w
mm
m
m
Wi
m
De bevolking van N.O.-Indië.
DAMRUBRIEK
tin
g§ ggj
s
e
wf'
ÜP
SP
wfw?
lüf
§§f
ÜR Hf
fff
r
g gf
B
11
if
if §§f
Hf
S
s s
s
'lp
9
S H
B
m
s n
Si
o
WOENSDAG 23 MEI 1934
ARLEM'S DAGBLA
D
9
VOETBAL.
DE DAGBLADEN-COMPETITIE.
NIEUWE ROTT. CRT.—HAARLEM'S
DAGBLAD (2—2)
Dinsdagavond is op het Sparta-terrein te
Rotterdam, dat daarvoor welwillend door het
bestuur dezer vereeniging beschikbaar was
gesteld, de Dagbladen-competitie begonnen
met den wedstrijd Nieuwe Rott. Courant--
Haarlem's Dagblad. Op hoog peil stond deze
wedstrijd niet. Vaak werd de bal maar luk
raak weggetrapt; aan beide zijden werden vele
kansen gemist. De twee keepers bleken wel
voor hun taak berekend te zijn. De enkele in
dividueel goed werkende spelers genoten van
de verdedigingen 'n extra bewaking. Het begin
was sensationeel. Bij een aanval der Groen
tjes werkte een Rotterdamsche back den bal
bijna in eigen doel; het leder ketste van de
lat het veld weer in. Eenige harde schoten
van de Haarlemsche voorhoede vlogen rake
lings over. In de eerste helft wogen de par
tijen vrij goed tegen elkaar op. Het liep al
naar rust, toen de Rotterdammers de leiding
konden nemen. De linksback van de Groentjes
verzuimde af te houden, zoodat de midvoor
der N. R. Ct. onhoudbaar kon inschieten
(10). Nog vóór rust kwam de gelijkmaker.
Ook In het eerste kwartier van de tweede
helft waren de krachten vrijwel gelijk. Tien
minuten na de hervatting konden de Rotter
dammers weer precies op dezelfde wijze de
leiding nemen (21). Het laatste half uur
waren de Haarlemmers bijna voortdurend in
den aanval, maar met schieten hadden ze
geen geluk. De aanvallen van de Rotterdam
mers konden gemakkelijk door de backs der
Groentjes worden afgeslagen. Het- duurae
echter nog vrij lang eer de gelijkmaker kwam.
Fij een corner op het doel der N. R. Ct kopte
de rechtsback der Groentjes in. Een Rotter
damsche speler trachtte den bal nog weg te
werken, maar scheidsrechter Casteleijn had
geconstateerd, dat de bal doel getroffen had
(22). Hiermee kwam het einde.
BONDSDAG CHR. NED. VOETBALBOND.
De Chr Ned. Voetbalbond heeft een bonds
dag te Amersfoort georganiseerd op de gunstig
gelegen terreinen van Birkhoven. Ieder jaar
wordt het aantal deelnemende clubs grooter.
Dit jaar was het aantal 92
D. E. S. uit Nijverdal won thans voor de
derde maal in successie den waardevollen
„Rotterdammerbeker".
De Nederlander beker won ditmaal O. D. S.
uit Rotterdam De belangrijke uitslagen volgen
hieronder:
Om den Rotterdammer Wisselbeker.
D. V. V. (R.)—Doto
1—1
D. E. S—D. V V.
1—1
DotoD. E S
0—2
St. H.Dindua
0—6
DinduaOr. Nassau
1—1
Or. NassauSt. H.
4—2
DestoAdo
2—2
E. D. ODesto
1—0
Winnaarsronde:
D. E. S.Or. Nassau
0—0
DestoD. E. S.
0—2
Or. Nassau—Desto
0—3
1. D. E. S. (Nijverdal);
2. Desto (Utrecht);
3. Or. Nassau (Almelo),
Om den Nederlander Wisselbeker;
Sparta—D. V. V. (U.)
D. V. V—Zwal.
ZwalSparta
D. V. O.—O. D. S.
O. D. S.—D V. O
D. V. S.—Wia
WiaRoovers
RooversD. V. S.
Wa. c.—E. D. O.
