VELO
Radiomuziek der week
doet uw wasch snel goed billijk
laat tijd en lust voor uw gezin
BIOSCOOP.
HONIG'S BOUILLONBLOKJES thans 6 voor IOcL
JONGENSBOEKEN
ZATERDAG 7 JULI 1934
HAARLEM'S DAGBLAD
9
EEN VOORBESPREKING
DOOR KAREL DE JONC
In het Concertgebouw zal Zondag Beet
hoven's Tripelconcert op. 56 voor piano, viool,
er. violoncel met orkest uitgevoerd worden.
Wie dit werk nooit tevoren gehoord heeft en
zijn verwachtingen zou afmeten naar de in
drukken van het Pianoconcert op 58. het
Vioolconcert op. 61 de strijkkwartetten op. 5.9.
de Eroica op. 55, om slechts enkele werken
uit deze vruchtbare en roemrijke periode van
Beethoven's scheppende werkzaamheid te
noemen, die zal teleurgesteld uitkomen Ter
wijl de zooeven genoemde werken evenzoo-
vele hoogtepunten in de muzieklitteratuur
beteekenen. terwijl elk daarvan een openba
ring van een andere zijde van Beethoven's
genie is en reeds daardoor onvergankelijke
waarde bezit verheft zich het Tripelconcert
grootendeels niet boven het peil van het alle-
daagsche Uit innerlijken drang schijnt het
niet ontstaan te zijn. Waarschijnlijk heeft
B het geschreven op verlangen van zijn be
gaafden vorstelljken leerling, den aartsher
tog Rudolf, zoon van den groothertog Leo
pold van Toskane. Deze Leopold bezette later
als Leopold II (1790—1792" gedurende korten
tijd den Duitschen troon; Rudolf werd kar
dinaal-aartsbisschop van Olmtitz. Dat Beet
hoven diens muzikale en in 't bijzonder pia
nistische begaafdheid zeer hoog waardeerde,
veel hooger dan alleen uit respect voor zijn
maatschappelijke positie kon voortvloeien,
blijkt uit de lijst der composities, die hij aan
hem opdroeg: het vierde en het vijfde Piano
concert, de Sonate op. 81 („Les Adieux, 1' Ab
sence et le Retour"), de Opera Fidelio, de
Hammerclaviersonate op. 106. de Sonate op.
111 en de Missa Solemnis. Zooals men ziet
een lijst die alleen maar ..Kardinale" werken
telt, waartusschen het Tripelconcert zeker
een vrij poover figuur zou hebben gemaakt.
Het kan ons dan ook niet verwonderen, dat
hoewel aartshertog Rudolf met den violist
Seidler en den cellist Kraft het werk voor 't
eerst uitvoerde, ae dedicatie aan een anderen
kunstbeschermer, dan vorst Lobkowitz, ge
richt werd. Het Tripelconcert bestaat uit een
Allegro, een kort Largo en een Rondo alia
Polacca en is voor de drie spelers een tech
nisch brillante opgave. Meer dan een expe
riment schijnt het echter voor den componist
niet geweest te zijn.
Van de uitzendingen op Maandag a.s. trekt
o.a. de aandacht die van Hilversum te 7.2U
n.m. welke composities van den uit Duitsch-
land uitgeweken en sindsdien in ons land
vertoevenden James Simon vermeldt. Simon
wordt niet tot de modernen gerekend: men
zegt dat zijn werken de door Brahms gegeven
richting volgen; maar het feit dat Annie
Woud liederen van hem zal zingen is al vol
doende om veler belangsteling gaande te
maken en ook het blazersensemble kan ons
interesseeren. Brahms zelf komt, althans
door zijn werk, Maandag aan 't woord te
Brussel Fr., waar zijn pianokwartet op. 60
uitgezonden wordt. Dit derde kwartet is min
der omvangrijk dan de beide groote werken
op. 25 en op. 26 en is ook minder brillant
dan deze. Het verscheen in 1875 in druk,
maar de eerste ideeën er voor dateeren reeds
van 1859. Het eerste Allegro schijnt oor
spronkelijk in cis kl.t. "ntworpen te zijn;
wellicht is daaraan toe te schrijven dat het
Andante in E. gr. t. (de paralleltoonsoort van
cis kl. t.) staat. Tuschen de drie overige, in
c kl. t. staande deelen maakt nu de toonsoort
van het Andante een vreemd contrasteerend
effect. Men bedenke echter dat dit geval geen
unicum is: bij Beethoven's 3de Pianoconcert
heeft men precies hetzelfde, Het hoofdthema
van het eerste Allegro van het kwartet heeft
een zwaarmoedig karakter, waarmee de
innig-warme toon van. het zangthema een
weldadige tegenstelling vormt. Dit zangthe
ma treedt terstond in eenige variaties op:
een formeele bijzonderheid! In de doorwer
king breekt de onstuimige kracht haast ex
plosief zich baan, dezelfde kracht die in het
Scherzo zich geducht doet voelen. De heer
lijke melodie van het Andante, die door de
cello ingezet wordt, zal wel ieder terstond in
het gehoor liggen. Dit Andante is een en al
kalmte en vrede en zwelgt in welluidendheid.
