De Steen.
Hei Betokftijttste
5Je Jaargang No. 15615
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 23 Mei 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOÜRENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONINEMEN I EN per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. 0.65 franco per post "0-72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkery: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
0.60 per regcL Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iedercn dag) 13 regels 0.30, elke regel meer ƒ0.10. uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering vooi Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f250.-. Wijsvinger f I 50.-, Elke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000-. Overlijden f 600-. Verlies van Hand. Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 23 Mei
De Slachting in de Chaco.
De Volkenbondsraad heeft over het Chaco-
rapport gesproken en de beslissing tot 30 Mei
uitgesteld. Komt er een embargo op wapen
en munitie-leveranties naar Bolivia en Para
guay? Misschien. Onze Geneefsche corres
pondent lees zijn artikel in dit nummer
is er optimistisch over. Ik hoop dat hij niet
te optimistisch is, maar het lijkt nog een
erg twijfelachtige zaak. Want Eden (Enge
land) en Barthou (Frankrijk) hebben zich
wel enthousiast vóór het embargo verklaard,
en de andere Raadsleden ook, maar ieder wil
het alleen maar voor zijn eigen land toepas
sen als alle andere het ook doen
Ziehier wat gezellig praetisch idealisme. Dat
zij geen van allen bereid zijn hun land te
ontwapenen, of gedeeltelijk te ontwapenen,
als de rest het niet doet, is een overweging
waarvoor zeer ernstige argumenten aange
voerd kunnen worden. MaaE dat zij van een
ongelukkige wapenleverantie niet willen af
zien als er maar één land is dat doorgaat
met leverenda's een andere zaak. En wat
voor zaak!
Ik wou dat ik het optimisme van onzen
correspondent deelen kon. Tot dusver lijkt het
voor de wapenindustrie nog een heel een
voudig zaakje. Zij behoeft er maar voor te
zorgen dat één land doorgaat met leveringen
toe te staan, dan kunnen de overige ze ook
blijven voortzetten. Of het alleen de particu
liere wapenindustrie is die leveranties doet,
en of de staatsbedrijven er dus wel buiten
blijven, is overigens nog een open vraag. Het
lijkt gevaarlijk er een bevestigend antwoord
op te veronderstellen.
De liefelijkheid van het geval wordt door
de zakelijke beschouwingen van onzen cor
respondent gruwelijk-helder belicht. Hij
deelt mede dat Bolivia en Paraguay in het
geheel geen wapenfabrieken hebben, waaruit
dus blijkt dat alle wapenen en de munitie
voor deze nu reeds twee jaar durende moord
partij in dat ellendige Chaco-moeras door
andere Volkenbondsleden geleverd moeten
zijn. Een jaar geleden heeft Engeland al voor
gesteld om er mee uit te scheiden, maar dat
voorstel heeft mén „vergeten". Engeland
heeft het nu opnieuw voorgesteld en Anthony
Eden zal wel zorgen dat het ditmaal niet ver
geten wordt. Een dapper man.
Een andere charmante kant van de zaak
werd in het licht gesteld door den gedele
geerde van Bolivia. Die zei, dat het voorstel
in het voordeel van Paraguay was, want dat
heeft volgens hem meer wapens en munitie
in voorraad dan Bolivia.
Onze correspondent, nogmaals optimistisch,
meent dat de Volkenbond daar zeker mee
rekening zal houden. Hoe? De Volkenbond
heeft niet de macht om Paraguay's surplus-
aan-wapenen en -munitie in beslag te nemen.
Zou de Bond dan misschien een nieuwe com
missie moeten sturen, die al de geweren en
revolvers en kanonnen en tanks en brand- en
gasbommen en granaten en pantserauto's
enz. enz. van beide partijen moet tellen, en
dan toestaan dat het verschil aan Bolivia
wordt geleverd en ze met hun gelijke voorra
den doorvechten tot de laatste granaat en de
laatste patroon?
