Ha Be&auftiiliste
PRiNS HENDRIK, t
Prins Hendrik.
De stemming in Den Haag
51e Jaargang No. 15G51
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 4 Juli 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT EEtKt.BUO.il.
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
f 3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0 65, franco p. post 0.72$4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTlëN: 1—5 regels ƒ1.75. elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 1—4 regels
0.60. elke regel meer 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze
Groentjes 1—3 regels 0.30, elke regel meer f 0.10, uitsluitend a contant
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-. Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-. Arm- of Beenbreuk 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600 -, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400 -, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger 75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 4 Juli.
Het plotselinge overlijdensbericht van Prins
Hendrik der Nederlanden heeft Dinsdagmiddag
diepen indruk in den lande gemaakt. Ofschoon
uit de berichten omtrent zijn ongesteldheid
wel reeds was afgeleid, dat Z.K.H. aan een
ernstige hartaandoening lijdende was, dacht
niemand aan onmiddellijk levensgevaar. Ook
ten paleize in Den Haag niet, hetgeen wel be
wezen is door het feit dat Prinses Juliana in
Londen bleef. Een half uur voor de Prins door
een hartverlamming getroffen werd voelde hij
zich nog zoo goed, dat H.M. de Koningin het
ziekbed verliet om zich naar het Huis ten
Bosch te begeven. De Prins is zacht en kalm
ontslapen.
De indruk van dit heengaan wordt des te
grooter nu het slechts enkele maanden na het
overlijden van H.M. de Koningin-Moeder komt,
en ieder voelt mee met de zware beproeving
die onze Koningin en Prinses deelachtig wordt
door in zoo korte spanne tijds zulke zware ver
liezen te lijden.
Prins Hendrik was een beminnelijk en
vriendelijk man. Wij journalisten kunnen
daarvan getuigen omdat de meèsten onzer
zijn optreden bij officieele bezoeken en rei
zen meermalen hebben bijgewoond. Hij kende
velen, sprak gaarne met velen en had groote
belangstelling voor velerlei aangelegenheden
die het algemeen belang van land en volk be
troffen. Zijn bijzondere positie als Prins-
Gemaal sloot uit dat hij zich met regeerings-
zaken, met staatkunde en politiek inliet. De
Prins heeft deze positie immer zeer scrupu
leus gehandhaafd. In tegenstelling met vele
andere leden van buitenlandsche vorstelijke
families was hij van aanleg geen soldaat,
maar ging zijn interesse vooral naar land-
bouwaangelegenheden uit.
Dit bleek veelvuldig, met name waar 't het
ontginningswerk van de Ned.. Heide Maat
schappij betrof. Voorts heeft Z.K.H. zeer veel
arbeid verricht als voorzitter van het Ned.
Roode Kruis, welke functie hij gedurende
meer dan een kwarteeuw bekleedde. Het
Roode Kruis heeft gedurende zijn voorzitter
schap zijn arbeidssfeer zeer sterk uitgebreid.
Als protector der Hollandsche Maatschappij
van Wetenschappen, in Haarlem gevestigd,
hebben wij hem vaak binnen de muren onzer
stad gezien. Ook trouwens bij vele andere ge
legenheden.
De groote sympathie die de Prins voor het
Reddingwezen had bleef altijd blijken nadat
hij in 1907, bij de ramp van de „Berlin" aan
den Hoek van Holland, zelf aan de reddings
pogingen had deelgenomen en daarbij groo-
ten moed getoond. Zijn optreden bij die ge
legenheid maakte diepen indruk in ons land.
Juist op den dag nadat hij ziek is geworden
zou Prins Hendrik weer een bezoek aan ons
district hebben gebracht, n.l. om de vergade
ring van het Roode Kruis te Beverwijk bij te
wonen. Het was zijn voornemen dan den maal
tijd te gaan gebruiken in Bloemendaal, bij een
familie die hij tot zijn vele vrienden rekende.
De positie van Prins-gemaal hield in dat
Prins Hendrik een taak in ons land te ver
vullen had, die juist door haar beperkingen
moeilijk was, en die bij zijn komst als vreem
deling in ons land nog des te moeilijker moest
zijn. Z.KH. heeft zich aan deze moeilijkheden
weten aan te passen en veel erkentelijkheid
geoogst door zijn arbeid voor verschillende
instellingen, door zijn groote belangstelling,
getoond bij tallooze reizen en bezoeken overal
in den lande en door zijn eenvoudig en vrien
delijk optreden. Zijn plotseling heengaan
brengt rouw in het land, en onze eerbiedige
sympathie gaat uit naar H.M. de Koningin en
H.K.H. de Prinses, aan wie dit jaar zooveel
leed brengt.
