Hctet „de Heeuwetik"
Zing óók een liedje
?ataïmttalBteesU.6
Een zee-Diogenes.
Het Betokftiiltste
PINKSTERDAGEN
51e Jaargang No. 15613
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 19 Mei 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABOINNEMEN 1 EN per Week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post f 355, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65 franco per post '0-72
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëNj.5 regels 1.75, elke regel meer ƒ035. Reclames
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voot Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Ovetli jden I 600... Vetlies van Hand. Voet of Oog f 400-, Duim f250-, Wijsvinget f I 50... Elke andere vingel f 50-, Arm. of Beenbreuk f 100—
Idem voot Abonnés op het Geill. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000... Overlijden f 600- Vetlies van Hand. Voet of Oog f400- Verlies Duim f75-. Verlies Wijsvinget f75-. Verlies andere vinget f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.
HAARLEM, 19 Mei
Het Doornig Struikgewas.
Met den moed hem eigen heeft minister
Marchant zich in het doornig struikgewas
van het spellingvraagstuk geworpen, en hij is
er nog niet uit. Vermoedelijk zal hij er zijn
geheel ministerieel leven min of meer wor
stelend in moeten doorbrengen. En zal de
koene, fiere taal, die wij tot dusver uit het
struikgewas tot ons hooren komen, op den
duur even koen en fier blijven? Zal het over
moedig luctor et emergo, waarmee deze
dapperste Aller Excellenties zich in de wil
dernis wierp, niet binnen afzienbaren tijd
worden gevolgd door een luid ..Hellepl"?
Met bezorgdheid vraagt het Nederlandsche
volk zich dit af. Het mag minister Marchant
wel. Ondanks zijn Franschen naam blijkt hij
vele eigenschappen van onze stoerste voor
vaderen in zich te vereenigen.
Men zou zich zijn voorzaten voor
stellen als stoere dijkgraven, den eeuwi
gen strijd voerend van Holland tegen de
zee, of kampend op de ongewisse baren in
een gevaarvollen tocht naar verre, voorals-
nog-onbekende landen, of minstens als zeer
on derne mende, alle-risico's-trotseerende
kooplieden waarop zijn naam wijst. Crisis-
Wildernissen konden zulk een man niet be
vreesd maken. Toen hij in functie trad vond
hij vóór zich een onafzienbare wildernis van
moeilijkheden, en hij smeet er zich in zon
der aarzeling. Velen van zijn nieuwe volge
lingen moest hij leed berokkenen. Zijn eigen
dierbaarste wenschen moest hij evenwel ook
vaak geweld aandoen. Hij deed dit laatste
moedig, en de lof werd hem niet onthouden.
Zoo kwam hij tenslotte op zijn moeilijken
weg het doornig struikgewas der spelling
tegen, en zou een man als hij daarvoor onzii
gaan? Neen. In vergelijking met de andere
moet dit struikgewas hem nietig toe hebben
geschenen. Het was geen crisisverschijnsel!,
en de economen hadden er zich nooit mee
beihoeid, zoodat het hem veel minder ver
ward scheen dan de rest. „Geen Marchant
meer maar Marsjan?" moet hij gedacht heb
ben. „Een kleinigheid. Een nietige kleinig
heid. „What's in a name?"
Zoo hieuw hij zich een weg, en kapte alle
iiitgangs-n's en alle niet uitgesproken ch's
ln sch, en bijna alle dubbele oo's behalve in
goochelaar een woord dat hem wellicht
dierbaar begon te worden en in loochenen.
Moeilijker werd het met de ee, maar de dap
pere professoren die zich met hem in de wil
dernis gewaagd hadden, en die haar trou
wens al eerder hadden geëxploreerd zonder
er ooit door te kunnen komen, wezen hem
den weg en hij kapte linies en rechts, zorg
vuldig de afgeleide en samengestelde woor
den sparend. Men ziet den moedigen man.
bezield door geestdrift. zijn houweel
zwaaiend, telkens in gevaar teveel te kapoen,
dan weer weerhouden door zijn trouwe
Staatscommissie, zich tenslotte het zweet
van het mannelijk gelaat vegend en zich
neerzettend op de open plekomgeven
door de hem getrouwe hooggeleerden. Men
hoort hem nog zijn triomfantelijken kreet
aanheffen: „Het compromis is er. Op 1 Sep
tember zijn we er uit".