De Finale begint met een lange, door figuren
omspeelde melodie; na deze betrekkelijk kal
me episode komt de opstandigheid weer aan
't woord; zij wordt echter door een koraal-
achtigen zang weer spoedig bedwongen. Dit
is het materiaal van het laatste hoofddeel,
dat tenslotte als het ware in de diepte ver
dwijnt.
De uitzending van het blindeninstituut te
Grave door Huizen op Dinsdag verdient niet
minder belangstelling. Ik was een paar jaren
geleden in de gelegenheid kweekelingen van
dit instituut aan 't werk te zien en te hooren
en heb mij toen verbaasd over de vaardig
heid die zij aan den dag legden en niet min
der over het beleid en het geduld der onder
wijzers, die tot zulke resultaten hadden geleid.
Het orkest speelde zonder zichtbaren dirigent
met volkomen zekerheid samen. Den blinden
pianist Ben Kok heb ik bij een andere ge
legenheid Etudes van Chopin met verbluf
fende nauwkeurigheid hooren spelen.
De opera „Hans Sachs" Deutschlandsender,
Dinsdag behoort niet tot de meest bekende
werken van Gustav Albert Lortzing (1801—
1851" wiens „Wilrischütz" als zyn beste en
mees: oorspronkelijke werk geroemd wordt,
terwijl zijn „Czar und Zimmermann" het
meest algemeen bekend werd. Deze laatste
opera werd terstond in Berlijn geestdriftig
ontvangen; met de andere wilde het aanvan
kelijk niet vlotten. Al deze werken zijn om
streeks 1840 ontstaan; later schreef Lortzing
o.a. nog „Ondine" (1845.' en „Der Waffen-
schmled" (1846».
Schubert's opera ..Der Laiisliche Krieg
komt ook voor onder den naam „Die Ver-
schworenen". Zij is pas in 1861, dus 33 jaar
na den dood van den componist, voor het
eerst opgevoerd, maar geen blijvend succes
gebleken. Stuttgart (Miihlacker) zal haar
Dinsdag uitzenden.
Betreffende de „violino piccolo" (zie vorige
bespreking1die ook wei met den naam
„Quartgeige" aangeduid wordt vond ik. weer
in een ander werk, de toelichting dat zij vier
snarig was en een kleine terts hooger ge
stemd dan de gewone viool, dus bes, f, c en
g Het eerste Brandenburgsche Concert,
waarbij dit instrument voorgeschreven is, is
natuurlijk reeds lang gespeeld, maar ik
meende de mosterd-na-den-maaltijd-opmer-
king toch niet te moeten weglaten. Het 6de
der Brandenb. Concerten, dat juist van de
medewerking der violen afstand doet, wordt
Donderdag door Beromünster uitgezonden.
Over de verscheidenheid van titels, waar
onder door een onzer omroepverenigingen
in den laatsten tijd de uitzendingen van
grammofoonplaten worden aangekondigd
zullen niet weinigen zich verbaasd hebben.
Het doel er van begrijp ik niet :maar zou het
nu niet voor de hand liggen om terwllle dei-
variatie ook andere muzikale voordrachten
eens te herdoopen? „Dansende Hamers".
„Wippende Olifantstanden". ..Geluidsgolven
uit de zwarte Klepperkast", „Slaag en Ge-
trap" en dergelijke zouden b.v. een piano
recital kunnen aanduiden; „Trillende Gei
tendarmen", „Wrijvingen tusschen Paarde-
staarthaar en Herkauwersingewand". „Ge
jank uit het bespannen Kistje". „Tetrachord-
geluiden" enz. een viooldito Maar welk nut
zou 't hebben?
