OORLOCSPROPHYLAXIS.
De Bewaarschool.
Het Be$m$d$kste
51e Jaargang No. 15G32
Verschijnt dagelijKs, hehalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 12 Juni 1934
AAPLEM'S DAGBLAD
Directie; P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOÜRENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNtMEN TKIS per week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0 06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65 franco per post '0.72)4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: j5 regels 1.75, elke regel meer f035. Reclames
ƒ0.60 per regel Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iedcrcn dag) 13 regels 0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand. Voet ol Oog f 400.-. Duim f 250.-, Wijsvinger 1 I 50-, Elke andere vinger f50,-. Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f 2000— Overlijden f 600- Verlies van Hand. Voet of Oog (400- Verlies Duim f75-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f 30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN
Oorlog en Darwinisme.
Steeds weer leest en hoort men dat de oor
log een natuurlijk uitvloeisel is van de wet van
Darwin; dat er steeds oorlog is geweest en
steeds oorlog zal zijn.
Dit is de simplistische redeneering, het ge
makkelijk zegje, waarmee zoovelen, ook ver
antwoordelijke staatslieden en militairen zich
van het probleem en de verantwoordelijkheid
afmaken.
Deze opvatting omtrent den oorlog is een
bedenkelijk erfstuk uit de vorige eeuw. Prof.
Nicolai heeft dit indertijd in zijn belangrijk
werk „Die Biologie des Krieges" duidelijk in 't
licht gesteld.
Toen Darwin zijn leer van de „struggle for
life" en de „survival of the fittest" verkondigd
had werd deze leer veelal verkeerd begrepen en
derhalve verkeerd en overhaast toegepast op
allerlei gebieden die door de wetenschap wer
den bestreden.
Wat beteekent „Survival of the fittest?"
Overleven van de meest geschikten; d.i. van
die soorten en individuen die het meest ge
schikt zijn zich aan te passen aan nieuwe of
moeilijke levensomstandigheden, welke het
voortbestaan bedreigen. Deze geschiktheid nu
hangt niet in de eerste plaats en nog minder
in alle gevallen af van de kracht en de ge-
vechtswaarde van soort of individu.
Zeker zijn er diersoorten, b.v. vele roofdie
ren, voor welke de gevechtswaarde een be
slissende factor is in den strijd om het bestaan,
maar dit geldt toch niet voor alle soorten. Zoo
zullen b.v. in moeilijke omstandigheden de gi
raffen met de langste halzen, de egels met de
sterkste stekels, de konijnen met de meest be
schermende kleur, de hazen met de sterkste
pooten en de schildpadden met de dikste schil
den de beste voortbestaanskansen hebben. In
moeilijke omstandigheden zijn het eigenschap
pen, die veelal met de gevechtswaarde niets
te doen hebben, welke voor de soorten hun
mate van geschiktheid voor den strijd om het
bestaan bepalen.
Waar het vooral op aan komt is dat die soor
ten en die individuen die voldoende aanpas
singsvermogen hebben aan veranderde en ge
vaarlijke omstandigheden, den strijd om 't be
staan met het meeste succes kunnen voeren.
Wanneer men uitgaat van Darwins leer dan
zou ook het lot van de menschheid bepaald
worden door haar mate van aanpassingsver
mogen welke niet afhangt van haar mate van
strijdbaarheid en militaire kracht, doch veel
eer van geheel andere factoren zooals het so
ciale instinct, de collectieve zucht tot zelfbe
houd en het werkelijkheidsbesef.
In den oorlog spelen oude oerinstincten een
geduchte, hoewel veelal verborgen rol. Daar is
allereerst het strijdinstinct, dat de mensch in
zich heeft als erfdeel* van zijn wilde voorouders
die met holenbeer en mammouth vochten.
