HET HAARLEMSCHE STADSBEELD he, u.
REISINDRUKKEN UIT AMERIKA
H.D.*
VERTELLING
ZATERDAG 28 JULI 1934
H A A R L E M'S DAGBLAD
8
Het Spaarne in het begin der vorige eeuw.
„We betrapten dit individu", zei de mij be
geleidende a-;-nt tegen den inspecteur, ter
wijl hij mij ?^ar voren duwde. „We beu-an
ten hem, toen ie een fiets gapte op de boule
vard".
„Een fiets.... gaptekwam de poli
tieman. die mij in huis geholpen had, ver
baasd. ..dat is die vent, die ik vanavond
die z'n sleutels vergeten hadMaar
Hij keek den inspecteur aan met plotseling
begrijpende oogen. Even spraken ze zacht met
elkaar. Toen wendde de inspecteur zich tot
den eersten arrestant, die als toonbeeld van
verslagenheid inééngedoken op een bank zat.
„Pardon, meneer. Dit is de man, die een uur
voor u het huis is binnengedrongen door het
keukenraam, zeggende dat hij daar woonde".
„Zoo!" stoof de aangesprokene op. „Dank
ik aan jou
„Bedaar wat! Maak je niet dik, man!"
sneed ik zijn oratie af. ,,'t Is je eigen schuld.
Als jij je sleutels niet vergeten had, dan zou
je nou niet in dezen onaangenamen toestand
gekomen zijn. Wat ik uit je huis gegapt heb
'en ik haalde een portefeuille, twee horloges,
wat zilvergeld en een paar andere kleine
dingen uit m'n zak), kun je terugkrijgen. Hier
is de poet. Ik kon het meepikken, omdat deze
agent me hielp binnenkomen. Maar ik hèb
een benauwd oogenblik doorgemaakt, toen
hij bij me kwam staan! Ik had eerst weg wil
len loopen, maar dat kon niet meer. Toen deed
ik maar of ik de huurder van het huis was
en de agent hielp me zelfs! Zoo'n uil!"
De „uil" wilde protestearen, doch de inspec
teur legde hem het zwijgen op. Hij putte zich
uit in verontschuldigingen jegens den arres
tant, die zich nogal grootmoedig toonde en
zei, dat hij als hij agent geweest was óók wel
argwaan gekoesterd zou hebben. Per slot van
rekening is een badplaats een doorgang voor
allerlei menschen, die komen en weer gaan.
Er stak dus niets verwonderlijks in, dat de
politie de bewoners der huizen niet allemaal
kende.
En toen hij vertrokken was, begon men met
mijn verhoor, het verhoor van Linke Heintje,
zooals ze me in eigen kring noemen.
„Zoo erg link ben je nou toch niet ge-
verklaren dat het was of ik een klap in mijn
gezicht kreeg. „En dan te bedenken dat lk
het zaakje heb opgeknapt en dat die ander er
mee is gaan strijken
PAUZETEEKEN DOOR HERDERS
FLUIT EN AAMBEELD.
De Tsjecho-Slovaaksche radio-omroep heeft
voor den zender Praag I voor een nieuw pauze-
teeken het harpenmotief uit Smetana's „Mijn
Vaderland" gekozen. Een dergelijke muzikaal
pauzeteeken viel zoo zeer in den smaak der
Tsjechische luisteraars, dat ook voor andere
zenders daartoe werd overgegaan
Voortaan hoort men van Praag n de eerste
maten van den Sokolmarsch van Suk: voor
Pressburg het begin van het lied „Hej Slowaci"
'Ontwaakt Slowaken) gespeeld op een klok
kenspel; voor Kaschau eenige maten uit het
lied „Hej, hore Heji", (O. gij bergen en wou
den), hetgeen op een Slowaaksche herdersfluit
gespeeld wordt, voor Mahr het begin van het
lied „Pilek" van Janacek, gespeeld op gestemde
aambeelden.
DE CENTIMETERGOLF.