Ik hoop van niet, maar zie het duister in.
De heele Gran Chaco-historie kenmerkt zich
door haar diepe duisternis. Ligt het aan mij?
Ben ik overgevoelig als ik het schandelijk
vind, dat daar in die moerassen duizenden
stakkers worden uitgemoord (die natuurlijk
niet de flauwste notie hebben waarvoor ze
eigenlijk vechten) met de wapens die de brave
Volkenbondsleden leveren? Heb ik teveel
scrupules als ik meen, dat deze practijk een
bespotting, een hoon is van het Christendom?
Ik kan het mij niet voorstellen. Maar natuur
lijk. het is wel erg ver weg.
Doorgaande volgens dit systeem, zal Europa
het overigens in de toekomst wel erg dichtbij
krijgen ook.
R. P.
JONGETJE IN HET SPAARNE
VERDRONKEN.
Dinsdagavond half acht deed de heer J.
Groenveld, wonende Valkenstraat 17, bij de
politie aangifte van de vermissing van zijn
zesjarig zoontje. Het kind had 's middags één
uur de ouderlijke woning verlaten. Het was
gaan spelen op de schuiten, die aan den wal
kant van den Koudenhorn lagen. Dit was
hem al een paar maal verboden en hij was
dan ook eenige keeren verjaagd. Hij is echter
toch weer terug gekomen en schijnt onder
het spelen ongemerkt in het water te zijn ge
raakt.
De politie begon onmiddellijk in de omge
ving van den Koudenhorn te dreggen. Na
twee uur werd het lijk van het kind opge
haald. Het werd naar de Maria-Stichting
vervoerd.
SMOKKELAAR DOODGESCHOTEN.
Niet bij sommatie der
kommiezen gestopt.
Toen de 34-jarige Adr. v. L. uit Hoensbroek
op een sommatie van de rijksambtenaren niet
stopte met zijn auto, is hij doodgeschoten.
Van L. vervoerde een groote partij gesmok
kelde boter. Op aanwijzing van de justitie is
het lijk naar Calvariënberg te Maastricht
vervoerd.
De „Limb. Koerier" verneemt, dat dezelfde
v. L. op 27 Januari 1934 eveneens door de
ambtenaren werd beschoten wegens een ge
lijke overtreding. Een der schoten, welke hem
toen werden nagezonden, had hem een arm
versplinterd. Thans is de afloop tragischer.
(De eerste steen van het Volken
bondspaleis is zoekgeraakt
De eerste steen is zoekgeraakt,
En nu wordt het probleem bepaald:
Wie droeg het eerste steentje bij.
Wie heeft het daarna weggehaald?
Het is een punt voor onderzoek.
Dat tal van mooglijkheden biedt,
De steen des aanstoots is er nog,
Die is het vast en zeker niet.
Hij is misschien wel weggegooid.
Maar wie wierp dan den eersten steen,
Wie achtte zich van zonden vrij,
En waar wierp hij dien steen dan heen?
Ach. is 't wel zoo'n belangrijk ding?
't Paleis zal ook wel blijven staan,
Ook al man keeren hier en daar
Er duizend nuchtre steenen aan.
De wereld heeft een overvloed
Van harden steen als materiaal.
Maar wie legt voor den Volkenbond,
Den sluitsteen van het ideaal?
De eerste steen is zoekgeraakt
Van het Paleis der Volkenbond.
Als dat de Steen der Wijzen was,
Dan hoopte ik, dat men hem vond.
P. GASUS.
DOODELUKE ONGELUKKEN
BIJ HET ZEILVLIEGEN.
TWEE SLACHTOFFERS TE HALLE.
HAI.T.E, 22 Mei (V. D.) Bij oefenwedstrijden
in het zeilvliegen zijn twee ernstige ongeluk
ken gebeurd. In totaal bevonden zich op een
gegeven oogenblik boven de Unstrut-hellin-
gen acht zeilvliegtuigen in de lucht, toen de
19-jarige zeilvlieger Jagstaedt. die reeds een
uur in de lucht was, op een hoogte van onge
veer 80 meter in botsing kwam met een an
der vliegtuig. Zijn toestel stortte naar bene
den en werd vernield.
