4
m
DAMRUBRIEK
B
11
11,
11
iü
m
Hf
jg iHl
Hf
Ni
8 8
li
m
Éi 81
ff
fp
ËS
Si
Hf
1
f§§
S
ff
Hf
11
s
u
§j
8
SI
11
H
jggg
S
H
ÉH
HP
1
HP
vm
8
91
m
l§
8
IS
if
n§
Él
Éf
H
n
ff
s
L'
Het buitenlandsche boek van deze maand.
Rubriek voor Vragen.
DONDERDAG 2 6 JULI 19 34
HAARLEM'S DAGBLAD
8
DAMREDACTEUR: J. W VAN DARTELEN
Koediefslaan 42, Heemstede.
Alle correspondentie, deze rubriek
betreffende, gelieve men te zenden
naar bovengenoemd adres.
Wij kunnen tot ons genoegen constatee-
fen dat onze kring van medewerkers aan
onze damrubriek zich steeds en meer begint
uit te breiden.
Onze Hollandsche componisten stellen er
prijs op hun geestesproducten aan ons blad
ter publicatie af te staan en dit feit schenkt
ons voldoening.
Wel een bewijs dat onze damrubriek zich
in een steeds grooter belangstelling mag ver
heugen.
Probleem No. 2093.
Auteur: C. KOOMEN, Assendelft.
Eerste publicatie.
ZWART
-
8
m
w/A
8
1
fis;
n§
m
T
iü
Ui
Ui
WIT
Stand in cijfers:
Zwart 11 schijven op: 7 12 13 17 18 19 20 24
25 26 en 35.
Wit 11 schijven op: 28 32 33 34 37 38 39 40
45 49 en 50
Wit speelt en wint.
Probleem No. 2094.
Auteur: C. KOOMEN. Assendelft.
Eerste publicatie.
ZWART
IR
8
0-
me
WIT
Stand in cijfers:
Zwart 12 schijven op: 8 9 10 11 12 14 17 21
22 27 36 en 40.
Wit 11 schijven op: 24 28 29 31 33 34 37
38 42 45 en 47.
Wit speelt en wint.
Oplossingen dezer beide vraagstukken wor
den gaarne ingewacht tot uiterlijk Maandag
avond 30 Juli a.s. bij den redacteur dezer ru
briek.
PARTIJ No. 2095.
Gespeeld in den wedstrijd om het wereld
kampioenschap 1928 te Amsterdam tusschen
B. Springer met Wit en W. C. J. Polman met
Zwart
1
32—28 19—23
Een voortzetting' welke naast 18—23
zeer goed speelbaar is en vaak door
Keller met succes werd toegepast.
2. 28 19 14 23
3. 37—32 10—14
4. 34—30
Het goede moment, daar Zwart nu niet
met 20—25 kan aanvaleln wegens Wit
33—28 enz.
14—19
5. 30—25 17—21
Uitstekend, om te beletten dat Wit na
de achterwaartscbe afruil met 33—28
voortzet, daar Zwart dan schijfwinst
behaalde door 21—26 enz.
6. 25 14 19 10.
7. 31—26 21—27
Vermits goed voortgezet is m.i deze zet
hier de beste. Wel wordt de zwarte
stelling nu moeilijker te behandelen
dan de witte, maar daar staat tegen
over, dat uit zuiver strategisch oog
punt zwart's stelling de sterkste is.
8. 32 21 16 27
9. 41—37 10—14
10. 46—41 14—19
11 40—34 5—10.
12. 45—40 10—14
13. 35—30
Het is duidelijk dat hier tegen schijf
27 geen aanval mogelijk is. In de eer
ste kan Zwart op 3732 van Wit altijd
laten slaan en met 2328 vervolgen
zoolang er een wit stuk op 33 staat.