KUNST KENT GEEN CRENZEN
Iets, bijna zoo gek als de invoer vna een
Thijs Maris per pond naar Zwitserland, is de
al jaren bestaande beschouwing, dat een
ets van Rembrandt laten we zeggen het
landschapje aan den Omval. dat in een
mooien staat allicht een duizend gulden
waard kon zijn als „kunst" ongemoeid gela
ten kon worden, maar bij den invoer in Ne
derland, als „drukwerk" met tienprocent van
de waarde belast werd. Dan komt ge er niet
met een tiental frankjes af De wettige bepa
ling in het leven geroepen om Nederlandsche
drukkerijen te beschermen tegen onmatige
concurrentie van drukkers in het nabuur
land met lage valuten. en op zichzelf dus
allicht te verdedigen, wordt toegepast op een
in de zeventiende eeuw „gedrukt" blad van
Rembrandt, natuurlijk een willekeurigheid,
alleen door letterknechterij ingegeven. Nog
te gekker, omdat boeken vrij bleven zoo ze
per eenheid ingevoerd werden. Kwam men
dus in Roosendaal of in Zevenaar met een
teekeningetje van Rembrandt, dan was het
kunst, kwam met met een etsje van dezelfde
waarde dan was dat drukwerk al zou er ook
maar één exemplaar van bestaan op de ge
heel wereld. Men heeft er toen op gevonden
oude prenten als „antiquiteit" in te voeren,
maar de handel met het buitenland in mo
derne prenten is sindsdien genekt en verder
afgemaakt door de daling der geldswaarde
onzer voorname afnemers. Engeland en Ame
rika. Aan al die fraaiigheid de hand te hou
den was bovendien ondoenlijk. Ik heb een lis
tig mannetje gekend, die zijn in Parijs of Ber
lijn gekochte zeldzame prentjes, daar heel
rustig in een willekeurig boek met een smal
randje gluton vasthechtte en dan zonder ge
wetensbezwaar de grens kon passeeren: ge
ïllustreerde boeken waren immers weer vrij.
Maar ik wil niet voortgaan met het bloot
leggen van al de narigheden die uit het on
vrij maken van kunstwerken in het interna
tionaal verkeer zijn voortgekomen.
Al is het verleidelijk de soms zotte dingen
te boekstaven die zich nu weer voordoen, nu
op „kunst" aan de grens een omzetbelasting
geheven wordt. Daar komt bijvoorbeeld, een
jong Hollandsch schilder, die in Parijs woont,
met een collectie van zijn laatste werk naar
zijn vaderland. Hij heeft daar zijn familie,
zijn kennissen en hij zal wel ergens kunnen
exposeeren om wat van zijn werk aan zijn
relaties te slijten en misschien er nog een
paar nieuwe relaties bij te maken. Hoop doet
leven. Daar komt hij met zijn twintig, der
tig doeken in Roosendaal aan. Wacht even.
zegt meneer douaan. Dat gaat zoo maar niet
U moet omzetbelasting betalen. Vier prpcent
van de waarde en nog één procent voor wat
anders. Maakt vijf procent. Wat kosten die
schilderijen? Onze jeugdige schilder zet enor
me oogen op. Het is misschien de eerste keer
dat iemand hem dat zoo serieus vraagt. Hij
had zoo in stilte gedacht dat oom Piet dat
gezicht achter Montparnasse wel van hem
nemen zou voor honderd piek. En tante Clara
(Adv. Inge:. Med.)
zou uit de aardigheid hem zijn Maannacht
op den Pont de l'Alma wel afkoopen. Voor
z{jr. expositie had hij alreeds een catalogus
op schrift gesteld en alles keurig genummerd,
getiteld een geprijsd. Varieerende prijzen,
zoo tusschen honderd en vijfhonderd gulden.
De laatste meer voor de show, dat staat ge
kleed in een catalogus, een paar behoorlijke
bedragen. Hij had er een paar werken voor
uitgezocht, die men toch niet zou koopen om
dat he: sujet niet erg aantrekkelijk was. An
ders bedierf hij misschien nog een serleuse
kans voor een kleiner bedrag. Bij mekaar was
het toch al zoowat zesduizend gulden. En
daar zou die meneer nu vijf procent van
willen hebben. HU had .in geen Jaren drie
honderd plek bezeten, zou ze misschien nooit
bij elkaar bezitten. Wieed, om je dat zoo te
laten voelen! Waarom ontneem: de staat den
kunstenaar toch voortdurend alle illusie, is
de staat steeds ongevoelig voor fantasie! Onze
schilder stapt van zUn troon en declareert
zijn heele expositie voor vUfhonderd gul
den.
Wie doet je wat! HU is volkomen te goeder
trouw, want als oom Plet toevallig niet op
zUn tentoonstelling kan komen en tante Cla
ra vanwege haar rheumatiek moet thulsbhj-
ven, loopt hU alle kans dat hU van zUn spul
len geen vierkante decimeter verzilverd ziet
En wat zal meneer douaan tegen die aangift?
kunnen inbrengen. Die zal heusch niet ris-
keeren de geheele collectie voor den lande
te naasten a raison van vUfhonderd guldens.