Helaas. De 1 Seotember-kans is dalend
den dag; het doornig struikgewas houdt
stand. Het is de zoo.veelste open plek reeds.
en op de vorige, inmiddels al weer dichtge
groeid, vindt men de doorns van minister
Terpstra's moeilijk regeeringsleven.
Van buiten de wildernis hooren de dappere
Marsjan en de zijnen de kreten der opstan
dige eigenaars van dezen Nederlandschen
Gi-an Chaco tot zich doordringen
Ik zal hen niet gaan opsommen. Met be
zorgdheid zie ik evenwel, dat de Vereeniging
van Letterkundigen zich onder hen bevindt.
Zij is nogal erg boos. Dat haar vereeniging
niet in de commissie heeft gezeten kwelt haar.
De aanwezigheid van den dichter Albert Ver-
wev troost haar niet. Zij zegt dat de bui-
gings-n's „klakkeloos" gekant zijn. oppert nog
veel meer bezwaren van het soort, dat een
doodgewoon Nederlander kippevel bezorgt en
hem op griezelige wijze aan zeer vei*velende
lessen uit zijn schooltijd herinnert, en stelt.,
een nieuw compromis voor. Het is niet het
eerste sinds Marsjan en zijn dapperen de
open plek kapten.
Dan is er de pers, die gromt in verschillende
toonaarden maar zich tot dusver van gemeen
schappelijke actie met eenige bedachtzaam
heid onthoudt Maar de Vereeniging van Er
kende Advertentiebureaux heeft ook al 't
struikgewas betreden, en de hemel weet wat
ons nog verder te wachten staat.
Als ik minister Marchant was. zou ik een
strategischen terugtocht in buitengewóón-
ernstige overweging nemen. Ik zou het bij een
paar van de allersimpelste wijzigingen laten,
liefst bij één enkele, en het struikgewas verder
voorloopig maar ongemoeid laten. Ik zou
enfin, in elk geval dit koelbloedige 1 Septem
ber-plan loslaten, en mij verzekeren van de
medewerking van de menschen en instellingen
die de zaak moeten uitvoeren. Want het gaat
ermee zooals met veel dingen: de uitvoering
is minstens even moeilijk als het plan zelf, en
in dit geval veel moeilijker. Hij heeft zich niet
van de uitvoerders verzekerd.
R. P.
VALSCHE KWARTJES
VERVAARDIGD.
ZES VERDACHTEN STAAN TERECHT.
Voor de Rotterdamsche rechtbank hebben
zes personen terecht gestaan wegens het ver
vaardigen of uitgeven van valsche kwartjes.
Het O.M. eischt resp. 2 jaren, 1 jaar en zes
maanden, een jaar, 2 jaar, drie maanden en
drie maanden gevangenisstraf.
INDISCHE RIJSTTAFEL
(Adv. Ingez. Med.)
DE WERKLOOSHEID TE
HAARLEM.
EEN VRIJ BELANGRIJKE VERMINDERING.
Blijkens de statistische gegevens der ge
meente Haarlem was het gemiddeld aantal
werkloozen in de week van 19 Maart tot 15
April 3694, tegen 4237 in hetzelfde tijdvak
van het vorige jaar. Een vermindering dus
van 543 of ongeveer 13 pet.
Aan geld werd in die 4 weken aan de
werkloozen uitbetaald f 170.424,31 tegen
f 200.816,13 in hetzelfde tijdvak van 1933.
Nog grooter was het verschil over het tijd
vak van 1933.
Nog grooter was het verschil over het tijd
vak 22 Jan.18 Febr.. Dit jaar waren er 4560
werkloozen die f 202497.76 ontvingen, tegen
5698 werkloozen en f 251,114.76 in die 4 we
ken van 1933.
Bij de tijdelijke werkgelegenheid, geheel of
gedeeltelijk voor rekening der gemeente
werkten in Maart van dit jaar 469 man, te
gen 299 in Maart 1933.
POLITIEKE AMNESTIE IN
URUGUAY.
BANNELINGEN MOGEN WEER TERUG
KOMEN.
MONTEVIDEO, 19 Mei (V. D.) Naar ver
luidt zal in een decreet volledige amnestie
worden afgekondigd voor alle politieke ge
vangenen, terwijl dan tevens de bevelen tot
deportatie zullen worden opgeheven en de
politieke verbannenen machtiging zullen krij
gen naar hun vaderland terug te keeren.
DE HAARLEMSCHE
GEMEENTEBEDRIJVEN.
OMZET VAN GAS GEDAALD EN
ELECTRICITEIT IETS VERMEERDERD.
