Hei brandgevaar in de St. Bavo.
Een etmaal getikt.
Hei Beéaugeijitste
52e Jaargang No. 15695
Verschijnt dagelijlcs, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 24 Augustus 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Wreoife: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. HoofdredacteurROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
f3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05, p. maand ƒ0.22, p. 3 mnd. ƒ0.65, franco p. post ƒ0.7214.
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon No»-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: l5 regels 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclame#
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regel#
ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze
Groentjes 13 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend k contant
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-. Arm-of Beenbreuk 100,-.
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400-, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger 75.-. Verlies andere vinger ƒ30-,
Alies indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN
De door de Brandweer noodig geoordeelde
maatregelen nog steeds niet getroffen.
Het was bekend, dat reeds zeven of acht
jaren geleden onderhandelingen gevoerd
werden, om de St. Bavo en den toren op de
Groote Markt beter te beschermen tegen
brandgevaar. Daarbij waren betrokken het
gemeentebestuur (de toren is in eigendom
van en in onderhoud bij de gemeente), het
kerkbestuur en de staf van de brandweer.
De toestand is zoo, dat de voorzorgen die be
staan alleen voldoende zijn als een begin van
brand ontdekt wordt. Natuurlijk is dat on
voldoende. Er werd een plan opgemaakt om
betere maatregelen te nemen.
De brandweer heeft bij het- indertijd in
gediende plan gebruik gemaakt van de al
lerbeste beveiligingen, zoodat de overtuiging
kan bestaan, dat als het uitgevoerd wordt,
gedaan is wat mogelijk is om het kostbare
monument van bouwkunst tegen brandge
vaar te beschermen.
Het is de bedoeling om in het spuithuis
aan den voet der kerk een klein pomp?
station te maken om het water naar boven
op te voeren. Op alle zolders der kerk zou
den dan vaste leidingen met brandkranen
komen. Evenzoo op alle omloopen van den
toren. Bovendien zou er electrisch licht en
telefoon komen om bij een eventueelen brand
gemakkelijk te kunnen werken.
De opzet was dat gemeente, rijk en kerk
een deel der kosten zouden betalen.
Ter wille van de bezuiniging werd de
noodig geoordeelde verbetering voorloopig
uitgesteld.
De noodlottige brand in den molen ,.ae
Adriaan" heeft nu meer dan 2 jaar geleden
aandacht gevestigd op den onhoudbaien
toestand van branavuoizier.ingen in den St
Bat-vo-toren. De partijen die financieel bij
de zaak betrokken zijn schenen in dien tijd
tot de meening over te heiien dat de verbe
tering, al waren de tijden financieel ongun
stig. toch moest worden uitgevoerd.
Sinds „de Adriaan'' in vlammen opging,
is er al weer heel wat water door het
Spaarne gestroomd. Maar dit heeft niet ge
leid tot uitvoering van de gewensehte ver
betering in den toren der St.1 Bavo. In ver
band met de bezuiniging schijnt het zelfs of
van uitstel afstel gekomen is.
Dit is evenwel niet te verdedigen.
Het is ongetwijfeld waar dat men
door de economische crisis gedwon
gen is de uitgaven zooveel mogelijk
te beperken, maar niemand zal
die bezuiniging zóóver wil
len doorvoereen, dat daar
door onze mooie trotsche B'avo
en haar toren in gevaar kan komen.
De bestaande middelen voorzienin
gen zijn, zoó deelde de staf van de
Brandweer ons indertijd mede, onvol
doende.
Daarin is natuurlijk geen veran
dering gekomen. Meer dan ooit acht
de Brandweer zeer spoedige uitvoe
ring van de ingediende plannen
noodig.
Al zijn d'.e 8 jaar oud, zij kunnen onver
anderd uitgevoerd worden, want daarna
hebben zich geen omstandigheden voorge
daan die het noodig maken de plannen te
herzien.
Wij hadden over het brandgevaar in kerk
en toren, een onderhoud met den heer G.