Maar zelfs al zou Wit er in slagen deze
schijf in het verdere verloop te doen
verdwijnen, dan nog is schijf 27 ..safe",
immers Wit kan vijfmaal aanvallen op
32 met. de schijven 37 41 42 47 en 48.
maar Zwart kan evenveel malen ver
delgen met de stukken 11 6 7 1 en 2
De door Wit tot dusver gevolgde tak-
tiek, n.l. afwachten en zijn tegenstan
der zoo weinig mogelijk zekerheid geven
omtrent zijn verdere plannen is hier
dus opportun
11—17
Het is hier de vraag of direct 1420
of ook 18—22 niet sterker is.
14. 40—35 7—11
15. 33—29 1—7
16. 37—31 14—20.
Deze zet kan mij slechts matig be
koren en lijkt mij hier 17—22 veel ster
ker. Toch is het begrijpelijk dat Zwart
dezen zet niei aandurfde, daar Wit
hierna 44—40 laat volgen en Zwart
weer voor nieuwe moeilijkheden komt te
staan.
17 31 22 18 27
18. 29 18 13 22
Zwart was hier waarschijnlijk bevreesd
dat op 12: 23 Wit door 30—24. 39—34
en 38—33 zou damnemen. Toch was dit
slechts weinig te vreezen, daar Zwart
door 13—18 de dam voor gelijk spel af
neemt M.i. was hier 12:23 dan ook be
slist sterker.
19. 41—37
Juist. Belet nu 1218 wegens 3732 en
op Zwart 7—12 en 1116 dan Wit 30—
25 schijfwinst. Vanaf dit moment speelt
Wit zeer sterk en plaatst Zwart bij iede
ren zet voor nieuwe problemen.
8—13
20. 37—31 19—23
21. 38—33
Eerst 4440, om 1218 te beletten, is
sterker.
9—14
Hier moest 1218 gespeeld worden.
22. 4440
Natuurlijk. Belet nu 1218 wegens 30
43 en speelt tevens op een fraaie com
binatie.
Stand na 22sten zet van Wit
fis
4»
WW
WIT
Stand in cijfers:
Zwart 15 schijven op: 2 3 4 6 7 11 12 13
14 15 17 20 22 23 en 27.
Wit 15 schijven op: 26 30 31 33 34 35 36 39
40 42 43 47 48 49 en 50.
22. 11—16??
Loopt in den val en verliest nu 'n schijf
De beste zet was hier 2025. Wel kan
Wit dan 3024 spelen, maar Zwart heeft
veel verdediging.
23. 33—29!!!
De inleiding van een fraaie positie-com
binatie.
13—18
De eenige. want op 4 of 3—9 volgt Wit
29:18 <12:23) 30—24. 39—33 en 41:1. Op
12—18 volgt 29—24. 39—33 enz. en op
23—28 volgt 29—24 enz.
24 2933
Héél mooi. dreigt nu 3328, altijd met
schijfwinst.
23—28
Dus weer gedwongen.
25. 29—23!!
Verrassend.
18 38.
26. 43 21 16 27
27. 30—24 20 29
28. 34 21 6—11
2. 21—16 22—27
Hier had Zwart gevoegelijk kunnen op
geven. want Wit heeft een goeden stand met
een stuk meer en er is dus niet veel
meer te hopen.
30. 31 22 17 28
31. 42—38 2—8
32. 50—44 8—13
33. 44—39 3—8
34. 36—31 14—19.
35. 31—27
Begint nu een aanval op schijf 28.
4g
36. 47—41 19—24
37. 40—34 12—18!
Deze zet verliest wederom een stuk. De
beste was hier 1217 om schijf 23 niet
te verhezen. Echter ook dan komt Wit
door 27—21. 41—37—31 en 38—32 enz
totaal gewonnen te staan.
38. 38—33
Natuurlijk.
18—22
Gedwongen, want op 81217 wint Wit
door 34-^-30 enz.
39. 27 18 13 22
40. 26—21
Zwart geeft op!
Er is inderdaad geen redding meer want.
Wit dreigt 2117 waartegen geen verdediging
is.
Een door Wit brillant gespeelde partij en
voor de theorie van ons spel van groot belang.
Analyse: B. Springer.
OPLOSSINGEN.