Het Gemeentelijk Electriciteitsbedrijf le
verde in het le kwartaal van dit jaar
10.400.093 K.W.U. af tegen 10.339,677 K.W.U.
in denzelfden tijd van 1933. Alzoo dus weel
een (zeer kleine) stijging.
De industrie nam in Maart 723,652 K.W.U.
af, tegen 659,635 in Maart 1933. Die toene
ming is dus belangrijk meer.
Het gasbedrijf leverde in het le kwartaal
1934 6.827.152 M3 af, tegen 6.906,410 in dezelf
de maanden van 1933.
Dit is dus bijna 80.000 M3 minder.
Voor het eerst namen de gemeenten Haar
lemmermeer en Haarlemmerliede en Spaarn-
woude gas van Haarlem af. Voor deze drie
maanden was dit ongeveer 40.000 M.
Het aantal vastrechtgebruikers voor elec-
triciteit is het laatste jaar verminderd van
12.287 tot 11.741.
De menschen die vast recht voor gas had
den bleef ongeveer gelijk.
DE HAARLEMSCHE
BELASTINGEN.
DE OPBRENGST.
Grondbelasting.
Op het kohier 1933/1934 is uitgetrokken een
bedrag van f360.133. Aan de gemeente is door
het rijk al uitgekeerd f330.650, terwijl vermoe
delijk nog f 17.400 zal worden uitgekeerd.
De opbrengst blijft dus vermoedelijk f 13.000
onder de raming van het kohier.
Kohier 1934 1935: uitgetrokken f368.624.
reeds uitgekeerd f 54.900. vermoedelijk nog uit
te keeren f311.000. Opbrengst vermoedelijk
f 3000 onder de raming van het kohier.
Voor de opcenten op deze belasting zijn de
cijfers:
Uitgetrokken op het kohier 1933/1934:
f375.446. Reeds aan de gemeente uitgekeerd
f342.760, vermoedelijk nog te ontvangen
f 18.040. Opbrengst onder de raming f 15.000.
Kohier 1934/1935: uitgetrokken op het ko-
hiier f 384.558. reeds uitgekeerd f 57.300, ver
moedelijk nog uit te keeren f324.700. Dus
f 2500 onder de raming.
Hoofdsom personeele belasting:
Uitgetrokken op het kohier 1933/1934:
f850.161. Aan de gemeente al uitgekeerd
f 788.500, vermoedelijk nog uit te keeren
f41.500. Onder de raming dus f20.000.
Kohier 1934 1935: Uitgetrokken op het ko
hier f 236.056. Aan de gemeente al uitgekeerd
f 120.000. vermoedelijk nog te ontvangen
f680.000 Dit kohier is dus nog niet afgewerkt.
Opcenten gemeentefonds:
Uitgetrokken op het kohier 1933/1934
f 1.209.537. Aan de gemeente is reeds uitge
keerd f 736.680. vermoedelijk nog te ontvan
gen f 491.120. Dan zou de opbrengst dus
f 18.000 meer zijn dan het kohier.
Opeenten vermogensbelasting:
Uitgetrokken op het kohier 1933/1934
f79304. Aan de gemeente is al f45.000 uitge
keerd, vermoedelijk nog te ontvangen f30.000.
Dus f4300 minder dan het kohier aanwijst.
Er zijn, zoo lees ik in de vele Pinksterlec-
tuur die mij in deze zalig-zachte dagen wordt
voorgezet, er zijn oude Pinksterliedjes, die
nog altijd gezongen worden, zooals:
Pinksterbloem, slechte roem
Gij hebt zoolang geslapen;
Had gij vroeger opgestaan,
Dan waart ge mijn kameraadje.
Ali, pipali
De pinksterbloem, de luiebak,
De slaperige zak,
Vroeg opgestaan
Je kent weer naar bed toegaan.
Luilak, slaapzak.
Aluin, een dief in den tuin,
Alarm, een dief in je arm,
Alschoon. de roozeboom
Alhier, de eglantier.
Ik kan er niets aan doen. maar met alle
eerbied voor traditie en folklore en oude volk
sche vooizekens, ik vind die liedjes wel een
beetje raar en ook wel een beetje erg ge
makkelijk.
Ik kan zoo iets óók wel maken.