E. D. O.Olymp.
Olymp.Wa. c.
Winnaarsronde halve finale:
O. D. S.Roovers
D. V. V,Olympia
Verliezersronde, finale:
OlvmpiaDe Roovers
Winnaarsronde, finale:
D. V. V. (U.)—O. D. S.
0. D. S. wint met strafschoppen
1. O. D. S. (Rotterdam); 2. D. V
(Utrecht); 3. Olympia (Hasselt).
In klasse 2A werd D. E. S. 2 eerste,
D. V O 2.
0—2
1—0
1—4
0—1
0—5
0—0
1—2
1-0
0—0
2—3
1—0
1—0
1—0
ZWEMMEN
„DE WATERRATTEN".
In verband met het overlijden van den
heer Juls. C. Bunge, in leven beschermheer
van de zwemvereeniging „De Waterratten",
zal het oefenuur heden Woensdagavond niet
doorgaan.
BILJARTEN
OM DEN HAN-BEKER.
De nederlaagwedstrijden om den zilveren
Han-beker zijn geëindigd met den volgenden
uitslag:
1. Benoorden het IJ 116 winstpunten.
2. K. E. T. S. 75.
3. Haarlem-Noord 23.
4. Vriendenkring
5. D. E. S. 41 verliespunten.
6. Ons Genoegen 107 verliesp.
7. Excelsior 121 verliesp.
De persoonlijke prijzen werden gewonnen
door W. Snoeks, Vriendenkring; Prins, Be
noorden het IJ; Holwedel. Ons Genoegen sn
Th. Copini Jr., Vriendenkring.
De prijsuitreiking zal heden Woensdag
avond 23 Mei plaats heben.
OM DEN NOBELS-BEKER.
Dinsdagavond werden de wedstrijden om
bovengenoemden wisselprijs bij D.E.S. voort
gezet. „Vondel" kwam met haar eerste zes
tal den strijd aanbinden.
De uitslag was als volgt: May—Ronde
197200; Noortsv. d. Haak 87100; Tang
C. F. Nobels 124125; CoelmanJ. de Nijs
9410; CoelmanH. Wesseling 9086;
Wolf—H. Tuninga 5975.
Het resultaat was, dat D. E. S. 35 punten
voorsprong heeft.
POSTDUIVEN
COLUMBA.
Uitslag van de wedvlucht van Noyon
(Frankrijk) afstand 332 K.M. Aan de wed
vlucht namen 80 duiven deel.
Th. v. Dam 1; L. Gimbrère 2 4 5 6 7 9 11
12 14 15; M. Fehres 3 8 10 16; Th. Donker-
wolcke 13.
DAMMEN.
CLUBKAMPIOENSCHAPPEN HAARL.
DAMCLUB.
Dinsdagavond werden de wedstrijden om
de clubkampioenschappen 19331934 der
Haarlemsche Damclub" voortgezet.
De uitslagen luiden als volgt;
Hoofdklasse
J. van LooijJoh. Fabel, afgebroken.
J. W. van DartelenP. J. van Dartelen, uit
gesteld.
Derde klasse:
G. Bakker wint van B. Henneke; J. Zurel
wint van E. Stammis.
DAMREDACTEUR: J. W. VAN DARTELEN
Koediefslaan 42, Heemstede.
Alle correspondentie, deze rubriek
betreffende, gelieve men te zenden
naar bovengenoemd adres.
Voor ideeën- en gedachtenvlucht is het
damspel de rem.
H. Bakker.
Een interessant eindspel.
In de Da mier de la Seine te Parijs won de
Fransche speler Husson in onderstaande stel
ling op bijzonder verrassende en leerrijke
wijze.
Eindspel No. 2064.
ZWART
g§
9
ilf
ut
tut
9
i§
W4
m
n
n
r
fgf
ut
9
il
lig
18
Hf
§f
m
e
S
iܧ
Ut
ffj
n§
Mm
lüf
Stand in cijfers:
Zwart 3 schijven op 8 34 en 40.
Wit 2 schijven op; 17 en 45 en een dam op
31.
