<ND Crisis tot den boom. Hel Behuqtiiksie 51e Jaargang No. 15610 Verschijnt dageliilts, behalve op Zon- en Feestdagen Woensdag 16 Mei 1934 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENT EN pgj. week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22. per 3 mnd. 0.65 franco per post '0.72J4. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ADVERTENTIëNj5 regels 1.75, elke regel meer ƒ035. Reclames ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (iederen dag) 13 regels f 0 30. elke regel meer ƒ010. uitsluitend a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f250.-. Wijsvinger 1 1 50-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-. Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000-. Overlijden f600-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN. HAARLEM, 16 Mei De Gran Chaco Het rapport van de Volkenbondscommissie Over den oorlog, die sinds twee jaar in de moerassen van den Gran Chaco tusschen de Zuid-Amerikaansche republieken Bolivia en Paraguay gevoerd wordt, is een vernietigend document. Vernietigend voor alle mogelijke schijn-redeneeringen. voor schoone diploma tieke phrasen die in vroeger tijden de waar heid gecamoufleerd zouden hebben.en bovenal vernietigend voor de treurige inter nationale comedie, die ondanks dat nog steeds wordt gespeeld. Het is een onmiskenbare vooruitgang dat een dergelijk openhartig rapport wordt uit gebracht, dat het overal gepubliceerd wordt en dat het ook per radio is uitgezonden in Zuid-Amerika. Maar het is ontstellend en diep teleurstel lend dat het niet een veel grooter weerklank in de wereld heeft gevonden. Ik zou mij vroe ger hebben voorgesteld dat zulk een rapport als het ooit verscheen, een algemeene kreet van verontwaardiging in de wereld zou doen opgaan. Dat er bij alle betrokken regeeringen fel zou worden geprotesteerd, dat in alle par lementen interpellaties zouden worden ge houden en in alle dagbladen diep-verontwaar- digde artikelen zouden worden geschreven, en dat eischen zouden worden gesteld om on middellijk dezen schandelijken toestand te beëindigen. Heelemaal niet, hoor. De publicatie schijnt voor de meeste bladen en ook voor het groot ste deel van het publiek niet meer dan een interessant nieuwtje te zijn, een dier „faits divers" uit verre landen die veel minder in druk maken dan een auto-ongeluk op uw straathoek, of stoute Pietje van de buren, die in het water gevallen is en nog net ge red Niettemin zegt dit rapport in onmiskenbaar duidelijke termen, dat twee volken elkaar daar in dat gruwelijke moerassen-gebied aan het uitmoorden zijn op een wijze, die het „als uitzonderlijk meedoogenloos en afgrijse lijk" betitelt. De moreele en economische ont wikkeling dier volken is erdoor tot stilstand gekomen. Aan beide wordt door de Ameri- kaansche en Europeesche staten. die leden zijn van den Volkenbond, het gruwelijkste moderne oorlogstuig in onbeperkte mate ge leverd. Bommen uit vliegtuigen geworpen, ook op onbeschermde steden, pantserauto's en tanks, vlammenwerpers, snelvuurgeschut, mitrailleurs, automatische gewerenhet heele gamma wordt toegepast. Verscheidene van die wapens worden noch in Bolivia, noch in Paraguay gefabriceerd. Europa en Ame rika, zooals gezegd, leveren ze, evenals de mu nitie ervoor. Sommige van deze wapens wer den zelfs in den oorlog 1914-1918 als te on- menschelijk veroordeela. Daar ziet u, in de praktijk opnieuw aange toond, hoeveel het geklets over het verbie den van