Terwijl Guglielno Marconi met Engelsche en
Fransche onderzoeksrs bezig is de ultra-korte
golven op medisch gebied toe te passen, heeft
men in Philadelphia een nieuwe golfsoort
ontdekt, die slechts 15 van de lengte der toch
reeds korte ultra-kortegolven heeft. Zij wor
den dan ook centimetergolven genoemd. De
nadruk wordt er op gelegd, dat de grootste
langte 10 centimeter bedraagt.
Deze golven openen geheel nieuw perspec
tieven voor de berichtgeving, bovenal doordat
zij, wat het karakter aangaat, veel overeen
komst met de lichtstralen vertoonen.
Terwijl hier echter nog slechts van een be
ginstadium sprake is, heeft Marconi een weg
gevonden met zijn golven in het menschelijke
lichaam microben te kunnen vernietigen en
bijv. een geopereerde voor infecties te behoe
den.
Tegenwoordige toestand.
Hel succes vau Asfo&od.
De bevolking is vriendelijk en vlot. Maar niet als men
om een baantje komt. De kinderlijke aard der Ameri
kanen. Te veel eerbied voor getallen.
Hliliill JliLi 'iiillilJiillliillttlllllliifiil
Vergeten Sleutels
door A. J. C. VI.
Ik had nog geen tien minuten aan het keu
kenraam gemorreld, of er stond al een agent
naast me, die me de klassieke woorden toe
voegde:
„Wat moet dat daar?"
Inderdaad wettigde mijn optreden zijn pro-
fessioneele belangstelling. Als een agent in
hc-1 gevorderd schemerdonker iemand bezig
ziet met morrelen aan het keukenraam van
een afgelegen woning in een badplaats, dan
is het meer dan oppervlakkige nieuwsgierig
heid. die hem het hekje aan den straatkant
doet openen en hem den „indringer" doet na
deren met de barsche deels vragende, deels
gebiedende opmerking: „Wat moet dat daar?"
Glimlachend wendde ik me tot den gezags
drager, die me op deze wijze in mijn bezig
heden stoorde.
De heele kwestie is", verklaarde ik hem,
„dat ik me vóór m'n avondwandeling verkleed
heb en dat ik m'n sleutels in m'n andere pak
heb laten zitten. Nou sta ik hier dus zonder.
En aangezien er op het oogenblik verder nie
mand in huis is. kan ik er op de gewone ma
nier niet in en probeer er daarom nou zoo,
door het keukenvenster, in te komen. Wilt u
me misschien een handje helpen?!'
De agent glimlachte begrijpend.
„U treft het, dat deze zomerhuisjes niet zoo
èrg solide gebouwd zijn. Ik geloof dat we dat
met z'n tweeën wel gauw klaar zullen spelen".
Hij haalde een stevig mes uit zijn zak, dat
hij opende en in de gleuf onder het raam
zette en vervolgde:
„Woonde meneer hier verleden week al,
toen op het strand dat groote vuurwerk werd
afgestoken? Nee? Nou. op dien avond had
iemand, die aan den anderen kant van het
dorp woonde, zijn sleutels ook vergeten. En
die stond met vrouw en twee kinderen buiten
en kon er niet in! 't Is diep in den nacht ge
worden. vóór we een smid er bij hadden, die
het slot open kon krijgen. Iedereen was toen
naar het vuurwerk gaan kijken, hè, en je
kon niemand thuis treffen. Och ja. die lui ko
men hier met vacantie en dan zijn ze uit
hun gewone doen. Dan denken ze niet altijd
aan zoo'n extra, zoo'n lossen sleutel en die ver
geten ze dan wel eens.
Nou, dit heeft niet veel moeite gekost", be
sloot de hulpvaardige politieman, die op dat
oogenblik het keukenraam open had gekregen
en me een zetje gaf. Ik stond in de keuken.
„Dank je wel! 'n Sigaar?" Ik hield hem mijn
geopenden sigarenkoker voor.
En zoo kwam ik dien avond in huis.
Bij de voortzetting van deze geschiedenis,
waarvan het bovenstaande de inleiding is, ben
ik niet tegenwoordig geweest. Later op den
avond heb ik het vervolg gehoord van den
agent, die mij de helpende hand geboden had.