A. Luitingh. koster der kerk. Deze deelde ons
mede, dat hij brandgevaar niet uitgesloten
acht. Hel zal misschien 30 jaar geleden zijn,
dat er idoor onvoorzichtigheid van lood
gieters) brand ontstond op den zolder bij,het
orgel. Het was vooral aan den heer C. J. v. d.
Broek 'den tegenwoordigen commandant van
den Brandweer) die er het eerst bij was en
zeer actief optrad, te danken, dat het vuur
in den aanvang gebluscht kon worden.
Toen, zoo vervolgde de heer Luitingh.
jaren geleden, in de Begijnestraat een felle
brand woedde, dreef de krachtige wind een
vonkenregen in de richting van de kerk.
Voor zekerheid ben ik toen naar boven ge
gaan. In de goot van de kerk en zelfs op den
toren vond ik gedeeltelijk verschroeide pa
pieren d:e van het terrein van den brand
waren weggefladderd.
Toen het dit jaar op de Groote Markt in
„Zum Klausner" brandde, was de wind ge
lukkig den anderen kant op.
Mijn meening is, dat het gevaar van buiten
voor den toren grooter is dan van binnen.
Er worden steeds zooveel mogelijk voor
zorgen genomen. Nu men aan het kruis aan
het werk is, is meteen de bliksembeveiliging
verbeterd. Nu zijn zelfs alle klokken in den
toren geaard. Als er loodgieters naar boven
gaan wordt steeds een brandweerman mee
gestuurd om voor gevaar te waen, Niemand
mag op den toren rooken. Daaraan wordt
streng de hand gehouden. Er is zelfs eeni
gen tijd geleden een werkman ontslagen om
dat men er achter kwam dat hij dit verbod
had overtreden.
Boven in den toren zijn groote bakker-
met water om in geval van brand voor de
eerste oogenblikken water beschikbaar te
hebben. Op een winteravond deed ik mijn
gewone avondronde in de kerk, toen ik op
geschrikt werd door een harden slag. Ik ver
moedde onraad, maar ik kon niets vinden
Den volgenden morgen lekte het gewelf on
der den toren. Het bleek toen. dat de Brand
weer verzuimd had in de bakken zout te
gooien om het water tegen bevriezen te be
veiligen. Al het water was een ijsklomp ge-
Worden. Juist toen ik dien avond in de kerk
kwam moet de ijsklomp; die het te eng kreeg
in de bak (water zet als het bevriest uit) ge
scheurd zijn. Vandaar de eerst niet te ver
klaren harden slag.
Maar als er in die dagen brand in den
toren zou gekomen zijn, zou er geen water
geweest zijn om te blusschen.
Daarom heeft de Brandweer maatregelen
genomen, dat als de winter nadert de bakken
in den toren niet vergeten kunnen worden.
Er moet, zoo besloot de heer Luitingh, ver
schil van meening bestaan tusschen net ge
meentebestuur en het kerkbestuur over de
verdeeling der kosten. Ben ik wel ingelicht,
dan wil de gemeente een zeer belangrijk
deelte door de kerk laten betalen, maar dat
wordt niet billijk geacht, omdat de voor
gestelde voorzieningen vooral bedoeld zijn
om den toren te beveiligen en de zorg voor
den toren berust geheel bij de gemeente.
De Haarlemsche werk
verschaffing te Egmond.
Er zal een tijdelijke toeslag gegeven
worden.
Teneinde te trachten de moeilijkheden bij
de werkverschaffing te Egmond uit den weg
te ruimen, hebben Donderdagmiddag de wet
houder der Werkloosheiaszorg de heer van
Liemt en de waarnemend-directeur van den
Gemeentelijken Dienst der Werkloosheidsbe
strijding, de heer Koen. een bezoek gebracht
aan het terrein der werkverschaffing. Daar
was ook de hoofdinspecteur der Heidemaat
schappij de heer Houtzagers uit Arnhem aan
wezig.