Dan zat „den-lande" spoedig met stroppen
volgepropt. Dus hU vraagt vyf procent van
500 25 gulden. Maar die heeft de schilder
ook niet in zUn vestjeszakje. Goed, hU leen',
ze van een ander. HU krUgt nu zUn eigen
werk vrU en kan dat zelfs op een transito-
paspoort gedaan krUgen. d w z. hU krUgt een
ryksstempel op den achterkant van al zijn
kunstgewrochten, er wordt een officieel pam-
pier over volgeschreven en als de werken het
land weer verlaten, wordt het bedrag geresti
tueerd. Hoe dat nu weer uitgeknobeld moet
worden, als de artist zoo gelukkig is een paar
stukken kwUt te raken is mU een raadsel; ik
heb zulk een geval nog niet praktisch bU de
hand gehad. Wel de ongezellige verlegenheid
van een jonge, te ParUs wonende landgenoote
bUgewoond die in Den Haag zou gaan expo
seeren, er ervaringen, als boven geschetst,
moest opdoen.
Het internationaal verkeer der geestelUke
goederen is wel zeer in de verdrukking ge
raakt. de laatste tUden. Het best lykt maar
te blUven hopen dat het mogelUk zal blUken,
die soesah spoedig weer op te ruimen, maar
veel kans bestaat daar voorloopig niet op.
Vroeger hebben wU niet beseft hoe gelukkig
wU leefden, toen wU met dertig, veertig doe
ken van Van Gogh van het ééne land naar
het andere trokken en dan alleen maar een
beetje last hadden van de medehjdende blik
ken waarmede dat „geklodder" bekeken werd
Explicatie was toen overbodig, en ik heb wel
eens kalm „ja" geknikt als zoo'n ambtenaar
een beetje meewarig zei: „das haben sie ja
wohl alles selbst gemacht?" Dan was je d'er
af. En dat mocht. Véél zaakkundiger zal
men er sedert wel niet op geworden zUn.
J. H. DE BOIS.
NIEUWE UITGAVEN.
De firma G. Hille en Zoen te Zaandam heeft
een nieuwen album: ..Zuid-Holland" uitgege
ven. Het is een voortzetting van de serie al
bums ..Zwerftochten door ons land" met
plaatjes in frissche, vroolUke kleuren, van
Bernard van VlUmen, geassisteerd door Wil
lem Jansen en vlot geschreven tekst door Jan
Feith en Ch. Gl. Behrens.
BIJ RHEUMATISCHE PIJNEN in het hoofd,
de lendenen en de schouders, bU zenuwpy-
nen en spit in den rug is het natuurlUkc
„Franz-Josef'-bitterwater onontbeerlUk voor
de reiniging van de spUsverteringsorganen.
(Adv. Ingez. Med.)
LUXOR-TH EATER.
„Eén avond kampioen". Chester
Morris en Helen Twolvetrees in de
hoofdrollen.
Deze week biedt het Luxor-Theater zijn
bezoekers een programma, dat aan -variatie
weinig te wenschen over laat. Voor de pauze
domineert de luim: de ouverture bestaat uit
een kostelijk teekenfilmpje met in de hoofd
rol de haas Oswald, die ditmaal eer. serie on
geloofwaardige avonturen met een leelUk jong
eendje beleeft. De gramofoonliefhebbers zul
len zich ongetwUfeld amuseeren met de film
var. de Boswel'. Sisters: het vermaarde trio
zingt o m. de Heebee Jeebees en bewUst te
vens ook als actrices wat te kunnen prestee-
ren De componist Roy Turk bat in rolpror.t
met zang en dans zien. wat hU al zoo aar.
fazz-hits heef: vervaardigd, terwdjl ons in een
komische twee-acter het wel er. wee der mo
derne jeugd wordt afgeschilderd.
Het journaal biedt een interessante keuze
uit*de revue der buiter.landsche gebeurtenis
sen. waarvan wy de sensationeelc vliegramp
In het Catchkill-gcnerrie memoreeren.
En thans de hoofdfilm „Eer. avond kam
pioen". De Inhoud laten wU hier ln het kort
volger..
Bud en Lillian, kinderen var. eer. predikant
ontvluchten belden hur. Geboortedorp en
gaan hun geluk in New-York beproeven Bud
heeft alle aanleg om een groot bokser te wor
den. maar zUn eerste optreden is nu niet be
paald een succes. Dan komt hU in connectie
met een charmant revuesterretje. Evelyn,
dat op zich neemt den weg r.aar de roem voor
hem te effenen. ZU brengt Lillian ir. aanra
king met een even machtige als minderwaar
dige figuur uit de bokswereld. Walter Douelas.
Door toedoen van dezen mar. kar. de Jeugdige
prize-fighter" tens'otte een uitdaging tot den
wereldkampioen richten.