Hij vertelde ongeveer het volgende:
„Nog geen uur, nadat ik u geholpen had
binnen te komen, kwam ik met een collega
na dienst weer langs het huis. Ik keek even
in de richting van den achtertuin, want u
weet. hoe dat gaat, als je een keer ergens zoo'n
akkefietje bij dc hand hebt gehad, dan wordt
je aandacht onwillekeurig weer door die
plaats getrokken. Net wilde ik m'n collega
het gevalletje met u vertellen, toen ik het
kiezel hoorde kraken. Ik dacht bij m'n eigen:
Jonge, dacht ik. daar kon wel eens een plank
los zitten, als ik het zoo eens zeggen mag.
Maar ik zag nog niks. Ik beduid m'n maat
om stil te wezen. We stappen van onze fietsen,
zetten die tegen het hek en zaehies loopen we
over den grasrandJawel! daar is me
iemand bezig het zijraam open te prutsen. Hij
had niks in de pet en schrikken dat ie dee.
toen we hem de hand op den schouder leien!
Merakels! We schenen 'm met onze lampies
recht in z'n facie en hij stond daar te knip
peren met z'n oogen en te stotteren, alsof ie
net een ijskoud stortbad gehad had. Da's mis,
hé, zei 'k tegen hem. Ga maar eens mee. Ja,
maarik woon hierhakkelde 'n ie, ik
heb m'n sleutels thuis laten liggen
Ik stootte m'n maat aan en zei: ik geloof
dat ze dat hier allemaal te pakken hebben
dat dat een soort mode is geworden. Een uur
geleden is dat den eigenaar van dit huis over
komen en nou komt deze vent met dat uit-
vluchle! Wij pakten den indringer in z'n
kraag en namen hem mee naar het bureau.
Onderweg sputterde hij vreeselijk tegen en zei
dat wij hier spijt van zouden hebben, want dat
we ons vergisten, die eerste man zou wel een
inbreker geweest zijn, enz.
Op het bureau vroeg hij den inspecteur te
spreken en die kende hem ook niet. Ik ben
hier ook nog maar net komen wonen,
schreeuwde 'n ie. Kunt u zich legitimeeren,
vroeg de inspecteur. Nee, dat kon ie niet,
want hij had z'n portefeuille ook in een ander
pak laten zitten bij liet verkleeden
En toen kwam u binnen en de rest weet u",
besloot de agent z'n verhaal.
Inderdaad, toen kwam ik binnen.
Allereerst treft in Amerika de gezonde
democratische geest die overal heerscht. Af
gescheiden van rang en stand, waar men in
Europa en speciaal in Holland, zoo aan ge
hecht is, is men in Amerika vriendelijk en
vlot tegen ieder een. Linklater, legt dit in zijn
boek Juan in Amerika" uit, als voortvloeien
de uit de omstandigheid, dat Amerika het land
der onbegrensde mogelijkheden is en dat in
verband daarmede de schoenpoetser van
heden, morgen millionnair kan zijn, waarom
het. maai' geraden is om vriendelijk tegen
iederen schoenpoetser te zijn. Dat dit idee
bewust voor zou zitten, ontken ik ten eenen
male. want dan was er immers geen reden
om ook tegen een vreemdeling, die verklaart
slechts voor zeer korten tijd in Amerika te
zijn. de zelfde vriendelijkheid en vlotheid te
betrachten.