Auteur: A. P. DE ZWART, Haarlem.
No. 2084.
Wit: 14—9. 19—14. 44—39. 45—40, 17—12.
27—22. 30—25. 29—24. 25:1 en wint.
Zwart: Steeds gedwongen.
No. 2085.
Wit" 34—30 30—24 28:19, 22—17, 38—33.
41—37. 39—34. 32:1 en wint.
Zwart: Steeds gedwongen.
De problemen Nos. 2084 en 2085 werden
correct opgelost door de volgende heeren:
W. C. Groenings A. P. de Zwart. H. G.
Tcunisse, H. G. J. Andriessen; Ph. Amelung Sr.
Jac. Fr, van Garderen. H. Greeuw, J Wielen-
ga, A. de Jong. J. van Looij, W. J. A. Matla en
Th. Wesselman. allen te Haarlem: D. Kleen en
Nicolaas Knopper, beiden te Heemstede: J.
B. Sluiter Jr te Aerdenhout: Chr. Gerritsen
te Bennebroek: W. J. v. d Voort te Nieuw-
Vennep: S. van Duïjn te Abbenes; J. H. Hil-
ders te Lisse; J. van Steenwij k te Ede Gelder
land); A Fischer te Amsterdam: G. J. A van
Dam te Wassenaar (Z.-H.) en Ph. J. Ham te
Rotterdam
AGENDA
Heden:
DONDERDAG 26 JULI
Groote Kerk: Orgelbespeling door den heer
Jacob Bijster. 34 uur.
Gem. Concertzaal: Volksconcert der H. O. V.
Solist Jan Rosekrans (piano). 8.15 uur.
Palace: „Als ik een millioen had.... Too-
neel: Pettichini's, dansfantasieën. 2.30, 7 en
9.15 uur.
Luxor Sound Theater: „S. O. S. IJsberg" en
„De ridders van de droevige figuur" 2.30 en
8.15 uur.
Rembrandt Theater: „Als je jong bent
Tooneel: Sealtiel, the king of the pick
pockets. 2.30, 7 en 9.15 uur.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 113 uur, behalve 's Maan
dags. Toegang vrij.
Heemstede: Gemeenteraadsvergadering
ten gemeentehuize. 8 uur.
VRIJDAG 27 JULI
Bioscopen, nieuw programma.
„Testament of Youth" door Vera
Brittain.
Victor Gollancz Ltd., London.
„Bijna tien jaar lang heb ik een steeds
groeiend verlangen gevoeld om iets te schrij
ven, dat zou aantoonen wat de heele oorlog
en de periode er vlak na ongeveer dus van
de jaren voor 1914 tot ongeveer 1925 toe be-
teekend heeft voor de mannen en vrouwen
van mijn generatie, de generatie van die jon
gens en meisjes, die opgroeiden vlak voor dat
de oorlog uitbrak. Ik wilde ook, als ik kon.
een indruk geven van de veranderingen die
die periode teweeg bracht in de geestesge
steldheid en het leven van zeer verschillende
groepen van personen, die behoorden tot ae
groote klasse van gegoede middenstanders,
waaruit ook mijn eigen familie afkomstig is".
Dit schrijft Vera Brittain een in Engeland
bekend journaliste en ijveraarster op sociaal
gebied, in het voorwoord van haar boek „Tes
tament of Youth", waarmee ze in weinig
maanden tijds heel Engeland veroverde Een
eind verder verklaart ze, dat ze getracht heeft
haar bedoelingen te verwezenlijken door het
schrijven van een roman, maar dat dat een
totale mislukking werd. „omdat ik tot de con
clusie kwam. dat de menschen en de gebeur
tenissen waarover ik schreef, nog veel te dicht
bij en te werkelijk waren om tot onderwerpen
van een imaginaire, op zich zelf staande boek
constructie te worden gemaakt".