Wit (Husson) won door 1712 (Zwart 8:17)
31—26 (Zwart 17—22) 26—31 (Zwart 22—28)
31—37 (Zwart 28—33) 37—42 (Zwart 33—39)
4229!! (Zwart 34:23 45:43 en wint juist
op tempo.
Om het nationale hoofdklasse club
kampioenschap.
Onderstaande stelling kwam voor in den
wedstrijd Haarlemsche DamclubDamver-
eeniging „D.I.O.", gespeeld te Amsterdam op
Zondag 29 April 1934 voor den eindstrijd om
het nationaal hoofdklasse clubkampioen
schap.
Partij-fragment No. 2065.
Wit: Th. Schouten (Damvereeniging
D.I.O., 's-Gravenhage.)
Zwart: H. Greeuw (Haarlemsche
Damclub).
ZWART
WIT
Stand in cijfers:
Zwart 14 schijven op: 3 5 6 9 11-15 19 20
23 24 en 26.
Wit 14 schijven op: 25 27 28 32 33 35 37-40
43 45 48 en 50.
Wit's laatste zet was 44—40. Zwart speelde
nu 24—29, Wit 33:24. Zwart 19:30. Wit 28:17,
Zwart 11:44. Wit 50:39 fop 35:24 volgt Zwart
44:35 en op 25:34 Zwart 44—49) Zwart 26—31.
Wit 35:24 (op 25:34 volgt Zwart 31—36 en
3641 met doorbraak naar dam) Zwart 20:29
en Wit 8—42.
Zwart won dus een schijf en later de partij.
In denzelfden wedstrijd kwam in de partij
tusschen J. W. van Dartelen (HaariemscHe
Damclub) met Wit en J. F. Kuijer( Damver
eeniging D.I.O.) met Zwart onderstaande
stand voor
Partij-fragment No. 2066.
ZWART
ii
/Ag
fff
IW
fH
m
üf
SI
M
IP
fif
Hf
f§
m
9/9/
izP
w*
li
e
^0
Él
WIT
Stand in cijfers:
Zwart 12 schijven op: 3 4 6 11 12 14 18
19 22 23 27 en 28.
Wit 12 schijven op: 15, 29-31, 34-39, 41 en
*6
Wit meende minder gunstig te staan en
voerde daarom den volgenden slagzet uit:
Zwart's laatste zet was 1319, waarop Wit
door 4338 had gespeculeerd.
Nu volgde Wit 3933. Zwart 28:39. Wit
34:43. Zwart 23:25, Wit 35—30. Zwart 25:34.
Wit 43—39, Zwart 34:32, Wit 37:8. Zwart 3:12.
Wit 31:24, waarbij dus 14 schijven van het
bord gingen en een eindstand van 5 om 5
schijven overbleef.
Deze stand was zeker remise, wanneer Wit
zich tenslotte niet zou hebben vergist en door
een eenvoudige 2 om 3 nog verloor.
Bij analyse bleek echter dat Wit dezen
slagzet beter niet had kunnen uitvoeren, aan
gezien de witte stelling nog vele kansen be
vatte. Bovendien verkeerde Zwart in zeer
grooten tijdnood, waardoor er niet veel tijd
overbleef alle spelmogelijkheiden te onder
zoeken.
Oplossingen.
No. 2055. Auteur onbekend.
Ingezonden door den heer J. Kooistra,
Utrecht.
Wit: 24—20 (Zwart 15:42 of 35:42) 16—11
(Zwart 35:24 of 15:24) 34—29 (Zwart 23:43
meerslag) 4440 (Zwart 45:34) 3227 (Zwart
22:31) 26:8 Zwart 3:12) 11:4 en wint.
Dit vraagstuk werd correct opgelost door de
volgende heeren: W. C. Groenlngs. J. v. Looij,
A. Russ, A. de Jong. J. v. d. Vlugt, J. F. van
Garderen. Ph. F. Amelung Sr.. H. Greeuw, J.
Wielenga. H. van Lunenburg Jr., en W. J. A.
Matla. allen te Haarlem; D. Kleen. F. H.
Kluèn en Nicolaas Knopper. allen te Heem
stede: J B. Sluiter Jr. te Aerdenhout; Chr.