Het doet in 't begin voor een Hollander
eenigszins komisch aan, met een dame in een
drugstore aan de bar te zitten om een ijsje
te eten en dan te bemerken hoe die dame met
den man achter den counter een heel gesprek
opzet. Vooral als men dan zelf het onderwerp
van dat gesprek is. „This gentleman just
comes from Holland". „Well is that so? How
is that you speak so perfectly English?"
naar aanleiding waarvan zich tusschen ons
aan de eene zijde van den counter en de bar
man aan den anderen kant. wij ijsetende en
hij een chocolate molted milk of een banana-
split of andere overheerlijke sundae prepa-
recrende, een levendig gesprek ontspint be
treffende de scholen in Holland en die in
Amerika. In winkels wordt men op denzelfden
voet van gelijkheid behandeld en in een win
kel waar ik verschillende malen gekocht had
en waar men wist waar ik vandaan kwam, en
weer heen ging, klopte, toen ik zei thans voor
de allerlaatste maal aldaar geweest te zijn,
de bediende me op den rug bij 't afscheid,
pakte me bij den arm, deed me uitgeleide tot
den deur en wenschte me hartelijk goede
rets.
In een restaurant kan men gerust eens een
praatje met den kellner maken als men alleen
is en zich verveelt Noch de man zelf, noch
iemand anders vindt dat „gek".
't Grappigst is dat als men blijk geeft u:t
Europa te komen, degene tegen wien men dat
zegt. ook gauw vertelt, óf zelf uit Europa te
komen, óf oud-ooms of -tantes van Euro-
peesch origine te hebben Daar is voor een
Amerikaan toch blijkbaar nog steeds een
groote eer in gelegen.
Deze democratische geest en 't kriezeltje
vereering voor een Europeaan dat toch nog in
edere Amerikaan schuilt, maakt het reizen in
Amerika voor den toerist hoogst plezierig.
Maar o wee, vertrouw er niet tevast op en ga
niet uitsluitend op grond van deze twee aan-
't SPAARNE
Links het Spaarne met brug zoover die in
het begin van de vorige eeuw was. De smalle
ophaalbrug is nu door een breede brug ver
vangen. De huizen zijn afgebroken om grond
vrij te maken voor de R.K. kerk.
niiraiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiü'iüiiüiüii::: iiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiifluiiiiiiiiiiiiimeHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiM
weest", merkte een agent wat smalend op.
„Als de achterband van die fiets, die ik mee
pikte om mee weg te komen, niet geknapt
was, zou jullie me nooit geknipt hebben", zei
ik, op m'n teentjes getrapt.
Op dat oogenblik ratelde de telefoon. De
inspecteur pakte den hoorn en luisterde. Zijn
gezicht drukte eerst medevoelen, vervolgens
schrik en tenslotte woede uit.
„Ik zal onmiddellijk een onderzoek instel
len!" eindigde hij van zijn kant het gesprek
En zich daarna tot den politieman keerend zei
hij, met een van spijt en nijd verstikte stem:
„Weet jullie, wie daar aan de telefoon was?
Dat was de commissaris van politie uit K. Die
heeft met ingang van gisteren dat huisje ge
huurd, waar jullie die beide kerels hebben ge
vonden. die aan de ramen bezig waren. Hij is
net van een tochtje thuis gekomen en heeft
geconstateerd dat er bij hem ingebroken ls.
Een portefeuille, twee horloges, wat zilver
geld en een paar andere kleine dingen zijn
buitgemaakt
„Maar dan was die ander, die weg is ge
gaan, óók een inbrekerstamelde een der
agenten.
„Oók een inbreker!" herhaalde ik en ik kan
genaam aandoende eigenschappen in Amerika
een baan zoeken. Want in werk en zaken val
len deze eigenschappen totaal weg. en is iedere
Amerikaan ..hard boiied" dat wil zeggen
rücksichtlos en zonder consideratie. Zoo eenigs
zins mogelijk zal men u volkomen uitbuiten
met beslaglegging op privé tijd en leven en
liefst tegen zoo gering mogelijke vergoeding.