Zóó bijvoorbeeld:
Pinksterjas, slechte pas
Ge hebt zoolang gehangen
Had gij mij keuriger gestaan
Dan had ik geen figuur geslaan.
of:
Salem, aleikum
De pinksterbloem, de luiermand
de broodzaag en de muzikant
de bijenkorf, de muizenval
de bakker en de tennisbal
het strijkkwartet, de Kal verstraat
de kermis en de heilsoldaat
het glaasje bier en dronken Kees
hii is nog nooit zóó raar gewees
hij heeft nog nooit zóó raar gedaan
als gister in de Kleverlaan
als gisteravond op het Plein
waar alle mooie meisjes zijn...,
vroeg naar bed gegaan
je kunt weer op je beenen staan.
Luilak, slaapzak,
Boterkoek, plooi in je broek,
Nogablok, scheur in je rok
Babbelaar, roos in je haar
Kersenstok, gat in je sok
Suikerzoet, deuk in je hoed
Pinksterpret, klep aan je pet
Slagroom, de roozeboom
Alhier, prof. Casimir.
Niemand zal durven beweren, dat deze.
door mij naar oude Pinkstemotieven gedich
te liederen, niet geheel voldoen aan de door
de folklore gehandhaafde begrippen en be
ginselen.
En toch zou ik willen beweren: het is met
de Pinksterpoëzie niet veel gedaan.
Laten we maar blijven bij Pegasus en „Wij
gaan naar Rome".
Vindt u óók niet?
Mr. E. ELIAS.
Hot.
Z A IV D V OO RT
Bezoekt het pas geopend
STEIIV'»
Hotel Café-Restaurant
Boulevard de Favauge 30
•ant I
m
(Adv. Ingez. Med.)
I Levert de modernste artikelen
tegen lagen prijs. Werkt boven
dien uw Films vlug en goed af
Orders 's morgens vóór half
tien gebrachtzijnavondsgereed
2e Pinksterdag van 9-1 uur geopend.
(Adv. Ingez. Med.)
(De Nederlander Schilperoort heeft
van een ton een bootje gemaakt,
waarmee hij zal trachten, naar
Engeland over te steken).
Men maakt meer schepen van een ton,
Maar dat is aan een ton van goud,
In dat geval doet ervoor dienst,
Een werkelijke ton van hout.
En niemand, voorzoover ik weet,
Voer ooit tevoor het zeegat uit,
Als deze man het onderneemt,
Met letterlijk zoo'n ééntonsschuit.
Ik hoop van harte dat zijn tocht,
Ver van den vasten veil'gen wal.
Straks niet in duigen en daarmee
Gelijk in 't water vallen zal.
Ik blijf maar stuurman aan den wal,
Zoo'n waagstuk is niet in mijn lijn.
Al heeft hij 't mooiste weer. het zal
Een drommels harde „dobber" zijn.
Ik heb respect voor zooveel moed.
Wat toch een mensch al niet verzint.
Maar ik begrijp niet al te goed,
Waarom een mensch zooiets begint.
Is het voor roem en hooge eer.
Of is 't dat hij zich tonnengeld,
Een tweede ton, misschien nog meer,
Ditmaal van goud, voor oogen stelt?
't Lijkt dubieus of 't lukken zal,
Maar 'k gun hem gaarne een succes,
Hoe dwaas ik 't vind in elk geval
Vaar wel o Zee-Diogenes!
P. GASUS.
DE GEMEENTE ALS BANKIER.
STIJGENDE ZAKEN.
Bij den Gem. Stortings- en Ophaaldienst
waren op 31 Maart 1934 in deposito gegeven
bedragen tot f 1.484.150. Een jaar geleden was
dit bedrag f 1.179.050.
De gemeente mag volgens het raadsbeslui!
in totaal f 2.000.000 in deposito nemen.
HET LAGER ONDERWIJS.
AANTAL LEERLINGEN BIJ OPENBAAR EN
BIJZONDER.
Eind Maart van dit jaar werd het onder
wijs te Haarlem gevolgd door het volgende
aantal leerlingen:
Gewoon lager onderwijs openbaar 6241
(6571), bijzonder 8534 (8582).
Uitgebreid lager onderwijs openbaar 705
(624), bijzonder 766 (676).
Buitengewoon lager onderwijs openbaar 260
(280), bijzonder 151 (150).
Totaal openbaar 7206 (7475), bijzonder 9451
(9408).
Tusschen haakjes zijn geplaatst de cijfers
over Maart 1933.
Het aantal bij het openbaar onderwijs is
dus iets gedaald bij het bijzonder onderwijs
iets gestegen.
VONNIS IN HET PROCES
„UNTER DEN LINDEN".
SCHULZE KRIJGT TIEN JAAR
TUCHTHUISSTRAF.