bepaalde wapens geeft, als er een maal oorlog is. Welke wapens het zijn, die men in den Europeeschen oorlog „te onmen- schelijk" vond, weet ik overigens niet. Men trad toen de conventie van Genève met voe ten. Het rapport bedoelt dus zeker wapens, die toen nog niet bestonden. Pogingen van de commissie tot directe on derhandeling faalden. Beide regeeringen wa ren blijkbaar door het dolle heen. De com missie stelt arbitrage voor, en de vaststelling daarbij van een permanente grens. Kans? Blijkbaar miniem. Het schijnt, gezien de ijve rige leveranties door Amerika en Europa, als ik het goed begrijp, geenszins onmogelijk dat de twee volken elkaar totaal zullen uitmoor den. De commissie meent evenwel dat haar rapport tengevolge zal moeten hebben, dat er internationale actie ontstaat om de ver schepingen van wapens naar Bolivia en Para guay stop te zetten. Optimistische commissie! Tenslotte nog een kleine toelichting op de oorzaken van den strijd, die het rapport geeft. Het zegt namelijk dat de belangen van Argen- tijnsche industrie die vleeschconserven fabri ceert, en de waarschijnlijkheid van de aan wezigheid van belangrijke petroleumbron- nen, waarbij de Standard Oil Company ge ïnteresseerd is. ertoe hebben bijgedragen dit conflict gaande te houden. Ziehier een bouquetje internationale ge dachte" in de practijk Behoeft er meer over gezegd te worden? Het is om van te walgen. R. P. I„Gro HOTE RES I Speciaal Extra ei HET HAARLEMSCHE COLLEGE VAN B. EN W. WOENSDAG A.S DE BENOEMING VAN EEN TIJDELIJK WETHOUDER. Naar wij vernemen ligt het in de bedoe ling in de eerstkomende vergadering van den Haarlemschen gemeenteraad (a.s. Woensdag23 Mei) reeds een opvolger voor Mr M. Slingenberg als wethouder te benoemen. Om aan de wet te voldoen zal in die zit ting eerst een tijdelijk wethouder gekozen worden. Als de raad dan over eenige weken door het zitting nemen van den heer Huls man, voltallig zal zijn. zal de definitieve benoeming plaats hebben. Natuurlijk is het duidelijk, dat die tweede keuze dan niet meer dan een formaliteit zal zijn. Wij hebben indertijd reeds medegedeeld, dat de verwachting is, dat tot wethouder aangewezen zal worden de heer A. G. Boes (V.D.)Het is de bedoeling, dat de heer Boes dan onderwijs zal krijgen, terwijl de tegen woordige wethouder van onderwijs, de heer W. Roodenburg, dan zal verhuizen naar fi nanciën. „Groot Badhuis" Zandvoort RESTAURANT zijn GEOPEND Onze reitanratiezalen zijn geheel gemoderniseerd Speciaal arrangement voor de Pinksterdagen Extra verzorgde feeslmenu's. Diner-concert ze dancing gedurende dit weekend middag en avond THE B0NZ0NIANS roort H irniseerd AU erdagen BH -concert kend (Adv. Ingez. Med.) HAARLEMSCH VREDES CONGRES. OP 17 MEI A.S. Wij herinneren nog eens aan het Haar- lemsch Vredescongres, dat op Donderdag avond 17 Mei a.s. in de groote Gem. Concert zaal zal worden gehouden en dat wij drin gend in de aandacht onzer stadgenooten aan bevelen. Het congres zal worden opgeluisterd door de medewerking van Annie Woud. die bege leid zal worden door Emmy van Eden. Na een openingswoord van den voorzitter der Vereeniging voor Volkenbond en Vrede, den heer R. Peereboom, zal Prof. C. Timmer, ord. Carm. (Zenderen) spreken over ..De taak der Kerk ten aanzien van den vrede". Ds. H. K. Miskotte, alhier, zal het onderwerp: ..De taak der Kerk ten aanzien van het oorlogs- vraagstuk" behandelen. Mevr. C. RemondtHischmann (Am sterdam) bespreekt den Volkenbond als sym