HET HAARLEMSCHE
ONDERWIJS.
WACHTGEXDERS VAN BUITEN
GAAN VOOR.
Het is bekend dat tengevolge van de af
schaffing van de boventallige leerkrachten
bij het openbaar lager onderwijs te Haarlem
met 1 September een vrij belangrijk aantal
onderwijzers op wachtgeld gesteld moet wor
den.
Er zijn inmiddels eenige vacatures van
schoolhoofd hier ter stede gekomen.
B. en W. hadden het voornemen Haarlem-
sche onderwijzers voor die vacatures aan den
raad voor te dragen, opdat dan weer Haar-
lemsche wachtgelders in de plaats der nieuwe
hoofden aangesteld zouden kunnen worden.
Daardoor zou bereikt zijn geworden, dat het
aantal Haarlemsche onderwijzers dat met
September weer op wachtgeld komt zoo klein
mogelijk wordt.
Wij vernemen evenwel, dat de minister van
onderwijs met dit voornemen niet accoord
gaat. Er is door hem bepaald, dat de gemeen
te op wachtgeld gestelde hoofden van buiten
in de vacatures moet benoemen.
Weer heeft het Koninklijk gezin
Een droef en zwaar verlies geleden
Een levensdraad die harten bond
Is zeer ontijdig afgesneden.
Weer hangt de rood wit blauwe vlag
Halfstok en stil uit vele ramen,
En voelen wij ons in het leed
Weer meer dan ooit met Haar te samen,
Die in een dubbel droevig jaar,
Thans man en vader moeten derven,
Menschen met ons en die als wij,
Soms naasten vo.or den tijd zien sterven,
Weer voelen w' ons onmachtig klein,
En onbekwaam om iets te geven,
Dat het gemis verlichten kan,
Dan ons oprechte medeleven.
P. GASUS.
HET PARKEEREN VAN AUTO'S.
NIET MEER GRATIS NABIJ PARKEER
PLAATSEN EN IN DRUKKE STRATEN.
Met ingang van heden zijn door B. en W.
verpacht de auto-parkeerplaatsen op de Groote
Markt, op het Stationsplein (onder de kap) en
op de Oranjekade. Het tarief voor het parkee
ren bedraagt f 0.10 voor de eerste zes uur.
„Nu het tarief zoo billijk is geworden", aldus
deelde de Commissaris van Politie ons mede.
„zijn de autobestuurders verplicht, hun wagens
in die straten te parkeeren. De politie zal nu
ook een minder soepele houding aannemen;
vooral in de drukke straten en in de nabij
heid van parkeerplaatsen mogen geen auto's
meer stil staan. Als het winkelend publiek
geen misbruik maakt, mag het voor het doen
van boodschappen de wagens even in de win
kelstraten parkeeren. Aan de bezoekers van
bioscopen zal niet meer worden toegestaan,
hun wagens gedurende eenige uren gratis te
parkeeren. zooals den laatsten tijd in de
Groote Houtstraat, Smedestraat en Zijlstraat
geschiedde."
Tot zoover de Commissaris.
We herinneren er aan, dat de parkeerplaat
sen op de Ged. Oude Gracht niet verpacht zijn;
die zijn kosteloos. De auto's worden daar be
waakt door werkloozen. Verwacht wordt, dat
de autobestuurders hun wat voor het toezicht
geven.
ONGELUK BIJ HET VOETBALLEN.
Dinsdagavond heeft de 26-jarige M. bij een
voetbalwedstrijd aan den Vergierdeweg per on
geluk een me4 kracht geschopien bal tegen het.
hoofd gekregen Hij viel bewusteloos neer. Door
leden van den Ongevallendienst werd hij be
handeld, waarna hij per ziekenauto naar het
Diaconessenhuis werd vervoerd. Hier bleek, dat
hij een hersenschudding gekregen had.
MADAME CURIE OVERLEDEN.
VALENCIA, 4 Juli. Madame Marie Curie is
alhier in den ouderdom van 67 jaar overleden.