BERLIJN, 18 Mei (V D.) In het proces
tegen Schulze heeft de voorzitter van het spe
ciale gerechtshof te Berlijn heden het volgen
de vonnis uitgesproken;
Beklaagde Erwin Sohulze wordt wegens ver
grijp tegen paragraaf 5 van de wet op de
springstoffen tezamen met overtreding van
de wet tot afweer van politieke daden van
geweld, gepaard gaande met gevaarlijke licha
melijke verwonding veroordeeld tot in totaal
tien jaren tuchthuisstraf en de kosten van
het proces.
De veroordeelde hoorde het vonnis rustig
aan.
N.V. „GRANITO" - Tel. 14028
N. BOERKObL - AELBERTSBERGS1 RAAI 80
Alle Granito- en Tegelwerken
Strak van lijn, soepel van prijs
(Adv. Ingez. Med.)
Op het Festspiclhaus te Salzburg is een aan
slag gepleegd, waardoor groote schade is
aangericht en eenige personen gewond
werden.
pag 4
Nabij Tsjifoe is een Chineesch stoomschip met
41 koppen vergaan.
pag. 4
Litwinof zou te Genève een algemeen Euro-
peesch non-agressiepact voorstellen.
pag. 4
Het embargoplan inzake den Gran Chaco.
pag. 4
De stille rondgang voor den vrede.
pag. 4
Een Japansche Stavisky-zaak?
pag. 1
Luilak, een nacht van werken.
pag. 5
De bezuiniging bij het lager onderwijs: geen
boventallige onderwijzers, wel kweekelingen
pag. 5
Het ontwerp Oud inzake belastingheffing op
vermogens in de doode hand gewijzigd.
pag. 3
Minister Colijn verzet zich tegen verruiming
van den Zondagsverkoop.
pag 3
Door levering van ondeugdelijke zaaitarwe zijn
een aantal boeren benadeeld.
pag. 3
Het werk der Haarlemsche politie.
pag. 1
De werkl<ft>sheid in Haarlem blijft dalen.
pag. 1
De opbrengst der Haarlemsche belastingen.
pag. 1
Voor Haarlem's Politierechter.
pag. 12
Bioscopen.
pag. 5
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Het doornig struikgewas.
Musicus: Muzikantenleven.
pag. 1
pag. 3
Van onzen Londenschen correspondent: En-
gelsche manifesten voor vrede, vrijheid en
democratie.
pag. 4
Financieele Kroniek. Spanning in de V. S.
pag 12
Mr. E. Elias: Wat doet U met Pinksteren?
pag. 3
Mr. E. Elias: Zing ook een liedje.
pag. 1
J. B. Schuil: Het afgeloopcn tooneelseizoen.
pag. 15
K. de Jong: Radiomuziek der week.
pag. 15
H. G. Cannegieter: Een interview met Trude
Berliner.
pag. 15
K. de Jong: R.K. Gem. Zangvereeniging Sint
Gregorius.
pag. 5
Willy van der Tak: Twee filmpremières in
Madrid.
pag. 15
Van den Abeelen: De Amerikaansche lucht
post.
pag. 14
Een tocht door de radiostudio's. Hoe komt een
lijnuitzending tot stand?
pag. 14
Plvr.: Palebon, het verasschingsfestijn op Bali.
pag. 13
Jhr. dr. J. C. Mollerus: De bevolking van Ned.
Oost-Indië.
pag. 2
Ik zwerf naar Rome.
pag. 11
H. D. Vertelling: W. T. Mcdedeeling.
pag. 11
Jaap Bekkers: H. D. Vertelling: „De versteke
ling".
pag. 33
W. Sch.: Langs de straat: „Ventje is woedend"'
pag. 14
Het Haarlemsche Stadsbeeld: Zuider Buiten
Spaarne.
pag. 14
Bezoekt met de
de Boerderij y.h. Van Bruggen
in DEN HOUT
(Adv. Ingez. Med.)
DE LEIDER DER TSJELJOESKIN-EXPEDITIE HERSTELLENDE. Prof. Schmidt
(met baard), die zich nog in het ziekenhuis te Nome in Alaska bevindt, tijdens
een interview over zijn redding
GRANAAT BIJ OEFENINGEN
ONTPLOFT.
ZEVEN GEWONDE SOLDATEN.
LONDEN, 19 Mei 'Reuter).— Bij schiet
oefeningen van artillerie te Redesdale in
Northumerland is in een houwitser van 9
c.M. een granaat ontploft. Zeven soldaten
werden gewond, waarvan een ernstig.