boliek en als werkelijkheid en de heer M. A. Reinalda (Haarlem) de internationale arbei dersbeweging en het vredesvraagstuk. Dr. E. van Raalte, te 's-Gravenhage, be handelt het onderwerp: „Recht boven ge weld". SPAARNESTROOM-ZAAK AANGEHOUDEN. VOORTGEZETTE BEHANDELING OP 4 JUNI. Dinsdag zou voor den politierechter te Am sterdam de behandeling van de strafzaak wor den voortgezet tegen den schipper-mede eigenaar H. D. en de machinist J. K. van de trawler „Spaarnesitroom", verdacht van mein eed. Zij zouden bij de behandeling van deze zaak voor de Raad voor de Scheepvaart val- sche verklaringen hebben afgelegd. De voortgezette behandeling is aangehouden itot 4 Juni a.s. OMWENTELINGSPLANNEN LETLAND IN Briefje aan een Voetbalmaniak. UITZONDERINGSTOESTAND AFGEKONDIGD. RIGA, 16 Mei (V.D.) De Letlandsche re geering heeft de uitzonderingstoestand afge kondigd op grond waarvan de actie der poli tieke partijen en van het parlement tot aan de uitvoering van een grondwetshervorming zal moeten worden gestaakt. Naar het Letlandsche telegraafagentschap meldt heeft de regeering zich tot dezen maatregel gedwongen gezien in verband met het feit, dat zij kennis had ge kregen van voorbereidingen voor een gewa- penden „coup d'état". Tevens is zij hiertoe overgegaan op grond van de onbekwaamheid van het parlement, hetwelk niet de mogelijk heid gaf de noodige maatregelen te nemen tot bestrijding van de economische gevaren. Met het oog op de steeds grooter wordende ontevredenheid in de meest uitgebreide krin gen zag de regeering in den huidigen toestand een dreigend gevaar voor binnenlandsche on lusten en achtte zij het haar plicht deze met alle ter beschikking staande middelen te voor komen. De uitzinderingstoestand geldt voor zes maanden. De invoering van den uitzonde ringstoestand is zonder eenig incident voltrok ken. Volgens een voorloopig nog onbevestigd _;erucht zouden in den loop van den nacht de socialistische parlementsvoorzitter dr. Kalnin en zijn zoon zijn gearresteerd. Openbare gebouwen door militairen bezet. Het Letlandsche telegraafagentschap meldt nader: Ter uitvoering van de noodige maatregelen en ter handhaving van orde en veiligheid zijn nog in den nacht van Dinsdag op Woensdag, behalve de politie, de burgerwacht en gedeel ten van het garnizoen van Riga onder de wa penen gebracht. Een reeks openbai'e gebouwen werd bezet en ook het parlement werd onder militaire bewaking gesteld. De stations, kan toren van post. telegraaf en telefoon zijn bezet. Van half een 's nachts tot 8 uur 's ochtends was het telefoon- en telegraafverkeer ver broken. In de straten van Riga loopen gewa pende patrouilles politie en soldaten. Ook pantserwagen rijden door de stad. Een grootere actie werd door de militairen in de omgeving van het socialistische volkshuis uitgevoerd. Op het volkshuis werd in plaats van de socialis tische roode vlag de officieele rood-wit-roode Letlandsche staatsvlag geheschen. Hoofdkwartier der soc. dem. partij bezet. RIGA, 16 Mei (Reuter). De openbare ge bouwen worden na het afkondigen van den uitzonderings-toestand door militairen be waakt. Alle vergaderingen en demonstraties zijn verboden. Bij particulieren zijn groote hoeveelheden wapenen gevonden, o.a. bij den gearresteerden Socialistischen kamer-voorzitter. Het hoofdkwartier van de sociaal-democra tische partij is door de politie bezet, Mijnheer en Vriend, Ge zijt voetbal-maniak, dies heb ik met u en uw mede-zieken medelijden. Immers, ik