Er bleef haar toen slechts één weg over, na
melijk het schrijven van een biographie. zoo
waar. zoo onverbloemd, ja, zoo wreed moge
lijk; ze riskeerde daarbij de verontwaardiging
van velen; niettemin oordeelde ze het haar
plicht te schrijven, wat ze vond, dat geschre
ven moest worden. Is het wonder, dat het re
sultaat van die overwegingen en dat streven
een merkwaardig boek is geworden?
Een lijvig boek van 660 bladzijden, waarin
een zeer intellectueele en zeer consentieuze
vrouw, die een jong meisje was. toen de we
reldoorlog uitbrak, de eerste dertig jaar van
haar leven prijs geeft aan de openbaarheid,
omdat zij er van overtuigd is, dat daarmee
een goede zaak gediend wordt. Een roman is
het ook in dezen vorm geenszins geworden
Vera Brittalns brillant, maar meer door een
helder verstand dan door een gevoelige ziel
geschraagd schrijftalent zou inderdaad niet
in staat zijn geweest tot het schrijven van
een dragel ijken roman, en wat zij te zeggen
had, heeft zij inderdaad veel beter kunnen
zeggen op deze wijze, dan door van zich zelf
een uitdrukkingswijze te eischen, die niet in
haar macht lag.
„Testament of Youth" heeft ten gevolge van
dit alles vele aantrekkelijkheden, en dat het
geen roman, maar een „document humain" is
zal het in de oogen van velen extra charme
en waarde verleenen. Minutieus zonder ooit
een onbelangrijk detail te vermelden boeiend
te worden, zich bewust van het feit, dat een
eerlijk verslag van haar eigen leven van groot
belang kan zijn, alleen omdat haar leven het
prototype was van zoovele anderen, maar
zonder daarbij ooit dat verband uit het oog
te verliezen en het eigen ik op den voorgrond
DUIDELIJK GESTELDE VRAGEN
van alle Abonn&s van Haarlem's Dagblad
worden door een specialen Redacteur en
zijn talrijke medewerkers zoo mogelijk en
ten spoedigste beantwoord.
De vragen moeten worden geadresseerd
aan de Redactie, Groote Houtstraat 93, met
duidelijke vermelding van naam en woon
plaats. Vragen, waaraan naam en adres
ontbreken, worden terzijde felëgd
De antwoorden ivorden per auto GEHEEL
KOSTELOOS thuis bezorgd.
De namen der vragers blijven redactie
geheim.
RECEPTEN
VRAAG: Hoe verwijdert men levertraan vlek
ken uit wollen en katoenen babykleertjes?
ANTWOORD: Bulten in de schaduw met ben
zine behandelen (seen vuur of licht in de nabij
heid!).. Gij houdt dan een gede vlek over.
Wil wollen goederen moeten daarna gebleekt
worden met overmangaanaure kali en nabehan-
deld worden met zwavelig zuur, Flink naspoelen
met schoon, lauw water, zoodat er beslist geen
zuur in aohterblijft.
Gekleurde wollen goederen, mits van zuivere
wol. kunnen dit bleekproces In den regel ook wel
erdragen. maar raadzaam is het eerst met een
snippertje te proheeren.
Katoenen goederen na de benzinebehandeling
bleeken met b look water.
VRAAG: Hoe verwijdert men vetvlekken uit
een japon van bijgaande stuf?
ANTWOORD: Leg de japon enkel en glad uit
over een sehoonen dulbbel gevouwen handdoek en
wrijf de vlekken weg met een schoon lapje met
benzine. Als zij verdwenen zijn. dadelijk de voch
tige plek met talcum bedekken. Laten drogen en
met sehoonen borstel afschuieren. De benzinebe-
li.indeling buiten in de schaduw en vooral geen
uur of licht In de nabijheid!
VRAAG: Op mijn cocoslooper is een flesch sla
olie gevallen. Ik heb het direct met kokend zeep
sop a (geboend. maar de olie gaat er niet uit.
Weet u een nilddöl?
ANTWOORD: Als de vlok goed droog is en
is geen water meer bevat, bedekt gij haar
met "een papje van talcum met benzine. Laten
drogen en daarna flink met harden borstel af
schuieren. Benzine behandeling buiten in de
schaduw en vooral geen vuur of licht in de na
bijheid.