Het terrein waar men nu aan het werk is,
ligt langs den weg die korten tijd geleden in
werkverschaffing werd aangelegd en welke
loopt van Egmond aan Zee naar Egmond. Men
is een groot terrein aan het gereed maken voor
bebossching.
Van bevoegde zijde vernemen wij, dat geble
ken is, dat arbeiders die aan grondwerk ge
wend zijn, in staat gebleken zijn (bij een tarief
van 5 cent voor een meter spitwerk) aan een
behoorlijk weekloon te komen. Mannen die
niet voor dit werk getraind zijn hebben daar
mee evenwel moeite.
Daarom is door den hoofdingenieur van de
Heidemaatschappij toegezegd dat de arbei
ders die bij hard werken niet aan een uurloon
van 42 cent kunnen komen, deze week een
toeslag van maximum 3 gulden zullen la-ij gen-
Voor de volgende week zal deze zelfde houding
worden overwogen. Daarna moeten de arbei
ders in elk geval voldoende ingewerkt zijn,
want dan zal er geen toeslag meer gegeven
worden.
Ontevreden Lutine-aandeel-
houders.
Proefprocedures overwogen.
Naar wij vernemen overweegt mr. H. S.
Goldsclimidt. die het initiatief heeft genomen
om een comité te vormen ter behartiging van
de belangen van Lutine-aandeelhouders, eeni-
ge proefprocedures aanhangig te maken tot
terugvordering der inschrijvingsgelden. Er
hebben zich tot heden 1056 aandeelen bij het
comité laten inschrijven. Mr Goldsclimidt
deelt nog mede, dat er wederom eenige weken
verloopen zijn, sinds het bericht van de con
cessionarissen, dat de toren geplaatst zou
worden, terwijl de toren nog in de haven van
Terschelling staat.
Koninginnedag te Haarlem.
Het volledige programma.
De Vereeniging Koninginnedag te Haarlem
zendt ons het volledige programma van de
feestelijkheden op 31 Augustus ter gelegen
heid van den Verjaardag van H.M. de Ko
ningin.
In den voormiddag houdt de afdeeling
Haarlem-Noord een kinderoptocht door dat
stadsdeel.
Van 12—1 uur Carrillonbespeling.
Van 25 uur: Groote zwemwedstrijd in de
zwemschool aan de Houtvaart, verzorgd door
het Bureau van Lichamelijke Opvoeding.
Van 2—5 uur Gecostumeerde Kinderoptocht
in Haarlem-Oost.
De kinderen uit Haarlem-Noord maken des
middags 'n autotocht naar Den Haag en om
geving
Van 2.304 uur: Concert door de H.O.V. in
den Hout.
Van 89 uur: Kerkconcert in de Groote
Kerk, soliste mevr. Hélène Treep-Cals en
George Robert.
Van 8—10 uur: Concert aan de Zomervaart
door Haarlem-Oost.
Van 8—10 uur: Concert aan de Zaanenlaan
door Haarlem-Noord.
Van 10—11 uur Gondelvaart met lichtfon
tein enz. in het Spaarne.
108 graden in de
Stuurinrichting.
Het is zomer en u verwacht dat het hon
derd en acht graden in de schaduw zou zijn.
Zoo hoog loopt het kwik echter niet, maar
wel loopt het de spuigaten uit met den fa
brikant uit Uitgeest die hier in Haarlem met
een vrachtwagen dacht te rijden, waarvan de
stuurinrichting een speling vertoonde van
108 graden.
De politie is op zulke wrakken niet erg
gesteld, reeds voor dat de Veiligheidsiaan
hier zou komen.
Een bekeuring was de begroeting voor den
vreemdeling, het opzenden van den wagen
naar een garage de consequentie en de boete
over enkele weken het slot van de handeling,
die begon met een onbehoorlijke'' portie
lichtzinnigheid bij den Uitgeestenaar.
Groote hoeveelheid Belgische
suiker in beslag genomen.