De jonge man kreeg een dubbele schedel
breuk en overleed spoedig daarna. Het an
dere vliegtuig kon nog veilig den grond be
reiken.
Bij een tweede botsing in de lucht viel
eveneens een vliegtuig naar beneden. De pi
loot werd zwaar gewond naar een ziekenhuis
overgebracht en is daar in den loop van den
nacht op Dinsdag overleden.
RUSSISCHE BOEREN
TERECHTGESTELD.
WEGENS MOORD EN BRANDSTICHTING.
REVAL, 22 Mei (V. D.) Naar uit Moskou
wordt gemeld, heeft de rechtbank te Sara-
tow vier boeren veroordeeld tot den kogel
wegens medeplichtigheid aan moord en
brandstichting in een collectieve boerderij.
De doodvonnissen zijn reeds voltrokken.
GRANAAT UIT DEN WERELD
OORLOG ONTPLOFT.
VIER JONGENS GEDOOD.
LEMBERG. 22 Mei. (V. D.) Bij het dorp
Zwijzen is een uit den wereldoorlog afkom
stig granaat ontploft. Vier knapen, die het
projectiel wilden demonteeren zijn gedood.
TARWE-FRAUDE ONTDEKT.
In verband met fraude met inlandsche
tarwe heeft de Middelburgsche politie twee
groote en vooraanstaande graanhandelaren in
arrest gesteld.
DRAADLOOZE-TE WATER LATING
Zooals bekend lag het in het voornemen om
het vracht- en passagiersschip „Bloemfon
tein", dat bij de Nederlandsche Scheepsbouw
Maatschappij in aanbouw is voor den Hol-
land-Afrika-dienst, langs draadloozen weg te
water te laten.
Reuter verneemt thans dat de plechtigheid
is bepaald op 16 Juni a.s. De Zuid-Afrikaan-
sche minister-presider.t Hertzog, zal te Pre
toria op een knop drukken en tegelijkertijd
zal Dr. Colijn aandeel in de te waterlating
hebben door in Nederland op een andere
knop te drukken. Dit is de eerste draadlooze
te waterlating welke mogelijk is door een
grondige voorbereiding en een volmaakte
synchronisatie der telegraafdiensten in beide
landen.
LUTINE-TOREN NAAR
TERSCHELLING.
De nieuwe Lutine-toren welke by de firma
H. Jonker en Zoon te Amsterdam is vervaar
digd zcu hedenmiddag tusschen twee en drie
uur naar het eiland Terschelling vertrekken,
waar het transport, Donderdagavond wordt
verwacht,
„MODERNE JEUGD EN HAAR
MOEILIJKHEDEN".
VOORTZETTING VAN DE ALG. VERGADE
RING DER CHR ONDERWIJZERS.
(Men zie ook pag. 6.)
Hedenmorgen werd in het Gemeentelijk
Concertgebouw de aigemeene vergadering van
de Christelijee onderwijzersvereeniging voort
gezet.
Geopend werd met gezang 77, 1 exx 4 en
nadat de heer P. van Aalten in gebed was
voorgegaan en hij 2 Tim. 1, 114 had gele
zen. werd medegedeeld dat de heer A. P.
Tjoelker uit Surhuisterveen als lid van het
hoofdbestuur was gekozen in de vacature-H.
J. Emous.
De heer W. 't Hooft, hoofd eener school te
Goes, hield een rede over Moderne Jeugd,
waarbij hij zei dat men een keuze moet doen
uit verschillende groepen moderne jeugd.
Hij schakelde die jeugd, die slechts uiterlijk
tot de moderne jeugd behoort uit en behan
delde de groep van jonge menschen, weike
„de pretentie hebben op te treden als curato
ren in het faillissement der tegenwoordige
cultuur". Dat is de jeugd die zelfgerecht-igd
wil zijn, die den weg zoeken naar een een
voudig, doch zeer menschelijk geluk.