Vlak voor den strijd geraakt Bud echter ir,
heftige woorder.wisesling met Evelyn. waarbU
het meisie er alles uitflapt, wat zij van Dou
glas en Lillian weet Bud begeeft zich hevig
verontwaardigd naar het huis van zUn zuster;
als hij daar aankomt heeft zU Juist der. ban
diet Douglas met een revolver doodgeschoten
Bud besluit zich ten behoeve van zUn zuster
op te offeren. Hij weet de verdere afwikkeling
zoo te lelden, dat hU voor der. moordenaar
wordt aangezien. Met boven menschel Uke in
spanning gelukt het hem het wereldkam
pioenschap te winnen, maar meteer. daarop
word: hij door de politie ln arrest genomen
Ondn.v^ de bekentenis van zijn zuster voert
het lot? m naar den e'ectrlschen stoel
ZUn '!- de oude predikant var. Masonvllle
start v "n in de laatste oogenbltkken bij. Nog
eenmaal voert de camera ons tenslotte naar
het vriendelUke dorpje terug: tusschen een
schat van bloemen ritst een grafsteen op met
de sobere woorden „Bud-wereldkamploen".
In deze film treft ons vooral het zeer gave
spel van Holen Twelvetrees als Lillian. Chester
Morris is een .svmprthieke bokskampioen en
Alice White geeft een pittige creatie van de
revueglr! Als gel.ee! een geschiedenis, waar
in veel handeling en goed spel zit.
CINEMA PALACE.
Sylvia Sidney In Jennie Gerhard
Golfbrekers.
Sylvia Sidney, de heldin van Eon Ameri-
kaansche tragedie. Vrouwen achter tralies en
Madame Butterfly, behoort tot de filmdiva's
die men voomamelUk waardeert om haar
masker Dit kindergezicht met de fUne Japan-
neesche trekken zou men onder dezelfde groep
kunnen rangschikken met een Elisabeth Berg-
ner en een Anna May Wong, met wie zU de
ietwat zoetelUke weekheid en de porcelelnen
poppetjes-achtigo teerheid deelt.
Doch deze overeenkomst betreft meer het
(Adv. Ingez. Med.)
DWAZE ROMANTIEK.
Het Spookhuis in het Bosch
door H, E Kuylman. (Uitg.
H. Meulenhoff, Amsterdam).
Zelden heb ik zulk een slecht jongensboek
gelezen als Het Spookhuis in het Bosch door
H. E Kuvlman Slecht is het in alle opzich
ten Ik heb mU afgevraagd, of zoo n schryver
er zich feeen oogenblik van bewust is. dat hU
toch ook eenige verantwoordeUjkheid heeft
tegenover de jeugd, voor wie zoo'n boek be
stemd is. Er zyn nu eenmaal ook onder dc
jonee lezers min of meer nerveuse naturen,
op wie zulke louter op sensatie berekende
boeken funest werken. Wat bijvoorbeeld te
zeggen van het volgende fraais, waarin de
eerste verschyning van het „spook" wordt
beschreven?
„Wat hij toen zag deed hem het bloed in de
aderen stollen, want door een luikje in de
openstaande deuren zag hU een gezicht, zoo
afschuwelyk en met zulke felle, wreede oogen,
dat hy een gil van angst niet kon weerhou
den Maar harder dan hU schreeuwde, klonk
plotseling een hartverscheurende kreet door
het luikje, dat tegehjkertUd geruischloos ge
sloten werd".
Het is geen echt spook, zal de schry%-er
misschien als verontschuldiging aanvoeren.
Neen. maar de jonge lezers gelooven op dat
oogenblik toch niet anders. En is zoo'n be
schrijving van een inbreker, die 's nachts bU
een jongen in zUn slaapkamer door het raam
naar binnen tracht te sluipen, een ruit in
drukt en zUn groote hand door het raam
steekt, nu gewenschte lectuur voor kinderen
van 'n jaar of twaalf?
Heel dit boek handelt niet anders dan
over de gemeenste dieven en inbrekers, die
in een zoogenaamd spookhuis hun geroofde
schatter, verbergen en door spelonken en on-
deraardsche gangen achterna gejaagd
later ontmaskerd worden door twee Jeug
dige detectieven. ukkies notabene van de 1ste
klas H B S. Die twee brockemannen weten
van geen angst en vrees en halen in die don
kere holen en gangen heldenstukjes uit. waar
van Je als oudere bU het lezen alleen reeds
kippenvel krijgt.
En de gruwelijke onzin, waarop zoo'n schrU
ver zijn jonge lezers durft onthalen! Hij ver
telt niet minder dan van een soort roofridder
op een „gitzwart" paard, een kasteelheer, die
ongeveer in den jare 1900 ik vraag u
door roof, Inbraak en diefstal de omstreken
van Baarn onveilig maakt en van twee in
brekers. die overdag vermomd als oude be
delvrouwen met opgeplakte neuzen en ge
zichten als „griezelige roofvogels" vermomd
rondloopen, en die rustig hun gestolen schat
ten In de ondergrondsche gangen onder het
spookhuis verbergen zonder door iemand
zelfs niet door de speurende recherche te
worden ontdekt Alleen natuurlUk de twee
Jeugdige helden van 12 jaar. onverschrokke-
ner en snuggerder dan de heele politie te za-
men. achtervolgt en ontmaskert hen. maar
niet dan nadat een van die jongens zich ook
als gekke Kee" vermomd heeft.