Spijkerplank werd smokkelaars noodlottig.
ROERMOND. 24 Augustus. Aan de Bel
gische grens nabij Stomproy is door de Hol-
landsche douane een Brabantsche auto aange
houden, De wagen probeerde uit België de Ne-
derlandsche grens te passeeren. Na de som
matie van de douane om stil te staan reed de
wagen in volle vaart door. De spijkerplank
werd den wagèn echter noodlottig. Bovendien
werd de wagen flink onder vuur genomen.
Later werd de auto in de buurt van Weert
langs den weg gevonden De auto bevatte 2500
K.G. Belgische suiker. Beide voorbanden waren
door de spijkerplank totaal vernield. De wagen
is in beslag genomen en naar Roermond over
gebracht. De smokkelaars zijn in de velden
ontvlucht.
Luchtpostdienst Moskou
New-York.
In September geopend.
PARIJS. 24 Augustus (V. D.) Volgens be
richten uit Moskou heeft het volkscommissa
riaat voor verkeerswezen den Amerikaanschen
vlieger Hutchinson toestemming gegeven een
luchtpostdienst MoskouNew York op te rich
ten Het luchtpostverkeer langs de lijn zal in
September beginnen, zoodra Hutchinson zijn
proefvlucht met de nieuwe machine heeft be
ëindigd.
De in Duitschlanö vertoevende Oostenrijker Brunner heelt met zijn warme-
lucht-ballon hoogten van resp. 800 en 1500 M. bereikt. Rechts ziet men Brunner,
terwijl hij de vulling van den ballon gadeslaat, links de opstijging.
(Een Portugees heeft 24 uur
lang onafgebroken op een schrijf
machine getikt en daarmeenaar
hij meent, een wereldrecord ver
beterd).
Dit is geen Lissabonsche ui,
Die man bleef heusch een etmaal lang,
Zelf blijkbaar in getikte bui,
Rusteloos tikkend aan den gang.
Dit is een „typisch" stukje werk,
In waarlijk „letterlijken" zin,
En het is ongetwijfeld sterk,
Al zie ik weinig heil erin.
Stel het u maar eens even voor,
Hoe je na twintig uur moet zijn,
Daarna moet je nog vier uur door,
Je rug doet al sinds uren pijn;
Er schieten scheuten door je nek,
Je wou maar dat je slapen kon,
Je voelt je al voor driekwart gek.
(Je was het half. toen je 't begon)
Je armen zijn als lood zoo zwaar.
Je krijgt ze haast niet meer omhoog,
Je ziet de letters niet meer klaar,
Er dansen sterren voor je oog.
Dat is geen Portugeestigheid,
Toch. deze man heeft het gedaan,
Een etmaal lang en al dien tijd,
Zonder zelfs even op te staan.
Maar toen hij, na dat lang getijp,
Er eindelijk de brui aan gaf.
Toen was.' als ik het goed begrijp,
Zijn minnebrief ook werklijk af.
P. GASUS.
Nieuw werk voor de firma
Beynes.
Vijftig kolenwagens.
Zooals wij gisteren reeds kort meldden,
heeft ook de firma Beynes alhier aandeel in
de bestelling van nieuwe kolenwagens voor
de Nederlandsche Staatsmijnen.
Bij nadere informatie bleek ons, dat de
firma Beynes opdracht heeft gekregen voor
het maken van 50 nieuwe kolenwagens. De
wagens zijn 8 M. lan gen dragen elk 2 groote
bakken, die gelicht kunnen worden, vandaar
dat ze „bakkenwagens" genoemd worden.
Daar de firma nu „door haar Dieseltreinen
heen'' is, is haar deze nieuwe bestelling na
tuurlijk bijzonder aangenaam. De bestelling
is niet van zóó grooten omvang, dat er nieuw
personeel voor behoeft aangesteld te worden.
De Nederlandsche rondvlucht.
Weersomstandigheden weinig gunstig.