Voorts maakt de Amerikaan in menig op-
zich een kinderlijken indruk. Wanneer men
's avonds op Times square of Broadway wan
delt en die oneindige reeks van lichtreclames
ziet, dan krijgt men het gevoel in een kin-
der speeltuin te zijn; alles beweegt, trilt, gaat
aan en uit, op en neer. draait, verandert van
kleur, kortom het is als een voortdurend in-
beweging gehouden kaleidoscoop. Hier ziet men
een kop koffie waar damp uit komt, daar een
paar bewegende handen, ginds een wapperen
de vlag, alles samengesteld uit electrische
lampjes. „Here is where the white lights be
gin" roept de Amerikaan uit en is verrukt en
wijst het u aan. stuk voor stuk. En wij zien
het aan, voelen ons lichtelijk geamuseerd, ver
zetten ons even met ons nuchter verstand
tegen dit kinderlijk kleurenspel en worden
ten slotte toch meegesleept door den geest van
luchthartigheid en den drang naar vermaak
die van deze millioenen lampjes, die tot zelfs
van de toppen van den wolkenkrabbers op ons
neerstralen, uitgaat.
Een ander staaltje van den kinderlijken
aard van den Amerikaan, treft u aan in de
films. Ik zag den film: .Little man what now!"
naar het boek van Fallaaa. Maar ach hemel,
wat was het boek verminkt. Zooals het nu
op het doek vertoond werd, was het een
lichtelijk amusante of een toekomstige geschie
denis. met een vroolijk slot. Want neem den
Amerikaan zijn happy end van de film af
en uw film is voor Amerika verloren. In dit
opzicht staat de Amerikaan er op voor den
gek gehouden te worden. Passend of niet
passend, het eind moet happy zijn. Of het
ooit iemand zal lukken, den Amerikaan van
dit kinderlijk (is kinderachtig hier niet juis
ter) standpunt af te brengen en hem op le
voeden?
Aan boord van de „Rotterdam" was de voor
gevel van de toeristen-klasse verbouwd tot
een imitatie Oud-Hollandsch huisje. Op den
gevelsteen stond geschilderd „Oud Schevenin-
gen" Anno 1649. Dat vinden de Amerikanen
eenig. Speciaal de gemiddelde Amerikaan, die
in zijn vacantie een cruise gaat maken en op
het reisprogramma alleen ziet hoeveel landen
hij aandoet. „Twaalf landen in 28 dagen", dat
moet een interessante reis zijn.
Dat hij in ieder land slechts een haven
stad bezoekt, welke steden juist het minst
het karakter van het land bewaard hebben,
en dat hij hier maar een paar uur blijft, doet
In geheel Engeland neemt men maatregelen
ter bezuiniging op het waterverbruik in den
zomer en herfst. Rusland koopt haastig graan
in. teneinde den minder goeden voorjaars-
oogst aan te vullen: in Canada zijn, evenals
in Californië. verzekeringsmaatschappijen be
zig de schade van de laatste maanden te
schatten: en dit alles alleen doordat de hemel
blauw en helder bleef, terwijl men juist drin
gend behoefte aan regen had.
De medicijnmannen in Afrika slaan als ra
zend op hun trommels; in Tibet, ratelen de
Boeddhistische monniken met hun klappers;
in Australië schreeuwen de inboorlingen hun
spreuken op naar den gloeienden hemel;
zij allen moeten om regen smeeken.
In onzen tijd is er geen plaats meer voor
tooverij. De wetenschap heeft haar plaats
ingenomen, het ernstige, langzame, zorgvul
dige onderzoek.
Bepaalde observaties in den oorlog, tijdens
langdurige bombardementen, van afgeschoten
raketten in dichte wolkenwanden, wezen de
eerste wegen. Alle ernstige pogingen in die
richting dateeren dan ook van na den oorlog.
In 1919 deelde het meteorologische insti
tuut in Australië mede, dat het weliswaar
geen regen kon maken, maar in staat was den
regenval te „stimuleeren". De aanleg van de
stations zou 400 pond kosten, het bedrijf per
jaar eveneens zoo veel. Dat was te duur
en deze pogingen liepen op niets uit.
niets terzake. Hij is na afloop van de cruise
toch in twaalf landen geweest!
De Amerikaan wordt kinderlijk geïmpo
neerd door en heeft een groote liefde voor
getallen. Ik maakte den eersten dag in New
York een tocht door de stad in een sight-
seeingcar, om snel georiënteerd te geraken en
op deze manier vast te stellen welke plaatsen
ik later nog eens rustig zou willen bezoeken.