Gerritsen te Bennebroek; H F. Antonisse te
Santpoort; W. J. v. d Voort te Nieuw-Vennep:
S. van Duijn te Abbenes: J. H. Hilders te
Lisse: J. van Steenwijk te Ede (Gelderland);
A. Fischer en G. L. Gortmans, beiden te Am
sterdam: J. A. van Dam te Wassenaar (Z.-H.)
en Ph J. Ham te Rotterdam.
HET TOONEEL
TOURNEE MAX REINHARDT.
Sechs Personen suchen einen
Aufor.
In geen van zijn tooneelspelen heeft Piran
dello het probleem van schijn en werkelijk
heid. dat bijna al zijn drama's beheerscht, zoo
scherp en diepzinnig gesteld en zoo virtuoos
uitgewerkt als in zijn „Sei Personnagi in cerca
d'autore", met welk stuk het gezelschap Co-
moedia in 1923 den nu algemeen bekenden
Italiaanschen schrijver in ons land heeft ge
ïntroduceerd en dat hier gisteren door het ge
zelschap van Max Reinhardt werd gegeven in
een voorstelling, welke voor allen, die haal
bij woonden, onvergetelijk zal blijven.
„Ik geloof niet aan feiten", en „wat waar is,
behoeft niet altijd waar te zijn" altijd weer
komt dat motief bij Pirandello terug. In Sechs
Personen suchen einen Autor" op wel de meest
oorspronkelijke en fantastische wijze. Te
midden van een repetitie van acteurs ver
schijnt onverwachts in de mystieke scheme
ring van het tooneel een familie van zes per
sonen, allen figuren uit een door een auteur
niet afgewerkt tooneelstuk. Zij zijn geschapen,
maar niet voltooid en zij zoeken een auteur,
die de conflicten, welke in hen zijn opgewekt,
tot een bevredigend eind weet te brengen. Hier
stelt Pirandello dus het verbeeldingsleven als
een betrekkelijke realiteit naast de even be
trekkelijke realiteit van het feitenleven. Wij
staan voor het probleem: wie zijn reëeler, de
acteurs, die leven en spelen, of de personen,
die enkel in den geest van den schrijver zijn
geboren? Is de droom niet meer dan de werke
lijkheid?
De tooneeldirecteur wil de 6 personen helpen
en stelt hun daarom voor hun „leven" voor
hem te spelen. Wanneer hij er een slot aan kan
maken, zal hij misschien een speelbaar drama
rijker zijn. Maar telkens komt hij in conflict
met de zes personen, omdat, wat hij voorstelt,
door hen niet wordt aanvaard. Pirandello
toont ons als het ware plastisch, hoe vele
tegenstrijdige personen in 1 persoon vereengd
zijn. Zij meenen allen met zekerheid te weten,
dat de auteur, die hen schiep, andere bedoe
lingen met hen had. Hun leed is voor hen geen
fictie, maar werkelijkheid; het verdraagt het
voetlicht niet. Fictie en werkelijkheid botsen
telkens tegen elkaar. Het slot, dat de direoteur
bedenkt, is voor de zes personen geen slot; zij
blijven vleesch geworden Phantomen, die hun
leven, dat de auteur hun schonk, voortleven
op hun wijze, met al hun hartstochten, hun
verdriet en hun berouw. Alleen de zoon heeft er
in zijn radeloosheid een eind aan gemaakt
door een revolverschot. De anderen gaan heen,
wanhopig, en blijven zweven tusschen fictie en
werkelijkheid.
Als in bijna alle stukken van Pirandello
staan wij hier dus voortdurend temidden van
twee werelden; de gedroomde en de feitelijke,
de planeet zooals Top Naeff in haar belang
rijk artikel over Pirandello en zijn tooneel-
werken in De Stem van verleden jaar het uit
drukte waarop de ziel leeft en de maat
schappij, waarin de menschelijke verschijning
haar taak te vervullen heeft. Beurtelings be-
heerschen deze twee werelden het tooneel; het
komische van het reëele tooneelgezelschap en
het diep tragische van de gedroomde fa
miliegroep staan hier schril naast elkaar en
het is deze tegenstelling vooral, die Reinhardt
in de opvoering sterk naar voren heeft ge
bracht.
