitscheiden? Integendeel!
Harder aanpakken dan ooit!
R. P.
Ongecorrigeerd
ONDERZEEëR MET DEFF<"T
ROER.
Op een steiser eeloonen.
ONGERIEF VOOR AUTO'S NAAR TEXEL.
Donderdagmiddag is de onderzeeër K XVII,
toen deze van een tocht op de reede in de ha
ven te Den Helder terugkeerde in volle vaart
op den steiger der Texelsche stoomboot ge-
loopen. De steiger werd vrijwel geheel ver
nield en omhoog gedrukt.
Een vrachtauto, die op den steiger stond,
werd eveneens omhoog gedrukt, doch kon nog
in veiligheid worden gebracht. De onderzee
boot kon niet op eigen kracht wegvaren. De
sleepboot Drenthe van het bureau Wijsmuller,
welke ter hulp werd geroepen, slaagde er in,
de onderzeeboot vlot te krijgen. De boot van
Texel zal voorloopig niet bij den steiger kun
nen aanleggen. Dit veroorzaakt veel ongerief
voor de auto's die voor Texel bestemd zijn. De
oorzaak van het ongeval moet te wijten zijn
g.an een defect roer van de onderzeeboot.
(Negen inwoners van het Duitsche
dorp Neuglietzen hebben elk een
kwart mülioen mark geërfd uit de
nalatenschap van een dorpsge
noot, die in Nederlandsch-Indië
een fortuin heeft vergaard).
Ditmaal is 't een oom uit Java
En niet uit Amerika,
Maar hij laat zijn Duitsche neven
Toch een slordig duitje na.
In Neuglietzen brengt de lente
Wel een welkom nieuw geluid,
Van den zilvren klank van guldens,
Van een vetten tropenbuit.
Tropisch daalt de gouden regen
Op het Duitsche dorpje neer,
En toch had men in Neuglietzen
Nooit zulk prachtig lenteweer.
Java, paradijs op aarde.
Zegt de gids voor den tourist,
Nou, dat wordt door dezen regen
In het dorpje niet betwist.
't Is een mooie propaganda
Voor onz' onvolprezen Oost
Ook al mag die zoo wat duur zijn,
Dit tenminste is een troost.
DE TWENTSCHE BANK N.V.
DIVIDEND VAN 3 PCT. OVER 1933.
Naar V. D. verneemt, zal aan de op 5 Mei
a.s. te Enschedé te houden algemeene ver
gadering van aandeelhouders van De Twent-
sche Bank N.V. worden voorgesteld over het
jaar 1933 een dividend van 3 pet. uit te kee-
ren.
FORD TEGEN VERHOOGING DER
AUTO-PRIJZEN.
EEN DRINGEND BEROEP OP ROOSEVELT.
Een krachtig verzet tegen het streven om de
prijzen te verhoogen, aldus verneemt de Tel
uit Detroit, was wederom het „Leitmotiv" van
de mededeelingen, welke Henry Ford Donder
dag aan United Press verstrekte.
Ford verklaarde, dat de huidige stijgende
tendenz van de kleinhandelsprijzen een wel
bewuste poging is om een herstel in het zaken
leven te vertragen, omdat er „bepaalde dingen
zijn, die in dit land niet kunnen worden tot
stand gebracht, tenzij de verwarring en de de
pressie aanhouden".
Hiermede wil Ford niet zeggen, dat de fabri
kant, die zijn prijzen verhoogt, een dergelijk
doel nastreeft, maar wel, dat dit het geval is
met het systeem, dat den fabrikant leert, dat
hoogere prijzen zijn eenige redding zijn.
Indien er thans een herstel in zaken in
treedt, zal er aan te veel mooie plannen de
bodem worden ingeslagen", verklaarde de
automobielmagnaat, die een dringend beroep
deed op Roosevelt om prijsverhoogingen tegen
te gaan, welke volgens Ford's meening gepro
pageerd worden door „financieele belangen"
met het doel concurrenten te doen verdwijnen.
GOEDKOOPE ARBEIDERSWONINGEN
PLANNEN VOOR AMSTERDAM.
Naar Het Volk meldt, is overleg aanstaande
tusschen de regeering en de gemeente Am
sterdam over de mogelijkheid van den bouw
van arbeiderswoningen door particulieren,
tegen een huurprijs van f 5 per week.
Grondslag van dit overleg zal een ten de-
partemente opgesteld schema vormen.
Daarin geeft de regeering te kennen, dat
zij bereid is een nieuwe regeling voor de ver
strekking van tweede hypotheken in te voe
ren, echter slechts wanneer de mogelijkheid
bestaat, dat zij daaraan bepaalde voor
waarden ten aanzien van de huren zal
kunnen verbinden.