Uitvoerig ging de heer 't Hooft op de ver
schillende kenmerken in, t.w. in de eerste
plaats: de zucht naar autonomie. Het is zoe
ken naar de ontworsteling aan den dwang
van anderen. Daaraan is vaak een tyrannieke
opvoeding of een slappe opvoeding oorzaak,
die „helaas, in onze kringen vroeger veel voor
kwam" zei de heer 't Hooft. Schijnbaar in
tegenspraak tot deze zucht naar autonomie
richt deze jeugd zich tot een leider, die
breekt met oude ideeën en daarom het ver
trouwen wint van de, tegen het verleden op
standige jeugd.
Nauw met dit kenmerk verbonden, is dat
der nieuwe zakelijkheid, dat velen verkeerd
begrijpen. Nieuwe zakelijkheid is zin voor
werkelijkheid, maar dat hoeft geenszins zon
der sentiment te zijn. Wanneer men de nieu
we zakelijkheid a priori verwerpt, kent men
zijn tijd niet. Het is taak van de kerk de jeugd
te begrijpen, want zin voor werkelijkheid wil
niets zeggen: afwenden van de kerk. Het te
gendeel kan eerder waar zijn.
Tenslotte spruit hieruit voort dat deze
jeugd de metaphysica, het boven-natuurlijke.
verwerpt. De rede van den heer 't Hooft
kwam in hoofdzaak hierop neer, dat hij be
grip van de moeilijkheden der moderne jeugd
als belangrijkste voorop stelt, voor hen die in
deze tijden leiding hebben te geven.
FEESTAVOND R.-K. GROENTE
HANDELAARS.
HULDIGING BESTUURSLEDEN
„ST. MARCUS".
De R.K. Vereeniging van Aardappel-,
Groenten- en Fruithandelaren „St. Marcus"
hield Dinsdagavond ter gelegenheid van haar
vijftienjarig' bestaan in het gebouw van den
Haarl. Kegelbond aan de Tempeliersstraat
een feestelijke bijeenkomst, die druk bezocht
werd. De voorzitter, de heer J. van Kessel
opende het feest op de gebruikelijke wijze
waarna hij op een flinken groei der
vereeniging wees. De heeren J. van Kessel en
H. Bakkenhoven werden gehuldigd; de eerste
omdat hij van de oprichting af voorzitter is
en de tweede omdat hij nu reeds 121/2 de
functie van secretaris weerneemt. Bij monde
van den heer J. van Barthole werd aan den
den heer Van Kessel een fraaie voorzitters
hamer overhandigdè. De heer Bakkenhoven
ontving een electrische schemerlamp. Aan de
echtgenooten van de jubilarissen werd bloe
men aangeboden.
Namens het hoofdbestuur wenschte de
Bondsadviseur, Rector Boonekamp, de ver
eeniging geluk.
De avond werd verder gezellig doorge
bracht.
STRAPERLO-EXPLOITANTEN
VEROORDEELD.
HAAGSCHE GERECHTSHOF BEVESTIGT
HET VONNIS VAN 50 CENT.
Het Haagsche Gerechtshof heeft heden ar
rest gewezen in de zaak tegen de kooplieden
D. S. en J. P., die door de rechtbank ter
zake van het opzettelijk gelegenheid geven
tot- hazardspel zijn veroordeeld ieder tot een
geldboete van f 0.50 subs, een dag hechtenis
(het exploiteeren van het Straperlo-spel in
het Kurhaus te Scheveningen. Het Hof heeft,
waar het hier een proefproces betrof, dit von
nis bevestigd.
GEEN DICTATUUR IN LETLAND
VERKLARING VAN PREMIER ULMANIS.