Het kan bUjkbaar voor zoo'n schrijver niet
dwaas en onmogelUk genoeg. EigenlUk zou
het om te gieren van lachen zUn. als 't niet
zoo bedroevend was. dat men met zulke valsche
romantiek den smaak van onze jeugd tracht
te te bederven
Het Raadsel van den Zwar
ten hoek door A. J. J. var. der
Knaap <Ultg. Gebr Kluit
man, Alkmaar).
Dit boek is niet zoo slecht geschreven als
Het Spookhuis in het Bosch, maar als geheel
is het toch eigenlUk niet heel vee! beter. Na
dat Tom Saywer en Huckleberry Finn 50 Jaar
geleden eenmaal een schat hebben gevonden.
schUnen de meeste fabrikanten van Holland-
sche jongensboeken niet tevreden, voordat zij
dc jeugdige helden uit hun hyper-romanti
sche verhalen ook een schat van duizenden
guldens laten opdelven. Als je onze schrUvers
van jongensboeken zoudt moeten gelooven. zit
de Nederlandsche grond vol van verborgen
geldschatten. En zonder inbrekers, die door
jeugdige detectieven worden „geknipt", kon
het blijkbaar ook niet
En de ongeloofelUke scherpzinnigheid van
die Hollandsche jeugd! Sherlock Holmes is er
maar 'n onhandig doetje bU- Zoudt U oude
re lezer uit de vondst van een enkele lucifer
en een briefje met de cUfers
2215144512
222112
in een lucifersdoosje ooit de conclusie hebben
getrokken, dat dit beteekent; „ga in den kel
der. neem weg derde tegel, eerste ry links"?
Ik zou het in geen 100 jaar geraden hebben
Maar deze twee twaalfjarige speurhonden vin
den het uit. dank zU Lucifer van Vondel
en zUn paar duizend versregels. Ja. Ja. dat is
lang niet mis Ik duizelde er van bU het lezen.
Ook in dit verhaal de meest onmogelUke on
zin. Een verdwaasde, oude heer. die in den
corlogstUd al zUn effecten te gelde maakte,en
dit onder den grond op een geheime plaats
verbergt en dit mysterie voor zUn dood niet
aan zijn volwassen zoon, maar er.sel aan één
krankzinnigen Italiaanschcn vlolist, Fransesco.
die maalt over zUn gestorven dochter Lucia,
toevertrouwt. Verder een inbraak, de Jacht op
de verborgen schat en ten slotte de vondst van
de gestolen bankbiljetten In de viool van den
krankzinnigen Francesco en van de schat in
den grond dicht bU de plek. waar het lijk van
den ongelukkigen violist gevonden wordt En
dat alles, dank zij de oplossing van het raadsel
van een enkele lucifer en de cUfers 2215144512
222112
Je zoudt bUna zoo gelooven. dat die meneer
te veel detective-verhalen heeft gelezen. Al
leen neem ik het hem kwalUk. dat hU zulke
pure dwaasheid aan kinderen opdischi.
Toen het Raderwerk stilstond door
N. J. P. Smith (Uitg. H. Meulen
hoff. Amsterdam).
Ook al een raar. wondcrlUk bedenksel, dit
verhaal van „Toen het raderwerk stilstond'
van N. J P. Smith. Meneer Smith laat op een
gegeven moment het heele raderwerk van de
wereld stilstaan, dit wil zeggen, dat alle men
sehen en dieren op een en hetzelfde oogenblik
verstijven in den toestand, waarop zU op dat
moment verkceren Alleen twee jongens en na
tuurlUk ook weer twee Inbrekers blUven spring
levend en inplaats van te verstUven van schrik
bU een zoo wonderlUk gebeuren, bewegen zU
zich lustig en vroolUk temidden van -1 die vcr-
stUfde. schUndoode menschen en dieren. De
jongens vinden het biykbaar - e"?nals de
schrUver een aardige grap. siop-tn een
verkeersagent een speen in zUn mond. rooien
den directeur van dc H.B.S.. die juist bezig
was een zUner leerlingen op spieken te attra-
peeren. een krant over zUn hoofd, .slepen een
zakkenroller naar een cel in het politiebureau
en welen de twee eenige nog levende schurken
die bezig zijn een bank te bestelen, in een safe
op te sluiten Als de schrUver vindt, dat het
raderwerk iang genoeg stilgestaan heeft, laat
hU het weer draaien en komt alles opnieuw ln
beweging. Dar. maakt hU gauw een eind aan
zUn boek en ik vermoed, dat zelfs de Jonge
lezers bU zulken daverenden onzin hun hoofd
zullen schudden en aan des heeren Smith's
geestvermogens zullen twUfelen.