De regeering stelt verder voor. de rente
van loopende voorschotten, zoowel van het
rijk als van de gemeente, terug te brengen
tot 4 1/4 Voorts dringt zij aan op verlaging
van de waterleidingtarieven, de brand-assu-
rantiebelasting en de straatbelasting, zoo
veel als mogelijk is.
BEZOEKTonze ruims STAND No. 9,
neemt eengemakkelijkestoe!
en laat U door ons ter zake
kundig personeel rustig
inlichten omtrent prijzen en
kwaliteiten.
N.V. HOENDERDOS
BRANDSTOFFEN HANDEL
Kantoor en Magazijnen Kinderhuissingel 2, Tel. 11979 (2 lijnen)
(Adv. Ingez. Med.)
DE MOORD OP RAADSHEER PRINCE
DE LUSSATS EN CARBONE HOUDEN HUN
ONSCHULD VOL.
De Lussats en Carbone, die onder verden
king staan den moord op Prince gepleegd te
hebben, zijn gisteren volgens Reuter langdurig
te Dijon verhoord. Zij blijven hun onschuld
volhouden en gaven nauwkeurige inlichtingen
over de wijze waarop zij hun tijd besteed
hebben.
DE TOCHT VAN DE
TSJELJOESKIN VERFILMD.
OPERATEUR HOOPT OOK DE REDDING
VAST TE LEGGEN.
Het is aan twee Russische filmoperateurs,
Trojanofski en Schafron gelukt den
avontuurlijken tocht van den ijs-
breker „Tsjeljoesjkin"zijn tragi-
schen ondergang en den tocht der bemanning
ever de ijssehotsen op de film vast te leggen.
Van het oogenblik af, dat de „Tsjeljoeskin"
uitvoer, werden alle bezienswaardigheden en
interessante waarnemingen op de film ver
eeuwigd, aldus een United Press-bericht aan
de Tel. Toen het duidelijk werd dat het
schip den winter in het Poolgebied moest door
brengen, ging Trojanof.yki van boord en be
reikte met hondensleden de Siberische kust.
Na een gevaarlijke reis van vele weken bracht
hij de film ongeschonden naar Moskou.
Schafron bleef evenwel op den „Tjelsjoesj-
kin"; het gelukte hem den ondergang van
schip en de redding der bemanning op het.
gevoelige celluloid vast te leggen, en hoogst
interessante opnamen te maken van geva
ren, waaraan de opvarenden van den ver
ongelukten ijsbreker op de ijsschots waren
blootgesteld. Thans heeft hij nog een kleinen
voorraad film over, welken hij angstvallig be
waart om zijn filmepos met de aankomst van
de reddingsexpeditie en de berging van zijn
tochtgenooten te kunnen besluiten.
COMPROMIS IN HET
LOODGIETERS-CONFLICT?
VOORSTEL OM DE UURLOONEN met 2
CENT TE VERLAGEN.
Donderdag had op het departement van
Sociale Zaken een conferentie plaats van den
rijksbemiddelaar mr. De Vries met de werk
nemers en werkgevers in het loodgieters-
bedrijf. Na breedvoerige onderhandelingen
heeft de rijksbemiddelaar het voorstel ge
daan. dat de loonen verminderd zullen wor
den met de helft van het verschil tusschen
de thans geldende loonen en die van het
collectief contract voor de bouwvakken. Dit
komt over het algemeen neer op een loons
verlaging van 2 cent per uur. In enkele ge
meenten zal het 3 a 4 ct. bedragen.
Verder heeft de rijksbemiddelaar voorge
steld, dat de overige eischen, door beide pa
troonsbonden oorspronkelijk gesteld, wor
den teruggenomen en dat het thans geldende
loon voor het laatst zal worden uitbetaald op
Zaterdag 14 April.
De organisatiebestuurders hebben op zich
genomen om deze voorstellen in hun organi
saties te verdedigen.
DE BESPREKINGEN MET ENGELAND
WAARSCHIJNLIJK NOG IN DEZE MAAND.
De onderhandelingen tusschen de Neder-
landsche en Engelsche regeering inzake de
regeling van de handelsbetrekkingen tusschen
beide landen zullen waarschijnlijk tegen het
einde dezer maand te Londen een aanvang
nemen
ONDERWIJS IN FASCISTISCHEN
GEEST?
ONDERZOEK BETREFFENDE DUITSCHE
SCHOLEN.
GEEN OVERHEIDSGELD VOOR AFWIJKEND
ONDERWIJS.