VRAAG: Hoe bereidt men klapbessen jam?
ANTWOORD: I'cr 4 pond klapbessen is 3 pond
mlker noodig. Maak de klapbessen sohoon: wasch
ze af en doe ze met de suiker en een klein beetje
water, om aanbranden te voorkomen, in een goed
nallleerde pan. Breng, met deksel er op.
zachtjes aan de kook en laat. zonder deksel en
iif en toe roerend, doorkoken, tol hot boo dik is,
dat een druppel ervan in een kopje water ge
daan. niet uitivloelt, maar in zijn geheel naar be
ien zakt. Neem dan. van het vuur, vlug. maar
zorgvuldig het sohuim er af en vuil, ook zoo vlug
mogelijk, de goed schoongemaakte potjes en
sluit die dadelijk luchtdicht af.
VRAAG: In een japon zijn vlekjes, hetzij van
sterke thee, hetzij spatten van grachtwater, op
gedaan bij hot roeien. Hoe krijs Ik die weg?
ANTWOORD: Leg de japon enkel en gladoit
over een sohoonon handdoek en bet de vlekjes
met verdund mierenzuur of met goede azijn.
Met schoon water alle zuur er goed uïtaponsen.
Met droge doeken droog betten, maar vooral niet
wrijven. De voohtïge plek dadelijk aCpoederen
met talcum. Laten drogen en met sehoonen bor
stel afschuieren.
"VTRAAG: Hoe verwijdert men vlekken van
geest van zout uit een beige galbard'ine regen
mantel?
ANTWOORD: Als de kleur weggetrokken Is, is
er niets aan te doen. Is zij niet geheel wegge
trokken dan zoudt gij het nog kunnen prabeerer
met verdund mierenzuur.
VRAAG1. Hoe verwijdert men inktvlekken
uit eenblauw zijden japon van bijgaand staal'
Ken papje ran rauwe stijfsel had niet veel re
sultaat.
2. Hoe inktvlekken uit eeen Ax-minster karpet?
ANTWOORD: l. Leg een sehoonen doek du'b-
bel onder de vlek en borstel met een zaölu
schuiertje met lauw water net zoolang, tot er
geen zwart of blauw meer aflkomt. Leg dan
drogen badhanddoek onder de natte plek en het
met een anderen sehoonen doek zooveel mogelijik
droog. Laat dan wat citroensap op de vlek drup
pelen en laat dit een kwartier inwerken. Spons
daarna het citroensap met een sohoone spons
met water goed weg. Weer droog betten en ten
slotte de vochtige plek bedekken met een laagje
talcum. Stil laten drogen en dan afschuieren.
2. Als onder 1; alleen is het poederen hierbij
niet noodig.
"VRAAG: Hoe maakt men tuinboonen In het
zout in?
ANTWOORD: Voor 1500 tuinboonen is onge
veer 1 pond zout noodig'. Dop de boonen: wasch
ze en leg ze laag om laag met het zout in f-les-
schen met wijde hails, die eer-st 20 minuten uitge
kookt zijn. Giet er dan zooveel gekookt, koud
water op. dat de hoonen juist onder staan en
sluit met schoon geborstelde kurken, die daarna
tweemaal in gesmolten flessohenlak worden ge
dompeld.
VRAAG: Hoe kan men de kappen van gehaak
te ecru handschoenen stijf maken? Zij zijn ge
maakt van D. M. C. garen no. 50. Het mag niet
met suiker geschieden.
ANTWOORD: Met prima stijfsel en een weinig
borax. De stijfsel goed dille en vooral gaar koken,
maar zoo, dat ze nog vloeibaar is, De borax direct
bij de stijfsel voegen. Doe d-e kappen er In, als
de stijfsel nog warm is. Goed kneden, zoodat de
stijfsel alle poriën vult. Uitknijpen en tusschen
handdoeken zoo droog mogelijk kloppen. In de
lucht laten drogen.