In het begin gaf hij het komische zelfs zoo
sterk aan. dat het tot het burleske toeging. Wij
kregen meer den indruk de repetitie van een
Schmiere-troep bij te wonen dan van een ern
stig gezelschap en het was wel heel gedurfd
om het stuk zoo in te zetten.
Wij vreesden, dat bij een zoo burlesk begin
de stemming geheel zou verbroken zijn voor
de tragiek, die ons met de komst der 6 per-
sonnages wachtte. Maar Reinhardt bespeelt
het tooneel met zoo'n meesterhand, dat hier
van zelfs geen sprake bleek te zijn. Heel mijn
leven zal mij die familiegroep bij blijven, zoo
als ze daar plotseling in het half-donker van
het tooneel stond en langzaam naar voren
schoof. Gematerialiseerde droomgestalten,
schimmen, die gebukt gingen onder ondrage
lijk leed. zielen van een andere planeet!
Twee werelden tooverde Reinhardt daar te
gelijk voor ons oog: de droom in deze fami
liegroep en de werkelijkheid in dien tooneel-
troep.
Met een onfeilbare zekerheid weet Rein
hardt, ook wanner de eigenlijke tragedie van
die zes personen begint, en het spel van de
levenden en de droomgestalten elkaar onop
houdelijk kruist, die twee werelden geschei
den te houden en ons droom en realiteit ge
lijktijdig voor te doen spelen. Met al hun ge
laden hartstocht blijven de 6 personnages
phantomen. onwezenlijke figuren en een be
klemming komt over ons. bij het volgen van
dit spel van deze door hun twijfel en passies
verscheurde zielen. Wie. die het voorrecht
had deze voorstelling bij te wonen, zal ooit
deze moeder Eleonora Mendelssohn ver
geten met dat strakke, witte masker en de
groote. starende oogen, volkomen een schim
van „gene zijde", den zoon Herbert Berg
hof ..unheimisch" met zijn krampachtige
als ..gestolde" gestalte, den vader Herbert
Hübner in zijn hem pijnigenden twijfel en
verscheurende wanhoop wel aldoor een ge
stalte uit een droom, de dochter Louise
Rainer etherisch en frêle persoontje, rag
fijn steeds in haar spel. Welk een beklem
mende sfeer was er in dat tooneel tusscher.
den vader en de dochter in II en hoe geestig
liet Reinhardt or.s voelen, hoe grof wij men-
schen eigenlijk zijn. toen hij de scène tot de
..werkelijkheid" terug bracht, door ze te laten
overspeler, door zijn acteurs.
Wij dachten toen. dat er nauwelijks eer.
stijging meer mogeiijk was. maar Reinhardt
wist het spel op te voeren tot een den adem
benemen.den climax in dat huiveringwekken
de tooneel. toen deze zes zielen in hun wan
hoop als een kluwen op elkander drongen en
als door een stormwind werden opgenomen
en heen en weer werden geslingerd in hun
leed. Ik moet in mijn herinnering terug gaan
tot de voorstellingen van het Habima-theater
om mij zoo sterk suggestief tooneel te her
inneren.
Iets heel bijzonders werd ook de verschij
ning van de gruwelijke Madame Pace, die
door Frieda Richard wij herinnerden ons
haar nog van de prachtige voorstelling in
Strindberg's Der Vater, waarin zij op zoo
ontroerende wijze de min was als een de
monische heks werd gespeeld.
Hans Thimig die zeer sterk op zijn broer
Hermann gelijktwas de tooneeldirecteur
en hij speelde deze rol met rijken humor vol
komen uit. levendig, geestig en expressief en
tegen het slot in zijn steeds stijgende ver
warring met prachtige accenten.
Een voorstelling, zooals wij maar eens in
jaren te zien krijgen en die zooals ik reeds
schreef voor ons onvergetelijk zal blijven.
En op dezen avond van uitzonderlijk groot
tooneel was onze Stadsschouwburg o.
schande maar half vol. Maar zij die er wa
ren, hebben Reinhardt een ovatie gebracht
zoo hartstochtelijk warm en enthousiast, dat
het wel leek of de Haarlemmers Italianen wa
ren geworden. En zoo werd deze avond een
grootsch slot van het seizoen.