De eerste foto van de ramp van de „Tomotsuru", de Japansche torpedoboot, die
met honderd man aan boord in den storm verging. Het gekenterde schip
wordt naar den wal gesleept.
In het jaarverslag 1933 van de Deutsche
Schulverein te Amsterdam wordt gezegd, dat
er met alle kracht naar wordt gestreefd om
„die Schule mit der Heimat gleichen Schriftt
halten zu lassen und die Kinder lm Sinne des
neuen Deutschlands zu erziehen". In verband
daarmee had de heer Polak aan den minister
van Onderwijs, K. en W. gevraagd of Z. E. nie:
van oordeel is. dat zulks beteekent. opvoeding
der kinderen in fascistischen geest en of het
dan oirbaar is, dat. staats- en gemeentegeld
beschikbaar wordt gesteld voor onderwijs in
fascistischen geest.
Minister Marchant deelt in zijn antwoord
mede dat hem uit een bericht in de pers be
kend is geworden, dat in het jaarverslag 1933
van de Deutsche Schulverein te Amsterdam de
bedoelde passage moet voorkomen. Z. E, ver
moedt dat onder de woorden: „die Kinder im
Sinne des neuen Deutschlands zu erziehen"
iets anders is te verstaan dan de Nederlandche
wet verstaat onder het doel van het onderwijs
in Nederland.
De minister acht het niet toelaatbaar, dat
Overheidsgelden worden besteed voor onder
wijs dat niet ten volle beantwoordt aan letter
en geest van de Nederlandsche wetgeving.
De vraag, in hoeverre dit hier het geval is, is
in onderzoek.
Reeds eenigen tijd geleden heeft hij aan het
Rijksschooltoezicht opdracht gegeven hem ten
aanzien van de hier te lande gevestigde z.g
Duitsche scholen verschillende gegevens te
verstrekken ten einde te kunnen vaststellen
of het onderwijs, aan deze scholen gegeven,
beantwoordt aan letter en geest van de Neder
landsche wetgeving. Aan de hand van de te
ontvangen ambtsrapporten zal de ondergetee-
kende overwegen, of de bestaande toestand
kan blijven bestendigd.
ROTTERDAM VERHOOGT DE
OPCENTEN
OP DE PERSOXEELE BELASTING.
De Rotterdamsche gemeenteraad heeft
zich Donderdag veroen igd met het voorstel
van B. en W. tot verhooging van de opcenten
op de personeele belasting, waardoor de be-
grootingspositie uiteindelijk met f 378.000 zal
worden verbeterd. Van verschillende zijden
lokte het voorstel scherpe critiek uit. Doch
bij stemming bleken 25 leden voor aanneming
te zijn en 17 tegen.
KONING GUSTAAF VERZOENT
ZICH MET PRINS SIGVARD.
EEN ONTMOETING TE CANNES.
PARIJS, 6 April (V.D.) Gisteren is Sig-
vard Bemadotte van Zweden met zijn bruid,
de vroegere Duitsche filmactrice Erika Pat-
zek, op zijn huwelijksreis te Cannes aange
komen. waar hij onmiddellijk ontvangen
werd door zijn grootvader, Koning Gustaaf
van Zweden, die al zijn afspraken afzegde
om met zijn kleinzoon en diens vrouw te
kunnen lunchen.
BLOEMENVENTER
GEARRESTEERD.
WILDE EEN AGENT VOOR EEN AUTO
WERPEN.
Donderdagmiddag wilde een politieagent op
den hoek van de Groote Houtstraat en de
Anegang (waar niet met bloemen gevent mag
worden) een 24-jarigen bloemenkoopman naar
het politiebureau aan den Smedestraat bren
gen. De man verzette zich met geweld en pro
beerde den agent voor een auto te werpen.
Tenslotte wist hij zich los te rukken en in een
huis in de Gortestraat te vluchten. Hier werd
hij later met behulp van een anderen politie
agent gearresteerd. Toen ging hij rustig mee.
HET AFSCHEID VAN DEN
HEER K. BRANTS.
EEN HULDIGINGSCOMITé GEVORMD.
Op den len Mei zal de heer K. Brants te
Haarlem Hoofd-inspecteur voor het Lager
Onderwijs in de 2e Hoofdinspectie zijn ambt
neerleggen wegens het bereiken van den pen
sioengerechtigden leeftijd.
Op initiatief van de Vereeniging van Hoof
den van Scholen in Nederland is een Comité
gevormd, dat het plan heeft den heer Brants
bij zijn afscheid te huldigen.
Het moderamen van genoemd Comité wordt
gevormd door de heeren A. J. van Goethem,
Amsterdam, voorzitter; A. B. Roosjen. Am
sterdam, secretaris; H. E. C. Swüste,
Utrecht penningmeester.