Te zamen met haar echtgenoot Pierre Curie
had zij in 1898 de radio-active elementen, ra
dium en polonium ontdekt.
Madame Marie Curie, geboren Sklodowska,
zag te Warschau het levenslicht. Sedert 1903
was zij verbonden aan de Ecole Normale Su
périeure te Sèvres. Zij volgde haar echtgenoot
in 1906 op als docent aan de Sorbonne. Samen
met haar man ontdekte zij in 1893 het radio
actieve element polonium en het radium: in
1910 werd het laatste in zuiveren toestand
verkregen. Met haar echtgenoot en Becquerel
kreeg zij in 1903 den Nobelprijs voor Schei
kunde. welke prijs in 1911 nog eens aan haar
werd toegekend, (Pierre Curie overleed in
1906).
Na de stichting van den Volkenbond nam zij
een werkzaam aandeel in de commissie voor
intel'ectueele samenwerking en haar biblio
grafische oudercommissie.
Madame Curie schreef de volgende werken;
Recherches sur les substances radio-actives
(1901); Traité de radio-activité (1910); La
radiologie et la guerre (1921); l'Isotopie et les
élements isotopes (1924).
EXAMENS.
MIDDELBARE SCHOOL VOOR MEISJES
MET 5-J. C.
Na gehouden eindexamen is het diploma
der M. S. v. M. uitgereikt aan: S. G. Bitter,
W. de Beer, C. Bogtman, J. Brands, M. M. H
Cats. H. E. Elfring, H. J. v. der Graaf, M. J.
Heek. E H. Heis. H. F. C. de Hosson, J. M.
Kayser, A. E. Land. W. J. v. Looij. V. P. M. v.
der Meulen. E. Muller, A. Ch. H. Ris. A. G. M.
Scholte. G. H. v. Sisseren. A. E. G. Velthuys.
Afgewezen 1 candidaat; 1 candidaat trok
zich terug.
ESPERANTO-EXAMEN.
Mej. J. J. H. Zoetemeijer alhier is geslaagd
voor het diploma A van het Esperanto-examen
te Amsterdam.
(van een specialen correspondent)
Den Haag, Dinsdagavond. Op een bijzon
dere wijze heb ik kennis gekregen van den
droeven slag. die Vorstenhuis en Volk heden
middag heeft getroffen. Mijn woning is
slechts enkele honderden meters verwijderd
van het Huis ten Bosch, het fraaie Paleis aan
den rand van de stad en toen ik mij wat ging
verfrisschen door een loopje langs de paden
van het Huis ten Bosch en even voor de vor
stelijke woning stil bleef staan teneinde mij,
als zoo vaak. te verkwikken aan den aanblik
van dit breede. stille en deftige huis, zag ik
plotseling de Koninklijke Standaard half
stok gaan en enkele oogenblikken daarna
zakten voor alle vensters de witte gordijnen.
Het was een ontroerend oogenblik. Slechts
een politieagent en de twee korporaals dei-
militaire politietroepen, die de wacht hielden
voor het zomerpaleis, waar immers de Konin
gin, ijlings teruggekeerd van haar vacantie-
reis, haar intrek had genomen, waren met mij
de eenige menschelijke wezens op het. breede
stille voorplein voor het Huis ten Bosch.
Het was een milde, warme zomermiddag
Het bosch stond roerloos om het paleis. Tus-
schen de boomen blonken de vijvers en de zon
gudste haar gouden licht over het vredig
tafereel. Het standbeeld voor het huis de
dienstgebouwen bijzijden de statige breede
trap het bordes en dan het groote front
met de vele witte ramen. Op het dak de Ko
ninklijke Standaard roerloos halverwege de
vlaggestok en verder de stilte van de na
tuur op haar liefelijkst en bekoorlijkst.
De Koningin was toen niet meer in het
Huis ten Bosch. Naar ik vernam is Haar om
streeks half twee uit het Paleis Noordeinde,
waar haar gemaal op het ziekbed lag. getele
foneerd. dat deze zich minder wel gevoelde,
doch toen zij daar aankwam had Prins Hen
drik den laatsten adem rees uitgeblazen.
Het feit dat de Koningin niet tijdig genoeg
aanwezig heeft kunnen zijn. om gedurende de
laatste oogenblikken van het leven van Prins
Hendrik, bij hem te zijn en de afwezigheid
van Prinses Juliana vormden den achter
grond van de diepe ontroering, die zich in de
gesprekken op straat en in dc koffiehuizen
zoo vol hartelijk medeleven openbaarde.