Zoo stapte ik in zoo'n groote car, die door
middel van een aanplakbiljet verkondigde,
dat hij een glazen dak had, waardoor men dus
tot aan de toppen van de wolkenkrabbers kon
zien. Voorin stond de gids, die ons door een
megafoon zou vertellen, welke bijzonderheden
wij te zien zouden krijgen. Er werd niet. zoo
als overal elders in het buitenland, gevraagd
of er wellicht iemand in den wagen zat die
geen Engelsch sprak., er werd mitsdien niet
door den gids aangeboden om zijn verhaaltje
nog eens in een andere taal te herhalen; alle
uitleggingen geschiedden in het Engelsch, ge
sproken met een ontzettende bronxtongval,
zoo „flat" als ik het zelden hoorde. Deze gids
nu bedierf veel voor mij, doch de Amerikanen
in den car waren hevig in zijn verhalen ge
ïnteresseerd. Zijn relaas bestond uit een aan
eenschakeling van getallen. Dit gebouw was
zóóveel voet. het volgende zóóveel voet hoog;
er waren zooveel ramen in, zooveel liften, er
waren zooveel steenen voor gebruikt. Bij
ieder gebouw werden de bouwkosten als groot
ste bijzonderheid vermeld. Bij de bruggen over
de Hudson eveneens. Hij lichtte ons in over
den grondprijs in het Wallstreet-gedeelte en
in de straten meer up-town gelegen. Hij
noemde ons het aantal kantoren in ieder ge
bouw en 't aantal employés van iedere Bank
en ten slotte volgde steeds als klap op de vuur-
pijl: een en ander had zoo en zooveel millioen
dollar gekost.
In het St. George Hotel is een zeer mooie
swimmingpool, modern ingericht met inge-
ieus gevonden indirecte verlichting en met
schijnwerpers onder het water, met een
kunstmatige zon die met regelmatige tus-
schenpoozen langzaam aangloeit en weer af
neemt .kortom een swimmingpool volkomen
beantwoordende zoowel aan aesthetische
eischen als aan alle eischen op sportgebied.
Toch heeft men hem niet een naam gegeven
welke zijn hoedanigheden als swimmingpool
of als modern bouwwerk eenigsztns naar vo
ren brengt, neen men heeft hem gedoopt naar
het bedrag hetwelk zijn bouw en aanleg ge
kost hebben en noemt hem mitsdien: „The
million dollar swimmingpool!"
Volledigheidshalve dient hier nog vermeld,
dat ik van diverse kanten gewaarschuwd werd
speciaal van de zijde van Amerikanen, om in
New York op openbare plaatsen bij het te
voorschijn halen van beurs of portefeuille
zorg te dragen vooral niet meer geld te laten
zien. dan voor de betaling noodig was. terwijl
men mij voorts op het hart drukte van geen
enkele onbekende een uitnoodiging, waarvoor
dan ook. aan te nemen. Men zou hieruit kun
nen concludeeren, dat er een categorie Ameri
kanen is, bij wie de liefde voor getallen hun
gevoelens van vriendelijkheid en hun vlot-
nei'i tegenover vreemdelingen en hun kinder
lijken aard overtreft.
J. DE REEDE
In 1921 verscheen mr. Hatfield op het too-
neel. Hij had in Alberta „op bevel" regen ge
maakt. De landbouwersvereeniging betaalde
Hatfield ruim 50.000 dollar en Hatfield maakte
regen. De boeren schenen te vreden te zijn.
Maar het meteorologische instituut van
Kensington rekende uit, dat de „Hatfield-
regenval" 6 centimeter beneden het gemid
delde lag.
In 1923 verraste professor Bancroft van de
Cornell-universiteit de wereld door electrisch
geladen zand in de wolken te strooien. De
gedachtegang van Bancroft was, negatief ge
laden wolken door het positieve zand tot regen
te brengen.
Ook professor Weygand te Hamburg ging
dezen weg. Evenals Bancroft, wilde hij oor
spronkelijk nevel verdrijven. Bij het oplossen
van den nevel begon het echter te regenen.