WARSCHAU. 23 Mei. <V. D.) De .Jllustro-
wany Kurjer Codzienny" publiceert een in
terview met den eLtlandschen premier Ulma-
nis, die vrklaarde dat hij geen enkel voor
nemen heeft om een dictatuur in to stellen.
Het huidige regime is slechts voorloopig in
gesteld totdat de nieuwe constitutie zal wor
den aangenomen.
BEPERKINGEN VOOR DE
DUITSCHE KATHOLIEKE
JEUGDORGANISATIES.
IN SCHWABEN UNIFORMEN EN SPORT
VERBODEN.
MUNCHEN. 23 Mei (V. D.) In de Beier-
sche provincie Schwaben zijn alle uniformen
en is iedere sport vei'boden aan de Katholieke
jeugdorganisaties, met inbegrip van die welke
door Kardinaal Faulhaber tijdens zijn onder
houd met den Beierschen Minister van B'ui-
tenlandsche Zaken Wagner op 28 Februari j.l.
genoemd zijn als gewaarborgd te worden door
artikel 31 van het concordaat.
AMY MOLLISON GETROEFD.
JEAN BATTEN IN 15 D AGEN VAN
ENGELAND NAAR AUSTRALIë.
LONDEN, 23 Mei (V.D.) Volgens alhier
ontvangen berichten is de aviatrice Jean Bat
ten om 2.50 uur plaatselijke tijd in Port
Darwin aangekomen. Hiermede heeft zij het
recoi-d, dat tot dusver op naam stond van de
bekende Engelsche aviatrice Amy Mollison en
die voor haar vlucht Engeland—Australië in
1930 9 1/2 dag noodig had, met vier en een
halven dag verbeterd.
De landing in Port Darwin is volkomen vlot
verloopen. De aviatrice zal Donderdag verder
vliegen naar Brisbane.
SPOEDIG ONDERTEEKENING VAN HET
ACCOORD PERU—COLUMBIA.
RIO DE JANEIRO, 23 Mei (V.D.) Waar
schijnlijk zal nog in den loop van deze week
het inzake Leticia bereikte accoord worden
onderteekend.
WRAK VAN HET VERONGELUKTE
FRANSCHE MARINEVLIEGTUIG
GEVONDEN.
PARIJS, 23 Mei (V.D.) Een visschersboot
uit Ostende heeft het wrak van het Fran-
sche marinevliegtuig, dat bij de vlootmanoeu-
vres in het Kanaal was vergaan, ontdekt. De
visschers hebben zonder succes getracht het
wrak op sleeptouw te nemen en moesten er
tenslotte mee volstaan eenige instrumenten
aan boord te nemen.
VLIEGTUIG MET DRIE INZITTENDEN
VERBRAND.
LOS ANGELES. 23 Mei (V.D.) Nabij
Inglewood is een vliegtuig neergestort, dat
onmiddellijk daarna in vlammen opging.
Twee mannen en een vrouw kwamen in de
vlammen om.
WAAR DE BRAND IN CHICAGO ONTSTOND. De slacht ex .jen wijk in Chicago,
de vuurhaard van den ontzaglijken brand, die zulke enorme verwoestingen in de
v stad aangericht heeft, t
De nieuwe Bulgaarsche rcgeering zal over ver
strekkende bevoegdheden beschikken.
pag. 4
Na Der Stürmer begint thans ook het blad Fri-
dcricus van Wilhelm Kube met een scherpe
anti-scmitische actie.
pag. 4
Dc Oostenrijksche Nazileider Frauenfeld is
ontvlucht.
pag. 4
Bij Terneuzen is een auto in een kanaal ge
reden; de beide inzittenden zijn om het le
ven gekomen.
pag. 3
De A.V.R.O. en de V.A.R.A. zijn het nog niet
eens over de uitzending van den voetbal
wedstrijd in Milaan.
pag. 3
Er is een handelsverdrag met Spanje ge-
teekend.
pag. 3
Jef Last heeft volgens de eereraad met zijn
boek Partijremise geen plagiaat gepleegd.
pag. 3
De Staatsloterij gaat een nieuwe nummering
toepassen.
pag. 3
De heer A. C. Boes gekozen tot opvolger van
Mr. M. Slingenberg.
pag. 1
Laatste berichten.
pag.