Het was eigenaardig te ervaren hoe won
derlijk snel het droeve nieuws door de resi
dentie was gegaan. Toen ik na een kwartier
de binnenstad bereikte was men daar reeds
algemeen bekend met het overlijden van den
Prins.
Het stadsbeeld was voor ons, helaas niet
nieuw. Overal op straat dromden groepjes
menschen bijeen, voor het Paleis op het
Noordcindc. het sterfhuis, stond een groote
menigte belangstellenden, die stil en zwijgend
staarden naar het witte gebouw met de tal
rijke vensters, waarvoor de gordijnen waren
neergelaten.
En ook hier hing de vlag halfstok.
Al spoedig werden ook vele vlaggen van
particuliere- en officieele woningen en ge
bouwen halfstok uitgehangen en versche
nen de venters der Haagsche bladen met de
extra-edities en toen ik, omstreeks acht uur
mij huiswaarts spoedde, liepen de meeste
wandelaars reeds met het „oranje-rouw",
waarmede wij, helaas, Vertrouwd zijn ge
raakt.
De stemming is zéér gedrukt. En het is
waarlijk geen gelegenheids-opmerking indien
gezegd wordt, dat Den Haag zéér diep onder
den indruk is van het onverwachte heengaan
van Prins Hendrik.
Om negen uur in den al wat schemerenden
dag lag het Paleis ten Bosch, tijdelijke wo
ning van H.M de Koningin, nog even stil en
rustig in zijn lieflijke omgeving. Er stonden
wat meer politieposten en een tiental men
schen had zich onder de boomen aan den
rand van het voorplein verzameld. Stil zeeg
de avond over het Haagsche Bosch, een en
kele eend kwaakte in den vijver en de laat
ste zonnestralen vlijden zich over het loover
en tusschen de stammen.
Voor het Paleis staan twee schildwachten.
Zoo nu en dan meldt zich een telegrambe
steller aan de deur van het dienstgebouw, de
koninklijke standaard kleurt droef tegen het
violet van den zuiveren voor-avondhemel.
En verder is er de stilte, die steeds ken
merkend is voor deze plek. afzijdig van het
geraas van den grooten verkeersweg Rotter
dam—Amsterdam. die op eenige schreden af
stand ligt.
Doch het is waarlijk of deze stilte temid
den van het bosch ditmaal intenser is.
Wellicht is dit verbeelding, wellicht ook is
het de stilte van ons hart, die zich nu over
alle dingen legt.
De stilte, die over heel Den Haag ligt van
avond en die ook het anders zoo vroolijke
Scheveningen in haar ban houdt.
Zóó is de stemming op den drempel tus
schen dag en avond van den 3den Juli 1934,
den sterfdag van Hendrik, Prins der Neder
landen
HEFTIGE AANVAL OP
MACDONALD.
VAN ZIJN VROEGEREN MEDEWERKER
LORD SNOWDEN.
LONDEN. 4 Juli. (V.-D
In het Hoogerhuis heeft de vroegere minis
ter van de schatkist. Lord Snowden. gister
avond een heftigen aanval gedaan op
minister-president MacDonald. in verband
met de in de nieuwe financiëele wet bepaalde-
herroeping van belastingen.
..Het Engelsche volk." aldus Snowden. „is
bedrogen en millioenen kiezers hebben hun
vertrouwen verloren in de eerlijkheid hunner
leiders Het kabinet heeft in MacDonald een
gewillig instrument voor de conservatieve po
litiek gevonden Er bestaat geen belofte, die
MacDonald niet bereid is te breken en geen
vernedering, waaraan hij zich niet zal onder
werpen, als men hem slechts toestaat zich
TRINS HENDRIK IS GISTERMIDDAG PLOT
SELING OVERLEDEN.
pag. 3 en 4
Jeugdjaren van den Prins.
pag. 3
De Prins bij de ramp van de ..Berlin".
pag. 3
Prinses Juliana is hedenmorgen van haar reis
naar Engeland teruggekeerd.
pas 4
De Haarlemsche gemeenteraad heeft gisteren
het overlijden van Prins Hendrik herdacht.
pag. T
Adolf Hitler heeft maatregelen genomen tegen
eigenmachtig optreden.
pag. 4
Volgens Reuter zou Von Papen zijn ontslag
als minister hebben ingediend.
pag. 4
liet Duitsche kabinet heeft het optreden
rechtsgeldig verklaard.
pag. 4
Economische represailles van Duitschland
i wegens dc houding van het buitenland.
pag 4
In Zuid Chili is een opstandige beweging uit
gebroken.
pag. 4
Madame Curie overleden.
pag.