VRAAG: 1. Is een oplossing van parafine in
benzine afdoende om een kampeertent water
dicht te maken?
2. Zoo ja, kunt u mij dan de verhouding op
geven?
3. Kunt u mij een ander middel opgeven, be
halve een lijnoliebad?
ANTWOORD: 1. Ja, maar het aal wel twee
maal moeten gebeuren,
2. 10 deelen parafine op 90 deelen benzine.
3. Een 5 pC't. oplossing van lanolin in benzine
is oo-k heel goed. Benainebehandeling buiten in
de schaduw e vooral geen vuur of licht in de
nabijheid!
VRAAG: 1. Hoe bereidt men klapbessen jam?
2. Hoe bowl met bessenwijn?
ANTWOORD: 1. Voor 4 pond klapbessen is
3 pond suiker noodig. Maak de klapbessen schoon,
wasch ze en doe ze met de sui-ker en een kopje
water in een goe-d geëmailleerde pan. Laat, met
het deksel er op. aan de kook komen cn laat.
zonder deksel en af en toe roerend inkoken,
het zoo dik is dat een druppel ervan in een kopje
.koud water gedaan, niet uitvloeit, maar in zijn
geheel naar beneden zakt. Neem dan. van bet
vuur, liet schuim er goed af en vul zoo v-lug
gelijk de goed schoongemaakte potjes. Sluit
met vochtig perkament af.
2. Gij kunt hiervoor verschillende vruchten ge
bruiken, ails sinaasappelen, perziken, aardbeien,
ananas, enz. Doe de groote vruchten in aardige
kleine stukjes en de kleine in hun geheel in de
bowlkom en overgiet ze met 1 flesch bessenwijn
en 1/2 flesch mineraalwater. Doe er. naar
smaak, een of meer eetlepels suiker bij. Laat
een poosje op een koele plaats staan.
VRAAG: Hoe maakt men zoetzuur van meloen?
ANTWOORD: Schil overgebleven meloenschil-
-len dun af en snij ze in kleine stukjes. Steek in
elk stukje een kruidnagel en een stukje pijpka
neel. Leeg dc stukjes bij elkaar en neem het
zelfde gewiciht aan suiker. Giet over de stukjes
zooveel azijn, dat zij juist onderstaan. Voeg er
de suiker bij en kook de meloen op, tot dc
stukjes doorschijnend en glazig worden. Schep
elk stukje dat klaar is dadelijk in een Keulsüi
potje en giet, als alle tsukjes klaar zijn er het
vocht over. Sluit met vochtig perkament af.
De stukjes moeten minstens 3 weken staan, al
vorens zij voor het gebruik gereed zijn.
BELASTING ZAKEN
VRAAG: 1. Hoeveel bedroeg de in/k.bel. 19 32/33
van een Inkomen van 1309.voor een onge
huwd persoon?
2. Hoeveel bij een inkomen van 1554.
3. Mogen voor de ink.bel. de verdiensten van
den man over 1932. toen hij nog niet gehuwd
was, bij de verdiensten van de vrouw over 1933
geteld worden? Wij zijn In 1933 op huwelijks
voorwaarden getrouwd.
4. Zijn er bij de belasting klassen, aaodat
iemand, die bvb. even meer dan 1500 verdient,
meer moet betalen dan iemand die iets minder
dan 1500.ontvangt? Kunt u mij een over
zicht geven, hoe die klassen o-ploopen?
ANTWOORD: 1. Rijkslnkomstenibelastlng
12.34. Gem. fondsbelasting 27.
2. Resp. 19.04 en 37.S0.
3. Het inkomen wordt voor ieder afzonderlijk
vastgesteld overeenkomstig de regelen in de wet
aangegeven. Daarna wordt die aanslag berekend
over het gezamenlijk bedrag en dit over beiden
omgeslagen ln verhouding vin ieders belastbaar
inkomen. Er kan dus inderdaad samentelllng
plaats hebben van inkomen van 1932 en 1935,
4. Bij inkomens van S00 tot 1600 klimt het
tarief van de belasting bij elke 50.meer: hij
inkomen boven 1600.bij elke 100 meer. Het
tarief is progressief, dus geen vast percentage.