Prof. Nicolai merkt op hoe deze oude instinc
ten, evenals alles wat oud is, omdat ze oud zijn,
de bijzondere sympathie genieten ook nog van
den modernen mensch en door hem als onont
koombaar en in wezen nuttig worden be
schouwd. Maar daar tegenover stelt hij het feit
dat een instinct schadelijk kan worden voor
zijn bezitter, wanneer het zich niet kan aan
passen aan en vervormen naar veranderde om
standigheden.
Immers, een instinct is blind en voert tot
automatische en domme handelingen wanneer
het niet door andere instincten of door de rede
wordt gecorrigeerd en geremd. Zoo vindt de
vlinder, die instinctief het licht zoekt, den dood
tegen het gloeiende lampeglas.
Het menschdom; dat door zijn agressieve in
stincten en verouderde ideologieën naar den
oorlog gedreven wordt, heeft nog weinig besef
van de totaal veranderde condities van den
krijg. Het strijdinstinct, dat zich in natuurtoe
stand kon botvieren met nagels, knotsen of
speren, bedient zich in den modernen oorlog
van eleetriciiteit, motoren en gassen en zal
blijken een doodelijk bezit te worden voor het
menschdom, wanneer dit zich niet voldoende
blijkt te kunnen aanpassen aan de nieuwe dooi
de techniek geschapen omstandigheden en
niet genoeg werkelijkheidszin blijkt te bezit
ten cm het groote gevaar te beseffen.
Dit gevaar ligt in het feit dat agressieve of
strijdzuchtige oerinstincten en nu de ideolo
gieën zich bedienen van voortbrengselen van
het meest gescherpte vernuft.
Het is derhalve noodzakelijk, dat men gaat
beseffen dat de oude oorlogsideologieën, de
oude leuzen van eer en heldendom niet meer
passen bij de moderne oorlogvoering, dat
zelfs de oude oerinstincten onbevredigd zul
len blijven, wanneer men door den onzicht-
baren vijand met gas wordt verstikt of in een
temperatuur van 3000 graden gecremeerd
wordt, of wanneer men dit anderen aandoet
(Wells, Shape of things to come).
Men moet de verouderde en daarom scha
delijke ideeën overboord werpen en de reali
teit niet slechts met het verstand gaan besef
fen maar ook met het gevoel gaan verwer
ken. Dit is niet aangenaam, maar een gebie
dende eisch voor het collectieve zelfbehoud.
Als sprekend voorbeeld van absurde oor
logsideologie noem ik de uitspraak dat de
oorlog voor den man is, wat het moederschap
is voor den vrouw.
OngetwijJeld schuilt in deze leuze een
groote demagogische kracht zoowel tegen
over de mannelijke als de vrouwelijke jeugd
en is zij geschikt een oorlogsbudget te doen
aannemen en de zakken der wapenindustriec
len te vullen. Zij wordt dan ook met eenige
variatie bij verschillende groote volken ver
kondigd.
Kolonel René Quinton zegt iets dergelijks
in zijn boek „Maximes sur la guerre", '11 boek
dat klaarblijkelijk het product is van een
man die lijdt aan moreele krankzinnigheid.
Ook von Papen en nog onlangs Mussolini
hebben dit giftige woord uitgesproken. Toege
past op den modernen oorlog zou het betee-
cenen dat het mannelijker is aandeel te heb
ben in een technische en chemische uitmoor
ding dan om dien waanzin te bestrijden en
zijn krachten in te spannen om vrouwen,
kinderen en grijsaards daar voor te behoe
den.
Een belangrijke vraag is, wat ouder is, het
agressieve of het sociale instinct. Dr. v. d. Bij
en andere anthropologen hebben door uit
voerige onderzoekingen aangetoond dat het
gemeensc.hapsinstinct van den primitieven
mensch minstens zoo oud is als het strijdin
stinct. Bij vele primitieve stammen en volken
vonden zij een sterk gemeenschapsinstinct en
een afkeer van onderlingen strijd.
Er is dus reden de schadelijke voorstelling
te laten varen dat de mensch van oorsprong
een roofdierachtig wezen is zooals Sprengler
zonder bewijs verkondigt en men mag. in
aanmerking nemend het sterke primitieve
sociale instinct van het menschdom, vertrou
wen in een uiteindelijke overwinning van dit
vreedzame instinct.