Over de Nederlandsche rondvlucht, die van
daag begint, meldt men ons het volgende uit
Amsterdam
Het aandeel, dat de Amsterdamsche vlieg-
haven in de Nederlandsche rondvlucht 1934
heeft, is betrekkelijk bescheiden. Van het
groote aantal vliegtuigen, dat deze twee dagen
over het grootste deel van ons land de lucht
doorkruist, zijn slechts enkele van Schiphol
vertrokken.
Reeds vroeg in den morgen stonden op het
ruime platform de groote passagiersvliegtui
gen van de K. L. M.. die aan de rondvlucht
deelnemen, één tweemotorig, twee drie-moto-
rige Fokkers en het z.g. taxi-vliegtuig de
„Krekel", in parade opgesteld, om de reis te
aanvaarden. Geheel achteraf op de vliegha-
ven heerschte een groote bedrijvigheid voor
het gebouw van de Amsterdamsche Aeroclub.
Hier stonden sportvliegtuigen. die van Schip
hol af de rondvlucht zouden meemaken.
Van de Twensche Aeroclub vertrokken even
eens drie Panders, bestuurd door de heeren
Van Heek. dr. Nierstra en den instructeur Van
Graft. Het vertrek werd vastgesteld op 9 uur.
Alles lag in gereedheid, doch het zicht was er
niet. Ook van Rotterdam luidden de berich
ten niet gunstig.
,Om half elf was op Schiphol nog alles in af
wachting. De berichten uit Waalhaven luid
den nog steeds weinig bemoedigend.
Deelnemers van Schiphol vertrokken.
AMSTERDAM. 24 Augustus. De deelne
mers aan de Nederlandsche rondvlucht, die
tengevolge van den mist op Schiphol werden
opgehouden zijn te ruim 11 uur vertrokken.
De deelnemers, die van Waalhaven moesten
vertrekken, werden opgehouden tot half
twaalf. Daarna zijn achtereenvolgens alle
deelnemers gestart.
Sportvliegtuig over den kop
geslagen.
Vier inzittenden licht gewond.
SOESTERBERG, 24 Aug. Te kwart voor
één hedenmiddag had np het vliegveld Soes-
terberg een ongeluk plaats, dat nog betrek
kelijk goed is afgeloopen.
Het sportvliegtulg W.A.K.O.. bestuurd door
den sportvlieger G. van den Heuvel, welke
deelneemt aan de Nederlandsche rondvlucht
is bij het starten in een bocht afgegleden en
over den kop geslagen. De inzittenden, de
heeren H. Wegener, redacteur van ..Het
Vliegveld", Verschuil en v. d. Grceve en de
bestuurder werden licht gewond. Het toestel
is geheel vernield.
Bij het Duitsche Arbeidsfront is sabotage aan
het licht gekomen; drie functionarissen zijn
ontslagen.
pag. 4
De Amerikaansehe hcrstelorganisatie met
breuk bedreigd.
Dag. 4
Cosijns en Van der Eist zijn gisteren enthou
siast in Brussel binnengehaald.
pag. 4
Volgens Reuter zal dr. Steidlc Oostenrijksch
gezant te Rome worden.
pag 4
Bij een autobusongeluk in Algiers kwamen 18
personen om het leven.
pag. 4
De regeering zou de door hagelslag getroffen
tuinders te Uithoorn e.o. niet willen helpen.
pag. 3
Te Dongen is een opslagplaats voor schoenen
afgebrand.
pag 3
Zwitsersche waardeering voor Berlage's werk.
pag 3
Te Moergestel is een oude man in zijn woning
overvallen en van f 200 beroofd.
De veiligheidslaan te Haarlem.
Brandgevaar in de St. Bavo.
Wat beteekent „The Ashes"?
Laatste berichten.
ARTIKELEN, ENZ.
K. de Jong: Concert der H. O. V.
Voor de Jeugd.
pag. 3
pag. 8
pag. I
pag. 2
pag.
pag. 3
pag. 7 en 8.