J. B. SCHUIL.
465e STAATSLOTERIJ
(Niet officieel)
5de klasse, 6de lijst
Trekking van Woensdag 23 Mei 1934
Hooge Prüzen
10.000.—
13421
5.000—
2617
1.000.—
403u
7655
7711 8159 13206 17641
400.—
645 3841 4826 9047 9162
13213
200
7354
9730
14109 17368
100.—
1024
5831
049 12558
Prijzen van 70
274
279
288
325
327
438
481
483
625
795
859
931
1100
1122
1205
1317
1321
1364
1426
1520
1585
1600
1683
1714
1790
1875
2064
2191
2280
2396
2452
2590
2599
2611
2744
2755
2797
3210
3399
3434
3775
3945
4085
4188
4193
4501
4506
4550
4586
4588
4621
4623
4645
4666
4709
4790
4829
5064
5085
5353
5765
5862
5947
5948
6081
6112
6143
6156
6159
6163
6353
6450
6521
6729
6906
6977
7115
7167
7323
7336
7350
7385
7551
7639
7687
7753
7921
8047
8209
8218
8297
8376
8439
8446
8461
8569
8596
8775
8890
9006
9223
9296
9427
9523
9591
10153
10905
11425
12061
12642
13134
13597
15053
15584
16303
16938
17522
18211
13841
19467
19959
10312
10975
11485
12329
12803
13151
13706
15122
15596
16526
17105
17545
18231
19036
19509
20121
9671 9706
10441 10491
10993 11013
1'ötfO 11740
12378 12383
12826 12999
13181 13216
13864 14060
15197 15274
15641 15938
1054? 16734
17180 17265
17688 17848
18314 18351
19108 19131
19532 19689
20235 20251
9738
10508
11093
11764
12512
13026
13234
14133
15364
16110
16850
17313
17976
18486
19135
19747
20379
9939
10609
11099
11812
12550
13054
13444
14168
15423
16135
16854
17333
18137
18510
19279
19788
9948 10004
10644 10879
11191 11249
11816 11941
12569 12586
13079
13493 13580
14489 14705
15527 15552
16154 16299
16867 16902
17496
18169 18187
18786 18795
19283 19318
19859 19872
20582 20639
28 63
254 296
421 424
612 715
899 915
1136 1190
1378 1388
1567 1591
1846 1858
2005 2016
2305 2308
2580 2582
3446
3780
4169
4397
4573
5033
5262
5506
5710
6042
6168
6501
6774
7096
7319
7562
7742
8107
8322
8414
8717
9080
9506
9631
9766
3458
3877
4214
4402
4592
5036
5281
5510
5781
6100
6182
6510
6816
7111
7377
7586
7814
8172
8346
8496
8745
9084
9537
9647
10033
10202 10204
10307 10338
10494 10505
10696
10702 10798
10901 10957
11096 11108
11247 11327
11417 11439
11588 11629
11830 11851
12165 12172
12422 12440
12577 12639
12853 12862
13119 13190
13449 13472
13744 13849
13933 13940
14088 14116
14258 14260
14380 14396
14704 14751
14957 15063
15400 15456
15637 15640
15715 15729
16094 16103
16406 16407
16633 16647
16865 16870
17162 17234
17392 17406
17609 17647
17835 17851
18092 18139
18246 18260
18627 18628
18819 18833
19007 19029
19162 19214
19416 19428
19596 19610
19732 19821
20015 20045
20185 20224
20417 20418
20716 20721
751
916
1191
1439
1601
1922
2077
2328
2607
295-
3545
3906
422J
.417
4593
"09"
3282
5544
o852
6118
6231
5584
6853
7142
7428
7626
7820
8235
3362
8499
8803
9143
S54C
9655
S910
10034
10218
10341
10563
10813
10962
11151
11330
11450
11694
11887
12221
12446
12687
12871
13265
13616
13878
13942
14129
14265
14415
14771
15151
15462
15650
15890
16120
16157
16686
16900
17267
17408
17700
17901
18142
1835r
1864'
18863
19068
19218
19430
19614
1933'
20066
20298
20463
122
350
509
762
973
1209
144 152
352 369
529 550
77C 814
977 1043
1234 1267
1475 1478 1489
1647 1693 1770
1955 1956 1959
2104 2128 2190
2394 240- 2402
2673 2727 2783
297S 3048 3097
3550 3617 3621
3910 3913 4007
4230 4250 4299
4481 4498 4531
462o 4736 4880
5167 5174 5199