Gezien de overeenkomstige structuur van wolk
en nevel lag een wending der experimenten
naar den kant van het-regen-verwekken dus
wel voor de hand.
Eenige jaren geleden strooide men boven
Hongkong kaoline, de bekende vettige porce-
leinaarde, in de wolken. Resultaat zeer ma
tig.
Onze bekende heer Veraart heeft herhaal
delijk gepoogd regen t. verwekken door ijs in de
wolken te strooien. Ook hier waren de succes
sen niet overweldigend.
Nu komt echter uit Asjabad het bericht
binnen, dat een groep jonge natuurkundigen
onder leiding van Fedossejef er in geslaagd
is regen en nevel voort te brengen.
Op een morgen in Mei zagen de bewoners
van Asjabad zich tegenover een zeer merk
waardig verschijnsel geplaatst. Hoewel de he
mel onbewolkt was, was de geheele stad in
een zwaren vochtigen nevel gehuld. Deze ne
vel bleef vier uur hangen en verdween pas
in de middaguren. Later vernamen de ver
baasde inwoners, dat het hier een mist be
trof, die was „geproduceerd" door het konink
lijke instituut voor Tegenonderzoek.
Nog interessanter waren de proeven regen
te winnen uit voorbijtrekkende wolken. Deze
proeven vonden in Maart en April van dit
jaar plaats. Allereerst werd geëxperimenteerd
met wolken, die 350 tot 1300 meter hoog wa
ren. Uit vliegmachines werden de chemische
preparaten gestrooid. Vijf a zeven minuten
later kon men van beneden af zienf dat een
dusdanig bewerkte wolk lichter werd en een
melkachtig witte kleur kreeg. Direct daarop
begon het te regenen. Langzaam losten de
wolken geheel op. Uit een scheikundige ana
lyse van de eerste druppels bleek, dat de che
mische stof er in voorkwam, de volgende
groote regenmassa's waren er daarentegen
geheel vrij van. 66 pet. van alle proeven le
verde hetzelfde resultaat op.
Bij een tweede proevenserie verwekte men
een regenvlak over den geheelen horizon. 15
a 20 minuten ..strooien" leverde een regen-
vlak op van 20 vierkante kilometer. Voor 1
vierkante kilometer werd ongeveer 16 kilo
scheikundig materiaal gebruikt.
Het Turkmeensche instituut beschikt vol
gens zijn mededeelingen over een probaat
middel om nevel en wolken alsook regen te
maken. Het verwekken van nevel is boven
dien zeer goedkoop en gebeurd op de volgen
de manier: in de windrichting worden vaten
opgesteld, die met een chemische stof gevuld
zijn. die aangestoken wordt. Bij het verbran
den ontwikkel het oreoaraat gassen, die de
vochtigheid uit de lucht zuigen, en tot nevel-
deelties verbinden Door de luchtstrooming
worden de deeltjes tot wolkjes samengedre
ven en ontstaat de nevel. Wanneer men door
zulk een nevel heen loopt, voe»; men nattig
heid.
De kunstmatige nevels van Asjabad werden
bij heider weer en minimale vochtigheid van
de lucht geproduceerd. Gerust kan dan ook
beweerd worden, dat de productie van nevel
en wolken geheel onafhankelijk is van het
weer. dat op een gedreven oogenblik heer-cht.
Het maken van wolken is niet veel moeilijker
dan het verwokken van nevel. Ten^lott- is
hpt eem'co verschil tusschen nevel en wolk
hechts deze: nevel liet on den wo'ken
trekken langs den hemel. Bii het bewerken
van een kunstmatiee wolk volgens eeno^md
systeem zou waarschijn lijk ook hieruit, regen
gebaald kunnen worden.
Het Turkmeensche instituut heeft, zijn taak
ï-egen op kunstmatige wiize uil een wolk te
halen prachtig vervuld. In d°n hc-M ?il
ook het. haien van regen uit een kunstmatigen
wolk gelukken.
Deze uitvinding is voor den landbouw van
de geheele wereld van onschatbare waarde.