VRAAG: Gaarne zou ik van u vernemen, wel
ke en hoeveel extra belasting men zou moeten
betalen, als inwoner van Haarlem, indien ik in
Santpoort (gem. Velse) een optrekje huur a 10
p. m.. bvb. voor het weekend.
ANTWOORD: Wij kunnn voor ongemeubeld
verhuurde vertrekken geen berekening maken,
omdat de huurwaarde bij schatting moet worden
bepaald. Voor gemeubeld verhuurde kamers
wordt de verhuurder aangeslagen.
te stellen om de wille van de één of andere
niet bestaande belangrijkheid „an sich". doet
zij haar verhaal, dat bovendien uitstekend:
gedocumenteerd is; en noch die nauwkeurig
heid, noch dat zeer op den voorgrond treden
van steeds dezelfde figuur, noch die uitge
breide documenteering maken het werk min
der boeiend of leiden de aandacht af. „Ik zou'
een welbesteede week hebben kunnen door
brengen met het lezen van Vera Brittain's
verhaal, en in plaats daarvan zag ik me ver
plicht bijna een heelen nacht op te blijven
om het uit te krijgen. getuigde Compton
Mackenzie in één van de critieken, die het
boek bij zijn eerste verschijnen begroetten.
Compton Mackenzie is. om „Testament of
Youth" te geven, wat het toekomt, één van.
de meest veeleischende en cynische boek-
recensenten, die Engeland kent.
Vera Brittains leven is, uiterlijk noch inner
lijk, heel veel anders veiioopen dan het leven
van veel vrouwen van haar generatie Om
trent 1895 in een provinciestadje in Midden-
Engeland geboren, was zij bijna twintig, toen
de oorlog' uitbrak; ze had toen, na langen
strijd, net van haar ouders gedaan weten te
krijgen, dat zij in Oxford mocht gaan studee-
ren, terwijl zich tusschen haar en één van de
vrienden van haar broer, ook student in Ox
ford, het eerste begin van een merkwaardige
,.intellectueele"liefde begon te ontwikkelen De
oorlog maakte met dat alles korte metten: de
studieplannen werden opgegeven, voorloopig
ten minste, en in de plaats van het passieve
bestaan in Oxford kwam de rustelooze acti
viteit van het verpleegstersleven. De verloof
de moet naar het front, de broer moet naar
het front, alle goede vrienden moeten naar het
front; de verloofde is de eerste die valt. Een
jaar lang is ze verpleegster in het Engelsche
hospitaal op Malta; een jaar lang achter het
front in Frankrijk; de oorlog berooft haar ten
slotte van al haar vrienden en haar broer, en
als hij ten einde is, is ze met haar eigen leven
even ver als ze vier jaar geleden was alleen
oneindig veel armer en eenzamer.
Veel meer dan allerlei weldoordachte anti-
oorlogspleidooien pleit tegen den oorlog het
feit, dat bij Vera Brittain geen oogenblik de
bedoeling voor heeft gezeten een anti-oorlogs
boek te schrijven, en dat het er toch één werd,
één moest worden, en een welsprekender dan
vele anderen. Tragischer oorlogsboeken zijn
er geschreven; op frappanter en indringender
manier ook zijn de lotgevallen van de ver
pleegsters achter het front beschreven door
Vera Brittain's land- en lotgenoote Helen
Zenna Smith. Maar juist de ongewilde aan
klacht, die spreekt uit dit koel en bijna zake
lijk relaas van een zeer zeker niet sentimen-
teele en eerder verstandelijke en geestelijk
zeer weerbare vrouw, is een aanklacht, die
zwaar weegt en die waarschijnlijk haar uit
werking ook zal hebben gehad.
Een verdienste te meer voor dit merkwaar
dige boek door een merkwaardige vrouw, dat
ook in Holland zijn lezers en lezeressen wel
vinden zal.
WILLY VAN DER TAK.