De Paus richt zich opnieuw tot de Duitsche
katholieken.
pag. 3
Weer wijzigingen in de Oostenrijksche re
geering?
pag. 3
Nederland en de Scandinavische landen heb
ben aan Engeland voorgesteld een scheep
vaartconferentie te Londen te beleggen.
pag. 3
Een beroep van de Fransche regeering op
de ambtenaren.
pag. 3
Een Engelsche avïatrice is in een zweefvlieg
tuig het Kanaal overgestoken.
pag. 3
Onze bloembollenexport naar Zweden.
pag. 3
Oordeel van de Morning Post over het S. D.
A. P. besluit betreffende ontwapening.
pag. 4
Te Rotterdam is een „smokkelschip" onder
zocht.
pag. 4
De toestand van Minister Verschuur is nog
onveranderd.
pag. 4
De beurs van de Dameskroniek is hedenmid
dag geopend.
pag- 2
Laatste berichten.
pag. 7
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Doorzetten.
pag 1
Van onzen Weensclien correspondent: Oos
tenrijk geen „republiek", maar een „bonds
staat".
pag. 3
K. de Jong: Concert Noorder kerkkoor.
pag. 2
J. B. Schuil: Der blaue Vogel.
pag. 2
Jhr. dr. J. C. Mollerus: De regeeringsplan-
nen voor werkverruiming.
pag. 4
Sport in 't kort.
pag 8
Voor de Jeugd.
pag. 9 en 10
UITBARSTING VAN DE MERAPI.
EEN ERUPTIE VAN 15 MINUTEN.
DJOKJAKARTA 6 April (Aneta). Heden
nacht om 3 uur vond een zware explosie van
den Merapi plaats. Een bloemkoolwolk werd
boven de krater waargenomen op een hoogte
van 600 meter. De Westelijke helling was be
dekt met vuur. Tot hedenmorgen 6.35 uur zijn
aschregens gevallen in de dessa's Moengoet,
Boroboedoer. Kalioerang e.a. De duur van de
eruptie bedroeg vijftien minuten.
Het Binnenlandsch bestuur van Kakap
werd gewaarschuwd. Te 12.21 uur werd een
licht gerommel gehoord. Te 1.52 uur werd een
zware rookdamp uit den krater waargenomen.
In verband met de werking van den Merapi
waarschuwde het Binnenlandsch Bestuur de
bevolking.
HEILGYMNASTIEK EN MASSAGE.
Te 's Gravenhage is geslaagd voor het
diploma van het Genootschap voor Heil
gymnastiek en Massage mej. S. W. Makkink
te Haarlem.
DE RIJWIELDIEFSTALLEN.
In de afgeloopen week zijn hier negen rij
wielen gestolen.
HET EINDE VAN HET LIJDELIJK
VERZET IN BRITSCH-INDIë?
CONGRESPARTIJ ZAE AAN DE
VERKIEZINGEN DEELNEMEN.
CALCUTTA. 5 April (V.D.) De nationa
listisch gezinde partygroepen in het bijzonder
de Congrespartij, zullen weer actief deel
nemen aan de binnenlandsche politiek.
Zulks als resultaat van beraadslagingen,
welke hebben plaats gevonden tusschen
vooraanstaande leden der congres partij te
Delhi. Besloten werd de oude Swarai-partij
te reorganiseeren. Haar leden zullen zich
candidaat stellen voor de verkiezingen, welke
waarschijnlijk einde 1934 zullen worden ge
houden. Het verkiezingsprogram zal inhou
den de vorming van een gesloten front tegen
de in het Witboek voorgestelde hervormingen
en de bestrijding van de wetswijzigingen.
De beslissing van Gandhi beteekent. dat al
diegenen aan de macht zullen komen die
voor passieven tegenstand waren. Zij wordt
van groote beteekenis geacht.
CULCUTTA, 6 April (V.D.) Gandhi's in
stemming met de deelneming der Swarai-
partij aan de komende verkiezingen wint
vooral aan beteekenis door zijn verklaring,
dat hij alle leden der Congrespartij die het
gevoel hebben, dat het lijdelijk verzet van
verschillende groepen niet de juiste weg is,
adviseert aan de verkiezingen deel te nemen.
Het individueele lijdelijk verzet werd in den
afgeloopen zomer door de Congrespartij op
het program geplaatst ter vervanging van
het massale lijdelijk verzet. Door Gandhi's
verklaring wordt de Swaraipartij een soort
vleugel van de Congrespartij en wordt scheu
ring in de partij vermeden.