heb Donderdag 10 Mei den ganschen heer lijken dag in Scheveningen ter Piere vertoefd. Ik had mij daar genesteld met de zon in het gelaat, de rust in het gemoed en een boek in de hand. De zon is tot zes uur in mijn gelaat gebleven, de rust tot twee uur in mijn gemoed (want toen kwam een alleraardigst scheef hoedje met pofmouwtjes naast mij zitten) en het boek lag om tien uur reeds te droomen naast mij op de bank. Het is verwonderlijk hoe de domme zon alle intelligentie en men- schelijke kunde als een dansend stofje op een lichte bries doet verstuiven in de oneindig heid. En gij, mijnheer en vriend, waart gezeten tusschen courantenhangers, pijpenstandaards en rookstellen van uw knusse huiskamer te midden van \iw lief gezin en met oranje-blan- je-bleu op uw borst en in uw hart. Het is een voortreffelijk ding, dat uw op recht-nationale gevoelens zich zoozeer ver diept en verbreed hebben, naarmate Vente en Bakhuys goals maakten. Onsportieve lieden, zwartkijkers en roet-in-'t-eten-strooiers mo gen al beweren dat het een risquante zaak is nationale eer onverbrekelijk vast te snoe ren aan twee en twintig stevige kuiten en een leeren bal, zij mogen al waanwijs betoogen, dat uw nationale gevoel opportunistische geestdrift van den vijfden rang is, die neer zinkt als droesem in den leegen beker van uw ziel. zoodra de twee en twintig beenen hun wilskracht te pletter loopen op die van twee en twintig andereterecht laat ge dezulken maar praten. Gij zijt sportief en Spartaansch, al hebt ge zelve nimmer een partijtje voetbal gespeeld en al zijt ge te lui om te loopen waarheen uw „eigen wagentje" (het blikken kind uwer verrukkelijkste droomen) u dra gen kan. En nu heeft Nederland van Frankrijk ver loren. En nu is droefheid in uw hart. Is uw stem van tranen verstikt. Uw strottenhoofd omkneld van weemoed zonder grenzen. Ge hebt u het rood-wit-blauw van de jas gerukt en asch over uw hoofd gestrooid en uw gade en der kinderen liefhebbende moeder heeft het danig moeten ontgelden. Ik heb diep medelijden met u, heer en vriend. Want wat doen wij nu met Rome? Gesteld immers eens het afschuwelijke, dat 't Neder- landsche elftal daar verliezen zou en gij waart van deze nationale schande getuige? Wij moeten mannen zijn en het verschrik kelijke noodlot in de giftig-groene oogen durven zien, nietwaar? Onderstelt nu eens dat zielsverscheurende... Dan hebt ge om niet de groote reis onderno men! Dan zijt ge vergeefs naar Rome gegaan! Weliswaar is Rome ook zónder voetbalmatch een draaglijk plaatsje, waar de cultuur van eeuwen als een \vonderlijk-verheven boek voor u openligt, doch wat malen wij, wat maalt gij: nietwaar, om fora, restra en grijze, half ver- puinde aquaducten, tempels en paleizen, als Nederland er zijn voetbal-eer niet heeft ge stoken als een vlag in de blauwe lucht? Nietwaarhet zou niet in uw hoofd zijn opgekomen, een reis naar Rome te onderne men, wanneer daar niet gevoetbald werd Ik weet, smartelijk hoe droefenis en ver twijfeling thans uw hannenhart verscheuren. Ik wensch u sterkte en vastberadenheid toe. En hoop van ganscher harte, dat in Rome de kapstok zal worden geplant, waaraan gij en uw kornuiten uw collectief minderwaardig heidscomplex zult kunnen ophangen. Geven de goden, dat dien dag de zon schijnt Want ik zal dan ter Piere zijn. De schrijver van mijn boek zal mij verder vertellen van zichzelven en zijn intellect. En zoo het lot mij genadig is, zullen het platte hoedje en de pofmouwtjes