EXPOSITIE KUNSTZAAL REEKER.
vier minder bekende Haarlemsche kunste
naars exposeeren hier tot 5 Augustus hun
veelsoortig werk. Er is drijfwerk in koper van
Ir. S. Scholtens, houtplastiek van Jan van der
Borden, maskers en fantasieën in was en ander
materiaal door Edith Klaverweiden en ten
slotte teeken en schilderwerk (meest portret)
door Piet Nieuwdorp. Een veelzijdigheid in het
geëxposeerde derhalve, die een aangename af
wisseling kan vormen in de reeks tentoonstel-
lnngen, waarmede de in ieder geval zeer actie
ve kunsthandel de belangstelling tracht wak
ker te houden.
Mevrouw Edith Klaverweiden is van dit
quartet waarschijnlijk de meest spiritueele
figuur. Zij zal vermoedelijk nimmer aan den
wedstrijd voor den Prix de Rome in beeld
houwkunst hebben medegedaan en in de
elementaire vakkennis van het beeldhouw-
bedrijf allicht niet te veel studie verstoken
hebben. Zij heeft daardoor wellicht den speel-
schen grondtoon kunnen bewaren, die onbe
zorgde blijmoedigheid, die deze experimenten
kenmerkt. Zij moet een levendige geest zijn
die over vlugge vingers beschikt en die, zoo
maar eens begonnen is aan haar fantasie een
vorm te geven toen haar de kneedbare materie,
wellicht per toeval, in de handen is gevallen.
In dat als ingénue benaderen van wat de
hoogste vorm van plastische kunst is, zit een
zekere aantrekkelijkheid, die de vermetelheid
van den aanval doet vergeten. Vooral wanneer
zulk een eerste aanloop niet vrij is van een
spontane geestigheid kan men met wel-
vallen op de eerste resultaten neerzien.
Haar partner Van der Borden is misschien
serieuser aangelegd en kent beter de wijsheid
der beperking. En zijn houten dierfiguren zijn
gaver doch minder lente-luchtig dan haar
speelsche grimassen, op den duur wint
hij het waar een prachtige houtsoort
als het Coromandel meewerkt is een beeldje
als zijn Kroonkakatoes van duurzamer be
koring. Een slank vrouwenfiguurtje openbaart
een fijne lijn die met de vlam van het hout
op elegante wijze meeloopt; een danseresje
biedt zich buigend en vol gratie aan. Vooral
door de kleinere dierplastieken komt men
onder den indruk, dit werk al eens meer gezien
te hebben. De persoonlijkheid van Van der
Borden schijnt nog niet tot zijn uiterste moge
lijkheden te zijn uitgegroeid, doch over zijn
vaardige kunde valt niet te twisten.
Met het drijfwerk van den ingenieur Schol
tens zijn wij geheel op het terrein der Kunst
nijverheid beland. De aangebrachte ornamen
tatie is eenvoudig en de kleur van het geklopt
en geslagen koper is voor velen aantrekkelijk.
Na wat Nieuwenhuis, Lantman, Eisenloeffel
e.a. op dit gebied gepresteerd hebben valt het
moeilijk iets te maken, dat het enthousiasme
van die eerste jaren der herleving van het
kunstambacht nabij komt. Ook van Scholtens
vertoont het werk. bij alle distinctie, een zekere
moeheid. Het materiaal heeft dat m.i. steeds
gehad als interne eigenschap en kon alleen
door toevoeging van koralen, half edelsteenen
en dergelijke uit zijn somberheid getrokken
worden. Doch dat is per slot van rekening een
quaestie van smaak en gevoeligheid, en her
haald dient dat vele dezer voorwerpen als
versierend object aantrekkelijk zijn.
Piet Nieuwdorp heeft het in het quartet
het zwaarst te verantwoorden. Het dilettan
tisme van mevrouw Klaverweiden bleek niet
zonder charme te zijn, het zijne mist dien
steun en bleef daardoor veelal eenvoudig on
toereikend.
J. H. DE BOIS.