De Veiligheidslaan wordt
opgebouwd.
Een vrachtwagen vol instrumenten
arriveerde in de Spanjaardslaan.
(Zie ook pag. 6).
Vanmorgen kwam een oranje vrachtauto
vol instrumenten in de Spanjaardslaan, de
veiligheidsauto van de K.N.A.C., die hier de
ingrediënten voor de veiligheid voor auto's
komt brengen. Een bizarre hoeveelheid voor
werpen werd tusschen het groen van Den
Hout neergezet het groen waartegen het
oranje van den veiligheidswagen gunstig af
stak
Moeders met kinderwagens die overdag de
Spanjaardslaan plegen te bezetten, stoorden
zich niet aan de bedrijvigheid der K.N.A.C..
menschen die spoedig begonnen de laan in
te richten.
De Intense belangstelling komt echter bij
zulke gelegenheden in de eerste plaats van
de voorbijgangers, die staan bleven en met
ver- en bewondering de verrichtingen gade
sloegen. Een groot contingent vacantie ge
nietende kinderen liet zich bij de belang
stelling eveneens niet onbetuigd.
De laan wordt ruim 150 meter lang en
wordt geïnstalleerd op het rijwielpad, dat
breed genoeg is. en waardoor het verkeer op
de Spanjaardslaan niet wordt gehinderd.
De eerste post bevindt zich aan de zijde
van de Fonteinlaan, waar de inschrijving is.
De tweede post controleert de lampen.
Lampen die te hoog staan worden onher
roepelijk afgekeurd, lampen die te laag
staan ondergaan een mildere behandeling.
De derde en de vierde post zijn om tech
nische redenen gecombineerd. Hier worden
nagezien: de ruitenwisscher. het signaal, de
richtingaanwijzers, de stuurinrichting en het
rempedaal (de pedaal mag namelijk niet de
grond raken, voordat de remstangen volko
men aangetrokken zijn).
De vijfde post ziet op de wielsporing toe, of
de wielen evenwijdig loopen. Gebeurt het dat
de wielen uitloopen, dus naar buiten staan-,
dan wordt de wagen absoluut afgekeurd. Het
gevaar voor shimmy en te snelle banden-
slijtage is veel grooter dan bij insporing, waar
bij iets meer door de vingers wordt gezien.
De zesde en laatste post is die van de rem
men. Eisch :s dat de remmen aan den lin
kerkant gelijk krachtig werken aan de rem
men ter andere zijde. Bij gewone personen-
autos is het gewenscht dat de voorremmen
iets krachtiger zijn dan de achterremmen,
omdat bij ae meeste personenauto's het
zwaartepunt aan de voorzijde is. Een eisch is
dit echter niet; de wagen wordt er niet op
afgekeurd. Bij vrachtwagens mogen de voor-
remmen natuurlijk niet sterker zijn.
Wagens die slechts op de achterwielen rem
men hebben kunnen ook worden gekeurd. Het
is immers geen vereischte om remmen op vier
wielen te hebben.
Van de zijde van de Vereeniging voor
Veilig Verkeer en van de politie ondervond
de K.N.A.C. hedenmorgen reeds belangstel
ling. Zooals gezegd is, toonde het publiek ook
reeds veel interesse.
Wij gelooven dat het in Haarlem wel goed
kan worden!
LID VAN DILLINGERS BENDE NEERGELEGD
NEW-YOK, 24 Augustus (V.D.) Naar
uit St.-Paul in Minnesota wordt gemeld is
daar een zekere Homer Vanmeter, een lid van
de Dillïr.gerbende. door de politie, die hem
bij een wandeling ontdekte, midden op
straat doodgeschoten. Toen de politie hem
toeriep te blijven staan, antwoordde hij met
twee revolverschoten. LV politic was hem dit
maal echter voor en liet een waren kogelre
gen op hem neerdalen. De man werd letter
lijk doorzeefd