weer naast mij zijn. Ik wensch u, mijnheer en vriend, innerlijke kracht. Uw Mr. E. ELIAS. N.V. „GRANITO" - Tel 14028 N. BOERKOEL A EL BE R TSBERGS 7 RAAI 80 Alle Granitoen Tegelwerken Strak van lijn, soeDel van prijs (Adv. Ingez. Med.) (Aan de erkende boomkweekers zal, blijkens een in de Staatscou rant gepubliceerde beschikking, uit het Landbouwcrisisfonds een crediet van f 3.500.000 worden ver leend.) In een crisis zet de menschheid Eindeloos veel boomen op, Die gewoonlijk lang en zwaar zijn, Maar met weinig loof in top. Vruchten dragen ze maar zelden, Hoe gewichtig ze ook zijn. En ze geven weinig schaduw. Het zijn boomen van den schijn. Maar dan zijn er ook nog boomen Van de werkelijke soort, Die een nijver kweeker opzet, In den waren zin van 't woord, Deze boomen geven schaduw, Door hun dichte bladerdak, Als de kweeker maar in staat is Tot beoefening van zijn vak. Maar voor hem zijn deze tijden Ook een booze crisisdroom, Zonder steun kan hij niet werken. Er heerscht crisis tot den boom. En wij zullen nu maar hopen. Dat dit gouden zaaisel slaagt, En voor velen in den lande, Zware, rijpe vruchten draagt. WEER EEN MISDAAD TE OSS. OVERVAL MET BEROOVING EN MOORD. OSS, 16 Mei: Hedennacht is te Ooien nabij Oss een gruwelijke misdaad gepleegd, waar bij een man is gedood en een ander ernstig gewond. Het betreft wederom een roofoverval zooals er in den laatsten tijd in de omgeving van Oss reeds meermalen zijn gepleegd. Te 1 uur werden de gebroeders P. en A. Ver hoeven die slechts met hun beiden een klein huisje bewoonden, door een drietal mannen overvallen, terwijl zij rustig lagen te slapen. Wat er precies gebeurd is, is nog niet bekend, maar er heeft een hevig gevecht plaats gehad, waarbij A. Verhoeven met een ijzer werd doodgeslagen en zijn broer ernstige wonden bekwam. P. Verho-even beeft nog tijdens de worsteling om hulp geroepen maar zijn keel werd dichtgeknepen. De roovers overmeester den hem en bonden hem met handen en voe ten aan het- lichaam van zijn broer vast. waarna zij waarschijnlijk het huisje zijn gaan doorzoeken. In ieder geval hebben zij de geheele woning overhoop gehaald. Hun buit is echter gering geweest. Deze heeft slechts bestaan uit een be drag van f 40. De broers Verhoeven zijn na melijk vx*ij arm. Zij bezitten slechts een koe. Toen de roovers waren verdwenen heeft P. Verhoeven zich kunnen bevrijden en is hij bux-en gaan mededelen, dat zijn broer was vermoord. Onmiddellijk werd de politie er justitie gewaarschuwd. Hedennacht ai'riveer- de reeds het parket uit Den Bosch. In samenwerking met de gemeentepolitie van Oss heeft de marechaussee nog tijdens den nacht te Oss 'twee personen van hun bed gelicht en gearresteerd. Van beiden werden de bebloede kleeren aangetroffen. De kleeding stukken van een hunner lagen in een kuip water. Men heeft dus waarschijnlijk de daders reeds te pakken. De ernstig gewonde Verhoeven is in het ziekenhuis te Oss opgenomen. Bij een scheepsongeval in Finland zijn ruim dertig personen om het leven gekomen. pag. 1 Tiberias is weder door een overstrooming ge teisterd: het totaal aantal slachtoffers be draagt 80. pag. 1 In de Borinage heeft een mijngasontploffing plaats gehad, waarbij een groot aantal mijnwerkers is omgekomen. pag. 4 MacDonald gaat niet naar Genève. pag. 4 Het voorloopige rapport van de Saarcoinmis- sie over de volksstemming. pag. 4 Bij een aanvaring van een Amerikaansch lichtschip zijn zeven personen om het le ven gekomen. pag 