Verder moest men op grond van boven
staande feten eindelijk eens breken met de
verkeerde opvatting, dat de oorlog een on
vermijdelijk uitvloeisel zou zijn van de leer
van Darwin; in tegendeel, het ligt voor de
hand om de overtuiging te aanvaarden, dat
volgens Darwins leer van het voortbestaan
der meest geschikten de a fschaffing van
den oorlog een logische en noodzakelijke
maatregel is van aanpassing aan de veran
derde omstandigheden, geschapen door de
moderne techniek.
Wie pas de redevoeringen gelezen heeft,
gehouden in het Engelsche Lagerhuis, waar
o.a. Winstin Clyurchill en Baldwin de drei
gende gevaren schel belichtten en de onmo
gelijkheid betoogden om een wereldstad
eenigszins afdoende te beschermen tegen
moderne luchtaanvallen, zal inzien hoe scha
delijk het agressieve instinct, zich bedienend
van de moderne techniek, zal worden voor
het menschdom, wanneer niet aanpassings
vermogen en gemeenschapsinstinct de over
winning behalen en voeren tot afschaffing
van den oorlog.
Hij zal beseffen hoe veel overeenstemming
er is tusschen een menschdom zich stortend
in een modernen oorlog en een vlinder die
door een instinct misleid, zijn vleugels ver
brandt aan het gloeiende lampeglas.
Dr. J. ROORDA.
ONZE GRATIS
ONGEVALLENVERZEKERING
Thans ook voor kwartaalabonnés.
Wij hebben heden een belangrijke mede-
deeling te doen aan onze kwartaalabonnés.
Totnutoe gold de gratis ongevallenverze
kering van ons blad slechts voor hen die hun
abonnementsgeld per week of per maand be
taalden.
Wij hebben besloten, met ingang van 15
Juni a.s. ook onze kwartaal-abonnés in deze
regeling op te nemen, waardoor van dien da
tum af alle abonnés op Haarlem's Dagblad
bij, overigens onverhoopte, ongevallen, aan
spraak kunnen maken op uitkeering binnen
de grenzen der verzekerlngsvoorwaarden.
Door de toevoeging van deze zeer belang
rijke en hooge verzekering is een abonne
ment op Haarlem's Dagblad voor hen, die ge
wend zijn, hun abonnementsgeld elke drie
maanden te voldoen, nog weer meer waard
geworden.
Afschrift der verzekeringsvoorwaarden
wordt op aanvrage gaarne gratis verstrekt.
DIRECTIE HAARLEM'S DAGBLAD.
DREIGENDE STAKING BIJ
BRUYNZEEL.
PERSONEEL STELT EEN ULTIMATUM.
De collectieve arbeidsovereenkomst voor
Bruynzee's deurenfabriek te Zaandam is op
31 Mei afgeloopen, nadat het door de directie
was opgezegd. Onderhandelingen tusschen
beide partijen hebben geen resultaat opgele
verd, De organisaties der arbeiders hebben
verklaard, dat indien in den loop dezer
week geen overeenstemming wordt bereikt,
met ingang van Maandag 18 Juni in staking
te zullen gaan.
„DE GCEDE HOOP" TE NAIROBI
„De Goede Hoop" het toestel, waarmede de
heer Van der Leeuw een vlucht maakt naar
Kaapstad, is Zondag om 6.uur uit Juba
vertrokken en om 10.30 uur in Kisumu aange
komen Maandag vertrok het toestel om 12.45
uit Kisum en landde om 14.30 uur te Nai
robi.
KRAKOWSKI WORDT UIT
GELEVERD.
NAAR OOSTENRIJK.
BOMBARDEMENTSVLIEGTUIG
OP EEN HUIS GESTORT.
MET TWEE INZITTENDEN VERBRAND.