5385 5418 5449
5569 5579 5673
5897 5917 5984
6119 6^21 6126
6240 6249 6287
6598 6616 6712
6870 6883 7016
7219
7527
7638 7658 7670
7914 7966 7976
8240 8246 8277
8383 8384 8386
8549 8563 8585
8878 8887 8838
9145 9237 9255
9552 9554 9556
9664 9685 9700
9921 9924 9950
10114 10161 10181
10235 1025Li 10274
10366 1C368 10409
10580 10536 10604
7145 7206
7430 7456
372
587
876
1059
1277
1512
1808
1976
2244
2488
2854
3122
3682
4096
4336
4535
4883
5248
5458
5674
6015
6139
6417
6750
7082
7242
7530
7682
8011
8291
8387
9352
9571
9728
9954
10192
10282
10415
10645
388
600
878
1088
1314
1558
1826
1985
2276
2561
2857
3421
3749
4149
4371
454#
5029
5255
5503
5700
6022
6142
6472
677J.
7086 1
7265
7537
8304
8390
9579
9756
9958
10197
10305
10438
10689
10856 10859
10979 11042
11201 11217
11347 11355
11457 11464
11699 11719
11901 11991
12278 12327
12474 12510
12752 12767
13007 13030
13283 13303
13620 13704
13886 13887
13943 13955
14130 14132
14279 14350
14452 14462
14810 14832
15201 15220
15545 15562
15659 15661
15925 15940
16153 16172
16513 16546
16733 16750
10966 17005
17271 17284
17427 17432
17720 17755
17912 17967
18158 18179
18405 18424
18711 18744
18898 18929
19103 19124
19222 19266
19431 19433
19625 19637
19875 19890
20113 20117
20327 20349
20494 20626
20842 20846
10877 10884
11044 11087
11226 11227
11359 11386
11487 11503
11729 11780
12002 12067
12390 12417
12529 12534
12771 12779
13066 13093
13320 13371
13705 13730
13897 13907
13979 14062
14189 14206
14356 14363
14590 14597
14859 14887
15266 15319
15582 15600
15669 15673
15958 16033
16302 16348
16577 16611
16781 16811
17043 17049
17301 17323
17507 17531
17767 17774
18004 18009
18203 18229
18458 18554
18787 18793
18933 18982
19142 19144
19366 19397
19466 19512
19680 19695
19956 19976
20123 20149
20356 20408
20634 20643
20909 20913
11090
11233
11337
11536
11799
12141
12413
12570
12816
13102
13403
13731
13929
14074
14252
14376
14615
14931
15375
15601
15714
16064
16390
16630
16836
17152
17355
17540
17809
18053
18237
18577
18801
19003
19147
19400
19538
19723
19985
20167
20411
20707
Tusschen 1860 en 1905, alzoo in een vijf en
veep:ig-tal jaren verdubbelde de Europeesche
bevolking; in de daaropvolgende 25 jaren is
deze meer dan 2 1/2 maal grooter geworden.
Die cijfers doen bij een oppervlakkige beschou
wing verbazendwekkend aan. Zij dienen even
wel geplaatst te worden naast die der inheem-
sche bevolking en dan zinkt het aantal Euro
peanen geheel en al in het niet. Daarmede
wordt maar al te dikwijls geen rekening ge
houden. De groote massa consumenten zijn nu
eenmaal geen Europeanen, doch Inlanders!
De groote uitbreiding van het Europeesche
contingent hangt samen met den opbloei van
het handelsleven in Ned.-Indië en de zeer
krachtige ontwikkeling van de cultures. Daar
mede is een uitbreiding van het ambtenaren
corps gepaard gegaan, waardoor vele Europea
nen naar onze Koloniën zijn gegaan. Her., aan
tal buiten Indië geboren Europeanen blijft in
de tweede helft der vorige eeuw ongeveer
gelijk. Daartegenover is 't aantal in Indië ge
boren Europeanen tusschen 1860 en 1895 bijna
verdubbeld. De toeneming dezer groep in deze
eeuw is zeer beduidend.Maar zeker is dat bloei
ende economische omstandigheden de aanwas
der Europeesche bevolking sterk beïnvloeden.