4 Het vliegtuig „Leonardo da Vinci" is over den Oceaan gevlogen en in Ierland gedaald. pag. 4 Streicher's gruwelsprookjes in Der Stiirnter. pag. 4 Door vier Tweede Kamerleden is een voorstel ingediend om een Kamer commissie voor Indische zaken in te stellen. pag. 3 Het wetsontwerp om leerlingen te beschermen tegen t.b.c. besmetting op scholen door leer krachten heeft in de Tweede Kamer een goed onthaal gevonden. pag. 3 Te Oss is wederom een roofoverval met moord gepleegd: de twee vermoedelijke daders zijn reeds gearresteerd. pag 1 Woensdag 23 Mei zal de benoeming van een tijdelijk wethouder te Haarlem plaats heb ben. pag 1 Zaandam blijft weigeren het ambtenarenre glement te wijzigen. pag 8 Een plechtigheid uit vroeger eeuwen op Twee den Pinksterdag gereconstrueerd. pag 6 Laatste Berichten. pag. 7 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: De Gran Chaco. pag. 1 Mr. Elias: Briefje aan een voetbalmaniak. pag. 1 Musicus: Muzikantenleven. pag 3 A. Over: Hoe de aangever bij belastingaangifte moet handelen. pag. 6 BLOEMBOLLENCULTUUR. EEN STIJGING VAN DEN UITVOER. In de maand April 1934 werden door Neder land uitgevoerd 427.542 KG. bloembollen, die een waarde hadden van f 199.952. Over dezelfde maand van 1933 waren de cijfers 391.185 K G. en f 185.685. Alzoo een kleine stijging. Belangrijker nog zijn de cijfers over de eer ste 4 nxaanden van dit jaar tezamen. Er zijn in die 4 maanden 3.239.848 K.G. uit gevoerd die een waarde hadden van f 1.538.644 Over dezelfde maanden van 1933 waren de cijfers 2.635.763 K.G. en f 1.237.029. Een vermeerdering dus van 604.085 K.G. en f 301.615. FINSCH PASSAGIERSSCHIP GEKENTERD. MEER DAN DERTIG SLACHTOFFERS. HELSINGFORS, 15 Mei (V.D Op het Kal- lavsi-meer nabij de Kuopio-baai is een passa giersschip gestrand en onmiddellijk gezonken. Men vreest dat ruim twintig passagiers den dood in de golven hebben gevonden. HELSINGFORS. 15 Mei (V.D.) Omtrent de scheepsramp op het Kallavsi-meer wordt na der gemeld, dat het aantal slachtoffers meer dan dertig bedraagt. Onder de dooden bevin den zich drie kinderen. Het ongeluk ontstond door het verschuiven van de deklast tenge volge van een verkeerde manoeuvre, waardoor het schip kenterde. Dertig personen konden gered worden. TACHTIG DOODEN TE TIBERIAS BEVOLKING NAAR DE BUITENWIJKEN ITALIAANSCH-AMERIKAANSCHE OCEAANVLUCHT GESLAAGD. De Ita- liaansche vliegerofficier Sabelli (links) en de Amerikaansche piloot Pond hebben een geslaagde Qceaanvlueht onderkomen. Zy zjin bij May in Jerland geland, JERUZALEM, 15 Mei. (V.D.) Uit het puin van het door een noodweer geteisterde stadje Tiberias, dat gelegen is aan het meer van Ti berias, zijn 80 dooden, meest kinderen en ouden van dagen, geborgen. Omtrent de overstroomingsramp in Tiberias wordt nader gemeld, dat kort na de eerste vloedgolf binnen 24 uur na de begrafenis van de slachtoffers een tweede wolkbreuk zich boven het getroffen gebied ontlaadde, die bijna een half uur duurde en de straten van het oude stadsgedeelte in stroomende beken veranderde, die eenige woonhuizen en win kels wegspoelden en naar men vreest ook nog slachtoffers maakten, vooral onder kinderen Een gedeelte van de oude stad werd ontruimd en de bevolking zocht haar toevlucht in de hooger gelegen buitenwijken. Een groot ge deelte van het gisteren ondernomen reddings werk is door de tweede wolkbreuk weer zoo gq§£ als ongedaan gemaakt,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1934 | | pagina 1