Dinsdag is te Rotterdam uit Amerika aange
komen een brutaal oplichter naar wie de
politie langen tijd had gezocht.
pag 4
De Nederlandse!» Deenschc onderhandelin
gen zullen op 5 Juli a.s. beginnen.
Pag 4
Volgende week zal door den ministerraad een
beslissing genomen worden over de nieuwe
spelling.
pag 4
Dc regeling voor de steunverlaging der Haar
lemsche werkloozen is vastgesteld.
pag 2
Spcicher wint de eerste étappe van dc Tour
de France.
pag 11
Laatste berichten.
pag. 9
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: Prins Hendrik, t
pag. 1
Van een specialen correspondent: De stem
ming in den Haag.
pag. 1
t an onzen Londenschcn correspondent. De ge
beurtenissen in Duitschland.
pag 2
Jhr. dr. B. de Jong van Beek en Donk: Het
vraagstuk der „nalevingswaarborgen" ter
ontwapeningsconferentie.
pag. 4
K. dc Jong: Kcrkconcert te Bloemendaal.
pag. 2
minister-president te noemen. MacDonald is
slechts een werktuig der conservatieven en hij
wordt thans als een tentoonstellingsstuk op
de redenaarstribune der conservatieven ge
toond nu hij zijn vroegere socialistische over
tuiging heeft afgelegd."
De Lord-kanselicr van het Hoogerhuis wees
deze aanvallen van Snowden scherp af en ver
klaarde, dat deze niet in het Hoogerhuis
pasten.
„De minister-president." aldus de Lord-
kanselicr, „machtigt mij tot het afleggen van
de verklaring, dat hij in een tijd van crisis
geen andere keuze had. dan levenslange vrien
den en altijd nagestreefde doeleinden voor het
welzijn van het vaderland op tc offeren. Wel
licht heeft hij ongelijk gehad," aldus de Lord-
kanselicr, „doch ik geloof het niet."
STADGENOOTF. WERKT MEF. AAN DE
„SALZBURGKR FESTSPIELE".
Onze stadgenoote Ré Koster werd^ na haar
Italiaansche tournée, uitger.oodigd als soliste
mee te werken aan de „Salzburger Festsplele"
waar zij 2 Augustus de sopraanpartij zal zin
gen in de Cantate van Vittorio Gui, onder
leiding van den componist.
REEDS HONDERD SLACHT
OFFERS IN DUITSCHLAND?
NAMEN DER GEFUSILI.F.F.RDEN WORDEN
NIET GEPUBLICEERD.
BERLIJN. 4 Juli (V.D.) Terwijl tot dusver
officieel is toegegeven, dat in totaal 46 per
sonen zijn doodgeschoten, verluidt in welinge
lichte partijkringen, dat meer dan 100 perso
nen het leven hebben gelaten, doch het kan
worden verwacht, dat het daarbij zal blijven.
Verder verluidt, dat men zou hebben beslo
ten de namen der terechtgestelden in het ge
heel niet te publiceeren, welk besluit zou zijn
genomen in verband met den mogelijken in
druk. die door publicatie in het buitenland zou
kunnen worden gewekt.
BERLIJN, 4 Juli (V.D.) Met zekerheid Is
thans bekend, dat onder de terechtgestelden
zich nog de volgende drie bekende persoon
lijkheden bevinden;
Gustav von Kahn. de katholieke leider uit
München; Von Bredow, een medewerker van
Von Schleicher en de secretaris van Von
Papen, Edgar Jung.
Onderhoud HitlerVon Papen.
BERLIJN. 4 Juli 'V.D.) Naar verluidt
heeft rijkskanselier Hitler gisteravond onmid
dellijk na zijn terugkeer te Berlijn uit. Neudeck,
waarvan hij om 11 uur terugkeerde, een onder
houd gehad met den vice-kanselier Von Papen.
Omtrent den inhoud van het gesprokene is
niets bekend,