PARIJS, 12 Juni (V.D.) Een Fransch
bombardementsvliegtuig voor nachtvluch
ten, dat met een bemanning van zes koppen
Maandagavond was opgestegen voor het hou
den van een nachtelijken oefentocht naar
Reims, trachtte kort na het starten in ver
band met moeilijkheden met de motoren een
noodlanding te maken. Daarbij kwam het in
botsing met het dak van een huis, waarna
het tegen den grond sloeg. De benzinetank
vloog in brand en onmiddellijk daarop stond
het geheele groote vliegtuig in lichte laaie..
Twee inzittenden kwamen in de vlammen
om, twee werden zwaar gewond, terwijl twee
anderen bijtijds uit het brandende vliegtuig
konden komen.
ENGELSGHE LUCHTMACHT
WORDT VERSTERKT.
50 NIEUWE ESKADERS?
LONDEN, 12 Juni (V.D.) Volgens de
„Daily Telegraph" zal de regeering waar
schijnlijk binnen afzienbaren tijd een pro
gram tot uitbreiding van de luchtstrijdkrach
ten bekend maken, waarin de vorming van
niet minder dan vijftig nieuwe vliegtuig
eskaders is opgenomen. Deze uitbreiding van
de luchtmacht zou in 3 tot 5 jaren gereed
moeten komen. In totaal zou Groot Brit-
tannië dan 1490 vliegtuigen bezitten tegen
over 1650 vliegtuigen van Frankrijk. In mi-
nisterieele kringen heerscht algemeen de op
vatting, dat de verdaging van de ontwape
ningsconferentie voor onbepaalden tijd geen
andere keus laat dan de de vorige maand door
Baldwin gegeven belofte in te lossen.
ONTOELAATBARE KLEURSTOF VOOR
KAAS.
Bij uitvoer naar Frankrijk.
De waarnemend directeur generaal van den
Landbouw maakt bekend, dat blijkens mede-
deeling van den Rijkslandbouwconsulent te
Parijs de Nederlandsche exporteurs van kaas
moeilijkheden ondervinden bij den invoer
van kaas in Franrijk, wanneer de kaas rood
gekleurd is met een verfstof genaamd Soudan
IV, welke niet is opgenomen in de door de
Fransche regeering vastgestelde lijst van de
voor dit doel geoorloofde kleurstoffen. Be
langhebbenden wordt in overweging gegeven,
zoolang genoemde kleui-stof niet in bedoeld
besluit zal zijn opgenomen, geen kaas, ge
kleurd met die verfstof, naar Frankrijk uit te
voeren.
(Te Amsterdam is een aantal
Ouden van Dagen getracteerd cp
een voorsielling van de film „De
Bewaarschool".)
In de hoofdstad zijn de oudjes
Ter Bewaarschool-film geweest;
Ongetwijfeld werd dit uitje
Voor die oudjes tot een feest.
De Bewaarschool is een filmwerk,
Van bijzonder groot aspect,
Dat al maanden volle zalen
In de bioscopen trekt.
En zij zijn geen vaste klanten,
Zooals u het mogelijk bent,
Neen, een film is voor die oudjes
Een geducht evenement.
Stellig hebben zij genoten
Van zoo'n wonder van techniek,
In de makkelijke stoelen
Luisterend naar de muziek.
Dankbaar zijn ze ongetwijfeld
Weer naar huis teruggekeerd.
Dankbaar tot den milden gever,
Die hen zoo had getracteerd.
Maar toen zij, opnieuw gezeten.
Thuis in hun vertrouwden stoel,
Nog eens aan het feestje dachten,
Rees, zou 'k denken, een gevoel
Van wat weemoed bij die oudjes,
Zelfs misschien wat stille pijn:
Stel je voor, dat de bewaarschool,
Nu nog echt voor ons mocht zijn.
HET MOTORONGELUK TE
HEEMSTEDE.
WIE HEEFT HET GEZIEN?