In verband daarmede is mij van meer dan een
zijde in Indië verzekerd, dat er na 1930 een
inkrimping zal hebben plaars gehad, al is deze
nog niet officieel geregistreerd. De gemiddel
de jaarlijksche toeneming van de Europeesche
bevolking bereikte haar hoogste cijfer in de
jaren 19051930 en bedroeg toen 6.33 procent
en was het laagste tusschen 1895 en 1900 toen
deze slechts 0,68 procent bedroeg.
De Chineesche bevolkingsgroep neemt in
Ned. Indië wel een zeer belangrijke plaats in.
Waar men komt, in de groove steden of in de
kleinere, ja. zelfs in de meest afgelegen oor
den, overal treft men Chineezen aan. De op
bloei van het economisch leven heeft ook hier
nauw verband gehouden met de toeneming
van het aantal Chineezen. waarbij de minder
rooskleurige toestanden in China zelfs onge
twijfeld ook van invloed zijn geweest. De
juiste cijfers omtrent het aantal Chineezen in
Indië woonachtig, zijn. vóór het jaar 1860.
weinig betrouwbaar. Blijkens gegevens op last
van Raffles verzameld waren in 1815 circa
94.500 Chineezen in Java en Mad oer a woon
achtig. Ongeveer 30 jaar la'.er bedroeg dit aan
tal volgens Dr. Bleeker 108.000 In 1860 was de
toeneming van het aantal Chineezen zeer be
duidend. Blijkens ae Koloniale .Verslagen
woonden toen 149 400 Chineezen in Java en
Madoera en 72.000 in de Buitengewesten. In de
latere jaren zijn de cijfers nauwkeuriger ge
worden. Een duidelijk overzicht is te vinden
in onderstaande statistiek.
Aantal Chineezen in Ned. Indië.
Gem. jaarl. toename
in tusschen 1 perioden
in pet.
Aantal
1860
221.438
1880
343 793
2,22
1885
381.752
2.12
1890
461.089
3.85
1895
469 534
0.36
1900
537.316
2,73
1905
563.449
0.95
1920
809.647
2.45
1930
1 233.856
4.3
De toeneming tusschen 1920 en 1930 is dus
wel zeer beduidend, al blijft het procentueele
cijfer onder dat van de gemiddelde jaarlijk
sche toeneming van de Europeesche burger
bevolking gedurende de jaren 19051930.
Deze cijfers zinken alle echter in het niet,
wanneer men de toeneming ziet van de groep
jaar 1920 is deze groep toegenomen met niet
minder dan 66 procent. Deze enorme vermeer
der andere Vreemde Oosterlingen. Sinds het
dering gaat verre uit boven die van de aan
tallen Europeanen en Chineezen.
De geweldige moeillikheden, die verbonden
zijn aan het verzamelen van gegevens, ten
einde zich omtrent de bevolking van Indië te
oriënteeren. zijn duidelijk Dat geldt natuur
lijk nog veel meer voor de Buitengewesten,
dan voor Java en Madcera. En wanneer men
dan nog een stap verder gaat en onderverdee
lingen gaat maken, waarbij men een overzicht
wil samenstellen van de aantallen Inlanders,
behoorend te- afzonderlijke groepen, dan sta
pelen de moeilijkheden zich eerst recht op.
Met bewondering heb ik dan ook kennis ge
nomen van de suggestief uitgevoerde gewel-
diee gekleurde wandkaarten die te vinden
zijn in het Museum aan het. KonlnespV^ te
Batavia. Op deze kaarten is o m. zoo nauwkeu
rig mcvelijk aangegeven hoe de verschillende
gespecificeerd* bevo1kings°rcepen over gelieel
Tndlë verdeeld zlin. Over die onderverdeel» n-
gen hoop ik t.z.t. nog het een en ander op te
merken.
MOLLERUS.