Misschien moet dit alles stoute fantasie ver
beelden. maar de fantasie van den schrUver
stokt toch leelijk bU zUn twee jongens, die bU
een zoo griezelig gebeuren zeker wel anders
zouden hebben gereageerd dan deze Puk en
Diederik het doen.
He: uitgeven van jongensboeken schUnt zelfs
in dezen crisls-tUd geen al te riskante zaak te
zijn. Anders kan ik mU niet voorstellen, da
men drie zulke boeken op de markt durft
brengen
J. S, SCHUIL.
ulterlUk dat ln dit geval weliswaar sterk met
het InncrlUk samenhangt. Doch elk dezer
actrices onderscheidt zich weer door een oor-
spronkelUke en persoonlUke bekoring, welke
bU Sylvia Sidney ligt in dc aandoenlUke arge
loosheid.
Deze ietwat melancholieke kinderlUkhetd
beeldt zich niet alleen af op haar gelaat, maar
weerklinkt ook ln het geluld van haar stem.
Nergens treft dit eigenaardige zoo sterk als ln
haar lach. In een klein scènetje zit Jennie
Gerhardt. het arme volksmeisje, wier rol Syivia
Sidney speelt, met haar weldoener, den sena
tor Brander ln een café. waar op een toon eel
enkele meisjes een dans vertoonen. Het kind.
dat nog niets gewend is en onder den Invloed
van de omgeving en de consumptie ln een
vroolUke stemming geraakt, grinnikt van piet
zier. Het is een onnoozel. bUna onweilluldend
gegichel. waarin zU uitbarst, maar omdat het
zoo echt het armetierige en hulpelooze van
een ln handen van een verleider gevallen
volksmeisje weergeeft, wekt het een bepaalde
gevoeligheid
Deze eigenaardige gevoeligheid doet ook
haar overigens vrij mat en weinig gevarieerd
gelaatsspel over den toeschouwer komen De
regie trekt van dit weeke en zoo eigenaardig
sprekende gelaat voortdurend profUt door het
als close up in een stemmig zwart kader te
omsluiten als een fotografie in een ouder-
wetsch album. Dan kUkt men naar dit raadsel
achtige en toch eigenlijk zoo gewone meisjes
gelaat en vergeet het scenario.
Dit laatste is ook niet van zoo overwegend
belang Jennie Gerhardt is de zooveelste her
haling van het geliefde Amerikaansche thema:
de vrouw ln de schaduw. Ook hier weer een
verlaten minnaresje. dat met zelfverlooche
nende trouw levenslang aan haar liefde ge
hecht blUft en tenslotte beloond wordt met
de trieste erkenning op het sterfbed van den
in zUn hart haar toch ook eigenlUk altUd aan
hankelijk gebleven man.
Om voor haar werkloozcn vader wat te ver
dienen. boent Jennie de trap van het hotel
met haar moeder. De opmerking, dat het hier
alles wel veel geld zal kosten en haar verba
zing over den gouden stok van den vrier.de-
lljken ouden senator, wiens wasch zU krUgt te
behandelen, typeeren al dadelUk de in dit ge
val werkelijk „heilige" eenvoud. Ja. men zou
Sylvia Sidney als Jennie Gerhardt niet boter
kunnen kenschetsen dan als de verpersoon
lijking van den heiligen eenvoud.
De wUze waarop zU haar weldoener, als die
haar vraagt, of ze van hem houdt, aankijkt cn
haar antwoord: „Ik zou toch na al wat u voor
mU cn mUn familie gedaan hebt. niet anders
kunnen", demonstreeren deze verpersoon-
lUking. En dan later, als de senator alvorens
zUn huwclUksbelofte ln te lassen, is omgeko
men en zU haar kind voor den Jongen Lester
verbergt, omdat hU zich heeft laten ontvallen,
geen meisje te kunnen liefhebben dat al aan
een ander behoord heeft, openbaart zich
wederom diezelfde argelooze geestesgesteld
heid. welke haar bijblijft ook ln dat pUnlljke
oogenblik waarin zij bemerkt, dat Lester toch
eigenlUk alleen bU de Jonge weduwe uit rijn
eigen stand gelukkig is. Hoe eenvoudig is dan
haar droevige abdicatie om Lester's bestwil
Een aardige vondst van den vervaardiger
Marion Gering, dezelfde die ook de vorige
Sylvia Sidney-films heeft geregisseerd, is het,
Jennie den levensloop van den uit haar be
staan verdwenen Lester te laten volgen uit
krantenknipsels Trouwens dc heele film is
goed opgezet en zit vol intelligente détails.