De Inspecteur van politie te Heemstede,
verzoekt personen die ooggetuigen, waren van
het motorongeval op Zondagmorgen j.l. op den
Heerenweg bij de Prinsenlaan te Heemstede
zich te willen melden aan het politiebureau
te Heemstede.
I11 Oostenrijk zijn opnieuw een groot aantal
aanslagen gepleegd.
pag. 4
België en Tsjecho Slowakije betalen Duitsch-
land niet op 15 Juni-
pag. 4
Nederland vertegenwoordigd in de te Genève
gevormde ontwapeningscommissies.
pag 4
De stad Hankau is door een zwaren brand ge
teisterd.
pag. 4
Buizenden dooden tengevolge van de over
strooming in San Salvador.
pag. 4
Engeland gaat zijn luchtmacht versterken.
pag. 1
Het nieuwe Belgische kabinet is gevormd.
pag. 1
Blijkens het jaarverslag van de Nederlandsche
Bank is dc winst over het jaar 1933 geste
gen; naar het oordeel der samenstellers is
het laagste punt van den wereldhandel be
reikt,
pag- 3
De Ruttcrdamsche keurmeesters, die steekpen
ningen hebben aangenomen, zijn tot zes
maanden gevangenisstraf met aftrek van de
preventieve hechtenis veroordeeld.
pag 3
De Regeering heeft in de Memorie van Ant
woord nog verschillende kwesties van het 60
millioen plan nader uiteengezet.
pag- 3
De minister van Justitie heeft regelen gegeven
voor de uitwijzing van vreemdelingen.
pag 3
Voor Haarlem's Politierechter.
pag. 5
De Staat moet in het spoorwegtekort ruim f 28
millioen bijdragen.
pag. 4
Amsterdam zou in 1935 onder curateele komen.
pag. 2
Laatste berichten.
pag. 7
ARTIKELEN, ENZ.
Dr. J. Roorda: Oorlogsprophylaxis.
pag. 1
Van onzen Londenschen correspondent: Bij
Frederick Deiius' overlijden.
pag. 4
EEN RECORD-TANKBOOT.
De Rotterdamsche Droogdok Mij., heeft
van de Standaard Vacuum Oil Company op
dracht gekregen om den bouw van een tank
boot. met een lengte van 485 en een breedte
van 68 voet. bij een diepgang van 29 1/2 voet
en een laadvermogen van 15.000 ton dead
weight. Het schip zal door Dieselmotoren wor
den voortbewogen en een snelheid hebben
van 12 knoopen.
Dit is de grootste tankboot. welke ooit op
een Nederlandsche werf op stapel is gezet.
BANKETBAKKERIJ TE AMSTERDAM
UITGEBRAND.
AMSTERDAM, 12 Juni. In den vroegen mor
gen is de koek- en banketbakkerswinkel van
den heer J. van Raamsdonk, die een uur te vo
ren naar Eindhoven was vertrokken, waar hij
op de markt koek verkoopt, uitgebrand. De
oorzaak van den brand kon niet met zeker
heid worden vastgesteld. Vermoedelijk is de
bewoner onvoorzichtig omgegaan met lucifers
Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor.
REDDINGDEMONSTRATIE BIJ KUNST
LICHT.
Donderdagavond zal in de Zweminrichting
aan de Delft de Haarlemsche Reddingsbrï
gade een demonstratie geven bij kunstlicht
van de toepassing van verschillende grepen.
Ter opluistering wordt een pantomime ge
houden en een polowedstrijd.
Na Donderdagavond zal op alle werkdagen
gezwommen worden bij kunstlicht.
De Antwerpsche diamanthandelaar Kra
kowski, uit Polen afkomstig, die ervan wordt
verdacht een onjuiste aangifte te hebben ge
daan van het vermissen van een pak diaman
ten ter waarde van ruim 100.000.zal thans
worden uitgeleverd aan de Oostenrijksche
justitie.