ARTIKELEN. ENZ.
R. P-: De slachting in de Chaco.
pag. 1
Musicus. Muzikantenleven.
pag. 3
Jhr. dr. B. de Jong van Beek en Donk: Een
belangrijke zitting van den Volkenbonds
raad. Geen wapenleveringen meer aan Boli
via en Paraguay.
pag. 4
J. B. Schuil. Tournee Max Reinhardt: Sechs
personen suchen einen Autor.
pag.
Jhr. dr. J. C. Mollerus: De bevolking van Ned.
Oost-Indië.
pag. 9
Ik zwerf naar Rome
pag
Vr. S.: II. D. vertelling: Mist.
pag. 11
VEREENIGINGEN OP
FASCISTISCHEN GRONDSLAG.
HET VERBOD AAN MILITAIREN OM STEUN
TE VERLEENEN.
Het Haagsch correspondentiebureau meldt
ons:
Het ambtenarengerecht te 's-Gravenhage
heeft heden ongegrond verklaard de klacht
van jhr. J. A, H. van der Does te Arnhem,
reserve-eerste-luitenant der artillerie, tegen
zijn eervol ontslag op grond van het Konink
lijk besluit van 9 Maart 1934 no. 66 en in ver
band met een legerorder, volgens welke het
aan militairen verboden is steun te veris enen
aan vereenigingen op fascistischen grondslag.
Eveneens is ongegrond verklaard een be
roep van dr T. J. F Mattaar. leeraar aan de
Hoogere Textielschool te Ensched, die on
zelfde gronden als jhr. Van der Does eervol
uit den militairen dienst is ontslagen.
FEY OVER DE VEILIGHEID VAN
TOERISTEN IN OOSTENRIJK.
De Oostenrijksche minister voar Openbare
Veiligheid. Fey. heeft in een onderhoud met
een vertegenwoordiger van het Oostenrijksche
persbureau de volgende verklarinng afge
legd:
„Naar aanleiding van de van officleele zijde
gepubliceerde pogingen tot het plegen van
aanslagen op de spoorlijnen, welke pogingen
mislukt zijn en het verkeer op generlei wijze
in gevaar hebbmen gebracht, worden tenden
tieuze en leugenachtige berichten verspreid
omtrent storing en bedreiging van het spoor
wegverkeer. in de duidelijke bedoeling, het
reizigersverkeer te ontwrichten. In tegenstel
ling met deze berichten kan geconstateerd
worden dat voor de veiligheid in Oostenrijk
overal de meest afdoende maatregelen zijn
genomen. Vreemdelingen kunnen dan ook in
alle gerustheid naar Oostenrijk komen, waar
zij als steeds met de grootste voorkomend
heid zullen worden ontvangen".
MEXICO VERBIEDT UITVOER
VAN WAPENS.
NAAR BOLIVIA EN PARAGUAY.
NEW-YORK, 23 Mei (V.D.) Volgens
een bericht van de Associated Press uit
Mexico heeft de Mexicaansche regeering in
overeenstemming met het door den Volken
bond uitgesproken verlangen een verbod uit
gevaardigd tot uitvoer van wapens en muni
tie naar Bolivia en Paraguay.
OVERSTROOMINGEN
TEISTEREN CHILI.
REEDS 20 PERSONEN VERDRONKEN.
SANTL4GO 23 Mei. (V. D.) Door den gewel
digen regenval welke nu reeds gedurende
vier dagen in een groot gedeelte des lands
aanhoudt, zijn groote overstroomingen ont
staan. o m. in de provincie Coquimbo. In An-
dacoilo hebben twintig personen ten gevolge
van het hooge water het leven verloren. j