Belangwekkend is ook het korte Amerikaan
sche filmpje Golfbrekers, dat aan de hoofd
film voorafgaat en dat in een duldelUke sym
boliek en ln een boelende foto-reeks de Jacht
van het moderne grootestadsleven weergeeft.
De Journalen zUn gewUd aan den dood van
Prins Hendrik, het succes der Hollandsche
deelneemsters aan de zwemwedttrljden te
Weenen. de tennlswedstrUden te ParUs en ver
dere onderwerpen van den dag
VcrmakelUk Is de excentriek Oilett, die bij
zUn dans-demonstratles op het tooneel over
gezonden humor en technische vaardigheid
blijkt, te beschikken.
H. O. CANNEGIETER.
REMBRANDT THEATER.
„Vader worden is niet moeilijk
Na langen tUd hebben we Harry Lledtke
weer eens in de film gezien cn het was weer,
als vroeger, een genoegen In deze film wordt
over de geheele linie uitstekend gespeeld.
Harry I-ledtke als Detlev Sonnekamp. de groot
industrieel. Louise Ullrich als Ulla Oeorglous.
de vermeende dochter, Olga Tschechowa als dc
zangeres Inge Leuthoff en Fritz Odemar als do
razend jaloersche verloofde van Inge. de ka
pelmeester Rudolf Kammerer, ja die laatste
vooral! Dat was zoo zeldzaam raak en natuur
getrouw. dat bUv. dat toonecltje ln het res
taurant. waar Ingo en Sonnekamp elkaar, op
een afstand, begroeten als goede oude vrien
den. door het daarop reageeren van Kammerer
tot een van de bclangrUkste fragmenten uit de
film wordt. Louise Ullrich maakt van Ulla een
lief argeloos eerlUk meisje, maar toch ook heel
sterk „vrouw". Door haar natuurlUk optreden
wint ze ieders hart. Die arme Sonnekamp
raakt anders in een moeilijk probleem, door
dat zUn vermeende dochtertje op hem verliefd
wordt De zaak zit zoo. TUdens zijn verblUf aan
het front is Sonnekamp's dochtertje geboren,
de moeder van het kindje stierf. De vader van
Sonnekamp wilde, dat de geboorte van het
kindje voor zUn zoon zou geheim gehouden
worden. hU betaalde een groote som geld aan
de zuster van de overleden vrouw om het
kindje groot te brongen. maar verlangde, dat
het geheim bewaard zou blUven. De waarheid
is. dat het kind ook stierf en dat de zuster om
het geld toch te krijgen een andore baby voor
het gestorven kindje uitgaf. Wanneer Ulla
plots nis jong, meisje ln Sonnekamp's huis
komt vallen, weet Sonnekamp nog heelemaai
niets van het bestaan van zUn „dochter" Ulla
denkt dat Sonnekamp een schoolvriend van
haar vader is. Een brief van Ulla's moeder
stelt hem op de hoogte van den toestand, d w.z.
Ulla wordt hem voorgesteld als zijn dochter
(hetgeen ze. zooals wjj weten, niet is».
Sonnekamp is erg ln zjjn schik met zUn lo
geetje en zU vindt den vriend van haar vader
een schat, het wordt haar al gauw duidelijk,
dat zij hem liefheeft en als zU hem dat bekent,
besluit hij haar zoo gauw mogelUk naar haar
ouders terug te zenden. Een onmogelUke toe
stand een dochter, die op haar vader ver
liefd is. HU gaat op reis en ontvlucht Ulla.
maar de omstandigheden leiden er toe. dat zU
hem nareist Na nog vele wederwaardigheden,
komt gelukkig dc waarheid aan het licht, en
zielsgelukkig siult Sonnekamp de kleine Ulla ln
de armen Een goede film. vooral interessant
door het prachtige spel. Het programma bevat
verder nog Fox Movie News. en Polygoon
Holl. Nieuws, dan een alleraardigste teeken
film „Maart", waar de katten hun zangen
zingen, een klucht in natuurlUkc kleuren,
waarin de jazzband uitstekend Is.
Het tooneelnummer is deze week Iets zeer
bUzonders; op een rond tafelblad vertoonen
een paar rolschaatsenrUders. die zich de niet
bepaald bescheiden naam van „The Jewels"
hebben aangemeten, eenige staaltjes van hun
kunnen en als men dat heeft gezien, dan vindt
men de tooneelnaam nog zoo gek niet. want
het zUn werkelUk juweeltjes, die ze ons te zien
geven. Het geheel maakt een artlstiekcn in
druk ook door de smaakvol fcjtea oostuums
en dogr dé aar.^eedljig va» het toonecl.