De man had begin Februari van hot hoofd
postkantoor te Amsterdam een pakket ver
zonden post-restante Weenen, dat voor ruim
100.000.aan diamanten zou inhouden vol
gens zijn verklaring. Het pakket kwam echter
niet te Weenen aan en Krakowski deed bij de
politie hier ter stede aangifte van de ver
missing.
Uit het onderzoek bleek, dat het bewuste pak
ket slechts waardelooze papieren had bevat.
Eind Maart besloot de jusitie hier ter stede
hem in vrijheid te stellen, doch intusschen
was het bericht binnengekomen, dat de Oos
tenrijksche regeering zijn uitlevering had ver
zocht. Hij werd dan ook in arrest gehouden.
PERSONALIA.
Geslaagd is voor het examen gemeente-
financien G. A. F. Everstijn, te Haarlem.
Blijkens berichten uit Londen zal de beruchte Engelsche Dartmoor-gevangenis
binnenkort buiten gebruik worden gesteld, omdat de inrichting te zeer verouderd
is. Hierboven het gebouwencomplex, dat te midden van moerassen ligt, zoodat
ontvluchting vrijwel onmogelijk is. Men herinnert zich, dat eenige jaren geleden
een muiterij in deze gevangenis uitbrak, welke met moeite bedwongen werd.
TROEPENCONCENTRATIE AAN
DEN TRANS-SIBERISCHEN
SPOORWEG.
MILITAIRE ACTIVITEIT DER SOVJETS.
LONDEN 12/6 (Reuter). De correspondent
van de „Daily Telegraph", die een reis heeft
gemaakt met den trans-Siberischen spoorweg
seint aan zijn blad vanuit Mandsjoeli, dat hij
intensieve militaire voorbereidingen heeft
waargenomen.
Hij constateerde enorme troepen-concentra
ties van Irkoetsk uit naar de grens van
Mandsjoekwo.
Treinen vol met troepen, materiaal en ka
nonnen rijden naar het Oosten. De corres
pondent kreeg van betrouwbare zijde de in
lichting, dat de Sovjets vierduizend militaire
vliegtuigen bezitten en dat het totaal aantal
der troepen in Siberië geschat wordt op 300.000.
„STAHLHELM BESTAAT NIET
MEER".
CONSTATEERT DE „VOELKISCHE"
BERLIJN 12/6 (D.N.B.). De „Voelkische
Beobachter" publiceert een mededccling van
de opperste leiding der S.A., waarin gezegd
wordt dat nog altijd gesproken wordt over de
Stahlhelm.
De S.A. leiding stelt daarom nog eens vast,
dat er geen Stahlhelm meer bestaat, maar
dat deze organisatie met ongeveer 1 millioen
leden bij de S.A. is ingelijfd.
Alleen kan nog gesproken worden van de
N.S.D.S.B., de kleine overgebleven rest van de
ingelijfde Stahlhelm.
HET NIEUWE BELGISCHE
KABINET GEVORMD.
BRUSSEL, 12 Juni (Reuter) Het nieuwe
Belgische kabinet is thans officieel als volgt
samengesteld:
De Broqueville, eerste minister zonder por
tefeuille.
Jaspar, bultenlandsche zaken.
Sap, financiën.
Bovesse, justitie.
Devèze. nationale verdediging.
Dierekz, verkeerswezen.
Van Cauwelaart, handel, nijverheid en land
bouw.
Isacker, arbeid en sociale voorzorg.
Pierlot, binnenlandsche zaken.
Tschoffen, koloniën.
Ingenbleek, minister zonder portefeuille.
Van Zeeland, minister zonder portefeuille.
Forthomme, openbare werken.
Maistraux, onderwijs.
AMERIKAANSCH VLIEGTUIG
NEERGESTORT.
BUENOS AIRES, 12 Juni (V. D.) Het drie-
motorige vliegtuig ..San Pedro", dat gistermor-
ggn uit Moron was gestart met bestemming
naar Mendoza, is in Marchiquita in de pro
vincie Buenos Aires neergestort. Drie perso
nen werden gedood en drie gewond.
